Καιρός: Οι χιονιάδες του 1987, 2002 και 2004, που «μαστίγωσαν» την Αττική

Χιόνια και πολικό ψύχος ενέσκυψε στη χώρα μας από την αρχή της εβδομάδας και από το βράδυ της Δευτέρας χτύπησε η κακοκαιρία την Αττική με σφοδρότητα. Το φαινόμενο δεν είναι πρωτοφανές, όπως αφελώς δηλώνουν αδαείς σε τηλεοπτικές εκπομπές με τον εύκολο αφορισμό: «Άλλαξε το κλίμα...». Το κλίμα δεν άλλαξε και χιόνια έχουν σκεπάσει την Αττική γη ουκ ολίγες φορές. Ας θυμηθούμε τις εντονότερες πρόσφατες και τα «καμώματα» του καιρού.

1987: Ο χειμώνας που οδήγησε στην... άνοιξη του μπάσκετ

Οι πολικές αέριες μάζες που άρχισαν να εισβάλουν στην βόρεια Ελλάδα στις 3 Μαρτίου 1987 έμειναν πάνω από την περιοχή μας επί ένα δεκαπενθήμερο λόγω της αποκοπής του ψυχρού στροβίλου. Η ελάχιστη θερμοκρασία, όπως αναφέρει το ziakopoulos.blogspot.com, που καταγράφηκε στη συγκεκριμένη στάθμη στο Ελληνικό ήταν -40 βαθμοί. Οι προγνώσεις που έγιναν στην ΕΜΥ στις 26-2-1987 για τον καιρό της 3ης Μαρτίου 1987 δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένες. Η προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας ήταν εξαιρετικά χαμηλή και τα αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων άλλαζαν συνεχώς επί τρεις ημέρες. Την 1η Μαρτίου, τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, η πρόγνωση πολλών ημερών ανέφερε τη μεταβολή του καιρού της Τρίτης, αλλά δεν έκανε ιδιαίτερη μνεία για την ένταση και τη διάρκεια της ψυχρής εισβολής.

Διαβάστε ακόμα: Καιρός: Σκι στη χιονισμένη Αττική κάνει ο Νορβηγός πρέσβης

Την επομένη, 2α Μαρτίου (Καθαρά Δευτέρα), η πρόγνωση έκανε λόγο για κακοκαιρία, αλλά δεν εκδόθηκε έκτακτο δελτίο. Το γεγονός ότι η μέρα ήταν αργία και δεν βρίσκονταν στην ΕΜΥ το σύνολο των μετεωρολόγων έπαιξε ρόλο. Στη διάρκεια της δεκαπενθήμερης κακοκαιρίας οι προγνώσεις της ΕΜΥ ήταν αρκετά καλές, τουλάχιστον ποιοτικά , εκτός από εκείνη για την 7η Μαρτίου που ήταν αποτυχημένη ιδιαίτερα σε ότι αφορά την Αττική.

Το χρονικό της κακοκαιρίας

Την Καθαρή Δευτέρα (2 Μαρτίου) ο καιρός στην Αττική ήταν ανοιξιάτικος και έδωσε την ευκαιρία στους κατοίκους του Λεκανοπεδίου να γιορτάσουν τα Κούλουμα στους λόφους και τις πλατείες. Αρκετά καλός ήταν ο καιρός και στην υπόλοιπη χώρα. Τίποτα δεν έδειχνε αυτό που θα επακολουθούσε. Την επομένη, 3 Μαρτίου, ο καιρός άρχισε να χαλάει στη ΒΔ Ελλάδα από τις πρώτες πρωινές ώρες. Η εξέλιξη ήταν ταχύτατη. Ως το βράδυ οι ψυχρές αέριες μάζες είχαν φθάσει στην κεντρική Ελλάδα και είχε ήδη χιονίσει στη βόρεια χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Θεσσαλονίκης. Στη διάρκεια της νύχτας προς την 4η Μαρτίου στη Λήμνο ξέσπασε χιονοθύελλα με τις ριπές των βοριάδων να φθάνουν στο νησί τους 65 κόμβους. Στη διάρκεια της 4ης Μαρτίου τα χιόνια κατέβηκαν πολύ γρήγορα από τη βόρεια προς τη νότια Ελλάδα και ως το απόγευμα είχαν φθάσει στο Ελληνικό. Στις 5 Μαρτίου χιόνισε και στο Ν. Αιγαίο, για πρώτη φορά Μάρτιο μήνα.

