Τα μυστικά των Ανακτόρων στο Τατόι, οι χαμένες άμαξες και τα κοσμήματα των Ρομανόφ

H αποκάλυψη πως στο μεγάλο στάβλο του Γεωργίου Α΄ στα πρώην Ανάκτορα στο Τατόι βρέθηκαν προσωπικά αντικείμενα της βασιλικής οικογένειας που θεωρούνταν χαμένα δημιουργεί νέα δεδομένα στο κεφάλαιο της αξιοποίησης της βασιλικής περιουσίας, ρίχνοντας όμως και νερό στο μύλο των μυστηρίων γύρω από την τύχη πολύτιμων κειμηλίων, έργων τέχνης ανεκτίμητης αξίας αλλά και των περίφημων κοσμημάτων των Ρομανόφ. Το νέο που προκάλεσε μεγάλη έκπληξη ήταν πως εντός του μεγάλου στάβλου βρίσκονται τέσσερις βασιλικές άμαξες με κορωνίδα την κλειστή άμαξα με την οποία έγινε ο γάμος της Βασίλισσας Σοφίας της Ισπανίας.

Η αποκάλυψη για τις άμαξες έγινε από τον Σύλλογο Φίλων Κτήματος Τατοΐου και επιβεβαιώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού οι υπάλληλοι του οποίου λίγες ημέρες νωρίτερα είχαν ανοίξει τον σφραγισμένο στάβλο στον οποίο οι συνταγματάρχες της χούντας στα τέλη του 1967 είχαν στοιβάξει μέχρι την οροφή του εκατοντάδες πολύτιμα αντικείμενα που άφησε πίσω της η βασιλική οικογένεια φεύγοντας άρον άρον από την Ελλάδα.

Η αναχώρηση τη νύχτα της 13ης Δεκεμβρίου

Είχε προηγηθεί το αποτυχημένο «αντιπραξικόπημα» σε βάρος της χούντας και η άτακτη αναχώρηση της βασιλικής οικογένειας το βράδυ της 13^ης Δεκεμβρίου 1967. Αναχώρησαν αεροπορικώς από το αεροδρόμιο στο Τατόι με προορισμό την Καβάλα και από εκεί για τη Ρώμη. Από εκείνο το βράδυ μέχρι σήμερα πέρασαν 53 χρόνια και πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου Βασίλης Κουτσαβλής, μιλώντας στο ethnos.gr, αποκαλύπτει σημαντικές λεπτομέρειες γύρω από την περιουσία της βασιλικής οικογένειας και των μυστηρίων που την περιβάλουν.

Υπάρχει άμαξα στο υπόγειο της Βουλής;

Ένα από αυτά τα μυστήρια πράγματι συνοδεύει τις άμαξες που άφησε πίσω της η βασιλική οικογένεια. Σύμφωνα με παλαιότερες αναφορές του Υπουργείου Πολιτισμού υπάρχουν 12 βασιλικές άμαξες ωστόσο στον στάβλο βρέθηκαν οι τέσσερις, ενώ ο μύθος θέλει μία πέμπτη άμαξα να βρίσκεται στα υπόγεια της Βουλής. «Πράγματι το ζήτημα με τις άμαξες χρίζει ιδιαίτερης έρευνας. Το πολύ να υπάρχουν πέντε άμαξες εάν υποθέσουμε πως είναι έγκυρες οι μαρτυρίες πως στο υπόγειο της Βουλής υπάρχει μία άμαξα. Εγώ όμως δεν την έχω δει. Είναι πολύ σημαντικό πάντως που βρέθηκε η μεγάλη κλειστή άμαξα που έχει τεράστια ιστορική αξία. Αυτή η περιουσία πρέπει να αναδειχτεί, να συντηρηθεί και να εκτεθεί σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στο Τατόι για να είναι ανοικτοί στο κοινό. Η ανάδειξη και η προβολή της βασιλικής περιουσίας που είναι ένα μεγάλο και σημαντικό κομμάτι της ιστορία μας. Πρέπει να αξιοποιηθεί και άλλωστε είναι και μία από τις δεσμεύσεις του πρωθυπουργού», είπε στο ethnos.gr o πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου Βασίλης Κουτσαβλής και πρόσθεσε:

«Η ιστορία δεν κλειδώνεται»

«Η ιστορία της βασιλείας στην Ελλάδα δεν είναι σωστό να μένει κλειστή σε αποθήκες. Ακόμα και οι επαναστάτες στη Ρωσία αξιοποίησαν και ανέδειξαν τα βασιλικά ανάκτορα και τα παρέδωσαν άθικτα στις νεότερες γενιές. Για αυτό και πρέπει άμεσα να αναδειχτούν νεότερα μνημεία του ελληνικού κράτους και ο σύλλογος μας θα κάνει αγώνα μέχρι τέλους προς αυτή την κατεύθυνση».

