Το άλλο πρόσωπο των φυλακών στα Διαβατά: Η εφημερίδα από κρατούμενους και η ελπίδα για το αύριο

«Φίλε μου, η  κοινωνία δεν ξέρει τι σημαίνει ελευθερία, μόνο εμείς οι κρατούμενοι βιώνουμε τη στέρησή της και έτσι καταλαβαίνουμε τη σημασία της. Και αυτή η εφημερίδα είναι η γέφυρά μας από μέσα προς τα έξω, προς την ελευθερία και προς μια κανονική ζωή χωρίς σύνορα. Δεν είναι σαν τις άλλες εφημερίδες. Είναι ένα κομμάτι από τη ζωή μας εδώ στη φυλακή, αποτυπώνει τα συναισθήματά και την καθημερινότητά μας. Και είναι σημαντική, διότι εκφράζει αλήθειες που η κοινωνία θέλει να ξεχάσει» εξηγεί από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής μέσα από τις Φυλακές Διαβατών ο Δημήτρης. 

Ο 25χρονος με καταγωγή από την Αλβανία είναι ένας από τους 26 συντάκτες της εφημερίδας «ΕυκαιρίαΛόΓΟΥ» - όλοι κρατούμενοι στις φυλακές Διαβατών και μαθητές του 3ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης - που λειτουργεί μέσα στο σωφρονιστικό κατάστημα.

Μέσα σε 14 σελίδες οι 26 κρατούμενοι με άρθρα,  αναλύσεις, ποιήματα, συνεντεύξεις από συγκρατούμενούς τους, κρυπτόλεξα, ρεπορτάζ, κριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων όπως η «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη επιχειρούν να δώσουν το άλλο πρόσωπο των φυλακών, αποτυπώνοντας τα συναισθήματά τους, τις αγωνίες τους και τα αιτήματά τους. 

«Ξέρεις πώς είναι να γράφεις σε ένα θάλαμο με άλλα 9 άτομα σε 15 τ.μ.;» 

Τα περισσότερα άρθρα γράφτηκαν σε greeklish μέσα στους θαλάμους κρατουμένων από την Αλβανία, τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, το Πακιστάν και τη Μολδαβία την περίοδο της καραντίνας.  «Ξέρεις πώς είναι να γράφεις σε ένα θάλαμο με άλλα 9 άτομα;», αναρωτιέται ο Δημήτρης και συνεχίζει: «Όχι, δεν μπορείς να ξέρεις. Ούτε και να καταλάβεις πώς είναι να ζεις με άλλα 9 άτομα σε 15 τ.μ.- τα οποία συμπεριλαμβάνουν το μπάνιο, δύο τραπέζια, πέντε κουκέτες, πέντε κομοδίνα, καμία ντουλάπα, άρα όλα μας τα πράγματα πάνω στα κρεβάτια μας και τους σάκους μας από κάτω. Και μέσα σε όλα αυτά να καταφέρουμε να συγκεντρωθούμε, να σκεφτούμε και να γράψουμε, ξεπερνώντας τα προβλήματα συμβίωσης που προέκυπταν, πολλές φορές, όπως για την τηλεόραση, για το μπάνιο, για την καθαριότητα, για την ησυχία, για το φως». 

«Λέμε όχι στις παρανομίες και ναι στο σχολείο»

Ο 25χρονος, ο οποίος βρίσκεται ήδη 4 χρόνια στη φυλακή, περιμένει με αγωνία τον επόμενο Απρίλιο που θα γίνει το Εφετείο για να δει αν θα μειωθεί η ποινή του και αποφυλακιστεί νωρίτερα. Μέχρι τότε κάνει όνειρα και προγραμματίζει, όταν ενταχθεί και πάλι στην κοινωνία, να σπουδάσει σε ΙΕΚ Πληροφορικής, συνεχίζοντας τα μαθήματα που παρακολούθησε στο σχολείο των φυλακών Διαβατών. «Λέμε όχι στις παρανομίες, ναι στο σχολείο. Όποιος μπλέξει με την παρανομία, κάποια στιγμή θα καταλήξει πίσω από τις φυλακές, αργά ή γρήγορα. Αισθάνομαι άσχημα γιατί τελειώνει το σχολείο και θα πρέπει να αποχωριστούμε τους καθηγητές μας» πρόσθεσε ο 25χρονος. 

«Προφανώς δεν αλλάξαμε ούτε μία λέξη»

Η διευθύντρια του 3ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης, Μαίρη Γκρίζου, μαζί με τον εκπαιδευτικό, Γιώργο Βασιλειάδη, και την επιμελήτρια και θεωρητικό τέχνης, Σοφία Ελίζα Μπουράτση, μοίρασαν θέματα και ρεπορτάζ στους κρατούμενους. Λίγο πριν την καραντίνα έγινε σύσκεψη μεταξύ των συντακτών για την έκδοση του φύλλου, θέτοντας στο επίκεντρό του τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις ελληνικές φυλακές καθώς και το δικαίωμα στην εκπαίδευση. «Οι μαθητές μας συνέχισαν να δουλεύουν τα κείμενά τους στα κελιά τους κατά τη διάρκεια τoυ lockdown. Προφανώς, δεν αλλάξαμε ούτε μια λέξη. Τους αφήσαμε ελεύθερους» είπε στο ethnos.gr  η κυρία Μπουράτση. 

