Φρένο στην εκτός σχεδίου δόμηση: Ενεργοποιείται η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης

Περιορισμούς στην εκτός σχεδίου δόμηση και οριστικό φρένο στις κατά παρέκκλιση ανοικοδομήσεις βάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος σε δύο χρόνια από τώρα. Από το 2022 και μετά ανέγερση κτιρίου σε περιοχές εκτός σχεδίου θα γίνεται αυστηρά σε οικόπεδα τουλάχιστον τεσσάρων στρεμμάτων, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του χωροταξικού νομοσχεδίου, το οποίο αναμένεται να αναρτηθεί από σήμερα σε δημόσια διαβούλευση.

Στόχος είναι για πρώτη φορά ύστερα από περίπου έξι δεκαετίες να αλλάξει η φιλοσοφία που ήθελε συχνά την εκτός σχεδίου δόμηση να είναι πιο... ελκυστική από την εντός σχεδίου. Από την άλλη πρόκειται για ένα ζήτημα, το οποίο αφορά την πλειονότητα των Ελλήνων δεδομένου ότι βάσει των στοιχείων που ανακοινώθηκαν, το 80% των νοικοκυριών στη χώρα μας διαθέτει έστω ένα οικόπεδο σε εκτός σχεδίου περιοχή.

Μία άλλη σημαντική μεταρρύθμιση του νομοσχεδίου αποτελεί η ενεργοποίηση της διαδικασίας της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, αφήνοντας ωστόσο εκτός τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 (βαριά αυθαίρετα), οι οποίοι τα έχουν τακτοποιήσει για διάστημα 30 ετών με τους σχετικούς νόμους προσβλέποντας όμως σε μία μόνιμη λύση μέσω της ΜΣΔ (μεταφορά συντελεστή δόμησης), η οποία όπως φαίνεται δε δίνεται αφού ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κωστής Χατζηδάκης ξεκαθάρισε ότι δε θα μπορέσει να χρησιμοποιηθεί για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Εκτός, όμως από τη ρύθμιση φαίνεται ότι μένουν και οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί με τη λίστα των ωφελουμένων να μειώνεται σημαντικά.

Το νομοσχέδιο επιχειρεί να δώσει λύση και στην ομηρία πολιτών, τα οικόπεδα των οποίων έχουν κηρυχθεί αναγκαστικά απαλλοτριωτέα για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, χωρίς ωστόσο να έχουν λάβει τις σχετικές αποζημιώσεις εδώ και δεκαετίες. Πλέον προβλέπεται ότι μετά την παρέλευση 15ετίας η αναγκαστική απαλλοτρίωση θα αίρεται αυτοδικαίως, ενώ η επανεπιβολή αναγκαστικής απαλλοτρίωσης για το ίδιο οικόπεδο θα μπορεί να γίνεται μόνο για μία φορά.

Την ίδια στιγμή στη Μύκονο και την Σαντορίνη αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών για τα τουριστικά καταλύματα –εκτός των οικισμών- μέχρι την έγκριση πολεοδομικών σχεδίων, δηλαδή για ένα διάστημα περίπου ενάμιση έτους. «Στόχος είναι να μπει ένα φρένο στην οικοδομική δραστηριότητα αυτών των κορεσμένων περιοχών μέχρι να μπουν ξεκάθαροι κανόνες συμβατοί με τη φέρουσα ικανότητα των νησιών. Οι κανόνες αυτοί θα μπουν με ειδικά πολεοδομικά σχέδια για τα δύο νησιά, που ανατίθενται στο άμεσο μέλλον από το ΥΠΕΝ», όπως επισημαίνεται.

Επίσης με το ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται η παροχή κινήτρων για την απόσυρση κτιρίων σε επιβαρυμένες περιοχές, ενώ για πρώτη φορά αποσαφηνίζεται ότι επιτρέπεται στο Δημόσιο η αναγκαστική απαλλοτρίωση ορόφων κτιρίων και συγκεκριμένα η απαλλοτρίωση των οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών και των αναλογούντων κοινοχρήστων χώρων της οικοδομής που αντιστοιχούν στους υψηλότερους ορόφους υφιστάμενων κτιρίων, προκειμένου αυτοί να κατεδαφισθούν για λόγους δημόσιας ωφέλειας.

