Το delivery του τρόμου: Καθημερινές ιστορίες στον δρόμο (pics)

Oδηγούν τα μηχανάκια τους σε παγωμένα οδοστρώματα, μέσα από νερά βροχής, κάτω από καύσωνα, βαρυφορτωμένοι τις παραγγελίες μας, σαν ζογκλέρ με το ένα χέρι, στο τσίρκο της Αθήνας και άλλων πόλεων, αλλά αυτό το τσίρκο δεν κλείνει πάντα με χειροκροτήματα.

Η «παράσταση» των delivery boy ξεκίνησε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80 στη χώρα μας, ως χρηστική συνέπεια των βίντεο κλαμπ. Τότε, οι βιντεοκασέτες έγιναν ο νέος τρόπος αναψυχής της ελληνικής οικογένειας μέσα στα σπίτια και κάπως έτσι γεννήθηκε και το delivery φαγητού.

Αυτό, αποτελεί μια λογική εξήγηση της προέλευσης του φαινομένου «ντελίβερι» - ας το γράφουμε και στα Ελληνικά είναι, πια, «δικό» μας. Όπως δικά μας ήταν εκείνα τα παιδιά, οι πρώτοι ταχυδιανομείς, οι πιτσιρικάδες της γειτονιάς, που ήθελαν να συμπληρώσουν ή να αντικαταστήσουν το χαρτζιλίκι του πατέρα τους. Κάποια από αυτά ήθελαν, απλώς, να οδηγούν μηχανές και, επειδή δεν μπορούσαν να τις αγοράσουν, ζούσαν τον μύθο του ασυμβίβαστου καβαλάρη επάνω στα -επίσης νεοεμφανιζόμενα- «παπάκια». Των πενήντα κυβικών, δίχως επαρκή φρένα.

Και κάπως έτσι, άρχισε να χτίζεται ο κλάδος των λεγόμενων ντελίβερι-μπόι (αλλά και των όλο και περισσοτέρων γκερλς) που οργώνουν καθημερινά με τα δίκυκλα τους άθλιους ελληνικούς δρόμους για να παραδώσουν -σε χρόνο dt- ζεστά τρόφιμα σε πελάτες οι οποίοι ζουν σε πόλεις οι οποίες υποφέρουν (και) από κυκλοφοριακή ασφυξία. Στα χρόνια που πέρασαν από τη δεκαετία του ’80 ο ταχυδιανομέας (οι περισσότεροι τον αποκαλούν με το  -κακόηχο- «ντελιβεράς» ή «ντιλιβεράς») σταδιακά εξελίχθηκε από ευκαιριακή απασχόληση σε «επάγγελμα». Τα πενηντάρια «παπάκια» έγιναν τρανά σκούτερ, όπως μεγάλωσε και ο μέσος όρος των επιβατών τους: δεν είναι, πια, μόνο πιτσιρικάδες, αφού η κρίση έχει μετατρέψει 30άρηδες με πτυχία σε διανομείς, ενώ υπάρχουν πολλοί 50άρηδες και βάλε που κάνουν αυτή τη δουλειά για να ζήσουν τα παιδιά τους.

Το μόνο που δεν άλλαξε σε όλα αυτά τα χρόνια είναι οι δύσκολες καιρικές συνθήκες που έχουν να αντιμετωπίσουν, ότι δουλεύουν με τα δικά τους μηχανάκια -τα οποία δεν μπορούν να συντηρήσουν- ενώ χιλιάδες εργαζόμενοι παραμένουν ανασφάλιστοι. Το μόνο καλό είναι ότι έχουν συνδικαλιστική εκπροσώπηση.

Το 2006 συστήθηκε η Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλων που μετρά χιλιάδες μέλη, ενώ πολλές φορές η ομάδα κινητοποίησης των «ντελιβεράδων», με το όνομα “Caballeros”, έχει διοργανώσει συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας αυτών των δικυκλιστών. Ένα από τα πιο γνωστά σύνθήματά τους είναι το «Δεν είμαστε παιδιά, δεν είμαστε ‘’παπιά’’».

«Με όλες τις καιρικές συνθήκες παραδίδουμε τα πακέτα με τα φαγητά» λέει ένας διανομέας που συνομίλησε με το ethnos.gr. «Τι είναι αυτό που δουλεύει εγγυημένα σε οποιαδήποτε θερμοκρασία, ανάμεσα στους -5 και τους +45 βαθμούς C; Τα θερμόμετρα και οι ντελιβεράδες», συνεχίζει -γελώντας πικρά- ο ίδιος. Και μέσα σε αυτά που λέει, κρύβονται πολλές πικρές ιστορίες.

Η κατηγορία «Διανομές-Delivery» εμπίπτει σε εκείνες οι οποίες παρουσιάζουν τις συχνότερες παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, κυρίως σε θέματα παράνομης και ανασφάλιστης απασχόλησης, μη τήρησης ωραρίων εργασίας και εβδομαδιαίας ανάπαυσης, μη καταβολής υπερωριών κ.λπ. Στο μεταξύ, εξαιτίας της επισφαλούς θέσης των εργαζομένων, οι καταγγελίες από μέρους τους είναι σχετικά σπάνιες. Και το κράτος; Τι κάνει το κράτος;

Μέσα στις επόμενες ημέρες, λοιπόν, βγαίνει εγκύκλιος από το υπουργείο Εργασίας η οποία θα ορίζει συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις που έχουν delivery.

