Ζευγάρι Ελληνολιβανέζων ραγίζει καρδιές: «Οσο μας γκρεμίζουν τόσο θα αναγεννιόμαστε»

Πέρασε ένας μήνας από την έκρηξη που αφάνισε το λιμάνι και το κέντρο της Βηρυτού και χιλιάδες Λιβανέζοι προσπαθούν να βρουν δύναμη και κουράγιο για να σταθούν και πάλι στα πόδια τους. Οι πιο... τυχεροί εγκατέλειψαν την κατεστραμμένη πόλη αλλά πονούν για την πατρίδα τους, άλλοι υπομένουν τις στερήσεις και άλλοι καλούνται να επιβιώσουν στα χαλάσματα.  

Μεγάλες δοκιμασίες περνούν χιλιάδες Λιβανέζοι ελληνικής καταγωγής ενώ ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνική κοινότητας που θεωρητικά έχει 5.000 ψυχές έχουν επιστρέψει στην Ελλάδα. Άπαντες ζουν με τις αναμνήσεις των χρυσών εποχών και ελπίζουν πως κάποια στιγμή στο μέλλον η αγαπημένη τους πατρίδα θα αναστηθεί. Σε μία χώρα, όμως, που υπάρχουν 18 διαφορετικές θρησκευτικές κοινότητες, με τη διαφθορά να χτυπάει «κόκκινο», την πολιτική ηγεσία να ρουφά ενέργεια από τη διαπλοκή και την εγκληματικότητα να ξεπηδά από το άναρχο και διαπλεκόμενο σύστημα, η νέα γενιά του Λιβάνου δεν έχει να περιμένει και πολλά. 

Η πτήση που τους έσωσε τη ζωή

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Μαρίνα Αμπουρζελή και του Ηλία Γκασάν Καραάν, αμφότεροι ελληνικής καταγωγής που γνωρίστηκαν σε δύσκολες εποχές. Παντρεύτηκαν πριν δύο χρόνια στη Βηρυτό αλλά λίγες ημέρες πριν από την έκρηξη κατάφεραν να πάρουν την πρώτη πτήση για την Αθήνα προκειμένου να κάνουν μία νέα αρχή. Ηταν μία πτήση που έμελλε να τους σώσει τη ζωή όχι από τον κορονοϊό αλλά από τη νιτρική αμμωνία. Η έκρηξη που κατέστρεψε τα πάντα δεν ήταν η αρχή του τέλους όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, αλλά η ταφόπλακα σε μία χώρα που ακόμα και η ελπίδα πεθαίνει πρώτη και όχι τελευταία. 

Ο Πατριάρχης Αντιοχείας

Η Μαρίνα γεννήθηκε στην Αθήνα από Λιβανέζο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα, αδελφός του παππού της ήταν ο Πατριάρχης Αντιοχείας Θεοδόσιος ο ΣΤ και θείος της ο κορυφαίος ναυπηγός της χώρας Πολύκαρπος Δημητρίου που ακόμα και σήμερα υπάρχει το όνομα του σε δρόμο της πόλης αλλά και μία επιχείρηση (βενζινάδικο) με το όνομα Bolicarpos για να τιμηθεί η μνήμη του.

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου το 1980 οι γονείς της Μαρίνας επέστρεψαν στην Ελλάδα αλλά η ίδια ήθελε πάντα να γυρίσει στη Βηρυτό. Στα μέσα του 2014 δέχτηκε πρόταση να πάει στη Βηρυτό για να συνδράμει Λιβανέζα φίλη της στη δημιουργία της έκδοσης του περιοδικού Home for Christmas που μέχρι σήμερα κυκλοφορεί και παράλληλα να δοκιμάσει την τύχη της ως τραγουδίστρια ελληνικού, γαλλικού και αραβόφωνου ρεπερτορίου. Πολλοί φίλοι που ήξεραν τις μουσικές γνώσεις και το ταμπεραμέντο της ήταν σίγουροι για την επιτυχία της. Και δικαιώθηκαν αφού η Μαρίνα σε χρόνο ρεκόρ κατάφερε να κερδίσει τις καρδιές όλων των Λιβανέζων και να συνεργαστεί με όλους τους σπουδαίους μουσικούς της χώρας.