Η κήρυξη της απαλλοτρίωσης γίνεται, με απόφαση των αρμοδίων οργάνων των υπουργείων Οικονομικών και Περιβάλλοντος, ενώ απαιτείται έκθεση μηχανικών για την τεχνική δυνατότητα και τον τρόπο κατεδάφισης των απαλλοτριούμενων ορόφων και εκτίμηση του κόστους τυχόν απαιτούμενων τεχνικών εργασιών για την εξασφάλιση της τεχνικής αρτιότητας και της οικονομικής βιωσιμότητας του απομένοντος κτιρίου.

Απαραίτητη είναι και η οικονομοτεχνική έκθεση για την εκτίμηση της ενδεχόμενης μείωσης στην αξία του απομένοντος ακινήτου, της οικονομικής βιωσιμότητας τυχόν εγκατεστημένων στο ακίνητο επιχειρήσεων, ή την απώλεια εσόδων από τους ιδιοκτήτες και τους μισθωτές του απομένοντος ακινήτου κατά τη φάση των εργασιών κατεδάφισης.

Εκτός Σχεδίου Δόμηση

Στόχος των νέων ρυθμίσεων, όπως επεσήμανε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κωστής Χατζηδάκης είναι να προστατευτεί το περιβάλλον και το φυσικό τοπίο. Στην κατεύθυνση αυτή:

- Μειώνονται κατά 10% (κατά μέσο όρο) οι συντελεστές δόμησης στην εκτός σχεδίου δόμηση. Ειδικά στη βιομηχανία, η μείωση αυτή ανέρχεται στο 33%

• Αλλάζει το καθεστώς με τις παρεκκλίσεις αρτιότητας. Μέχρι την οριστική κατάργησή τους θα ισχύσουν μόνο για τα επόμενα δυο χρόνια, για λόγους αποφυγής αιφνιδιασμών. Εντός αυτού του διαστήματος οι ιδιοκτήτες οφείλουν να έχουν λάβει οικοδομική άδεια ακόμα κι αν δεν έχουν σκοπό να χτίσουν στο οικόπεδό τους σε αυτό το διάστημα.

• Για κάθε άδεια σε εκτός σχεδίου περιοχή, ένα ποσοστό 5% του κόστους της άδειας θα καταβάλλεται στο Πράσινο Ταμείο και θα προορίζεται για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της άναρχης εκτός σχεδίου δόμησης.

- Στα επιχειρηματικά πάρκα για τη βιομηχανία όσο και στους οργανωμένους υποδοχείς που αφορούν άλλες δραστηριότητες (εφοδιαστική, τουρισμό κλπ.) αυξάνονται σημαντικά οι συντελεστές δόμησης.

Συγκεκριμένα το νομοσχέδιο ορίζει πως για τις ανάγκες της εκτός σχεδίου δόμησης θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα, με ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4.000 τετραγωνικά μέτρα, πρόσωπο σε εθνική, επαρχιακή, δημοτική οδό κατηγορίας Α ή σε κοινόχρηστο χώρο τουλάχιστον 45 μ. και ελάχιστο βάθος 50 μ. Ειδικά για τις χρήσεις τουρισμού το ελάχιστον εμβαδόν που πρέπει να έχουν τα οικόπεδα, ώστε να θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, είναι 8.000 τ.μ.. Κατ’ εξαίρεση θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα εμβαδού κάτω των 8.000 τ.μ. και ελάχιστου εμβαδού 4.000 τ.μ. για την ανέγερση ξενοδοχειακών καταλυμάτων, εφόσον πληρούν ενεργειακά, περιβαλλοντικά ή πολεοδομικά κριτήρια που ορίζονται με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας προϋποθέσεις.