Στην Αθήνα το δεκαπενθήμερο της κακοκαιρίας χιόνισε 8 φορές, από τις μέχρι τις 13 Μαρτίου με την ισχυρότερη χιονόπτωση να σημειώνεται στις 9 Μαρτίου. Σε πανελλήνια κλίμακα, η κακοκαιρία ήταν εξαιρετικά ακραία λόγω πολύ μεγάλης διάρκειας και έντασης. Στη Θεσσαλία και την Εύβοια το ύψος του χιονιού στα πεδινά έφθασε το ένα μέτρο και έμεινε στο έδαφος επί πολλές ημέρες. Πέρα από αυτό, στις περισσότερες περιοχές της χώρας σημειώθηκαν ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών του συγκεκριμένου μήνα από τότε που φυλάσσονται αρχεία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ, ρεκόρ ελάχιστων τιμών θερμοκρασίας Μαρτίου σημειώθηκαν: στο Σουφλί (-16), την Τρίπολη (-16), τη Φλώρινα (-14), την Αλεξανδρούπολη (-14), τα Τρίκαλα Θ. (-12), την Καστοριά (-12), την Αλίαρτο (-10), τα Γιάννενα (-8), τη Λαμία (-7), το Τατόι (-7), τη Λήμνο (-6), την Αγχίαλο (-6), το Άργος (-5), τη Ν. Φιλαδέλφεια (-3,6), το Ελληνικό (-1,6) κ.α.

Διαβάστε ακόμα: Καιρός: Η κακοκαιρία Μήδεια έντυσε στα λευκά την Ακρόπολη

Ρεκόρ σημειώθηκαν, όπως αναφέρει το ziakopoulos.blogspot.com, ακόμα και στον αριθμό των ημερών με ολικό παγετό: Κοζάνη (9), Φλώρινα (8), Λάρισα, Τρίκαλα, Κύμη (6), Τανάγρα, Τρίπολη (5). Να σημειώσουμε ακόμα ότι στη Ν. Φιλαδέλφεια η μέση μέγιστη θερμοκρασία του Μαρτίου 1987 ήταν 11,6 βαθμοί (καν. τιμή 15,4) και η μέση ελάχιστη θερμοκρασία 3,3 βαθμοί (καν. τιμή 6,7). Στη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα οι μέσες μέγιστες θερμοκρασίες το Μάρτη του 1987 και οι κανονικές τιμές είναι αντίστοιχα 9,7 (καν. τιμή 14,1) και 9,1 (καν. τιμή 14,7) βαθμοί.

Στην Κρήτη ο Μάρτιος 1987 υπήρξε εξαιρετικά ψυχρός και χιονώδης. Από την 3η έως και την 12η του μήνα σημειώθηκαν αλλεπάλληλες χιονοπτώσεις. Περιστασιακά και κυρίως την 7η και την 8η του μήνα τα χιόνια έφθασαν και στα βόρεια παράλια του νησιού. Παρατηρήθηκαν παροδικές χιονοστρώσεις και μέσα στις πόλεις του Ηρακλείου, των Χανίων και του Ρεθύμνου. Την 7η και την 13η του μήνα η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έπεσε στους μηδέν βαθμούς, οπότε μην εκπλαγείτε με έναν Μάρτη Γδάρτη, μετά το... καλοκαίρι που μύρισε τον Φλεβάρη.

Να υπενθυμίσουμε όμως ότι μετά την κακοκαιρία του Μαρτίου, η Ελλάδα έζησε - μεσούντος του καλοκαιριού - την άνοιξη του Ελληνικού μπάσκετ, με την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ '87, άνοιξη που κράτησε μέχρι πριν από λίγα χρόνια, μέχρι που ξαναγύρισε ο σκληρός χειμώνας.

