Ο κορονοϊός εξορίζει τα αυτοκίνητα - Πεζοί και ποδηλάτες επιστρέφουν στις πόλεις

Ως μία μοναδική ευκαιρία, η οποία μπορεί να προκλήθηκε από το παγκόσμιο σοκ της πανδημίας του κορονοϊού αρχίζουν να βλέπουν η μία μετά την άλλη οι πόλεις του κόσμου την άρση των μέτρων περιορισμού, με στόχο μικρά και μεγάλα αστικά κέντρα να «ξανανοίξουν» πιο φιλικά στον πεζό και τον ποδηλάτη αφαιρώντας ουσιαστικά χώρο από το αυτοκίνητο.

Η ανάγκη για απόσταση 1,5-2 μέτρων ακόμα και για περπάτημα βάζει στη διεθνή κυκλοφοριακή ορολογία καινούριους όρους, όπως η λωρίδα κοινωνικής απόστασης εμφανίζοντας πλέον ως ανάγκη τον επανασχεδιασμό των πόλεων αλλά και των δρόμων ώστε να απελευθερωθεί ζωτικός χώρος προς χρήση από τους πλέον ευάλωτους χρήστες των οδών. Από το Μιλάνο και τη Βαρκελώνη μέχρι τη Νέα Υόρκη και την Μπογκοτά η άρση των μέτρων συνοδεύεται από μικρές ή μεγαλύτερες παρεμβάσεις στους δρόμους καθώς οι πόλεις αναθεωρούν τα πρότυπα κυκλοφορίας τους κλείνοντας τμήματα οδών ή ολόκληρους δρόμους για το αυτοκίνητο, δημιουργούν έκτακτες λωρίδες ποδηλάτου, διαπλατύνουν και μονοδρομούν πεζοδρόμια και μειώνουν το επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας των οχημάτων.

Στην Ελλάδα ακόμα και ύστερα απ΄αυτό το σοκ οι ανακοινώσεις άρσεις των μέτρων δε συμπεριέλαβαν τέτοιου είδους αλλαγές παρά το γεγονός ότι όπως και σε άλλες χώρες η σύσταση της μη άσκοπης χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς παραμένει σε ισχύ με τους πολίτες ουσιαστικά να παροτρύνονται να χρησιμοποιήσουν τα Ι.Χ. τους με μέτρα όπως η άρση του δακτυλίου. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, έχουν καταθέσει ήδη προτάσεις στα συναρμόδια υπουργεία (Μεταφορών, Πολιτικής Προστασίας και στη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Οικονομικών και Αναπτυξιακών Πολιτικών) για τη λήψη έκτακτων μέτρων που αποσκοπούν στην ασφαλή μετακίνηση των πολιτών και μετά την καραντίνα, τα οποία όπως φαίνεται δεν έχουν μελετηθεί ακόμα.

Οι προτάσεις αφορούν:

- Τη μείωση του ορίου ταχύτητας στα 30 χιλιόμετρα/ώρα σε όλες τις γειτονιές του αστικού χώρου, στα 40 χλμ/ώρα σε αρτηρίες με χρήσεις εμπορίου και στα 50 χλμ/ώρα στις υπόλοιπες αρτηρίες

- Δημιουργία έκτακτων διαδρομών των πεζών σε τμήματα του οδικού δικτύου όπου δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, με εκτροπή της στάθμευσης στη μία μόνο πλευρά της οδού (υλοποίηση με πλαστικά επαναφερόμενα κολωνάκια)

- Δημιουργία έκτακτων λωρίδων πλάτους 3 μέτρων για δίκυκλα και ποδήλατα σε κεντρικές οδικές αρτηρίες του αστικού δικτύου (Λεωφόρος  Αθηνών, Λεωφόρος Βουλιαγμένης, Ιερά  Οδός, Λεωφόρος Κατεχάκη, Λεωφόρος  Κηφισίας, Λεωφόρος Μεσογείων) με ειδική διαγράμμιση στη δεξιά πλευρά του οδοστρώματος για όσο διαρκεί ο περιορισμός, όπως συμβαίνει σε εκατοντάδες πόλεις στον κόσμο – ειδικά τώρα που ο καιρός βελτιώνεται και ένα μέρος των καθημερινών μετακινήσεων θα μπορούσε να γίνει με το δίκυκλο ή με το ποδήλατο χωρίς τον κίνδυνο μετάδοσης του Covid 19 από τη συνύπαρξη σε οχήματα ή σε ΜΜΜ.

- Ενίσχυση ελέγχων για την τήρηση του ΚΟΚ καθώς και έλεγχος των στενών δρόμων της πόλης για παράνομες σταθμεύσεις που πιθανώς εμποδίζουν τη διέλευση οχημάτων ασφαλείας και ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ.