Το μέγιστο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου ορίζεται σε 10% της επιφανείας τους.

Ο μέγιστος συντελεστής δόμησης, συμπεριλαμβανομένων και των τυχόν επιτρεπόμενων παρεκκλίσεων, ανέρχεται κατ' αρχήν σε 0,18. Ωστόσο υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις, τα νοσοκομεία και οι κλινικές, κλπ που μπορεί να είναι μεγαλύτερος.

Για την τρέχουσα μεταβατική διετία και σε ό,τι αφορά την κατοικία προβλέπεται ότι η μεγίστη επιτρεπόμενη επιφάνεια του κτιρίου ως και η συνολική επιφάνεια των ορόφων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει:

1.  Για οικόπεδα εμβαδού μέχρι 2.000 τ.μ. τα 150 τ.μ.

Για οικόπεδα εμβαδού μεγαλύτερου των 2.000 τ.μ. μέχρι και 4.000 τ.μ., για μεν τα πρώτα 2.000 τ.μ. τα 150 τ.μ., για δε τα λοιπά ίση με το γινόμενο του υπολοίπου εμβαδού του οικοπέδου επί  τον συντελεστή δομήσεως 0,018.

Για οικόπεδα εμβαδού μεγαλύτερου των 4.000 τ.μ. μέχρι και 8.000 τ.μ., για μεν τα πρώτα 4.000 τ.μ. τα 186 τ.μ., για δε τα λοιπά ίση με το γινόμενο του υπολοίπου εμβαδού του οικοπέδου επί τον συντελεστή δόμησης 0,018.

Για οικόπεδα εμβαδού μεγαλυτέρου των 8.000 τ.μ., για μεν τα πρώτα 8.000 τ.μ. τα 258 τ.μ., για δε τα λοιπά ίση με το γινόμενο του υπολοίπου εμβαδού του οικοπέδου επί τον συντελεστή δόμησης 0,009 μη δυναμένη σε καμία περίπτωση να υπερβεί τα 360 τ.μ.

Για οικόπεδα με εμβαδόν πολλαπλάσιο του κατά κανόνα αρτίου (4.000 τ.μ.), για τα οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις κατάτμησης, η μέγιστη επιφάνεια κτιρίου ισούται με το άθροισμα του εμβαδού των κτιρίων που θα επιτρεπόταν να ανεγερθούν σε κάθε γήπεδο μετά την κατάτμηση, μειωμένη κατά 15%, και υπό τις προϋποθέσεις ότι θα ανεγερθεί μια οικοδομή, και το γήπεδο θα παραμείνει ενιαίο. Μεταβιβάσεις κατά παράβαση των προϋποθέσεων αυτών είναι αυτοδικαίως άκυρες.

Ηλεκτρονική πολεοδομική ταυτότητα - μεταφορά συντελεστή δόμησης

Το εργαλείο της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ), το οποίο αν και είναι θεσπισμένο από το 1979, δεν έχει καταφέρει να εφαρμοστεί επιχειρεί να «ξεκλειδώσει» το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο.

Οχημα για την εφαρμογή της ΜΣΔ θα είναι η Ψηφιακή Τράπεζα Γης, μέσω της οποίας θα γίνεται η διαχείριση και αξιοποίηση τίτλων μεταφοράς συντελεστή δόμησης, ενώ θα προχωρήσει και η προβλεπόμενη δημιουργία Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ) ώστε η μεταφορά να γίνει σε οργανωμένες περιοχές χωρίς να αλλοιώνεται χαρακτήρας των συγκεκριμένων περιοχών.

Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων, οι οποίοι για τους περιορισμούς στην αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας τους, ενώ η ρύθμιση θα αφορά και στους «παγωμένους» τίτλους, οι οποίοι είχαν εκδοθεί κατά το παρελθόν.

