Οι ερευνητές του ΑΠΘ που συμμετέχουν στις «Dream Team» κατά του κορονοϊού

Δύο εργαστήρια - ιατρεία του ΑΠΘ µετέχουν στις «dream team» των ερευνητών που µάχονται κατά της πανδηµίας του κορονοϊού σε παγκόσµιο επίπεδο. Οι δύο επιστηµονικές οµάδες, που δραστηριοποιούνται η µία στο Νοσοκοµείο Παπαγεωργίου και η άλλη στο Ψυχιατρικό Νοσοκοµείο, συµµετέχουν σε πρωτοποριακά προγράµµατα που τρέχουν σε παγκόσµιο επίπεδο.

Το ένα προσπαθεί να ανιχνεύσει τον κορονοϊό µέσα από συγκεκριµένα συµπτώµατα που έχουν σχέση µε την όσφρηση και τη γεύση. Το άλλο πρόγραµµα έχει στόχο να καταγράψει για πρώτη φορά µε συστηµατικό τρόπο τις επιπτώσεις του κορονοϊού και των µέτρων προστασίας που πάρθηκαν και περιλαµβάνουν απαγορεύσεις και περιορισµούς, στην ψυχική υγεία των ανθρώπων. Με τους ερευνητές τους να βιώνουν και οι ίδιοι τη νέα πραγµατικότητα που διαµορφώνεται ακόµα και στον τρόπο µε τον οποίο ασκούν το λειτούργηµά τους, στα δύο εργαστήρια-ιατρεία δίνεται ένας αγώνας δρόµου για να κατανοηθεί ο κορονοϊός, καθώς και όλες οι επιπτώσεις της πανδηµίας που δεν θυµίζει τίποτε απ’ όσα έχουµε ζήσει µέχρι τώρα...

Ψάχνουν νέα συμπτώματα

Στο εξειδικευµένο Ιατρείο Οσφρησης και Γεύσης της Β’ ΩΡΛ κλινικής του ΑΠΘ στο Νοσοκοµείο Παπαγεωργίου σήµανε συναγερμός όταν στη διάρκεια της πανδημίας διαπιστώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο η ύπαρξη δύο ακόμα ατυπικών συμπτωμάτων, κυρίως σε ασυμπτωματικούς ασθενείς που έχει προσβάλει ο νέος κορονοϊός: η ανοσμία, με ολοκληρωτική απώλεια ή ελάττωση της όσφρησης, και η αγευσία (αδυναμία γεύσης). Το εργαστήριο, εξαιτίας της υψηλής του εξειδίκευσης, κλήθηκε να συμμετάσχει μαζί με ακόμα 500 επιστήμονες από 38 χώρες στην προσπάθεια να διαπιστωθεί πόσο συχνή είναι η εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων στον Covid-19 αλλά και κατά πόσο τα δύο συμπτώματα θα μπορούσαν να αποτελούν μια ασφαλή ένδειξη για την ύπαρξη του ιού.

«Στην πραγματικότητα ετοιμαζόμαστε για την επόμενη μέρα. Τρέχουμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα για τον ιό, έτσι ώστε στην επόμενη φάση να μπορούμε να κάνουμε μια πρώτη ανίχνευσή του ακόμα και κατά την προσέλευση κάποιου περιστατικού στα εξωτερικά ιατρεία για παράδειγμα» τονίζει στο «Εθνος της Κυριακής» ο επικεφαλής του Ιατρείου, αναπληρωτής καθηγητής ΑΠΘ, Ιορδάνης Κωνσταντινίδης, ο οποίος συντονίζει την έρευνα στην Ελλάδα. «Για να ξεκαθαριστεί αν η ανοσμία αποτελεί πρώιμο σύμπτωμα του Covid-19, δημιουργήθηκε μια παγκόσμια επιστημονική ομάδα ειδικών στις παθήσεις όσφρησης και γεύσης, το Global Consortium For Chemosensory Research. Μέσα από ένα ερωτηματολόγιο προσπαθούμε να καταγράψουμε τη συχνότητα των συμπτωμάτων, την ηλικία, το φύλο (όσων τα εμφάνισαν) και τη διάρκειά τους. Ο στόχος μας, σε διεθνές επίπεδο, είναι να συγκεντρωθούν δεκάδες χιλιάδες απαντήσεις» επεσήμανε.

Σε δεύτερο χρόνο, όπως τόνισε, η βασική ιδέα είναι να προταθεί ένα πρωτόκολλο παρακολούθησης όσων εξακολουθούν να έχουν προβλήματα γεύσης και όσφρησης μετά τις πρώτες 15 ημέρες. «Η έρευνα που διεξάγεται δεν έχει ως στόχο να προτείνει κάποιο διαγνωστικό μέσο, ούτε κάποια θεραπεία για τον νέο κορονοϊό. Η συμμετοχή στην έρευνα είναι εθελοντική, διαρκεί περίπου 10 λεπτά και τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν θα είναι ανώνυμα και θα φυλαχθούν σε ασφαλείς ιστοσελίδες» προσέθεσε ο κ. Κωνσταντινίδης, προτρέποντας όσους έχουν διαγνωστεί θετικοί στον κορονοϊό, αφού υποβλήθηκαν σε εξετάσεις, αλλά και όσους εμφάνισαν ύποπτα συμπτώματα να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο.

«Πριν ξεσπάσει η πανδημία η αοσμία δεν ήταν στη λίστα συμπτωμάτων. Δεν μπορούσαμε να το διαπιστώσουμε, γιατί παντού είχαν κλείσει τα εξωτερικά ιατρεία. Τώρα προσπαθούμε με συστηματικό τρόπο να συνδέσουμε τον κορονοϊό με τα δύο συμπτώματα. Αυτό θα μας δώσει νέες δυνατότητες για την αντιμετώπισή του» τόνισε.