Η καταγραφή της χούντας

Η βασιλική οικογένεια λίγο πριν εγκαταλείψει την Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 1967 είχε στην ιδιοκτησία της το Κτήμα στο Τατόι, το Μον Ρεπό στην Κέρκυρα, τα Ανάκτορα του Ψυχικού στην οδό Διαμαντίδου 18, το Μέγαρο Ροδοδάφνης στην Πεντέλη, το Προεδρικό Μέγαρο και το κτίριο της σημερινής Βουλής. Μετά τη ρήξη με την χούντα και την αποχώρηση της βασιλικής οικογένειας, οι συνταγματάρχες έδωσαν εντολή να συγκεντρωθούν όλα τα κινητά υπάρχοντα της οικογένειας στο Τατόι. Μάλιστα τα πάντα καταγράφηκαν με λεπτομέρειες σε ένα «περιουσιολόγιο» 400 σελίδων που μέχρι και σήμερα, 53 χρόνια μετά, αποτελεί το μοναδικό ντοκουμέντο για το τι πραγματικά κατασχέθηκε από τη χούντα και συγκεντρώθηκε στους στάβλους και στις αποθήκες του Τατοΐου.

Ο σφραγισμένος στάβλος του Γεωργίου Α

Από τότε μέχρι και σήμερα ο μεγάλος στάβλος του Γεωργίου παρέμενε σφραγισμένος ενώ νύχτα μέρα φυλάσσονταν από την αστυνομία που στο Ανάκτορο του Τατοΐου έχει ειδικό σταθμό με 24ώρη φύλαξη και κάμερες ασφαλείας. Ακόμα και σήμερα όμως υπάρχει μία συγκεχυμένη εικόνα και μία μυστηριώδη κατάσταση γύρω από τη βασιλική περιουσία και ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου εξηγεί πως το θέμα περιπλέκεται και από την «υπόθεση των κοντέινερ» το 1993 όταν με την άδεια της τότε κυβέρνησης πλήθος κοντέινερ με χιλιάδες αντικείμενα της οικογένειας έφυγαν στο εξωτερικό και εκποιήθηκαν από τη βασιλική οικογένεια. «Ο σύλλογος μας έχει στη διέθεση του την απογραφή όλων των αντικειμένων που είχε κάνει η χούντα. Αυτό το 400σέλιδο είναι και το μόνο ντοκουμέντο που καταγράφει όλα τα αντικείμενα και στη θέση που βρίσκονται μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει κάποιο άλλο αξιόπιστο αρχείο εξ όσων γνωρίζω, εκτός κι αν το Υπουργείο Πολιτισμού έχει άλλη κάποια άλλη αξιόπιστη πηγή αλλά πραγματικά πολύ αμφιβάλλω».

Τα 1.904 δέματα που έφυγαν με κοντέινερ

Ο Βασίλης Κουτσαβλής αναφέρθηκε και στην «υπόθεση των εννιά κοντέινερ». Στις 17 Φεβρουαρίου 1991 εννέα κοντέινερ τα οποία περιείχαν 1.904 δέματα φορτώθηκαν σε έξι μεγάλες νταλίκες και με τη συνοδεία τελωνειακού επόπτη έφθασαν στο λιμάνι του Πειραιά όπου περίμενε το ολλανδικό φορτηγό πλοίο «Τζοάνα Μπόρχαρντ». Απέπλευσε με προορισμό το Ρότερνταμ και από εκεί στο Τίλμπουρι της Αγγλίας. Ο Βρετανικός Τύπος ανέφερε πως μεταξύ άλλων αντικειμένων «πιστεύεται ότι βρίσκονται και τα κοσμήματα των Ρομανόφ του 1830 τα οποία παραδόθηκαν στην οικία του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου στο Λονδίνο». Η υπόθεση είχε προκαλέσει πολιτικό σάλο. Από το περιβάλλον του Κωνσταντίνου λέγεται ότι ο τέως βασιλιάς ήδη από το 1991 πούλησε σε επενδυτές τέχνης ένα μέρος της περιουσίας του ενώ τα περισσότερα αντικείμενα δημοπρατήθηκαν σε υψηλότατες τιμές από τον οίκο Christie’s.

