Εγ-κλιματική αλλαγή: Στον «φούρνο» ο πλανήτης το '19 - Η φύση εκδικείται

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι επιστήµονες για τις υψηλές θερµοκρασίες που αναµένονται µέσα στο 2019, την ώρα που η Αυστραλία εδώ και ηµέρες τσουρουφλίζεται από ένα επικίνδυνο κύµα καύσωνα καθώς σε κάποιες περιοχές οι θερµοκρασίες ξεπερνούν τους 46 βαθµούς Κελσίου. Σύµφωνα µε τις προβλέψεις των µετεωρολόγων, το νέο έτος έχει θέσει υποψηφιότητα για να είναι µακράν το θερµότερο στα χρονικά καθώς η υφήλιος πέραν της εντεινόµενης κλιµατικής αλλαγής έχει περίπου 90% πιθανότητα να έρθει αντιµέτωπη και µε ένα ισχυρό Ελ Νίνιο.

Σύµφωνα µε τους ειδικούς του Κέντρου Κλιµατικών Προβλέψεων της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατµόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA), οι συνθήκες για το ξέσπασµα του φαινοµένου έχουν ήδη δηµιουργηθεί και έτσι είναι εξαιρετικά πιθανό µέσα στις επόµενες ηµέρες το βόρειο ηµισφαίριο να έρθει αντιµέτωπο µε ένα Ελ Νίνιο το οποίο θα διαρκέσει όλο τον χειµώνα και έχει 60% πιθανότητα να συνεχιστεί µέσα στην άνοιξη.

Το Ελ Νίνιο είναι στην ουσία κοµµάτι του κλιµατικού µοτίβου το οποίο εµφανίζεται κάθε φορά που η επιφανειακή θερµοκρασία των υδάτων των τροπικών περιοχών του Ειρηνικού Ωκεανού ανεβαίνει για µεγάλο χρονικό διάστηµα πάνω από τα κανονικά επίπεδα.

Μπορεί να διαρκέσει από τέσσερις έως και δεκαέξι µήνες και προκαλεί αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη. Επιπλέον, διαταράσσει τα διάφορα καιρικά µοτίβα ανά την υφήλιο, κάνοντας πιο πιθανή την εµφάνιση ακραίων καιρικών φαινοµένων, όπως είναι οι πληµµύρες, η ξηρασία και οι τυφώνες.

Σηµειώνεται ότι το ισχυρό Ελ Νίνιο που είχε σηµειωθεί στο τέλος του 2015 και στις αρχές του 2016 είχε τότε αυξήσει τη θερµοκρασία του πλανήτη σε ύψη-ρεκόρ για ολόκληρη την υπόλοιπη χρονιά. Το 2016 κατείχε το ρεκόρ της θερµότερης χρονιάς από τότε που έχει ξεκινήσει η τήρηση αρχείων, ενώ το 2017 παρότι δεύτερο σε πραγµατικές τιµές είναι το θερµότερο έτος στα χρονικά χωρίς Ελ Νίνιο. Το 2018 θεωρείται ότι θα είναι κάπου µεταξύ της τρίτης και της έκτης θέσης στην κατάταξη µε τα θερµότερα έτη.

Το 2018 ξεκίνησε µε την εµφάνιση του αντίθετου φαινοµένου του Ελ Νίνιο, την περίφηµη Λα Νίνια, το οποίο ρίχνει κάπως τη θερµοκρασία του πλανήτη. Σύµφωνα µε τους επιστήµονες όµως, η περσινή Λα Νίνια δεν ήταν αρκετή για να µειώσει σηµαντικά τη θερµοκρασία αν και από τα τέλη Απριλίου δεν εµφανίστηκε άλλο κλιµατικό φαινόµενο στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού µέχρι σήµερα.

