Συναγερμός στα αεροδρόμια για τη μέθοδο «Σωσίας» - Έτσι ξεγελούν την οπτική αναγνώριση

Με τη μέθοδο «Σωσίας» ο Αχμέντ βαπτίζεται …Γιάκομπ και ταξιδεύει ανεμπόδιστα ως Ευρωπαίος πολίτης σε όποια χώρα επιθυμεί, σπάζοντας τον εγκλωβισμό του στην Ελλάδα. Δεν χρειάζεται να γίνει καμία πλαστογραφία ή παραποίηση εγγράφου. Αρκεί ο μετανάστης να μοιάζει φυσιογνωμικά με τον νόμιμο κάτοχο του «κλεμμένου» διαβατηρίου ή ταυτότητας, όπως αυτός εικονίζεται στη φωτογραφία. Μέλη κυκλωμάτων συγκρίνουν το πρόσωπο του ενδιαφερόμενου με χιλιάδες φωτογραφίες σε ταξιδιωτικά έγγραφα που έχουν στην κατοχή τους και βρίσκουν αυτό που ταιριάζει. Το κατάλληλο κούρεμα της τελευταίας στιγμής ή και κάποιο μακιγιάζ αν χρειαστεί, εξασφαλίζει πως ο μετανάστης θα περάσει τον οπτικό έλεγχο στο αεροδρόμιο. Ο νόμιμος κάτοχος του διαβατηρίου θα δηλώσει την «κλοπή» ή απώλεια μετά από την πτήση και θα πάρει το δικό του μερίδιο.

Η πρακτική «lookalike» είναι η διαρκώς ανερχόμενη τάση στα κυκλώματα των διακινητών μεταναστών. Στην ετήσια έκθεσή της για τη μετανάστευση, που έδωσε στη δημοσιότητα πριν από λίγες μέρες, η Europol κάνει ειδική αναφορά στη συγκεκριμένη μορφή απάτης, που γίνεται με τη χρήση δημοφιλών ηλεκτρονικών εφαρμογών (apps) ανταλλαγής μηνυμάτων: Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αντιμετώπισης Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών (European Migrant Smuggling Center – EMSC) έχει εντοπίσει δεκάδες παρόμοια κανάλια σε εφαρμογές, με δεκάδες χιλιάδες ακολούθους σε ορισμένα από αυτά.

Στις βάσεις δεδομένων τους έχουν βρεθεί πάνω από 37.000 φωτογραφίες και σχεδόν 100.000 ταξιδιωτικά έγγραφα (διαβατήρια, ταυτότητες, άδειες παραμονής κ.ά.) που διατίθενται προς πώληση. Συχνά αυτά τα δίκτυα έχουν ως έδρα δράσης τους την Ελλάδα και την Τουρκία. Η πανδημία του κορονοϊού «πάγωσε» προσωρινά τις μεταφορές, οι οποίες ωστόσο αναμένεται να συνεχιστούν με τη χαλάρωση των μέτρων και το άνοιγμα των διεθνών πτήσεων.

Εύκολο, γρήγορο και φθηνό

Η πλαστογράφηση ενός ταξιδιωτικού εγγράφου είναι μια απαιτητική και ακριβή διαδικασία, που εμπεριέχει μεγάλο ποσοστό ρίσκου. Η τιμή ενός πλαστού διαβατηρίου κυμαίνεται γύρω στα 1.500 ευρώ. Τα κυκλώματα των πλαστογράφων έχουν εξελίξει τις μεθόδους τους, παρέχοντας πλέον και νέες επιλογές, φθηνότερες και ασφαλέστερες για τους ίδιους και για τους χρήστες. Οι εφαρμογές ηλεκτρονικής επικοινωνίας τους δίνουν τη δυνατότητα να διευρύνουν την πελατεία τους, αλλά και να κρατήσουν «αόρατη» την ηλεκτρονική τους ταυτότητα, χρησιμοποιώντας τηλεφωνικά νούμερα στο όνομα εικονικών κατόχων.