«Ολοι ακούν Ρίτα Σακελλαρίου»

«Στον Λίβανο σήμερα ακούγονται παλιές ελληνικές επιτυχίες που ακόμα και στην Ελλάδα δεν τις ακούς. Για παράδειγμα το “Αυτός ο άνθρωπος Αυτός” της Σακελλαρίου που το ξέρουν και οι πέτρες στον Λίβανο ή τις «Μαργαρίτες» της Δημητρίου και τα «Μαύρα μάτια σου». Οι Λιβανέζοι έχουν στενούς δεσμούς με την Ελλάδα. Αρκεί να σου πω πως πριν ένα χρόνο στη Βίβλο είχε γίνει τριήμερο ελληνικό φεστιβάλ που το είχε οργανώσει ο δημοσιογράφος George Eid και είχε έρθει 10.000 κόσμος. Μου είχε κάνει την τιμή ο Eid να με προσκαλέσει. Ηταν κάτι το τρομερό, δεν είχε ξαναγίνει κάτι τέτοιο στο Λίβανο. Τραγουδήθηκαν γνωστά ελληνικά τραγούδια που γνωρίζουν καλά οι Λιβανέζοι και που τραγουδούσαν μαζί μου. Ηταν τιμή μου που άνοιξα το φεστιβάλ αντιπροσωπεύοντας την Ελλάδα, τραγουδώντας ακαπέλα τον Εθνικό ύμνο της Ελλάδας, με παρουσία υπουργών του Λιβάνου και προσωπικοτήτων της χώρας, κανάλια κρατικά και ιδιωτικά της χώρας, αλλά και την αποστολή της ΕΡΤ. Ακούστηκε σε όλη την Βίβλο ο ύμνος μας. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ», μας λέει η Μαρίνα. 

Εργάζονταν στο λιμάνι

Επειτα από δύο χρόνια παραμονής στη Βηρυτό η Μαρίνα ετοιμαζόταν να επιστρέψει πάλι στην Ελλάδα όταν γνώρισε τον Ηλία. Με μακρινές ελληνικές ρίζες, γνώστης της ελληνικής γλώσσας και θαυμαστής της Μαρίνας αποδείχτηκε πως ήταν και ο άνθρωπος της ζωής της. Το 2018 παντρεύτηκαν και αποφάσισαν να το παλέψουν για μία νέα ζωή στον Λίβανο. Τους συνέδεε η βαθιά ορθόδοξη χριστιανική πίστη αλλά και η γαλλική μόρφωση που είχαν πάρει από τα σχολικά τους χρόνια. Αλλωστε στον Λίβανο περισσότεροι μιλούν γαλλικά παρά αραβικά. Μάλιστα, ο Ηλίας μέχρι και πριν την καραντίνα εργαζόταν σε εταιρεία που δραστηριοποιούνταν στο λιμάνι της Βηρυτού που κυριολεκτικά εξαϋλώθηκε από την έκρηξη της 4^ης Αυγούστου. «Η πανδημία του κορονοϊού έφερε μεγάλη κρίση. Εγώ σταμάτησα τη δουλειά μου στο λιμάνι. Τώρα έπειτα από αυτή τη συμφορά δεν υπάρχει ελπίδα», λέει ο Ηλίας.

Ολοι γνώριζαν...