«Η πανδημία έχει αλλάξει όλη τη ζωή μας και όσο πιο πολλά πράγματα γνωρίζουμε για τον ιό τόσο το καλύτερο» προσέθεσε ο κ. Κωνσταντινίδης. Και για τον ίδιο όπως και για τους συνεργάτες του στο ιατρείο η νέα πραγματικότητα περιλαμβάνει χειρουργικές μάσκες προστασίας, ποδιές και γάντια για την εξέταση κάθε ασθενούς. «Η πανδημία θα αλλάξει πολλά πράγματα, πρακτικές και πρωτόκολλα και στην ιατρική λειτουργία. Σκεφτείτε ότι οι ΩΡΛ θα πρέπει να χρησιμοποιούμε εργαλεία με προσαρμοσμένες κάμερες ή για παράδειγμα οι αναισθησιολόγοι να δουλεύουν μόνο με τη χρήση κάποιων ειδικών συσκευών, για να μην έρχονται σε επαφή με τον ασθενή» τόνισε.

Στο μικροσκόπιο η ψυχική υγεία

Τη νέα πραγματικότητα, που περιλαμβάνει καραντίνες, αποστασιοποίηση και περιορισμούς, προσπαθεί να ανιχνεύσει και η παγκόσμια έρευνα στην οποία συμμετέχει η Β’ Ψυχιατρική Κλινική του ΑΠΘ, με εθνικούς συντονιστές τους Βασίλειο-Παντελεήμονα Μποζίκα (καθηγητή Ψυχιατρικής, διευθυντή Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής ΑΠΘ), Αγοραστό Θ. Αγοραστό (επίκουρο καθηγητή Ψυχιατρικής, Β’ Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ), Ελενα Δραγκιώτη (αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Linköping University της Σουηδίας) και Κωνσταντίνο Τσαμάκη (ψυχίατρο, επισκέπτη ερευνητή στο King’s College του Ηνωμένου Βασιλείου).

Πρόκειται για τη μελέτη COH-FIT, η οποία διεξάγεται με τη συνεργασία 200 ερευνητών από ερευνητικούς φορείς και πανεπιστήμια 35 χωρών. Στόχος είναι να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της πανδημίας Covid-19 και των μέτρων καραντίνας στη σωματική και ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού αλλά και των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Οι συμμετέχοντες κατευθύνονται στον κεντρικό ισότοπο της έρευνας, όπου και εμφανίζονται οι πληροφορίες της έρευνας μεταφρασμένες στην ελληνική γλώσσα.

«Είναι μια μεγάλη, διεθνής μελέτη για τον γενικό πληθυσμό όλων των χωρών που πλήττονται από την πανδημία του ιού Covid-19. Η μελέτη COH-FIT έχει στόχο τη διερεύνηση παραγόντων που επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική υγεία σε καιρούς μεταδοτικών λοιμώξεων και περιοριστικών μέτρων και την αναγνώριση προστατευτικών παραγόντων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης κατά την πανδημία του ιού Covid-19 αλλά και μελλοντικά, σε περίπτωση εμφάνισης άλλων καταστάσεων πανδημίας» υπογραμμίζει στο «Εθνος της Κυριακής» ο κ. Μποζίκας.

Μετά την ηλεκτρονική συγκατάθεση των συμμετεχόντων, συγκεντρώνονται ανώνυμες πληροφορίες για τρεις ηλικιακές ομάδες (ενηλίκους, εφήβους και παιδιά) και σε πάνω από 25 διαφορετικές γλώσσες αναφορικά με τα δημογραφικά στοιχεία, το επάγγελμα, την κατάσταση φυσικής και ψυχικής υγείας και σχετικές συμπεριφορές, καθώς και για περιβαλλοντικούς παράγοντες πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας του ιού Covid-19. Η έρευνα απευθύνεται σε τρεις ομάδες πληθυσμού (σε ενήλικες άνω των 18 ετών, σε εφήβους 14-17 ετών και σε παιδιά 6-13 ετών).

«Τέτοιο φαινόμενο, όπως αυτό της πανδημίας που εξελίσσεται τώρα, δεν έχουμε ξαναζήσει. Οι καταγραφές από προηγούμενες αντίστοιχες καταστάσεις είναι ελάχιστες. Τώρα έχουμε την ευκαιρία με συστηματικό τρόπο να καταγράψουμε πώς εξελίσσεται το φαινόμενο και τις επιπτώσεις του σε βάθος χρόνου» είπε στο «Εθνος της Κυριακής» ο κ. Μποζίκας. «Γι’ αυτό τον λόγο η έρευνα θα γίνει σε τρία "κύματα". Ενα αυτήν τη στιγμή, μια δεύτερη καταγραφή σε έξι μήνες και μια τρίτη σε έναν χρόνο» προσέθεσε.

«Μέχρι τώρα μόνο εμπειρικά μπορούμε να δίνουμε κάποιες απαντήσεις σε ερωτήματα όπως “αν τα προβλήματα θα εμφανιστούν τώρα ή μετά την πανδημία, ποια πληθυσμιακή ομάδα πλήττεται περισσότερο;”. Η έρευνα θα ρίξει φως σε όλη αυτή την πρωτοφανή κατάσταση» τόνισε στο «Εθνος της Κυριακής» ο κ. Μποζίκας.

Για πρώτη φορά στο μικροσκόπιο θα μπουν και οι εργαζόμενοι στον χώρο της Υγείας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. «Και εμείς είμαστε άνθρωποι. Οσο και αν παίρνουμε τα ενδεδειγμένα μέτρα προστασίας, αισθανόμαστε φόβο για τον εαυτό μας και την οικογένειά μας», προσέθεσε.