2002: Τα χιόνια... σκέπασαν τα Θεοφάνεια

Στις 2 Ιανουαρίου του 2002 εκδόθηκε από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία έκτακτο δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων, το οποίο προέβλεπε ισχυρό χιονιά μετά δύο μέρες, κυρίως στα ηπειρωτικά της ανατολικής Ελλάδας, την Εύβοια, τις Κυκλάδες και την Κρήτη. Στις 4 Ιανουαρίου τα ξημερώματα ισχυρές χιονοπτώσεις άρχισαν να πλήττουν το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Παρά την προειδοποίηση της ΕΜΥ, και τις επισημάνσεις των ειδικών, εκατοντάδες οδηγοί εγκλωβίστηκαν στην Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας, ενώ πολλοί Αθηναίοι οδηγοί αντιμετώπισαν εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες στους δρόμους της πρωτεύουσας.

Το ύψος του χιονιού που έπεσε το διήμερο 4 και 5 Ιανουαρίου κυμάνθηκε: στο κέντρο της Αθήνας και τα νότια προάστια από 15 ως 20 εκατοστά, στην Κυψέλη από 20 ως 25 εκατοστά, στα βόρεια προάστια έφθασε τα 50 εκατοστά και σε υψηλά υψόμετρα περισσότερο από το ένα μέτρο. Μεγάλα ύψη χιονιού παρατηρήθηκαν ακόμα στην Εύβοια, τις βορειότερες των Κυκλάδων και τις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Κρήτης, όπου το χιόνι είχε φθάσει τα δύο μέτρα, όπως στα Ανώγεια.

Ο χιονιάς του Ιανουαρίου του 2002 κατέχει το ρεκόρ της μεγαλύτερης διάρκειας χιονοπτώσεων σε Αττική και Εύβοια. Η ΕΜΥ έκανε λόγο για βελτίωση του καιρού ανήμερα των Θεοφανίων, την 6η Ιανουαρίου. Η βελτίωση αυτή όχι μόνο δεν ήλθε τη συγκεκριμένη ημέρα, αλλά αντίθετα ένα μέγιστο αεροχειμάρρου (jetstreak) που κινήθηκε από την Ουκρανία προ την περιοχή μας και προκάλεσε την συνέχιση των ισχυρών χιονοπτώσεων με επίκεντρο κυρίως την Αττική!

Στις 3/1/2002 σταδιακά σημειώνονται βροχoπτώσεις στο νομό Αττικής εξαιτίας του περάσματος θερμού μετώπου. Ήδη λίγο πριν τα μεσάνυχτα η βροχή μετατρέπεται σε χιόνι στα βόρεια και υπερβόρεια προάστια και τμήματα του νομού και κυρίως σε περιοχές όπως Εκάλη, Θρακομακεδόνες, Βριλήσσια και Μελίσσια. Ξημερώματα πλέον και χιονίζει στο μεγαλύτερο μέρος του λεκανοπεδίου πλην των νοτιότερων τμημάτων, όπου το χιόνι θα κάνει την εμφάνισή του με το πρώτο φως της ημέρας. Μεγάλη έξαρση των χιονοπτώσεων παρατηρήθηκε από το απόγευμα στις 4/1 έως το πρωί 5/1. Στη συνέχεια ακολούθησε παύση των φαινομένων με διαστήματα ηλιοφάνειας, τα οποία επέτρεψαν λιώσιμο μέρους του χιονιού σε υψόμετρα κυρίως κάτω των 150-200 μέτρων. Στη συνέχεια από το απόγευμα 5/1 έως και το ξημέρωμα 6/1 ακολουθεί ένα δεύτερο κύμα ισχυρών κατά περιόδους χιονοπτώσεων. Τέλος, ένα τρίτο μικρό σε διάρκεια αλλά ίσως το ισχυρότερο για κάποιες περιοχές κύμα σημειώνεται το απόγευμα στις 6/1, όπου αναφέρονται και ιδιαίτερα μεγάλα μεγέθη νιφάδων. Σε περιοχές πάντως στα βόρεια προάστια και βορειότερα ο καιρός ήταν πιο συμπαγής με πολύ λιγότερες παύσεις φαινομένων.

