Ο κορονοϊός βάζει τέλος στο «φιλί της ζωής» - Νέες τεχνικές διάσωσης από πνιγμό

Ο 13χρονος Βασίλης έκανε βουτιές στην παραλία της Σίβηρης στη Χαλκιδική, όταν είδε μια γυναίκα να επιπλέει μπρούμυτα στο νερό και τηλεφώνησε αμέσως στον πατέρα του στο ξενοδοχείο: «Σαν να ψάχνει στο βυθό με τη μάσκα, αλλά δεν κουνιέται», του είπε. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά ο ξενοδόχος και πιστοποιημένος εθελοντής διασώστης, Γιάννης Καραγιάννης, με την επίσης εκπαιδευμένη σύζυγό του, Δώρα Πηγητσάκη, ήταν εκεί με όλο τον αναγκαίο δικό τους εξοπλισμό. Με τις κατάλληλες τεχνικές διάσωσης, προσαρμοσμένες στις νέες οδηγίες λόγω COVID, επανέφεραν στη ζωή την 75χρονη, η οποία ανέκτησε τη δική της αναπνοή μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο.

Η γυναίκα είχε φύλακα άγγελο, σε αντίθεση με τον 5χρονο που δεν είχε την ίδια τύχη λίγες μέρες αργότερα στην Περαία Θεσσαλονίκης και δυστυχώς κατέληξε, όπως και άλλοι τρεις άνθρωποι σε διάφορες περιοχές της χώρας το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Οι πνιγμοί στη θάλασσα αποτελούν μάστιγα στην Ελλάδα, με πάνω από 400 θανάτους κάθε χρόνο και μια σημαντική ιδιαιτερότητα το φετινό καλοκαίρι, καθώς ο κορωνοϊός θέτει νέους κανόνες στη διάσωση. Το «φιλί της ζωής» (εμφυσήσεις οξυγόνου με το στόμα) απαγορεύεται ρητά λόγω COVID, στερώντας από τους μη επαγγελματίες διασώστες ίσως το πιο κρίσιμο εργαλείο για την επαναφορά της αναπνοής. Οι φιάλες οξυγόνου και οι μάσκες διάσωσης Ambu, που υποκαθιστούν την επαφή στόμα με στόμα δεν γίνεται να βρίσκονται παντού, με αποτέλεσμα οι κίνδυνοι να αυξάνονται για μοιραία κατάληξη των θυμάτων πνιγμού.

Ομάδες εθελοντών προσπαθούν να καλύψουν τα κενά και εκπαιδεύουν πολίτες σε τεχνικές διάσωσης, δημιουργώντας πυρήνες διασωστών σε τουριστικές περιοχές.

Οι ήρωες της διπλανής πόρτας

Ο Γιάννης Καραγιάννης διατηρεί ξενοδοχείο στη Σίβηρη της Κασσάνδρας και πρωτοστατεί εδώ και 20 χρόνια στη δημιουργία τοπικής βάσης εθελοντών της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης. Τα τελευταία χρόνια είναι ο ίδιος εκπαιδευτής της δραστήριας ανθρωπιστικής οργάνωσης KIDS SAVE LIVES που ίδρυσε με βάση την περιοχή ο διασώστης του ΕΚΑΒ, Αναστάσης Στεφανάκης. Μόνο τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν διασωθεί πάνω από 20 άνθρωποι από εθελοντές, χάρη σε αυτή την πρωτοβουλία, πολλοί εκ των οποίων από πνιγμό.

«Πέντε δεξιότητες που αποκτάς σου δίνουν τη δυνατότητα να βοηθήσεις έναν άνθρωπο να ξαναγεννηθεί. Η ηθική ανταμοιβή που παίρνεις είναι μοναδική. Αντί να έχεις κηδεία, γιορτάζεις γενέθλια», λέει στο «Έθνος της Κυριακής» ο κ.Καραγιάννης, από τα χέρια του οποίου έχουν επανέλθει στη ζωή τρεις άνθρωποι, με τελευταία την 75χρονη στις 29 Ιουνίου. Ο ίδιος περιγράφει τις δραματικές στιγμές και την ευτυχή κατάληξη.

«Τραβήξαμε τη γυναίκα στην άμμο με τη βοήθεια ενός Βούλγαρου τουρίστα. Δεν είχε αναπνοή. Της κάναμε ΚΑΡΠΑ (σ.σ. καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση). Έκανε δύο αναγούλες και μετά ξαναέχασε τις αισθήσεις της. Με τις οδηγίες και ενός γιατρού που ήταν εκεί συνεχίσαμε την προσπάθεια», λέει και προσθέτει: «Τη βάλαμε σε πλάγια θέση για να αποβάλλει τα στομαχικά υγρά και στη συνέχεια σε καθιστή θέση και της δώσαμε οξυγόνο με Ambu, μέχρι που άρχισε να αναπνέει μόνη της. Την παρέλαβε το ΕΚΑΒ και από ότι μάθαμε στη συνέχεια νοσηλεύτηκε στην εντατική, αλλά τα κατάφερε. Σήμερα είναι καλά».

«Βουβός θάνατος»

Όσοι έχουν γίνει αυτόπτες μάρτυρες κάποιου περιστατικού γνωρίζουν πως ο πνιγμός είναι βουβός. «Δεν έχει σχέση με αυτό που έχουμε δει σε ελληνικές ταινίες με τη Βουγουκλάκη, που κουνάει απεγνωσμένα τα χέρια και φωνάζει βοήθεια. Αν έχει ένα δευτερόλεπτο ο άνθρωπος να βγάλει το κεφάλι από το νερό θα το αξιοποιήσει για να πάρει αναπνοή και όχι για να φωνάξει», τονίζει στο «ΕτΚ» ο Αναστάσης Στεφανάκης, επαγγελματίας διασώστης του ΕΚΑΒ Κασσάνδρας και πρόεδρος της οργάνωσης KIDS SAVE LIVES.

