Καθηγητής ΑΠΘ: Η ατμοσφαιρική ρύπανση ενισχύει νοσηρότητα και θνητότητα από τον κορονοϊό

Αυξάνει τη νοσηρότητα σε βάθος χρόνου αλλά και τη θνητότητα από τον κορονοϊό η ατμοσφαιρική ρύπανση και κυρίως οι χημικοί ρύποι (όζον, διοξείδιο του αζώτου, αιθαλομίχλη, αιωρούμενα σωματίδια), αφού επηρεάζουν την τρωτότητα του κάθε ανθρώπου και μειώνουν τη δυνατότητα του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού να αντιδράσει.

Εξαιτίας αυτού του γεγονότος οι κάτοικοι της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης κινδυνεύουν περισσότερο σε σχέση με όσους κατοικούν στην περιφέρεια να κολλήσουν κορονοϊό, αλλά και να χάσουν τη ζωή τους από αυτόν, ενώ στο τέλος του ερχόμενου Νοεμβρίου είναι πολύ πιθανό, σε συνδυασμό, βέβαια, με άλλους παράγοντες (π.χ. διασπορά του COVID-19 στην κοινότητα), να γίνουν αισθητές αρνητικές εξελίξεις στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας αναφορικά με τον κορονοϊό, συνέπεια της αύξησης της ρύπανσης μετά την άρση του lockdown.

Από τις αρχές Μαΐου που τελείωσε η καραντίνα και μέχρι σήμερα η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έφτασε στο 30% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, λόγω της εκτεταμένης χρήσης του ΙΧ καθημερινά από τους πολίτες, προκειμένου να αποφύγουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς και να τηρήσουν έτσι τα μέτρα κοινωνικής απόστασης. Αν εδώ και 10-15 χρόνια είχε αυξηθεί η ηλεκτροκίνηση στα ταξί και τα ΙΧ ή είχαμε περισσότερα υβριδικά αυτοκίνητα, η κατάσταση σήμερα στη χώρα θα ήταν καλύτερη αναφορικά με τον κορονοϊό.

Τα παραπάνω ανέφερε στο ethnos.gr ο καθηγητής Πολυτεχνικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, επικαλούμενος μελέτες του Εργαστηρίου του ΑΠΘ, αλλά και του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.

«Έχει γίνει σειρά μελετών και από εμάς και έχουμε συμπεράσματα, αν και λόγω των λίγων κρουσμάτων στην Ελλάδα, είναι δύσκολο να καθορίσεις απόλυτα τη σχέση ατμοσφαιρικής ρύπανσης και κορονοϊού. Ωστόσο, μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, την οποία πιστεύω, έχει καταδείξει ότι για κάθε αύξηση ενός μικρογραμμαρίου ανά κυβικό μέτρο ατμοσφαιρικών ρύπων η νοσηρότητα και η θνητότητα από τον COVID-19 αυξάνονται κατά 15%. Προσωπικά θα πω ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει τη νοσηρότητα και τη θνητότητα από τον κορονοϊό σε βάθος χρόνου, κάτι που φαίνεται από τις διαφοροποιήσεις που παρατηρήθηκαν στον αστικό ιστό, στις μεγάλες πόλεις, σε σχέση με την περιφέρεια. Στις μεγάλες πόλεις, που έχουμε και μεγαλύτερη ρύπανση, έχουμε περισσότερο εξασθενημένους οργανισμούς και παρατηρήθηκαν περισσότερα κρούσματα», τονίζει στο ethnos.gr ο κ. Σαρηγιάννης.

Οι υποδοχείς και τρωτότητα του οργανισμού

Όπως υποστηρίζει ο ίδιος, ο αριθμός και η σοβαρότητα των κρουσμάτων κορονοϊού αποτελεί συνδυασμό παραγόντων. Οι κλιματολογικές συνθήκες (κυρίως η μεγαλύτερη ηλιοφάνεια, η ζέστη και η υγρασία) μειώνουν τη μεταδοτικότητα του ιού, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι επαφές, δηλαδή η τήρηση ή μη της κοινωνικής απόστασης.

«Ωστόσο, η τρωτότητα του καθενός μας, δηλαδή η ιατρική μας κατάσταση, έχει σχέση και με την ατμοσφαιρική ρύπανση, αφού η τελευταία μειώνει τη δυνατότητα του ανοσοποιητικού μας συστήματος να αντιδράσει. Υπάρχουν στον οργανισμό μας υποδοχείς, από τους οποίους εισέρχονται οι ρύποι και τα χημικά και ενισχύεται η τρωτότητητά του. Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι η κατάσταση του κάθε ασθενούς επηρεάζεται από τους υποδοχείς και την ικανότητα του οργανισμού να αντιδράσει. Όλο αυτό προσπαθούμε να το κατανοήσουμε και να βρούμε ένα μηχανισμό για καλύτερη πρόληψη από τον κορονοϊό», λέει ο καθηγητής του ΑΠΘ.

Αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά 30%

Κατά τον κ. Σαρηγιάννη η συχνότερη χρήση του ΙΧ από τους πολίτες μετά την άρση του lockdown, προκειμένου να αποφύγουν τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και του συνωστισμού εντός αυτών, προκάλεσε αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη κατά 30% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. 

«Όταν άκουσα τους ειδκούς να λένε, ''πάρτε το αυτοκίνητό σας'', είπα ένα μεγάλο ωχ μέσα μου. Δυστυχώς, η κατάσταση είναι μπρος γκρεμός και πίσω ρεμα. Πάντως, η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δε σημαίνει ότι μπορεί να δούμε άμεσα αύξηση των κρουσμάτων κορονοϊού. Στο τέλος Νοεμβρίου θα έχει επηρεαστεί σε κάποιο βαθμό η τρωτότητα του πληθυσμού από αυτό. Και αυτό, όμως, θα εξαρτηθεί και από άλλους παράγοντες, όπως αν θα υπάρχει τότε ο κορονοϊός και ποια θα είναι η διασπορά του στην κοινότητα. Υπό αυτές τις συνθήκες θα κάνει τη διαφορά η ρύπανση. Όλα αυτά πρέπει να αποτελέσουν ένα ισχυρό μήνυμα για όλους μας, ώστε να αλλάξουμε το μοντέλο ανάπτυξης. Αν είχαμε, για παράδειγμα, μετρό στη Θεσσαλονίκη και ηλεκτροκίνητα ή υβριδικά ταξί και ΙΧ στη χώρα εδώ και 10 ή 15 χρόνια, θα είχαμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα αναφορικά με τον COVID-19», τονίζει ο ίδιος.