Τα αίτια

Οι ειδικοί θεωρούν το Ελ Νίνιο ως ένα σηµαντικό, αλλά όχι και απόλυτα καθοριστικό, παράγοντα για την υπερθέρµανση του πλανήτη κι αυτό γιατί, όπως αποδείχθηκε από πρόσφατη έρευνα που εστίασε στη σύνδεση του φαινοµένου µε την υπερθέρµανση του πλανήτη, το βασικό πρόβληµα είναι οι εκποµπές αερίων του άνθρακα και η κλιµατική αλλαγή. Σύµφωνα µε την έρευνα που δηµοσιεύθηκε στο διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό «Geophysical Research Letters» τον περασµένο Αύγουστο, η κλιµατική αλλαγή και η υπερθέρµανση του πλανήτη πέραν των επιπτώσεων που έχουν σε άλλα φαινόµενα επιδρούν ενισχυτικά και στις συνέπειες που έχει το Ελ Νίνιο στο κλίµα.

Μάλιστα, σύµφωνα µε άλλες έρευνες, η κλιµατική αλλαγή παρεµβαίνει ακόµα και στα ίδια τα µοτίβα εµφάνισης του Ελ Νίνιο και της Λα Νίνια και µέσα στο επόµενο διάστηµα υπάρχει σηµαντική πιθανότητα να διαταραχθούν περαιτέρω τα καιρικά (όχι κλιµατικά) µοτίβα, τουλάχιστον στις ΗΠΑ. Η κλιµατική αλλαγή και η υπερθέρµανση του πλανήτη έχει αποδειχθεί από πολλές έρευνες ότι επιδρούν αρνητικά στα διάφορα καιρικά φαινόµενα κάνοντάς τα πιο ακραία. Ετσι, τα τελευταία χρόνια καύσωνες, δασικές πυρκαγιές, ξηρασίες, πληµµύρες και καταιγίδες προκαλούν ανυπολόγιστες ζηµιές, τόσο από πλευράς κόστους σε χρήµατα για τα κράτη όσο και στο ίδιο το περιβάλλον και τα οικοσυστήµατα.

Τον περασµένο Νοέµβριο, λίγο πριν από την έναρξη της Συνδιάσκεψης για την Κλιµατική Αλλαγή στο Κατοβίτσε της Πολωνίας και ενώ ο Αµερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραµπ αµφισβητούσε για ακόµη µία φορά το πρόβληµα της κλιµατικής αλλαγής ως «ανύπαρκτο» (άποψη µάλιστα µε την οποία σύµφωνα µε δηµοσκόπηση που έγινε µέσα στην εβδοµάδα που πέρασε συµφωνεί το 85% των Ρεπουµπλικάνων ψηφοφόρων), υπηρεσίες της αµερικανικής κυβέρνησης παρουσίασαν τα ευρήµατα της τέταρτης εκτίµησης για το κλίµα.

Τα αποτελέσµατά της είναι συγκλονιστικά καθώς σε αυτή γίνονται συγκεκριµένες προβλέψεις για το πώς η κλιµατική αλλαγή επηρεάζει την ίδια την αµερικανική οικονοµία, τη γεωργική παραγωγή, την ποσότητα και την ποιότητα των αγροτικών προϊόντων, τις τοπικές κοινότητες, την οικονοµία, τη δηµόσια υγεία και τις υποδοµές.

Ασυνήθιστα φαινόμενα 

Όσον αφορά στην Ευρώπη, είναι άγνωστο τι θα φέρει το 2019, όµως το 2018 ήταν σύµφωνα µε τους ειδικούς το έτος που σηµειώθηκαν τα περισσότερα ασυνήθιστα ακραία καιρικά φαινόµενα. Πριν από περίπου έναν χρόνο, τον περασµένο χειµώνα σφοδρές χιονοπτώσεις είχαν σηµειωθεί σε µεγάλη έκταση της ευρωπαϊκή ηπείρου, ενώ την άνοιξη σηµειώθηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έντονες βροχοπτώσεις και ηλεκτρικές καταιγίδες. Οι θερµοκρασίες που καταγράφηκαν στην Ευρώπη τον χρόνο που πέρασε ιδιαίτερα στις βόρειες χώρες το καλοκαίρι ήταν άνευ προηγουµένου.