«Η χρήση των υπηρεσιών ανταλλαγής μηνυμάτων επιτρέπει σε πραγματικό χρόνο την ανταλλαγή πληροφοριών με υψηλό βαθμό ανωνυμίας για τους χρήστες τους», επισημαίνουν στην κοινή έκθεσή τους η Europol και το EMSC. Οι διασταυρώσεις, που έγιναν με τη συνδρομή των αρμόδιων Αρχών των κρατών μελών, έδειξαν ότι πολλά από τα έγγραφα που εντοπίστηκαν στις πλατφόρμες φέρονταν πως είχαν κλαπεί από οργανωμένες ομάδες πορτοφολάδων σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης. Τα διαβατήρια είχαν διοχετευτεί στους διαχειριστές των δικτύων και αυτοί τα ανέβασαν στις βάσεις δεδομένων τους, που εμπλουτίζονται συνεχώς. Με την μέθοδο του «σωσία» (lookalike method) έκαναν την πλαστοπροσωπία και πούλησαν στον ενδιαφερόμενο την έξοδο προς την Ευρώπη. Ο χρήστης με την άφιξή του ξεφορτώθηκε το διαβατήριο και είτε άρχισε μια νέα ζωή ως παράνομος μετανάστης είτε υπέβαλλε αίτημα ασύλου με τα κανονικά του στοιχεία ή και με νέα ταυτότητα.

«Πρόκειται για μια πρακτική που είναι γνωστή στους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα και όχι μόνο. Είναι σχετικά εύκολη, γρήγορη και φθηνή για τους χρήστες, καθώς δεν χρειάζεται να παραποιηθεί το διαβατήριο», εξήγησε στο «Έθνος της Κυριακής» ο δικηγόρος Αθηνών Ζαχαρίας Κεσσές, ο οποίος έχει χειριστεί νομικά πολλές υποθέσεις κυκλωμάτων πλαστογράφων που εξαρθρώθηκαν από την αστυνομία.

Διαμένοντες στις δομές μεταναστών γνωρίζουν αυτή την «υπηρεσία» και ενημερώνουν τους ενδιαφερόμενους για τη δυνατότητα που τους δίνεται: Αυτοί κάνουν εγγραφή στην εφαρμογή που τους υποδεικνύεται (Telegram, What’s App κ.ά.), με το πραγματικό τους όνομα και μια φωτογραφία τους και κατευθύνονται στον κατάλληλο λογαριασμό, όπου επικοινωνούν με τον διαχειριστή. Εκείνος θα συγκρίνει τη φωτογραφία με αυτές στη βάση δεδομένων με τα έτοιμα ταξιδιωτικά έγγραφα που έχει διαθέσιμα και όταν εντοπίσει μια που ταιριάζει θα τον ενημερώσει για τις επόμενες κινήσεις, τον τρόπο αποστολής και πληρωμής. Ανάλογα με τη χώρα στην οποία θέλει να ταξιδέψει κάποιος, και άλλα κριτήρια δυσκολίας, οι τιμές κυμαίνονται από τα 200 ως τα 800 ευρώ.

Το «κλεμμένο» διαβατήριο εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό το πέρασμα του μετανάστη από τον οπτικό έλεγχο στο αεροδρόμιο. Πώς όμως εξασφαλίζεται και το πέρασμα από τον ηλεκτρονικό έλεγχο στη βάση δεδομένων που θα δείξει πως το διαβατήριο είναι κλεμμένο; «Συχνά, ο νόμιμος κάτοχος το έχει πουλήσει στο κύκλωμα και δεν δηλώνει απώλεια ή κλοπή στις Αρχές πριν από τη χρήση του για αυτό το ταξίδι», εξηγεί ο κ.Κεσσές.

