Γιαννάκης Ομήρου: Προσφυγή στο Συµβούλιο Ασφαλείας αν προκαλέσει η Τουρκία

Η συγκυρία θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ευτυχής, καθώς η Βουλή των Ελλήνων ταυτόχρονα έβγαλε στο φως τους πρώτους τόµους του καλούµενου Φακέλου της Κύπρου, ανταποκρινόµενη έτσι σε ένα πάγιο αίτηµα της Λευκωσίας, την περάτωση του οποίου προωθούσε επί σειρά ετών ο ίδιος ο Γιαννάκης Οµήρου. Το ευρύτερο πλαίσιο ωστόσο στην περιοχή διαγράφεται ακανθώδες στη σκιά των αναβαθµισµένων τουρκικών προκλήσεων. Πολύπειρος πολιτικός, µε πορεία σχεδόν 40 ετών στα κοινά και άλλοτε υπουργός Αµυνας, ο κ. Οµήρου µιλάει στο «Εθνος της Κυριακής» αναλύοντας κινδύνους και προτείνοντας αναχώµατα.

Σχεδόν ενάµιση χρόνο µετά την κατάρρευση των διαπραγµατεύσεων στην Ελβετία, πώς διαµορφώνεται πια η κατάσταση στο Κυπριακό;

Το Κυπριακό βρίσκεται σε µια πολύ δύσκολη, οριακή φάση. Το νεότερο που είχαµε ήταν η έκθεση του γενικού γραµµατέα του ΟΗΕ προς το Συµβούλιο Ασφαλείας του Οργανισµού. Εάν κάποιος διαβάσει αυτήν την έκθεση χωρίς να γνωρίζει τι είναι το Κυπριακό, δεν θα αντιληφθεί ότι η Τουρκία βρίσκεται στην Κύπρο µε 40.000 στρατιώτες εδώ και 44 χρόνια κατέχοντας παράνοµα το 37% των εδαφών της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας. Θα σχηµατίσει την εντύπωση ότι πρόκειται για διακοινοτική διαµάχη.

Υπάρχει όµως ρεαλιστικά πια η δυνατότητα επανατοποθέτησης του Κυπριακού σε άλλη βάση;

Θα αντιµετωπίσουµε δυσκολίες. Oµως δεν έχουµε άλλη επιλογή γιατί η διαστρέβλωση της πραγµατικότητας είναι τέτοια που δηµιουργεί συνεχώς µεγάλα προβλήµατα. Ο γ.γ. στην έκθεσή του αναφέρεται σε προγραµµατισµένες ασκήσεις ερευνών στην Ανατολική Μεσόγειο, στην κυπριακή ΑΟΖ, χωρίς να αναφέρει την ΑΟΖ, που µπορεί να προκαλέσουν εντάσεις, και προτρέπει σε διάλογο. Αν είναι δυνατόν, ο γ.γ. του ΟΗΕ που τα Ηνωµένα Εθνη ανέλαβαν πρωτοβουλία για να διαµορφωθεί το δίκαιο της θάλασσας και έτσι υπήρξε η διεθνής σύµβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας, να κάνει αυτή την αναφορά. Έχουµε µια Τουρκία η οποία µε πειρατικές ενέργειες παραβιάζει κατάφωρα τα κυριαρχικά δικαιώµατα της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας εντός της αποκλειστικής οικονοµικής της ζώνης. Και αντί ο γ.γ. να επιτιµήσει τον επιδροµέα και τον πειρατή, περίπου απευθύνει νουθεσίες προς το νόµιµο κράτος που ασκεί τα κυριαρχικά του δικαιώµατα. Η Κυπριακή ∆ηµοκρατία δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνεχίσει απρόσκοπτα το ενεργειακό της πρόγραµµα. Θα πρέπει προληπτικά να προειδοποιήσουµε προς πάσα κατεύθυνση ότι πειρατικές και επιδροµικές ενέργειες της Τουρκίας πρόκειται να οδηγήσουν σε αποσταθεροποίηση την ευρύτερη περιοχή. Υπάρχουν ξένες εταιρείες, αυτοί οι κολοσσοί που έχουν συνοµολογήσει συµφωνίες µε την Κυπριακή ∆ηµοκρατία, των οποίων οι χώρες θα σπεύσουν για να υπερασπίσουν δικά τους συµφέροντα. Eχουµε την περίπτωση των ΗΠΑ µε την ExxonMobil. Σύµφωνα µε πληροφορίες που είδαν πρόσφατα το φως της δηµοσιότητας, η Γαλλία όταν ξεκινούσε έρευνες η Total προειδοποίησε επισήµως την Τουρκία να µη διανοηθεί να επιτεθεί στα σκάφη της γαλλικής εταιρείας γιατί θα χτυπούσε στο ψαχνό. Σε περίπτωση που υπάρξει πρόκληση από την πλευρά της Τουρκίας, θα πρέπει η Κυπριακή ∆ηµοκρατία να προσφύγει στο Συµβούλιο Ασφαλείας. Η ΕΕ κατέστησε το δίκαιο της θάλασσας µέρος του ευρωπαϊκού δικαίου. Έχει υποχρέωση να προστατεύσει ένα κράτος-µέλος της από τις απόπειρες αµφισβήτησης των κυριαρχικών του δικαιωµάτων.

