Αυτό είναι το Γόπα project: Τι κάνουμε με τα αποτσίγαρα στα νέα κίτρινα σταχτοδοχεία

Δεν είναι και λίγα, όπως κι αν τα μετρήσει κανείς, τα αποτσίγαρα που έχουν μαζέψει μέσω του πιλοτικού προγράμματος «γόπα project». Ως τώρα μετρούν 30.000 αποτσίγαρα, ενώ περισσότερα από 5.000 έχουν ήδη σταλεί για ανακύκλωση. Και θα γίνουν ακόμη περισσότερα καθώς με τη διεύρυνση της δράσης υπολογίζεται ότι θα ανακυκλώνονται πάνω από 250.000 αποτσίγαρα κάθε χρόνο. Οι καπνιστές της Αθήνας, που θα επιλέξουν να πετάξουν το αποτσίγαρό τους σε ένα από τα σταχτοδοχεία πόλης του «γόπα project» με στόχο να βοηθήσουν στην απαλλαγή ενός από τα σημαντικότερα απόβλητα των δρόμων, καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις σαν κι αυτές: 

- Ηξερες ότι τα αποτσίγαρα που πετιούνται στην πόλη καταλήγουν στη θάλασσα;

- Όχι

- Τώρα ξέρεις!

Τα ερωτήματα που τίθενται σε κάθε «ψηφοφορία» έχουν κοινωνικό ή περιβαλλοντικό περιεχόμενο, μπορεί να εμπνέονται από την επικαιρότητα ή να είναι χιουμοριστικά. Ιδού για παράδειγμα:  

- Σου μιλώ και κοκκινίζεις:

- Από Σαββόπουλο

- Από Χαρούλη.

22 δισ. αποτσίγαρα κάθε χρόνο

Αν και το κάπνισμα αποτελεί αναμφίβολα μία βλαβερή συνήθεια, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αδυνατούν να τη διακόψουν. Αποτέλεσμα είναι η χώρα μας βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, να «παράγει» περίπου 22 δισεκατομμύρια αποτσίγαρα ή 3.500 τόνους «γόπες» ετησίως με το  40% εξ αυτών να υπολογίζεται ότι καταλήγει στη θάλασσα.

Το γεγονός αυτό έχει ολέθριες συνέπειες στο περιβάλλον δεδομένου ότι μία γόπα εκτός των περισσότερων από 4.000 τοξικών ουσιών που περιέχει και μπορεί να μολύνει 500 λίτρα νερού, διαθέτει και πλαστικό φίλτρο, το οποίο έχει ιδιαίτερα αργό ρυθμό βιοδιάσπασης που φτάνει τα 15 χρόνια.

Το θέαμα των σβησμένων τσιγάρων σε δρόμους και πεζοδρόμια είναι συχνό και συχνά οφείλεται και στην απουσία αστικών σταχτοδοχείων. Η εικόνα αυτή αποτέλεσε το κυρίαρχο στοιχείο που θέλησε να αλλάξει η ομάδα του «γόπα project». Πίσω από την πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα ιδέα κρύβεται ένας νέος άνθρωπος, ο Αλέκος Λιάπης που με τους συνεργάτες του αποφάσισε να καταστρώσει ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα, συλλογής και ανακύκλωσης αποτσίγαρων.

«Στόχος μας είναι μέσω του προγράμματος να καλύψουμε όλες τις πτυχές του προβλήματος του συγκεκριμένου απορρίμματος στο δημόσιο χώρο, από την απουσία αστικών σταχτοδοχείων και την έλλειψη ενημέρωσης για τις επιπτώσεις των αποτσίγαρων στο περιβάλλον μέχρι την εκούσια συμμετοχή των καπνιστών στη διαδικασία της ανακύκλωσής του» λέει στο «ethnos.gr» ο Αλέκος Λιάπης.

Πού είναι τα νέα κίτρινα σταχτοδοχεία στην Αθήνα

Τα πρώτα πέντε κίτρινα «πιλοτικά» αστικά σταχτοδοχεία – κάλπες τοποθετήθηκαν στο Σύνταγμα, το Γκάζι, την Ερμού και το Μοναστηράκι με στόχο να μειώσουν τα απορρίμματα τσιγάρου στο δημόσιο χώρο μέσα από τη συμμετοχή των καπνιστών σε ένα σύστημα «ψηφοφορίας».  

Μέσω της συνεργασίας με τον δήμο Αθηναίων το πρόγραμμα διευρύνεται και μόλις πριν λίγες ημέρες προσέθηκαν και νέα αστικά σταχτοδοχεία ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους σε 25. Ετσι, οι καπνιστές μπορούν πλέον να πετούν το αποτσίγαρό τους ...ψηφίζοντας στις περιοχές: Σύνταγμα, Γκάζι, Μεταξουργείο, Μοναστηράκι, Πλάκα, Θησείο, Ψυρρή, Ομόνοια, Πετράλωνα, Κουκάκι, Ερμού, Βαρβάκειο, Κολωνάκι, Ζάππειο, Κολοκοτρώνη, Δ. Αρεοπαγίτου, Ακαδημίας και Πανεπιστημίου.

Τα ερωτήματα που τίθενται σε κάθε «ψηφοφορία» περιστρέφονται γύρω από την ίδια την πόλη, τον αθλητισμό, τη μουσική, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση. Μπορεί επίσης να έχουν κοινωνικό ή περιβαλλοντικό περιεχόμενο, να εμπνέονται από την επικαιρότητα, να είναι χιουμοριστικά.  

