Πανελλαδική αύξηση του αριθμού των 16χρονων που θεωρούν ακίνδυνη τη χρήση κάνναβης

Σημαντικές μεταβολές στις αντιλήψεις απέναντι στην κάνναβη, καταγράφει πανελλήνια έρευνα για την χρήση παράνομων ουσιών στους έφηβους - μαθητές, ηλικίας 16 ετών, στη χώρα μας. Ανησυχητικό είναι το εύρημα αύξησης του ποσοστού των 16χρονων που θεωρούν «ακίνδυνη» τη χρήση κάνναβης και «εύκολη» την πρόσβαση στην συγκεκριμένη ουσία.

Η έρευνα διενεργήθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας την άνοιξη του 2019, σε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 17.733 μαθητών ηλικίας 16-18, εκ των οποίων οι 5.988 ήταν 16χρονοι και τα επιδημιολογικά δεδομένα της δημοσιοποιούνται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, σήμερα, Παρασκευή 26 Ιουνίου.

Ειδικότερα, με την πάροδο των ετών, αυξάνεται σημαντικά το ποσοστό των 16χρονων στην Ελλάδα που θεωρούν «ακίνδυνη» τη δοκιμή, την περιστασιακή και τη συστηματική χρήση της κάνναβης. Ενδεικτικά, σχεδόν διπλάσιο ποσοστό θεωρούν «ακίνδυνη» τη συστηματική χρήση το 2019 (11,4%), συγκριτικά με πριν από μία 8ετία (5,1% το 2011).

Την τελευταία 15ετια έχει αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των 16χρονων μαθητών στην Ελλάδα οι οποίοι θεωρούν «εύκολη» την πρόσβαση στην κάνναβη (19,9% το 2003 έναντι 27,6% το 2019). Την τελευταία 20ετια, σχεδόν διπλασιάστηκε το ποσοστό των 16χρονων μαθητών στην Ελλάδα οι οποίοι θεωρούν ότι έστω κι ένας/μία από τον κύκλο τους χρησιμοποιεί κάνναβη.

Στην έκθεση επισημαίνονται, επίσης, δύο σοβαρές ενδείξεις για αύξηση της βαρύτητας της χρήσης κάνναβης και του πειραματισμού με συνθετικά κανναβινοειδή. Το ποσοστό των 16χρονων σε πιθανό κίνδυνο εξάρτησης από την κάνναβη είναι το 2019 αυξημένο συγκριτικά με πριν από μία 12ετία. Συγκεκριμένα, στους πέντε εφήβους που αναφέρουν πρόσφατη χρήση κάνναβης, οι δύο έχουν - βάσει ειδικής κλίμακας ανίχνευσης - κίνδυνο εξάρτησης από την ουσία. Το 2007 η αναλογία αυτή ήταν ένας στους πέντε.

Μέσα στην τελευταία τετραετία το ποσοστό των 16χρονων που αναφέρουν χρήση συνθετικών κανναβινοειδών εμφανίζει αυξητική τάση (από 2,3% σε 3,3%).

Σταθερότητα στον επιπολασμό της χρήσης ουσιών τα τελευταία χρόνια

Το επίπεδο της χρήσης (επιπολασμός) παράνομων ουσιών στους 16χρονους μαθητές στην Ελλάδα, αφενός διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα (συγκριτικά με την πλειονότητα των χωρών στην Ευρώπη), αφετέρου, μετά από τη σημαντική αύξηση που παρατηρήθηκε από τα μέσα στους δεκαετίας του 1980 έως τα μέσα στους δεκαετίας του 2000, σταθεροποιείται μέσα στην τελευταία δεκαπενταετία.

Επιπλέον, το ποσοστό των 16χρονων μαθητών στην Ελλάδα που αναφέρουν πρώτη δοκιμή ή έναρξη στους χρήσης κάνναβης σε πολύ μικρή ηλικία (≤13 ετών) παραμένει σταθερό την τελευταία 20ετία.

Συνοπτική παρουσίαση των ευρημάτων στους έρευνας για την χρήση παρόνομων ουσιών στους 16χρονους

• 9,4% έχουν κάνει χρήση κάποιας παράνομης ουσίας έστω και μία φορά στη ζωή τους
• 8,2% έχουν κάνει χρήση κάνναβης - σχεδόν οι μισοί εξ αυτών (4,8%) έχουν επαναλάβει τη χρήση της τουλάχιστον τρεις φορές
• 7,2% έχουν κάνει πρόσφατη χρήση κάνναβης (μέσα στους τελευταίους 12 μήνες) - περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών (4,6%) έχουν επαναλάβει τη χρήση της τουλάχιστον τρεις φορές στο διάστημα αυτό
• 4,7% έχουν κάνει πολύ πρόσφατη χρήση κάνναβης (μέσα στις τελευταίες 30 ημέρες) - οι μισοί εξ αυτών (2,5%) έχουν επαναλάβει τη χρήση της τουλάχιστον τρεις φορές στο διάστημα αυτό
• 1,2% δοκίμασαν για πρώτη φορά ή ξεκίνησαν τη χρήση κάνναβης σε ηλικία ≤13 ετών
• 2 στους 5 μεταξύ όσων έχουν κάνει πρόσφατη χρήση κάνναβης βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο εξάρτησης από την ουσία
• 3,3% έχουν κάνει χρήση συνθετικών κανναβινοειδών
• 3,3% έχουν κάνει χρήση και κάποιας άλλης παράνομης ουσίας, εκτός της κάνναβης, με τα ποσοστά να κυμαίνονται μεταξύ 0,5% (κεταμίνη) και 1,5% (κοκαΐνη)
• 13,1% έχουν κάνει χρήση εισπνεόμενων ουσιών, 8,2% έχουν κάνει πρόσφατη και το 5,2% πολύ πρόσφατη χρήση
• 5,0% έχουν κάνει μη - συνταγογραφημένη χρήση ισχυρών παυσίπονων και 3,5% ηρεμιστικών/υπνωτικών
• 50,8% θεωρούν «ακίνδυνη» τη δοκιμή, 33,0% την περιστασιακή και 11,4% τη συστηματική χρήση κάνναβης
• 27,6% θεωρούν «εύκολη» την πρόσβαση στην κάνναβη
• 30,8% πιστεύουν ότι έστω και ένας/μία από τον κύκλο τους χρησιμοποιεί κάνναβη

Η έρευνα του ΕΠΙΨΥ διενεργείται ανελλιπώς ανά 4ετία από το 1984, αρχικά από την Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ και ακολούθως το ΕΠΙΨΥ και είναι η μόνη στη χώρα μας η οποία εστιάζει στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών αλλά -πλέον- και σε άλλες αναδυόμενες εξαρτητικές συμπεριφορές. Από τα μέσα δε της δεκαετίας του 1990, αποτελεί σκέλος της γνωστής πανευρωπαϊκής έρευνας ESPAD.