Στα θύματα πνιγμού η καρδιά σταματά να χτυπάει από αναπνευστικά αίτια και η εμφύσηση οξυγόνου (το «φιλί της ζωής») στα πρώτα λεπτά από κάποιον παρευρισκόμενο πολίτη είναι καθοριστικής σημασίας για την επαναφορά στη ζωή. Ωστόσο, η απειλή του κορονοϊού απαγορεύει ρητά την επαφή με το πρόσωπο του θύματος και δη με το στόμα και τις αναπνευστικές οδούς.

Ο κ.Στεφανάκης εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να παράσχει κάποιος τις πρώτες βοήθειες, ανάλογα με την περίπτωση, σύμφωνα και με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης.

• Στην περίπτωση που ο διασώστης είναι μέλος της οικογένειας και μένει στο ίδιο σπίτι με το θύμα, άρα είναι στην ίδια κατάσταση με αυτό (και οι δύο φορείς ή μη του ιού), ισχύουν οι οδηγίες του 2015 που περιλαμβάνουν και το «φιλί της ζωής»: Αρχή με πέντε εμφυσήσεις και συνέχεια με 1 λεπτό ΚΑΡΠΑ αν το θύμα δεν αρχίσει να αναπνέει. Κλήση στο 166 και συνέχιση της ίδιας διαδικασίας μέχρι να φτάσει ασθενοφόρο
• Αν ο εθελοντής είναι τυχαία παρευρισκόμενος, η οδηγία αλλάζει: προέχει το χρέος και η ευθύνη του απέναντι στην οικογένεια και στην κοινωνία. Προσεγγίζει το θύμα έχοντας λάβει μέσα προστασίας (μάσκα, γάντια), γονατίζει δίπλα του και από απόσταση ελέγχει αν αντιδράει χωρίς να προχωρήσει σε διάνοιξη του αεραγωγού. Αν δεν αναπνέει, καλύπτει με μια μάσκα ή πανί το στόμα και τη μύτη του θύματος και προχωρά μόνο σε θωρακικές συμπιέσεις και γρήγορες απινιδώσεις αποφεύγοντας τις εμφυσήσεις.
• Για επαγγελματίες υγείας, ναυαγοσώστες ή οργανωμένες κοινότητες προβλέπονται ανώτερα μέσα προστασίας και παροχή οξυγόνου στο θύμα με φιάλη και μάσκα Ambu.

Η οργάνωση έχει εκπαιδεύσει χιλιάδες πολίτες σε όλη την Ελλάδα σε τεχνικές πρώτων βοηθειών, μέσα από σεμινάρια σε σχολεία και κοινότητες. Έχει δημιουργήσει τοπικούς πυρήνες εκπαιδευμένων διασωστών σε δημοφιλή θέρετρα, έχει εξασφαλίσει τον εξοπλισμό τους με απινιδωτές και αυτό το διάστημα οργανώνει εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού, μέσα από κατατοπιστικά βίντεο, για τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες λόγω COVID.

400 πνιγμοί κάθε χρόνο στην Ελλάδα

Ένας άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό κάθε 90 δευτερόλεπτα στον πλανήτη, ενώ εκτιμάται πως ο πραγματικός αριθμός είναι ως και τριπλάσιος.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό περισσότεροι από 400 άνθρωποι ετησίως, οι περισσότεροι άνδρες σε αναλογία 3:1 με τις γυναίκες, ενώ στα θύματα περιλαμβάνονται περίπου 10 παιδιά και έφηβοι. Η ηλικιακή ομάδα με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα είναι άνδρες 20-24 ετών. Τα περισσότερα θύματα πνίγονται σε απόσταση 10 μέτρων από την ακτή και σπανίως σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρων.

Σύμφωνα με τον έμπειρο επαγγελματία ναυαγοσώστη και εκπαιδευτή διασώσεων, Ζαφείρη Χοβαρδά, το ζήτημα είναι πολυπαραγοντικό και οι αιτίες πολλές. «Δεν υπάρχει επαρκής εκπαίδευση των παιδιών σχετικά με το υγρό στοιχείο. Έχω δει πολλές φορές γονείς να ταϊζουν με το ζόρι τα παιδιά στην παραλία και μετά να τα βάζουν στη θάλασσα», λέει, προσθέτοντας πως είναι ελλιπής και η κολυμβητική εκπαίδευση. Άλλος παράγοντας, που αφορά κυρίως τους ηλικιωμένους, είναι η υπερβολική αυτοπεποίθηση και η αγνόηση των συστάσεων.

Σε ό,τι αφορά τους ναυαγοσώστες, η παρουσία τους είναι υποχρεωτική μόνο στις χαρακτηρισμένες ως πολυσύχναστες παραλίες, όπου ένας μόνο ναυαγοσώστης έχει τον έλεγχο μεγάλου αριθμού λουόμενων, και μάλιστα χωρίς τον εξοπλισμό. «Αν υπήρχε απινιδωτής στον ναυαγοσωστικό πύργο, οι θάνατοι από πνιγμό σε παραλίες με ναυαγοσώστη θα είχαν μειωθεί τουλάχιστον στο μισό», υποστηρίζει ο κ.Χοβαρδάς.

Στο νέο Π.Δ. που ήταν έτοιμο προς ψήφιση, αλλά έμεινε πίσω λόγω κορωνοϊού, προβλέπεται η υποχρεωτική τοποθέτηση απινιδωτή στον εξοπλισμό του ναυαγοσώστη, με απειλή επιβολής προστίμων σε αντίθετη περίπτωση.