Ωστόσο έως τώρα δεν έχουν υπάρξει σχετικές ανακοινώσεις με αποτέλεσμα ο πεζός στη χωρα μας να ξαναβγεί από αύριο στους δρόμους απαλλαγμένος μεν από την υποχρέωση αποστολής γραπτού μηνύματος μετακίνησης, αλλά αναγκασμένος να κινηθεί ξανά μετ΄εμποδίων σε στενά πεζοδρόμια με δέντρα, κολωνάκια, στάσεις, πινακίδες ακόμα και παρκαρισμένα δίκυκλα...

Το «Εθνος της Κυριακής» με τη βοήθεια του Παρατηρητηρίου της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ για τον Covid-19, συγκέντρωσε μερικές από τις πρωτοβουλίες που συνοδεύουν παγκοσμίως την άρση των μέτρων.

«Είναι εντυπωσιακό το πως αυτή η σοκαριστική και βίαιη αλλαγή στη ζωή μας οδήγησε τόσο γρήγορα μια σειρά από πόλεις σε όλον τον κόσμο να προχωρήσουν σε έκτακτες αλλαγές, οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις θα παραμείνουν. Μείωσαν την ταχύτητα των οχημάτων, αφαίρεσαν χώρο από το αυτοκίνητο και τον παραχώρησαν σε πεζούς και ποδηλάτες. Αλλωστε όλοι μας οδηγοί ή όχι από πεζοί ξεκινάμε» εξηγεί η πολεοδόμος-συγκοινωνιολόγος και ερευνήτρια της Μονάδας, Μαρία Σίτη, υπογραμμίζοντας ότι αυτή αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία και για την Ελλάδα για να προχωρήσουν έργα συντομότερα καθώς μόνο η συλλογή των απαραίτητων εγκρίσεων για έναν ποδηλατόδρομο ξεπερνά τους έξι μήνες στην καλύτερη περίπτωση.

Να σημειωθεί ότι ήδη «τρέχει» συλλογή υπογραφών στην πλατφόρμα avaaz, με την οποία ζητείται από τον Πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς η διευκόλυνση δήμων και περιφερειών σε όλη την Ελλάδα με διοικητικά μέτρα, νομοθετικές πρωτοβουλίες και χρηματοδοτήσεις, ώστε με ταχύτατες διαδικασίες να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές για βάδιση με τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας και για ποδηλασία. Το ψήφισμα είχαν υπογράψει 730 άτομα έως το μεσημέρι της Παρασκευής.

Τι γίνεται στον κόσμο

Μιλάνο: Μία από τις πόλεις που χτυπήθηκε περισσότερο στον κόσμο από τον κορωνοιό, το Μιλάνο έχει καταστρώσει ήδη ένα πλάνο αλλαγής των δρόμων προς όφελος των πιο βιώσιμων τρόπων μετακίνησης- του περπατήματος και του ποδηλάτου. Το σχέδιο της δημοτικής αρχής περιλαμβάνει 35χλμ οδικού δικτύου που παραχωρείται κατά προτεραιότητα σε πεζούς και ποδηλάτες, δρόμους με όριο τα 30χλμ/ώρα, γειτονιές με χαμηλές ταχύτητες και άλλες παρεμβάσεις.

Βαρκελώνη: Με μία απλή σήμανση των νέων διαδρομών με χρώμα, οι αρχές διεύρυναν τα πεζοδρόμια σε πολυσύχναστες περιοχές με στόχο κατά την επιστροφή στην κανονικότητα να μην παρατηρηθεί συνωστισμός και να επιτυγχάνονται οι συνιστώμενες αποστάσεις ασφαλείας για τους πεζούς. Οι υπολογισμοί αναφέρουν ότι η Βαρκελώνη θα κερδίσει μ΄αυτόν τον τρόπο 21 χιλιόμετρα για ποδήλατα.

Παρίσι: Στην πορεία προς τη χαλάρωση των μέτρων του lockdown στο Παρίσι, μόνιμοι και προσωρινοί ποδηλατόδρομοι συνολικού μήκους 650 χλμ θα ξεκινήσουν να δημιουργούνται το Μάιο με συνολικό κόστος έως τα 300 εκ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι το σχέδιο αυτό είναι ήδη ώριμο και τα πρώτα χιλιόμετρα θα παραδοθούν στους πολίτες πριν τις 11 Μαΐου – την ημερομηνία δηλαδή που η γαλλική πρωτεύουσα θα ξεκινήσει να μπαίνει σε κανονικούς ρυθμούς.

Βερολίνο: Με γρήγορες διαδικασίες το Βερολίνο δημιούρησε πιλοτικούς ποδηλατόδρομους στις μεγάλες λεωφόρους, ενώ πλέον υπάρχει εγχειρίδιο με αναλυτικά σχέδια για το πως μπορούν οι πόλεις να εφαρμόσουν … ποδηλατόδρομους express με χαμηλό κόστος. Μάλιστα προβλέπεται ότι το πλάτος τη λωρίδας ποδηλάτου πρέπει να είναι ίδιο με αυτό της λωρίδας κυκλοφορίας οχημάτων (συστήνουν να μην αλλάζει το πλάτος της λωρίδας αλλά να καταργείται 1 λωρίδα κυκλοφορίας οχημάτων σε μεγάλες αρτηρίες), Ουσιαστικά κάνουν τις λωρίδες ποδηλάτου πιο μεγάλες έτσι ώστε να διατηρούνται οι αποστάσεις του 1,5 μέτρου ή δημιουργούν καινούριες λωρίδες «pop-up» με απλούς κώνους.