Οι αποκαλύψεις που γίνονται καθημερινά στα Μέσα Ενημέρωσης για υπόγειες στοές γεμάτες εκρηκτικά ήταν κοινό μυστικό σε όλους στη Βηρυτό. Ολοι ήξεραν αλλά κανείς δεν μιλούσε ενώ όλοι οι Λιβανέζοι είναι πεπεισμένοι πως δεν επρόκειτο για ατύχημα αλλά για προσχεδιασμένη ανατίναξη μόνο που κανείς δεν περίμενε πως είχε τόσο μεγάλη ισχύ. 

«Δεν έμεινε τίποτα όρθιο»

Το νεαρό ζευγάρι των Ελληνολιβανέζων ανακαίνισε πρόσφατα το σπίτι της γιαγιάς της Μαρίνας στην περιοχή Μαρ Μιχαέλ αλλά πλέον έχει μείνει μόνο το κουφάρι του σπιτιού. Τα πάντα διαλύθηκαν από την έκρηξη. Είναι κοντά στο σημείο που την Πέμπτη, 3 Σεπτεμβρίου, ακριβώς ένα μήνα μετά την έκρηξη ειδικά εκπαιδευμένος σκύλος σωστικού συνεργείου έδωσε ενδείξεις για ζωή και άπαντες αναζητούν κάποιον εγκλωβισμένο.

Ολα έγιναν μπάζα

«Τα περισσότερα σπίτια στην γειτονιά μας κατέρρευσαν. Εγιναν μπάζα. Χάθηκαν πολλές ζωές στη γειτονιά μας. Το δικό μας έμεινε όρθιο παρότι είναι κατασκευή ενός αιώνα. Είναι ένα πέτρινο καλοφτιαγμένο αρχοντικό που επιβίωσε της έκρηξης ως κατασκευή αλλά τα πάντα εντός του κτιρίου καταστράφηκαν. Δοξάζουμε το Θεό που λίγες ημέρες νωρίτερα είχαμε φύγει και σήμερα είμαστε ζωντανοί. Είμαστε πολύ στεναχωρημένοι. Δεν θέλω να βλέπω καν τις φωτογραφίες που μου έχουν στείλει. Δεν σας κρύβω όμως πως μέσα μου θέλω πάλι να γυρίσω για να το φτιάξω. Είναι το μέρος που μεγάλωσαν οι πρόγονοι μου. Πονάω πολύ», συμπληρώνει η Μαρίνα. Δίπλα της ο Ηλίας κουνάει το κεφάλι του, κοιτάει στο... πουθενά και συμπληρώνει: «Έχει μείνει πίσω η μητέρα μου. Ευτυχώς το σπίτι της είναι σε ένα προάστιο λίγο έξω και δεν έπαθε ζημιές».

Ρεύμα τρεις ώρες την ημέρα

Το ζήτημα για τα δύο νεαρά παιδιά δεν είναι το παρελθόν αλλά το μέλλον. Δουλειές πλέον δεν υπάρχουν στο Λίβανο, οι τράπεζες είναι κράτος εν κράτει. Αρνούνται να δώσουν συνάλλαγμα σε όσους θέλουν να ταξιδέψουν. Αρνούνται πολλές φορές την καταβολή των καταθέσεων των πολιτών επικαλούμενοι έκτακτες κρίσεις, πληρώνουν μόνο σε λιβανέζικη λίρα και οι ισοτιμίες με το δολάριο ισοδυναμεί με αισχροκέρδεια. Επισήμως η ισοτιμία είναι στις 4.000 λίρες για ένα δολάριο αλλά στην πραγματική αγορά πρέπει να δώσεις 7.000 λίρες για ένα δολάριο. Καθημερινά τα νοικοκυριά έχουν ρεύμα για 3-4 ώρες. Οι λογαριασμοί είναι τρεις φορές πιο ακριβοί από την Ελλάδα. Το κράτος υποστηρίζει πως δεν έχει χρήματα για να αγοράσει πετρέλαιο για την ηλεκτροδότηση. Οι τελευταίες πολυεθνικές αποχωρούν και τα ακραία στοιχεία από κάθε κατεύθυνση έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα κυριαρχίας.