Υπενθυμίζεται ότι σε προηγούμενες περιόδους είχαν εκδοθεί τίτλοι μεταφοράς συντελεστή δόμησης από διατηρητέα, µνηµεία και ρυµοτοµούµενα ακίνητα που έχουν χορηγηθεί σε ιδιοκτήτες, οι οποίοι μέσω αυτών παραχώρησαν δικαιώματα δόμησης, χωρίς όμως αυτά να μπορούν να αξιοποιηθούν επειδή το συνολικό σύστημα είναι ανενεργό.

Αποτέλεσμα είναι να παραμένουν σε εκκρεμότητα συνολικά 3.837 Τίτλοι Δικαιώματος Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 428.602 τ.μ. μεταφερόμενης επιφάνειας, η αξία της οποίας υπολογίζεται σε περίπου 185 εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά έχουν εκδοθεί 19.763 Τίτλοι (έγκυροι και άκυροι). Η συνολική μεταφερόμενη επιφάνεια που αντιστοιχεί στους αρχικούς Τίτλους είναι 1.125.815 τ.μ.

Την ίδια στιγμή σε αναμονή της ενεργοποίησης της μεταφοράς συντελεστή βρίσκονταν και οι ιδιοκτήτες των περίπου 400.000 αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, τα οποία έχουν τακτοποιηθεί για περίοδο 30 ετών μέσω των σχετικών νόμων υπαγωγής. Τα εν λόγω αυθαίρετα αντιστοιχούν στο 35% των δηλώσεων και αφορούν σε περισσότερα από 35 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα αυθαίρετης δόμησης, αλλά όπως επισημάνθηκε μένουν εκτός ρύθμισης.

Σε σχετική ερώτηση του ethnos.gr, ο κ. Χατζηδάκης απάντησε κατηγορηματικά ότι για τα συγκεκριμένα αυθαίρετα ισχύει αποκλειστικά η δυνατότητα υπαγωγής τους στον νόμο περί τακτοποίησης η ισχύς του οποίου έχει παραταθεί έως το τέλος Σεπτεμβρίου

Οσο για τον τρόπο εφαρμογής της ΜΣΔ, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, ο τίτλος Μ.Σ.Δ. αντιστοιχεί στα δομήσιμα τετραγωνικά μέτρα που δεν επιτρέπεται να οικοδομηθούν στο ακίνητο προσφοράς συντελεστής δόμησης, μετά την έκδοση κανονιστικής ή ατομικής διοικητικής πράξης που περιορίζει τη δόμηση επ’ αυτού. Ο ανωτέρω τίτλος μπορεί να αξιοποιηθεί σε ακίνητο υποδοχής συντελεστή δόμησης που βρίσκεται εντός του αυτού ή όμορου δήμου της ίδιας περιφερειακής ενότητας ή περιφέρειας, σύμφωνα με τη διαδικασία και με τις προϋποθέσεις του παρόντος κεφαλαίου.

Ο τίτλος Μ.Σ.Δ. είναι ονομαστικός και μεταβιβάζεται αποκλειστικά μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης, εκτός από τις περιπτώσεις κληρονομικής διαδοχής, το δικαίωμα δε που ενσωματώνεται σε αυτόν είναι διαιρετό».

Τα ακίνητα προσφοράς συντελεστή δόμησης είναι:

α. Ακίνητα επί των οποίων έχει επιβληθεί απαλλοτρίωση, είτε μέσω του ρυμοτομικού σχεδίου ή με πράξη κήρυξης απαλλοτρίωσης, με σκοπό τη δημιουργία κοινόχρηστων ή κοινωφελών χώρων που προβλέπονται στο αντίστοιχο ρυμοτομικό σχέδιο.

β. Ακίνητα, στα οποία έχουν επιβληθεί όροι ή περιορισμοί δόμησης σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 6 του ν. 4067/2012 (Α’ 79) ή άλλες αντίστοιχες διατάξεις.

γ. Τα ακίνητα εντός σχεδίου πόλης ή εντός ορίων οικισμού, τα οποία χαρακτηρίζονται αρχαιολογικοί χώροι ή ιστορικοί τόποι και για τα οποία έχουν τεθεί περιορισμοί στην εξάντληση του συντελεστή δόμησης ή στα οποία απαγορεύεται τελείως η δόμηση, καθώς επίσης και τα διατηρητέα.