Κυκλοφορεί µια άποψη ότι ενδεχόµενη διχοτόµηση µε «λύση» δύο κρατών θα µπορούσε να αποκλείσει την Τουρκία από τα ενεργειακά κοιτάσµατα νοτίως της Κύπρου;

Είναι γεγονός ότι στην περιρρέουσα ατµόσφαιρα αυτό το σενάριο κυκλοφορεί. Θέλω να εκφράσω την κατηγορηµατική µου αντίθεση γιατί µια λύση δύο κρατών, που δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή από τη διεθνή κοινότητα η οποία τοποθετείται αρνητικά σε όλες τις περιπτώσεις αποσχίσεων, θα είναι µια απαλλοτρίωση εδαφών της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας εσαεί. Θα εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώµατα στην Τουρκία για να ποδηγετεί την τουρκοκυπριακή κοινότητα και µε την εισαγωγή επιπρόσθετων δεκάδων χιλιάδων εποίκων. Θα έχουµε σύνορα της ελληνικής Κύπρου µε την Τουρκία, και θα είναι ένας διαρκής εν δυνάµει κίνδυνος για την απορρόφηση ολόκληρης της Κύπρου από την Τουρκία, δηλαδή µια νέα Αλεξανδρέττα. Ούτε συµµερίζοµαι την άποψη ότι έτσι θα υπάρξει απρόσκοπτη εκµετάλλευση των ενεργειακών πόρων. Αντίθετα, µε µια λύση κλασικής οµοσπονδίας και µε δεδοµένη την αρµοδιότητα εκµετάλλευσης των πόρων από την κεντρική οµοσπονδιακή κυβέρνηση, µπορεί αυτός ο φυσικός πλούτος να τύχει εκµετάλλευσης προς όφελος του συνόλου των νοµίµων κατοίκων της Κύπρου, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Τελευταία κυκλοφορούν και κάποιες νέες ιδέες για µια άλλου τύπου οµοσπονδία. Τις συµµερίζεστε;

Η γνώµη µου είναι απολύτως αρνητική απέναντι στην πρωτοβουλία του Προέδρου της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, κ. Αναστασιάδη και την πρόταση-εισήγηση που εκείνος κατέθεσε, όπως ελέχθη προς προβληµατισµό, για µια λύση αποκεντρωµένης οµοσπονδίας. Η κεντρική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι ισχυρή ώστε να διασφαλίζεται απαραιτήτως η µία κυριαρχία, η µία διεθνής προσωπικότητα και η µία υπηκοότητα των πολιτών της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας.

Από την Αθήνα προσδοκάτε κάποια αλλαγή στάσης;

Η γενική εκτίµηση στην Κύπρο είναι ότι η παρουσία του κ. Κοτζιά στο υπουργείο Εξωτερικών υπήρξε άκρως ευεργετική για τα εθνικά συµφέροντα. Ο κ. Κοτζιάς επανατοποθέτησε το Κυπριακό στη βάση της εισβολής και της κατοχής, πράγµα που δεν διστάζω να πω ότι είχαµε να δούµε από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου. Αναβάθµισε τη διεθνή πτυχή του Κυπριακού, ότι δηλαδή δεν µπορεί να υπάρξει λύση χωρίς αποχώρηση των στρατευµάτων, κατάργηση των αναχρονιστικών εγγυήσεων και του µονοµερούς επεµβατικού δικαιώµατος. Αυτό εµπεδώθηκε στη διεθνή κοινότητα. Είµαι βέβαιος ότι ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας, αναλαµβάνοντας το υπουργείο Εξωτερικών, θα συνεχίσει σε αυτή την κατεύθυνση.