«Λάθος χειρισμοί»

«Έγιναν λάθος χειρισμοί στην εξαγωγή των αντικειμένων το 1993 αλλά και το 2007 όταν η ελληνική κυβέρνηση επιχείρησε να ακυρώσει τους πλειστηριασμούς οι οποίοι γίνονταν με την άδεια της βασιλικής οικογένειας οπότε όλο αυτό δεν είχε κανένα νόημα. Ένα μεγάλο κομμάτι της βασιλικής περιουσίας σκορπίστηκε σε κάθε γωνιά της γης και ουσιαστικά χάθηκε. Επίσης είναι βεβαιωμένο πως έχουν γίνει πλιάτσικα στη βασιλική περιουσία ειδικά τις πρώτες μέρες μετά την αποχώρηση με κλοπές ακριβών έργων τέχνης αμύθητης αξίας», τόνισε ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου.

Απογραφή και σύγκριση με τα χαμένα

Ο Βασίλης Κουτσαβλής περιμένει πλέον με αγωνία την κλήση από το υπουργείο Πολιτισμού για να επισκεφτεί τα ευρήματα στον μεγάλο στάβλο του Γεωργίου Α  και χαρακτήρισε πολύ σημαντική στιγμή την απογραφή των αντικειμένων που βρέθηκαν: «Ως σύλλογος με το Υπουργείο Πολιτισμού έχουμε άριστη συνεργασία αλλά έχουμε και τις διαφωνίες μας. Η κυρία Μενδώνη είναι και επίτιμο μέλος του συλλόγου μας, εργάζεται νυχθημερόν για σημαντικά ζητήματα και γνωρίζει καλά την σπουδαιότητα της υπόθεσης. Από την άλλη όμως πιέζουμε για να γίνουν τα πράγματα όπως πρέπει. Όταν θα γίνει η απογραφή θα συγκρίνουμε τα στοιχεία με την απογραφή της χούντας και τότε θα δούμε ποια αντικείμενα λείπουν ώστε να γνωρίζουμε ποια αντικείμενα λείπουν. Από εκεί ίσως μπορέσουμε να βρούμε σε βάθος χρόνου ποια πουλήθηκαν. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να έχουμε μία συνολική εικόνα».

Τα δέντρα που φύτεψε ο Γεώργιος Α

Όπως είπε ο πρόεδρος Φίλων Κτήματος Τατοΐου ο μεγάλος στόχος του συλλόγου δεν είναι άλλος από την αξιοποίηση των Ανακτόρων ως Μουσείο και την αξιοποίηση του τεράστιου βασιλικού κτήματος: «Ελάχιστοι γνωρίζουν πως το βασιλικό δάσος δεν είναι αυτοφυές δάσος, αλλά το πρώτο και ίσως το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα τεχνητό δάσος στην Ελλάδα. Είναι 42.000 στρέμματα δάσος που φυτεύτηκε δέντρο δέντρο από το 1872 από τον Γεώργιο Α΄ και πρέπει να το διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Τα 150 μέλη του συλλόγου μας αν και έχουμε ακούσει πολλά θα συνεχίσουμε για έναν και μοναδικό σκοπό. Για τη σωτηρία και ανάδειξη της βασιλικής περιουσίας και την παράδοση της στην ιστορία του τόπου. Μάλιστα όπως αναφέρουμε και στην ανακοίνωση μας προτείνουμε στον χώρο του νέου Βουστασίου προτείνουμε να γίνει και ένα Μουσείο της γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής του κτήματος με τα παλιά εργαλεία και όλα τα τεκμήρια γύρω από την λειτουργία του κτήματος».

Η ιστορία της κλειστής άμαξας

Η ανακοίνωση του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου σχετικά με τα ευρήματα στον στάβλο του Γεωργίου Α:

«Με μεγάλη χαρά και ιδιαίτερη συγκίνηση ανακοινώνουμε σε όλα τα μέλη του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου καθώς και σε όλους τους φίλους του Τατοΐου ότι εντοπίστηκαν από την διεύθυνση συντήρησης του Υπουργείου Πολιτισμού οι βασιλικές άμαξες. Μέχρι σήμερα ουδείς ήταν σίγουρος για το που βρίσκονται και σε ποια κατάσταση. Είναι τουλάχιστον 4 μεταξύ των οποίων και η κλειστή άμαξα, η πιο σημαντική της βασιλικής συλλογής με την οποία έγινε ο γάμος της Βασίλισσας Σοφίας της Ισπανίας.