Ο μαραγκός που κάνει δωρεές

«Κανένας πολίτης δεν εμπιστεύεται αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία διότι υπάρχει μεγάλη διαφθορά. Εάν έχει μία ελπίδα ο Λίβανος αυτή θα ξεπηδήσει μέσα από τον λαό και από την θέληση του να επιβιώσει και να βοηθήσει ο ένας τον άλλον. Για παράδειγμα στη γειτονιά μας υπάρχει ένας μαραγκός που χωρίς πληρωμή φτιάχνει όλα τα σπίτια των γειτόνων του. Εφτιαξε προχθές το σπιτάκι μιας γιαγιάκας 90 ετών. Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις τον κόσμο να παλεύει μέσα στα χαλάσματα. Ο ένας με τον άλλον δίνουν κουράγιο για να ξεπεράσουν αυτή τη συμφορά», λέει η Μαρίνα.

«Δεν υπάρχει κάτι αισιόδοξο»

Την ρωτήσαμε εάν η ίδια και ο σύζυγός της βλέπουν ελπίδα για το Λίβανο και με βουρκωμένα μάτια μας είπε: «Δυστυχώς δεν υπάρχει κάτι το αισιόδοξο που μπορώ να βρω. Να ξέρετε όμως πως οι Λιβανέζοι είναι πολύ δυνατός λαός. Οσο μας διαλύουν, τόσο ξαναχτίζουμε. Βέβαια για μία μεγάλη περίοδο πιστεύω πως ο κόσμος θα υποφέρει πολύ. Διαλύθηκε η οικονομία, τουρισμός δεν υπάρχει, κατέστρεψαν τις όμορφες παραλίες μας, υποβάθμισαν τα ιστορικά ελληνικά μνημεία, πρώτες ύλες δεν υπάρχουν, υπάρχει διαφθορά, διαφωνίες και συγκρούσεις και φυσικά υπάρχει και η αιώνια κόντρα με το Ισραήλ», τόνισε η Μαρίνα.

Η Ελβετία της Μέσης Ανατολής

Όπως μας είπε πρόσφατα διάβασε μία συνέντευξη ενός Λιβανέζου διανοούμενου ο οποίος είχε αποκαλύψει πως ο Λίβανος στα παλιά χρόνια δεν ονομάζονταν μόνο το «Παρίσι της Μέσης Ανατολής» αλλά και «Ελβετία της Μέσης Ανατολής» επειδή εφάρμοσε πρωτοποριακό τραπεζικό σύστημα και μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει ονομαστική ταυτότητα του καταθέτη αλλά αριθμητική για να διαφυλάσσεται το απόρρητο: «Ηταν μία μεταρρύθμιση που είχε γίνει για να συγκεντρωθούν τα χρήματα όλων των χωρών της Μέσης Ανατολής. Μετά τον πόλεμο του 1980 μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών και την επικράτηση της Χεζμπολάχ όλες οι χώρες και οι μεγαλοκαταθέτες πήραν τις καταθέσεις τους και έφυγαν και άρχισε η κάτω βόλτα».

Πώς οι ορθόδοξοι έγιναν μειονότητα

Ο Λίβανος παραδοσιακά είχε πολύ στενές σχέσεις με την Ελλάδα αλλά και την Γαλλία καθώς οι Ορθόδοξοι και οι Μαρωνίτες χριστιανοί ήταν οι δύο μεγαλύτερες θρησκευτικές κοινότητες. Δεν είναι άλλωστε τυχαία και η άμεση επίσκεψη του Μακρόν στη Βηρυτό λίγα εικοσιτετράωρα μετά την καταστροφή της 4^ης Αυγούστου. Μετά την επικράτηση των μουσουλμάνων το 1990, την επικράτηση της Χεζμπολάζ και τη διαμάχη μεταξύ των σιιτών και των σουνιτών η κατάσταση άλλαξε άρδην. Ο Λίβανος από το 1990 έγινε αραβική χώρα αλλά πλέον μεγάλη επιρροή ασκεί το Ιράν που υποστηρίζει του σιίτες αλλά και η Τουρκία που υποστηρίζει τους σουνίτες μουσουλμάνους.