Βρυξέλλες: Από τις αρχές Μαΐου και μέχρι νεωτέρας, όλοι οι δρόμοι και οι λεωφόροι στο κέντρο της πόλης θα μετατραπούν ουσιαστικά σε πεζόδρομους και ποδηλατόδρομους, ενώ αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, ταξί, λεωφορεία και τραμ θα μπορούν να συνεχίσουν να κυκλοφορούν, με ανώτατο όριο ταχύτητας τα 20 χιλιόμετρα ανά ώρα.

Από την Πρωτομαγιά το κέντρο της πόλης -το επονομαζόμενο «πεντάγωνο- δηλαδή οι δρόμοι πέριξ της Γκραν-Πλας, της Σαμπλόν και της Ντανσαέρτ, κηρύσσεται ζώνη πρώτης προτεραιότητας για πεζούς και ποδηλάτες, ενώ οι οδηγοί αυτοκινήτων θα πρέπει να υπακούσουν στο νέο όριο κυκλοφορίας των 20 χλμ./ώρα.

Ολα τα φανάρια στους δρόμους του κέντρου της πόλης θα ρυθμιστούν, έτσι ώστε να αναβοσβήνει μόνο το πορτοκαλί φως (με μοναδική εξαίρεση τους δρόμους από τους οποίους διέρχεται το τραμ), ως ειδοποίηση για τους οδηγούς αυτοκινήτων ότι οι πεζοί και οι ποδηλάτες έχουν απόλυτη προτεραιότητα, ενώ η αστυνομία θα αναλάβει να συνετίσει τους οδηγούς που δεν θα συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα κυκλοφορούν στις λωρίδες των αυτοκινήτων, ενώ θα καθοριστούν επιπλέον ποδηλατοδρόμοι και χώροι στάθμευσης ποδηλάτων.

Σκωτία: Με έκτακτη χρηματοδότηση στους δήμους (αρχικά στη Γλασκώβη) η κυβέρνηση της Σκωτίας μετατρέπει στενά πεζοδρόμια σε φαρδύτερα και δημιουργεί νέους ποδηλατόδρομους σε όλο το οδικό δίκτυο των πόλεων. Η απόφαση ήρθε μετά την παρατήρηση ότι κατά τη διάρκεια των μέτρων περιορισμού μειώθηκε η χρήση του ΙΧ κατά 75%, ενώ η χρήση του ποδηλάτου αυξήθηκε κατά 215%.

Βοστώνη: Προχωρεί στη δημιουργία πεζοδρομίων μονής κατεύθυνσης για να επιτρέπει στους κατοίκους της να τηρούν τις κοινωνικές αποστάσεις. Το πρόστιμο για όποιον κινείται σε λάθος κατεύθυνση στο… πεζοδρόμιο ανέρχεται σε 100 δολάρια.

Σαν Φραντσίσκο: Ο Οργανισμός Μεταφορών θα εφαρμόσει ένα νέο πρόγραμμα σε τουλάχιστον 12 δρόμους στο κέντρο της πόλης μετατρέποντάς τους σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας.Το πρόγραμμα έχει τίτλο “Slow Streets” και στόχο να προστατεύσει τους πολίτες, οι οποιοι αναγκάζονται να περπατούν στο δρόμο προκειμένου να τηρήσουν τις απαραίτητες αποστάσεις προφύλαξης από τον κορωνοιό εκθέτοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο λόγω της κυκλοφορίας των οχημάτων. Στους νέους «αργούς δρόμους» – δρόμους ήπιας κυκλοφορίας τα αυτοκίνητα δεν θα απαγορεύονται αλλά θα κινούνται με περιορισμούς.

Νέα Ζηλανδία: Δίνεται χρηματοδότηση για τη διαπλάτυνση των πεζοδρομίων και των ποδηλατοδρόμων σε χρονικό ορίζοντα  ...ημερών.

Μπογκοτά: Εχουν δημιουργηθεί 76 χιλιόμετρα προσωρινών λωρίδων ποδηλάτου χρησιμοποιώντας τις υφιστάμενες λωρίδες των αυτοκινήτων. Άλλα 41 χιλιόμετρα έχουν προγραμματιστεί να σχεδιαστούν μόλις ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των σημερινών δημιουργώντας ένα δίκτυο 117 χιλιομέτρων νέων υποδομών ποδηλάτων. Οι λωρίδες αυτές είναι προστατευμένες με πλαστικούς κώνους ή άλλες νεροπαγίδες και τα πλάτη τους ρυθμίζονται ανάλογα με τη χρήση.