Τα μηνύματα εναλλάσσονται κάθε 15 μέρες, αλλά ο στόχος παραμένει ο ίδιος να παρακινούνται οι περαστικοί να σταματούν και να τα χρησιμοποιούν, πετώντας μέσα σε αυτά τα αποτσίγαρά τους. 

Να σημειωθεί ότι μέσω του πιλοτικού προγράμματος, έχουν συλλεχθεί ως τώρα συνολικά 30.000 αποτσίγαρα, ενώ περισσότερα από 5.000 έχουν ήδη σταλεί για ανακύκλωση. Με τη διεύρυνση της δράσης υπολογίζεται ότι θα ανακυκλώνονται περισσότερα από 250.000 αποτσίγαρα το χρόνο.

Αντίστοιχα προγράμματα «τρέχουν» ήδη και σε χώρες του εξωτερικού, ενώ στην Ελλάδα η δράση ξεκίνησε στο πλαίσιο του προγράμματος Τhis is Athens – Polis, με το οποίο ο δήμος παρακίνησε τους δημότες να στείλουν τις προτάσεις τους για αστικές παρεμβάσεις – μικρής κλίμακας – με «έπαθλο» την χρηματοδότηση της υλοποίησης τους.

«Μια από τις προτάσεις που προκρίθηκαν προς υλοποίηση ήταν και η δική μας. Έτσι ξεκίνησε η λειτουργία του προγράμματος τον Αύγουστο του 2019». Η ομάδα απαρτίζεται αυτή τη στιγμή από πέντε μέλη με ειδικότητες το place branding, την πολεοδομία, τις πολιτικές επιστήμες, το social media marketing και τον προγραμματισμό.

Σταχτοδοχεία με δημοφιλή ερωτήματα

Οπως λέει ο ίδιος, η συμμετοχή του κόσμου είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική. Καθένα από τα σταχτοδοχεία συγκεντρώνει κατά μέσο όρο σε διάστημα ενός μήνα τουλάχιστον 1.000 αποτσίγαρα, ενώ έχουν υπάρξει σταχτοδοχεία με ...δημοφιλή ερωτήματα, τα οποία σε διάστημα μόλις 7 - 10 ημερών κατάφεραν να συγκεντρώσουν σχεδόν 2.000 αποτσίγαρα και βέβαια ισάριθμες «ψήφους».

Μετά τη συλλογή των αποτσίγαρων ακολουθεί η εξαγωγή τους για ανακύκλωση σε συνεργασία με μία γαλλική εταιρία, η οποία εξειδικεύεται στο αντικείμενο. Η στάχτη, ο καπνός και το χαρτί κομποστοποιούνται ενώ το από το φίλτρο του τσιγάρου παράγονται επιφάνειες ανακυκλωμένου και ανακυκλώσιμου πλαστικού, οι οποίες αξιοποιούνται στην παραγωγή νέων προϊόντων.

Η εξαγωγή των αποτσίγαρων προς ανακύκλωση είναι επί του παρόντος μονόδρομος δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει φορέας που να ασχολείται με αυτό το αντικείμενο. Τέτοιες μονάδες λειτουργούν σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, ενώ η ανακύκλωση του συγκεκριμένου αποβλήτου είναι διαδεδομένη στη Νότια Κορέα και στη Σιγκαπούρη αλλά και σε χώρες όπως η Ινδία.

Φιλοδοξία της ομάδας του «γόπα project» είναι να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός τέτοιου προγράμματος και στην χώρα μας. «Η τεχνογνωσία υπάρχει.

Πρόσφατα ξεκινήσαμε μια συνεργασία με το ΕΜΠ και τον καθηγητή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ κ. Γεράσιμο Λυμπεράτο. Σε πρώτη φάση τοποθετήσαμε ένα σταχτοδοχείο γόπα project στο κυλικείο της Σχολής Χημικών – Μηχανικών του ΕΜΠ. Τα συλλεγόμενα αποτσίγαρα δεν θα εξάγονται προς ανακύκλωση αλλά θα συγκεντρώνονται στο εργαστήριο της σχολής το οποίο θα μελετήσει τρόπους για την περαιτέρω αξιοποίηση τους. Απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη ενός προγράμματος ανακύκλωσης αποτσίγαρων και στην Ελλάδα. Είμαι αισιόδοξος ότι το 2021 θα έχουμε καταφέρει αυτό το στόχο» λέει ο κ. Λιάπης.

Εκτός από την Αθήνα, αστικά σταχτοδοχεία έχουν τοποθετηθεί έως τώρα στο δήμο Μεταμόρφωσης, στα Χανιά, στη Σέριφο, στην Αμοργό, στα Κουφονήσια, στην Ηρακλεία, στη Δονούσα, στη Κίμωλο, στην Ανάφη, στη Σχοινούσα, στη Φολέγανδρο και στη Σίκινο με την ομάδα να προγραμματίζει συνεργασίες και με άλλους δήμους, Περιφέρειες, μεγάλες επιχειρήσεις, χώρους ψυχαγωγίας και στάσεις Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.

Οσο για τα ερωτήματα, προς το παρόν αποφασίζονται από τα μέλη της ομάδας. Ωστόσο στόχος είναι στο προσεχές μέλλον το κίτρινο σταχτοδοχείο να λειτουργήσει ως ένα ανοιχτό βήμα. Στην κατεύθυνση αυτή καλούν όσους θέλουν να στείλουν τα δικά τους ερωτήματα στα social media του προγράμματος.

Έως τώρα, πάντως, στις πλέον ...δημοφιλείς ερωτήσεις συγκαταλέγονται οι «Aγαπημένος Παπακωνσταντίνου: Bασίλης – Θανάσης και Πριγκηπέσσα: από Μάλαμα – από Καρρά».