«Αριστοκράτες οι Λιβανέζοι»

«Οι Λιβανέζοι ήταν αυτό που λέμε πολύ αριστοκρατικοί. Είχαν παιδεία, μιλούσαν πολλές γλώσσες, ήταν πολύ αξιοπρεπείς άνθρωποι και πολύ μορφωμένοι. Ακόμα και σήμερα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι έχουν περάσει πολλά, έχουν υποφέρει πολύ αλλά διατηρούν σε υψηλό επίπεδο την αξιοπρέπεια τους. Κάποτε οι χριστιανοί ήταν το 60% του Λιβάνου και τώρα είναι λιγότερο από το 40% και μειώνονται διαρκώς. Μάλιστα έγινε αραβική χώρα μετά το 1990». 

Χίλιες και μία ελληνικές νύχτες

Η Μαρίνα έχει να λέει για τις ελληνικές βραδιές που έζησε στη Βηρυτό και στο πιο ξακουστό νυχτερινό κέντρο που διατηρούσε ο Ελληνας επιχειρηματίας Ελευθεριάδης: «Στο Music Hall έχω ζήσει φοβερές στιγμές. Τραγουδούσα ελληνικό ρεπερτόριο και κάθε βράδυ γίνονταν χαμός. Ερχονταν από όλη τη Μέση Ανατολή για να δουν το πρόγραμμα. Οι Λιβανέζοι αγαπούν τον ελληνικό τρόπο ζωής, την ελληνική ιστορία και θεωρούν πως έχουν ελληνικές ρίζες».

«Δεν θέλουμε κλάματα, αλλά αξιοπρέπεια και αισιοδοξία»

Το νεαρό ζευγάρι θέλει να αφήσει πίσω τις αρνητικές σκέψεις. Ηδη, αναζητούν εργασία στην Ελλάδα, μιλούν άπταιστα τέσσερις γλώσσες και ελπίζουν να βρουν δουλειά και να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα. Σεβαστήκαμε επίσης την επιθυμία τους να μην δημοσιεύσουμε φωτογραφίες από το κατεστραμμένο σπίτι τους. «Δεν θέλουμε κλάματα. Δεν θέλουμε πόνο στον πόνο για να μας λυπηθούν. Εχουμε αξιοπρέπεια και δύναμη και θέλουμε να παρουσιάσετε την προσπάθεια μας ως μία καθημερινή ιστορία δύο νέων ανθρώπων που επιχειρούν να κάνουν μία νέα αρχή. Θέλουμε να δώσουμε μήνυμα ενότητας και συμπαράστασης στους Λιβανέζους και ειδικά τους Ελληνολιβανέζους που δοκιμάζονται μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Το σπίτι μας έχει βομβαρδιστεί τέσσερις φορές. Ολες τις φορές το φτιάξαμε. Το ίδιο ισχύει και για τους άλλους Λιβανέζους. Οι σκέψεις μας είναι μαζί τους και οι Έλληνες πρέπει να ξέρουν πως οι Λιβανέζοι είναι πολύ κοντά τους και το αντίθετο. Είμαστε σε δύσκολες εποχές αλλά έχουμε πίστη πως τα πράγματα θα φτιάξουν. Μας γκρεμίζουν συνέχεια στο Λίβανο αλλά εμείς όσο ζούμε θα ξαναχτίζουμε και θα δημιουργούμε. Ο λαός θα βρει το δρόμο του και με δύναμη και πίστη θα ξαναχτίσει και πάλι το Λίβανο».