Οι διωκτικές Αρχές, αλλά και διεθνείς αναλυτές της δράσης των εγκληματικών δικτύων, παρατηρούν πως πολλά από τα προς πώληση διαβατήρια ανήκουν σε μετανάστες που διαμένουν νόμιμα σε χώρες της Ευρώπης, γεγονός που διευκολύνει την πλαστοπροσωπία, λόγω κοινών χαρακτηριστικών προσώπου. Δεν λείπουν ωστόσο και οι περιπτώσεις ταύτισης με γηγενείς Ευρωπαίους. «Ένας Ιρανός θα μπορούσε ευκολότερα να περάσει ως Έλληνας ή Ιταλός, παρά ως Γερμανός», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ιρανικής καταγωγής καθηγητής κοινωνικής ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης Shahram Khosravi, στο βιβλίο του «Παράνομος Ταξιδιώτης – Μια αυτο-εθνογραφία συνόρων», στο οποίο κάνει αναφορά και στη μέθοδο «σωσίας».

Το φωτογραφείο στην Ομόνοια

Ο 45χρονος Πακιστανός Μοχάμαντ Ι. είχε συλληφθεί το 2010 στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» να προωθεί μετανάστες προς διεθνείς προορισμούς με πλαστά διαβατήρια.
Οι αστυνομικές Αρχές ασχολήθηκαν ξανά μαζί του το 2018, όταν μεγάλη διεθνής εταιρία ταχυμεταφορών παρέδωσε στην Ασφάλεια ύποπτα δέματα που είχαν διακινηθεί από τον ίδιο και περιείχαν πλαστά και αμφιβόλου γνησιότητας διαβατήρια. Ακολούθησε ευρεία αστυνομική έρευνα στο φωτογραφείο που διατηρούσε στην περιοχή της Ομόνοιας και στο σπίτι του, όπου κατασχέθηκαν δεκάδες ταξιδιωτικά έγγραφα. Στο πλαίσιο της συνεργασίας με τους διαύλους της Europol οι αστυνομικές αρχές της Γερμανίας ενημέρωσαν πως έχουν εντοπίσει και κατασχέσει συνολικά 28 δέματα που είχαν διακινηθεί με την χρήση του κωδικού πελάτη του συγκεκριμένου προσώπου στο αεροδρόμιο της Λειψίας. Εκεί λειτουργεί το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαλογής Δεμάτων της εταιρίας ταχυμεταφορών και γίνονται συστηματικοί έλεγχοι στη διακινούμενη αλληλογραφία. Συνολικά κατασχέθηκαν 105 διαφορετικοί τύποι εγγράφων, η πλειονότητα των οποίων είναι αστυνομικές ταυτότητες, διαβατήρια και άδειες διαμονής, από διάφορες χώρες, όπως Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία, Βουλγαρία, Νορβηγία κ.ά.

Το κύκλωμα φέρεται πως διέθετε προς πώληση πλαστά και παραποιημένα διαβατήρια, αλλά και γνήσια «κλεμμένα», στα οποία δεν γινόταν καμία παρέμβαση, αλλά διοχετεύονταν σε μετανάστες με τη μέθοδο του «lookalike». Η δίκη αναμένεται το επόμενο διάστημα.

6.901 συλλήψεις το 2019 στα ελληνικά αεροδρόμια

Συνολικά 6.901 υπήκοοι τρίτων χωρών εντοπίστηκαν και συνελήφθησαν το 2019 στα ελληνικά αεροδρόμια στην προσπάθειά τους να ταξιδέψουν σε χώρες του εξωτερικού κάνοντας χρήση πλαστών ή παραποιημένων εγγράφων, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που παραχώρησε στο «Έθνος» το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας.

Οι συλλήψεις ήταν αυξημένες κατά 7,36% σε σύγκριση με αυτές του 2018.

Οι περισσότερες συλλήψεις έγιναν στα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου Κρήτης, της Σαντορίνης, της Κω και των Αθηνών.