Ο σταθμός στην Ελευσίνα καταγράφει το διάστημα 4-8/1/2002 ελάχιστες θερμοκρασίες κοντά στους -1 με -2°C. Παράλληλα , η μέγιστη θερμοκρασία, η οποία στις 3/1 έφτασε και τους 10°C φαίνεται να μην ξεπέρασε τους 1-3°C το τριήμερο 4-6/1/2002, για να επανέλθει στους 8-9°C στη συνέχεια. Στο Ελληνικό που βρίσκεται και στα νότια της πόλης, η θερμοκρασία, η οποία στις 3/1 έφτασε και τους 10°C υποχώρησε την επόμενη μέρα σε επίπεδα μεταξύ 2-3°C, για να καταγράψει το διήμερο 5-6/1 αρνητικές ελάχιστες μεταξύ -1 και -2°C και μέγιστες όχι πάνω από 2°C.

2004: Η μετεωρολογική βόμβα σκάει την Τσικνοπέμπτη

Το βράδυ της Τσικνοπέμπτης,στις 12 Φεβρουαρίου του 2004, οι Αθηναίοι είχαν ακούσει την πρόγνωση για χιόνι στην Αθήνα, αλλά δεν έμειναν στα σπίτια τους. Η μέρα, η καλύτερα η νύχτα οδηγούσε στις ψησταριές και στα κρεατομάγαζα, όμως το χιόνι κατέβαινε από το βορρά με άγριες διαθέσεις.
Ένας σημαντικός χιονιάς εξελισσόταν, που άφησε πίσω του εκατοντάδες αποκλεισμένα χωριά, τα περισσότερα από αυτά στην Πελοπόννησο και σημαντικές  καταστροφές στις καλλιέργειες από τον παγετό. Η χώρα παρέλυσε. Κυρίως η χιονοθύελλα έπληξε τη ΒΔ, Κεντρική και Νότια Ελλάδα. Χιόνι έπεσε μέχρι και στη Γαύδο, το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης. Οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και οι θυελλώδεις άνεμοι στα πελάγη ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του κύματος κακοκαιρίας. Το αεροδρόμιο των Σπάτων παρέμεινε κλειστό για πολλές ώρες, ενώ σημαντικά ήταν τα προβλήματα στα εθνικά δίκτυα.
Στην Αττική, οι Αθηναίοι εκεί κάπου στις 8 με 9 το βράδυ, είδαν τις πρώτες νιφάδες. Από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», η Ομάδα των αθλητικών συντακτών έπινε ένα νευρικό απέναντι στη Χρήστου Λαδά, στο μαγαζί της Μάιρας. Κάποια στιγμή αυτοί που κατοικούσαν στα βόρεια προάστεια κατάλαβαν πως αν δεν αποχωρούσαν άμεσα, θα έπρεπε να διανυκτερεύυσουν στα γραφεία τους.
Καθώς περνούσε η ώρα, οι νιφάδες έγιναν χιονοθύελλα. Η χιονόπτωση συνεχίσθηκε με αμείωτη ένταση για πολλές ώρες. Και η Αττική, ξύπνησε το πρωί βουλιαγμένη στο χιόνι! Ο όγκος χιονιού που είχε πέσει μέσα σε λίγες ώρες ήταν ανάλογος με αυτόν που έπεφτε σε δυο μήνες σε όλη την Ελλάδα!

Όσο πιο Βόρεια, τόσο πιο πολύ χιόνι στους δρόμους. Η Λεωφόρος Μεσογείων θύμιζε Άνκορειτζ... Στην παραλία της Νέας Μάκρης είχε - χωρίς υπερβολή - μισό μέτρο χιόνι! Η κακοκαιρία ήταν αναμενόμενη για τους μετεωρολόγους. Έγκαιρα ενημέρωσαν την Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας για τη λήψη πρόσθετων μέτρων, αλλά όπως πάντα, ο κρατικός μηχανισμός προγραμμάτιζε τις ενέργειές του για τον επόμενο χιονιά, που θα ήταν ο τωρινός... Και πραγματικά η ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού ήταν και πάλι παροιμιώδης...

Διαβάστε ακόμα: Πολιτική Προστασία: Έκτακτη σύσκεψη, βγαίνει ο στρατός στους δρόμους για την κακοκαιρία