Μαίρη Γκρίζου: Οι φυλακισμένοι παίρνουν τη ζωή στα χέρια τους 

Λίγο μετά το τέλος της καραντίνας η διευθύντρια του 3ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης πήγε στις φυλακές και συγκέντρωσε το υλικό της εφημερίδας από τους κρατούμενους. «Η  εκπαίδευση αλλάζει τον άνθρωπο. Από κρατούμενος μετασχηματίζεται και γίνεται ένας άνθρωπος που πιστεύει στον εαυτό του. Αποκτά αυτοπεποίθηση, παίρνει τη ζωή στα χέρια του. Αυτός είναι ο στόχος αυτών των σχολείων και των δράσεών τους, όπως είναι η έκδοση εφημερίδας», τόνισε στο ethnos.gr η εκπαιδευτικός και ψυχή της προσπάθειας, Μαίρη Γκρίζου.

Σύμφωνα με την ίδια, τα περισσότερα παιδιά που φοιτούν στο σχολείο των φυλακών Διαβατών και συμμετείχαν στην έκδοση της εφημερίδας είχαν παρατήσει το σχολείο πριν ακόμη φυλακιστούν και είχαν γενικότερα χαμηλή αυτοεκτίμηση. «Αυτό που προσπαθεί το σχολείο να κάνει είναι να τους επαναφέρει αυτή την αυτοεκτίμηση. Να καταλάβουν τα λάθη που έχουν κάνει - γιατί για να βρίσκονται στη φυλακή κάτι έκαναν - και να μην τα επαναλάβουν. Και δύο, και τρεις, και τέσσερις μαθητές να κερδίσουμε είναι επιτυχία. Εξάλλου, όσοι περισσότεροι επιστρέφουν στην εκπαίδευση και ασχολούνται με αυτήν, τόσο περισσότερο μειώνεται το ποσοστό που υποτροπιάζει». 

«Να διαβάσει την εφημερίδα μας και ο υπουργός Δικαιοσύνης» 

«Το κύριο μήνυμα αυτής της εφημερίδας είναι η έκφραση της ανάγκης μας, που γίνεται αγάπη για γνώση, παιδεία και τέχνη» είπε στο ethnos.gr o Έντι λίγο πριν μπει στην αίθουσα για μάθημα. Ο 25χρονος πρωτοήρθε στην Ελλάδα παράνομα το 1992, στα 14 του, συνελήφθη όμως αρκετές φορές γιατί δεν είχε χαρτιά.

«Πίστευα ότι τα κατάφερα μέχρι τη στιγμή που έκανα το λάθος και έμπλεξα με την παρανομία και ήρθε η στιγμή που με έπιασαν και μπήκα φυλακή. Το πρώτο πράγμα που καταλαβαίνεις μπαίνοντας στη φυλακή είναι ότι σου στερούν όλα τα δικαιώματά σου και αυτό γίνεται χειρότερο όταν πας δικαστήριο: Δεν σε δικάζουν γι' αυτό που έχεις κάνει αλλά σου φορτώνουν και άλλα χωρίς καμία απόδειξη. Ελπίζω η εφημερίδα μας να φτάσει και στα χέρια του υπουργού Δικαιοσύνης», είπε στο ethnos.gr o Έντι. Ο ίδιος ελπίζει ότι θα πραγματοποιηθεί το Εφετείο τον Σεπτέμβριο και δεν θα ακυρωθεί λόγω κορονοϊού, πετυχαίνοντας μια πιο ευνοϊκή ποινή. 

Αν και κάποιοι, όπως παραδέχθηκαν, μπήκαν στην προσπάθεια αυτή για να «γράψουν»  μεροκάματα, εντούτοις συνεχίζουν να συμμετέχουν στις δράσεις του σχολείου επειδή θέλουν εξελιχθούν, να μάθουν γλώσσες, να επικοινωνήσουν, να καλλιεργηθούν και να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι.

Την έκδοση της εφημερίδας ανέλαβε ο Γιώργος Μήλιος και η εταιρεία «Thessprint». «Ο κ. Μήλιος επισκέφτηκε τα εγκαίνια της έκθεσης «Τίμιοι παράνομοι», που πραγματεύεται τη συνάντηση και τη συνδημιουργία μεταξύ καλλιτεχνών και εκπαιδευόμενων του 3ου ΣΔΕ Θεσσαλονίκης του Γενικού Kαταστήματος Kράτησης Διαβατών. Συγκινήθηκε και μας ρώτησε πώς θα μπορούσε να μας βοηθήσει… Την περασμένη Παρασκευή μας επισκέφτηκε στο μουσείο και μας έφερε 500 έγχρωμα αντίτυπα της εφημερίδας των κρατουμένων. Προσκάλεσε, μάλιστα, τους κρατούμενους να επισκεφτούν το τυπογραφείο και να δουν από κοντά πώς τυπώνεται μια εφημερίδα», σημείωσε στο ethnos.gr η επιμελήτρια της έκθεσης, κυρία Μπουράτση. 

Η εφημερίδα θα είναι διαθέσιμη στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών μέχρι την επόμενη Κυριακή, 28 Ιουνίου, ενώ θα δοθεί επίσης σε όλους τους εργαζόμενους στη φυλακή και τους υπεύθυνους πολιτικούς για τη φυλακή και την εκπαίδευση μέσα σε αυτήν.  Όλα τα άρθρα γράφτηκαν στο εργαστήριο που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος Εκπαίδευσης στα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Διεθνούς Αμνηστίας.