Αντίστοιχα τα ακίνητα υποδοχής συντελεστή δόμησης είναι ακίνητα τα οποία βρίσκονται εντός περιοχών σχεδίου πόλεως ή εντός οικισμού ή εντός γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού ή ρυθμιστικών σχεδίων οι οποίες χαρακτηρίζονται ως Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή (Ζ.Υ.Σ.) σύμφωνα με τους όρους της πράξης, με την οποία έγινε ο χαρακτηρισμός της ΖΥΣ.στην κατηγορία αυτή υπάγονται και τα ακίνητα που ανήκουν στο Δημόσιο και για τα οποία υποβάλλεται αίτηση για έγκριση Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (Ε.Σ.Χ.Α.Δ.Α.).

Προϋπόθεση για την υλοποίηση της ΜΣΔ είναι ο καθορισμός των ΖΥΣ σε περιοχές που δεν είναι οικιστικά κορεσμένες.

Η μεταφορά συντελεστή δόμησης πραγματοποιείται μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης. Τα στοιχεία των ακινήτων προσφοράς και υποδοχής συντελεστή δόμησης καταχωρίζονται από τους ενδιαφερομένους ιδιοκτήτες τους.

Το ηλεκτρονικό σύστημα της Ψηφιακής Τράπεζας Γης αντιστοιχίζει τα ακίνητα των προσφερόντων και αποδεχομένων συντελεστή δόμησης, σύμφωνα με τα εξής κριτήρια:

α. την αξία του συντελεστή δόμησης που προσφέρεται ή ζητείται, η οποία προκύπτει από τη δομήσιμη επιφάνεια στην οποία αυτό αντιστοιχεί, όπως αυτή αποτιμάται βάσει του αντικειμενικού συστήματος αξιών κατά την ημέρα καταχώρισης του ακινήτου στην Ψηφιακή Τράπεζα Γης,

β. τη χρονολογική σειρά καταχώρισης των ακινήτων,

γ. τη θέση τους, αντιστοιχίζοντας κατά προτεραιότητα ακίνητα που βρίσκονται στην ίδια δημοτική ενότητα ή, άλλως, στον ίδιο Δήμο ή, άλλως, στην ίδια Περιφερειακή Ενότητα ή, άλλως, στην ίδια Περιφέρεια.

Από την αντιστοίχιση προκύπτει η υποχρέωση του αποδεχόμενου συντελεστή δόμησης να καταβάλει ποσό ίσο με την αξία του συντελεστή δόμησης, πλέον της προβλεπόμενης εισφοράς.

Μετά τη μεταφορά συντελεστή δόμησης, εκδίδεται σχετικός τίτλος, ο οποίος μεταγράφεται στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή καταχωρίζεται στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο.

Για κάθε μεταφορά συντελεστή δόμησης που πραγματοποιείται μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης καταβάλλεται από τον αποδεχόμενο τον συντελεστή δόμησης ποσό ίσο με το 5% της αξίας του μεταβιβαζόμενου συντελεστή δόμησης, το οποίο διατίθεται σε ειδικό λογαριασμό υπό τη διαχείριση του «Πράσινου Ταμείου» για τη χρηματοδότηση δράσεων περιβαλλοντικής και πολεοδομικής εξισορρόπησης, με αποκλειστικό δικαιούχο το δήμο όπου βρίσκεται το ακίνητο υποδοχής συντελεστή δόμησης.

Ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις

Τέλος στην ομηρία των ιδιοκτητών ακινήτων, τα οποία είχαν δεσμευτεί κυρίως από ΟΤΑ με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, χωρίς όμως ποτέ να αποζημιωθούν βάζει το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο.