Στη Φινλανδία επί 25 συνεχόµενες ηµέρες καταγράφηκαν θερµοκρασίες άνω των 25 βαθµών Κελσίου, στη Γερµανία σηµειώθηκαν θερµοκρασίες κοντά στους 40 βαθµούς Κελσίου µε ξηρασία, στην Πορτογαλία το θερµόµετρο έφτασε τους 44 βαθµούς Κελσίου και στη Σουηδία τεράστιες εκτάσεις δάσους κάηκαν εξαιτίας του συνδυασµού υψηλής θερµοκρασίας και ξηρασίας. Στον Αρκτικό Κύκλο καταγράφηκαν οι υψηλότερες θερµοκρασίες στα χρονικά, ενώ στη Βουδαπέστη το καλοκαίρι η στάθµη του ∆ούναβη έφτασε µόλις τα 0,61 εκατοστά.

Οι χώρες της Μεσογείου εκτός από το καλοκαίρι που υπέφεραν από τις θερµοκρασίες-ρεκόρ και τις δασικές πυρκαγιές, στη συνέχεια το φθινόπωρο σαρώθηκαν από ισχυρότατα συστήµατα χαµηλών πιέσεων, τα οποία προκάλεσαν εκτεταµένες πληµµύρες και σοβαρές ζηµιές

Στη Συνδιάσκεψη για την Καταπολέµηση της Κλιµατικής Αλλαγής στο Κατοβίτσε, παρουσιάστηκε έρευνα από την Ενωση για τη Μεσόγειο, τα στοιχεία της οποίας κατέληγαν ότι οι χώρες της Λεκάνης της Μεσογείου θα πληγούν σφοδρά από την κλιµατική αλλαγή. Σύµφωνα µε τα ευρήµατα της έρευνας, τα επόµενα χρόνια αναµένονται νέα ρεκόρ θερµοκρασίας, ξηρασία και λειψυδρία παρά τις πληµµύρες που θα σηµειώνονται κάθε άνοιξη και σαν αποτέλεσµα θα πληγεί σηµαντικά η βαριά βιοµηχανία της περιοχής, που είναι ο τουρισµός.

Στην εν λόγω έρευνα σηµειώνονταν µεταξύ άλλων και οι κίνδυνοι που αντιµετωπίζουν οι µεσογειακές χώρες και από άλλα φαινόµενα όπως είναι οι σεισµοί και οι εκρήξεις ηφαιστείων, ενώ τονιζόταν και ότι «η περιοχή είναι αντιµέτωπη µε άνιση κατανοµή των φυσικών πόρων, κοινωνική αστάθεια, συγκρούσεις και µετανάστευση». Ολα αυτά αλλά και οι εξελίξεις που θα προκύψουν µέσα στο 2019 θα συζητηθούν εκτενώς στην επόµενη συνδιάσκεψη για την καταπολέµηση της κλιµατικής αλλαγής που γίνεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και θα πραγµατοποιηθεί προς το τέλος του χρόνου στη Χιλή µε τη συµβολή της Κόστα Ρίκα.

Η εν λόγω συνδιάσκεψη αναµένεται να είναι σηµαντική γιατί οι αντιπροσωπείες των χωρών που έχουν υπογράψει τη Συµφωνία των Παρισίων για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής (COP21) θα πρέπει να κλείσουν όλα τα θέµατα που έµειναν ανοιχτά στην Πολωνία και σχετίζονται µε την αγορά των εκποµπών των ρύπων άνθρακα. Επιπλέον, θα θέσουν τους νέους στόχους τους για την καταπολέµηση της κλιµατικής αλλαγής για το 2020 και θα δεσµευθούν για τις συγκεκριµένες πολιτικές που θα υλοποιήσουν για να τους πετύχουν.

Οι ειδικοί εκτιµούν ότι το 2019 θα είναι ιδιαίτερα κρίσιµο για το εάν τελικά η ανθρωπότητα θα καταφέρει να περιορίσει στο ελάχιστο τις συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής, καθώς µέσα σε αυτό αναµένονται σηµαντικές εξελίξεις στον τοµέα της πράσινης και καθαρής ενέργειας. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εταιρείες-κολοσσοί που έχουν δεσµευθεί να λειτουργούν µε ενέργεια που προέρχεται κατά 100% από ανανεώσιµες πηγές στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας RE100 έφτασαν τις 159 µε την αλλαγή της χρονιάς.