Η ιστορία της άμαξας αυτής είναι συναρπαστική. Όπως μας πληροφορεί ο Πρίγκιπας Μιχαήλ στα Απομνημονεύματά του η άμαξα αυτή αγοράστηκε από τον Βασιλιά Γεώργιο Α’ περί το 1871. Η άμαξα αυτή ανήκε στον κόμη του Σαμπόρ, πρώην Δούκα το Μπορντό, γνωστός και ως Ερρίκος Ε’ των νομιμοφρόνων. Με τον Γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870 ο Ναπολέων Γ’ ανετράπη, ακολούθησε μια ασθενής δημοκρατία και η παλινόρθωση της μοναρχίας φάνηκε ξανά εφικτή. Δυστυχώς όμως το φιλομοναρχικό ρεύμα είχε διαιρεθεί στα δύο. Στους υποστηρικτές του Κόμη των Παρισίων και τους οπαδούς του Κόμη του Σαμπόρ.

Ο Κόμης του Σαμπόρ έρχεται σε συμφωνία με τον Κόμη των Παρισίων και τον ορίζει διάδοχό του μιας και ο ίδιος δεν είχε παιδιά και δεν μπορούσε να διασφαλιστεί η διαδοχή. Όλοι πλέον θεωρούσαν την μοναρχία δεδομένη και για τον λόγο αυτά παραγγέλνουν την άμαξα του Κόμη με την οποία θα έμπαινε ως Βασιλιάς Ερρίκος Ε’ στο Παρίσι. Μια πολύ σοβαρή όμως διαφωνία του με την Εθνοσυνέλευση, για την σημαία της χώρας, ματαιώνει την παλινόρθωση των Βουρβώνων και η άμαξα μένει αχρησιμοποίητη.  Το 1883 ο Κόμης του Σαμπόρ πεθαίνει, ο Κόμης των Παρισίων δεν ανεβαίνει στον Θρόνο και του μένει η άμαξα την οποία και πουλά στον Βασιλιά Γεώργιο Α’ των Ελλήνων. Η άμαξα τροποποιήθηκε μιας και πάνω από τους θυρεούς του γαλλικού Οίκου ζωγραφίστηκαν οι θυρεοί της Ελληνικής Δυναστείας και χρησίμευσε ως η επίσημη άμαξα της Ελληνικής Βασιλικής Οικογένειας. Με αυτή την άμαξα έγινε ο γάμος του Διαδόχου Κωνσταντίνου και της Πριγκίπισσας Σοφίας της Πρωσίας, ο γάμος του Διαδόχου Παύλου και της Πριγκίπισσας Φρειδερίκης και τελευταία ο γάμος της Πριγκίπισσας Σοφίας της Ελλάδος με τον Πρίγκιπα Χουάν Κάρλος των Αστουριών.

Λογικά, ανάμεσα στις 4 άμαξες που έχουν εντοπιστεί είναι και το εξαιρετικό ανοιχτό Άσκοτ Λαντό με το οποίο έγινε ο γάμος των Βασιλέων Κωνσταντίνου και Άννας-Μαρίας. Σύμφωνα με πληροφορίες του Ιστορικού κ. Κώστα Σταματόπουλου εξαρτήματα των βασιλικών αμαξών υπήρχαν μέχρι πρότινος στα χέρια απογόνων, του υπεύθυνου συντηρητή βασιλικών αμαξών των Ανακτόρων. Μακάρι και αυτά να δοθούν για την αποκατάσταση των αμαξών.

Στο αμέσως προσεχές διάστημα το υπουργείο Πολιτισμού θα προχωρήσει με τα πρώτα σωστικά μέτρα ενώ σύμφωνα με πληροφορίες μας οι άμαξες βρίσκονται, ευτυχώς ακόμα, σε καλή κατάσταση. Η χαρά και η συγκίνηση όλων μας είναι πολύ μεγάλη μιας και πλέον μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε στο Τατόι ένα λαμπρό Μουσείο Βασιλικών Αμαξών και Αυτοκινήτων όπως στα περισσότερα αντίστοιχα μουσειακά πολιτιστικά σύνολα σε όλη την Ευρώπη! Η πρόταση του Συλλόγου στην οποία και θα επιμείνουμε μέχρι το τέλος είναι το νέο Μουσείο να χωροθετηθεί στο νέο Βουστάσιο όπου υπάρχει αρκετός χώρος για να εκτεθούν όλα τα βασιλικά αυτοκίνητα και οι άμαξες αλλά και να γίνει το καφέ και το πωλητήριο του Μουσείου. Μπροστά στο μεγάλο λιβάδι θα γίνουν χώροι πικ νικ και μεγάλων πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το Μουσείο θα λειτουργεί παράλληλα και ως παρακολούθημα του κεντρικού Μουσείου στο Ανάκτορο. Στον χώρο του νέου Βουστασίου προτείνουμε να γίνει και ένα Μουσείο της γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής του κτήματος με τα παλιά εργαλεία και όλα τα τεκμήρια γύρω από την λειτουργία του κτήματος των 42.000 στρεμμάτων».