Πλέον ορίζεται ξεκάθαρα ότι η ρυμοτομική απαλλοτρίωση αίρεται αυτοδικαίως, χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης, εάν συντρέχει μία από τις παρακάτω περιπτώσεις:

α. παρέλθουν 15 έτη από την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου, με το οποίο αυτή επιβλήθηκε για πρώτη φορά,

β. εάν παρέλθουν 5 έτη από την κύρωση της σχετικής πράξης εφαρμογής ή πράξης αναλογισμού,

γ. εάν παρέλθουν 18 μήνες από τον καθορισμό τιμής μονάδος, του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων.

Μετά την άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ο ιδιοκτήτης, με αίτηση προς τον οικείο Δήμο, θα μπορεί να ζητήσει την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου η ιδιοκτησία του να καταστεί οικοδομήσιμη.

Το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο οφείλει να προτείνει στον αρμόδιο Περιφερειάρχη, εντός προθεσμίας έξι μηνών από την κατάθεση της αίτησης είτε την αποδοχή της και την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, είτε την απόρριψή της και την εκ νέου επιβολή της αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για τον ίδιο σκοπό είτε τη μερική επανεπιβολή της εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις μεταξύ των οποίων και η πιστοποιημένη δυνατότητα καταβολής της απαιτούμενης αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη.

Εφόσον ακολουθήσει επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης ο δήμος είναι υποχρεωμένος εντός προθεσμίας δύο μηνών να καταθέσει την αποζημίωση προς τον ιδιοκτήτη στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ενώ απαγορεύεται δεύτερη επανεπιβολή.

Παράλληλα στους δήμους θα δοθεί περιθώριο ενός έτους προκειμένου να καταγράψουν τους κοινόχρηστους χώρους των οποίων δεν έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση. Οι χώροι θα ιεραρχηθούν ανά Δήμο ή δημοτική ενότητα ή δημοτική κοινότητα, ως προς την αναγκαιότητα υλοποίησης τους βάσει της πολεοδομικής σημασίας τους για την πόλη με στόχο να καταρτιστεί σχετικό επιχειρησιακό σχέδιο ώστε να προχωρήσουν οι απαραίτητες απαλλοτριώσεις μέσω χρηματοδότησης από το Πράσινο Ταμείο.

Κτηματολόγιο - Ενεργοποιούνται πρόστιμα και αναλογικά τέλη κτηματογράφησης

Ανάποδα γυρίζει η κλεψύδρα για τους αμελείς των δηλώσεων στο Κτηματολόγιο, καθώς στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο περιλαμβάνεται και διάταξη, η οποία ενεργοποιεί τσουχτερά πρόστιμα για την εκπρόθεσμη υποβολή δηλώσεων ακίνητης περιουσίας. Παράλληλα νέο... χαράτσι περιμένει τους ιδιοκτήτες ακινήτων καθώς εντός του 2021 αναμένεται να ενεργοποιηθούν και τα αναλογικά τέλη των πρώτων προγραμμάτων.

Συγκεκριμένα εντός του φθινοπώρου στο τέλος Οκτωβρίου ή στις αρχές Νοεμβρίου ενεργοποιούνται πρόστιμα για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις ύψους από 300 έως 2.000 ευρώ. Η ενεργοποίηση των προστίμων θα γίνει αμέσως μετά την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης, η οποία θα ακολουθήσει την ψήφιση του νομοσχεδίου από τη Βουλή: «Δεν πρόκειται να αιφνιδιάσουμε κανέναν ιδιοκτήτη» διεμήνυσε ο κ. Χατζηδάκης ξεκαθαρίζοντας, πάντως, ότι κάποια στιγμή το έργο του Κτηματολογίου πρέπει να ολοκληρωθεί.

Βάσει της συγκεκριμένης διάταξης, ορίζεται ότι το πρόστιμο που θα πληρώνει κάποιος για εκπρόθεσμη δήλωση ακινήτου στο Κτηματολόγιο θα εξαρτάται πλέον όχι μόνο από την αξία του ακινήτου αλλά και από το χρόνο της καθυστέρησης. Το πρόστιμο θα υπολογίζεται βάσει του είδους του δικαιώματος που δηλώνεται, της αξίας των ακινήτων βάσει του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αυτής, καθώς και του χρόνου κατά τον οποίον καθυστέρησε η υποβολή της δήλωσης σε σχέση με την προθεσμία που καθορίζεται.

Το πρόστιμο για δικαιώματα κυριότητας (ψιλής/πλήρους) και επικαρπίας υπολογίζεται για το σύνολο των ακινήτων που δεν έχουν δηλωθεί εμπροθέσμως ακόμη και στις αγροτικές περιοχές.

Βάση υπολογισμού του προστίμου αποτελεί η αξία του δηλουμένου δικαιώματος. Η βάση υπολογισμού αντιστοιχεί σε ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 300 και ανώτερο των 2.000 ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται, ανάλογα με τον χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης.

Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία εκδίδεται εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση του νόμου, ορίζεται ο ειδικότερος τρόπος υπολογισμού του προστίμου ανά είδος δικαιώματος, συμπεριλαμβανομένου του συντελεστή προσαύξησης λόγω καθυστέρησης, ενώ η εν λόγω απόφαση θα ισχύσει ένα μήνα μετά την έκδοσή της.

Εκτός του συγκεκριμένου προστίμου όμως, τ νομοσχέδιο προβλέπει και την ενεργοποίηση των ανταποδοτικών τελών κτηματογράφησης που αφορούν τα προγράµµατα κτηµατογράφησης µετά το 2008. Το αναλογικό τέλος αντιστοιχεί στο ένα τοις χιλίοις της αντικειµενικής αξίας του ακινήτου, εάν από αυτήν αφαιρεθεί το ποσό των 20.000 ευρώ (µε «ταβάνι» τα 900 ευρώ), κάτι το οποίο σηµαίνει ότι µε αυτό δεν θα επιβαρυνθούν οι ιδιοκτήτες µε µικρότερης των 20.000 ευρώ αντικειµενικής αξίας ακίνητα.

Επιπλέον επιµερίζεται µεταξύ συνιδιοκτητών και δεν πληρώνεται ανά δικαίωµα, όπως το τέλος κτηµατογράφησης. Το συγκεκριµένο τέλος αφορά σε παλαιές κτηµατογραφήσεις και συγκεκριµένα σε προγράµµατα από το 2008 και µετά, κατά τη διάρκεια των οποίων είχε πληρωθεί από τους ιδιοκτήτες το τέλος κτηµατογράφησης των 35 ή 20 ευρώ ανά δικαίωµα, αλλά όχι το αναλογικό τέλος. Αντιστοιχεί σε περίπου 1 εκατοµµύριο ακίνητα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και σε όλες τις πρωτεύουσες νοµών.

Πλέον ορίζεται ξεκάθαρα ότι μετά την έκδοση των αποφάσεων επί των αιτήσεων διορθώσεως και των ενστάσεων «οι καταχωρισθησόμενοι στους αναμορφωμένους πίνακες ως κύριοι ή επικαρπωτές καταβάλλουν το υπόλοιπο ανταποδοτικό τέλος κτηματογράφησης, το οποίο είναι αναλογικό και καθορίζεται σε ποσοστό ένα επί τοις χιλίοις (1 %0) επί της πέραν των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ αξίας του δικαιώματός τους, η οποία υπολογίζεται με βάση την τιμή ζώνης του ακινήτου και, όπου τέτοια δεν ισχύει, με βάση την αντίστοιχη κατά τη φορολογική νομοθεσία αξία αυτού, συνυπολογιζομένων, στην περίπτωση των κτισμάτων και των οριζοντίων ή κάθετων ιδιοκτησιών, της παλαιότητας και του ορόφου. Σε κάθε περίπτωση το ύψος του κατά το προηγούμενο εδάφιο καθοριζόμενου αναλογικού τέλους κτηματογράφησης δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των εννιακοσίων (900) ευρώ».