Όπως διαπίστωσε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εργασίας Ανδρέας Νεφελούδης, «έχουμε ένα τεράστιο θέμα με τους ντελιβεράδες» και τόνισε πως «βγάζουμε αυτές τις μέρες την περίφημη εγκύκλιο μετά από μια πολύ μεγάλη επεξεργασία για το τι προβλέπει ο νόμος, για να είμαστε προσεκτικοί απολύτως και να μην κάνουμε κάποιο λάθος».

Η εγκύκλιος που θα εκδοθεί αναμένεται να αναφέρει ότι:

Είναι υποχρεωμένος ο εργοδότης να παρέχει τον εξοπλισμό εργασίας, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και το μηχανάκι, με την υποχρέωση να το συντηρεί.

Πρέπει κάθε επιχείρηση να συντάσσει τη γενική έκθεση επαγγελματικού κινδύνου, που μοιάζει με έκθεση δράσης για το ποιες υποχρεώσεις αναλαμβάνει για την ασφάλεια και την υγεία ο κάθε εργοδότης. Όταν δεν το έχει ή όταν δεν το τηρεί θα υπάρχει αιτία για πρόστιμο.

Εάν η εγκύκλιος αυτή εκδοθεί και περιλαμβάνει τα παραπάνω, θα ικανοποιεί τα βασικά αιτήματα των διανομέων, τα οποία -εκτός από τα βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα και το εταιρικό μηχανάκι- αφορούν στην παροχή μέσων ατομικής προστασίας πάνω στο δίκυκλο, καθώς και ενιαία ειδικότητα με τον τίτλο «Οδηγός δικύκλου-Μεταφορέας», αλλά και συλλογική σύμβαση εργασίας.

Σημειώνεται ότι οι εργαζόμενοι αυτοί αναγκάζονται να χρησιμοποιούν συνήθως δικό τους μέσο, αναγκάζονται να οδηγούν χωρίς να τους παρέχεται κράνος ή άλλα μέσα ατομικής προστασίας και ταυτόχρονα πιέζονται ώστε να παραδίδουν παραγγελίες σε χρόνους που τους οδηγούν να παρανομούν και να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Με τι μισθό;

Κατά μέσο όριο αμείβονται με 3 ευρώ την ώρα και είναι πρακτικά αδύνατον -όσο και να το θέλουν- να έχουν τα μηχανάκια τους νόμιμα, με πληρωμένη ασφάλεια, περασμένα από ΚΤΕΟ και να τους παρέχουν συστηματική συντήρηση. Ασφαλισμένοι, επίσης, μόνο για 3-4 ώρες την εβδομάδα, δηλαδή ούτε 60 ένσημα τον χρόνο -οριακά για να έχουν ιατροφαρμακευτική κάλυψη- και, φυσικά, σε περίπτωση απόλυσης δεν δικαιούνται ταμείο ανεργίας. Σύμφωνα με όσα μας δήλωσαν αρκετοί διανομείς, υπογράφουν όμως συμβάσεις με κανονικό ωρομίσθιο, άδειες, αργίες, Κυριακές, γιορτές, αλλά στην τσέπη τους, βρέξει-χιονίσει, θα βάλουν 3 ευρώ την ώρα.

«Η επερχόμενη εγκύκλιος ξεκαθαρίζει τις υποχρεώσεις που έχει ο εργοδότης στα καταστήματα που έχουν delivery στην εστίαση» ανέφερε, αντίστοιχα, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εργασίας και εξέφρασε την άποψη ότι «θα βοηθήσει πάρα πολύ στη διαδικασία κυρίως του ΣΕΠΕ, για να ξέρει τι ελέγχει, και βεβαίως το να μαζευτεί το "σύστημα" αυτό με τους τραμπουκισμούς και τις παραβατικότητες».

Σύμφωνα, πάντως, με εκτιμήσεις του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Αθηνών, τα άτομα που απασχολούνται σε υπηρεσίες ντελίβερι είναι:

6 έως 9 μήνες, για τους περισσότερους - η μέση διάρκεια παραμονής τους στην εργασία.

25.000 διανομείς εκτιμάται ότι εργάζονται στην Αττική, με τον αριθμό αυτό να είναι μεγαλύτερος.

25 - 30 ευρώ είναι το μέσο μεροκάματο των εργαζομένων σε υπηρεσίες ντελίβερι - 3 με 4 ευρώ είναι το ωρομίσθιο των εργαζομένων ντελίβερι στα καταστήματα εστίασης.

10% των διανομέων έχει μηνιαίως ένα ατύχημα με σοβαρές ή λιγότερο σοβαρές συνέπειες για την υγεία του.

10 - 30 ευρώ είναι τα φιλοδωρήματα που κερδίζουν οι ταχυδιανομείς ημερησίως.

Είναι τόσο μεγάλο δέλεαρ τα πουρμπουάρ; «Αυτό συνέβαινε παλιά», μας λέει ένας διανομέας φαγητού. «Έβγαζα 15 με 20 ευρώ την ημέρα. Τώρα, πρέπει να κάνω 100 παραδόσεις τον μήνα για να βγάλω κάνα δεκάρικο» συνεχίζει ο ίδιος. Υπό όλες τις καιρικές συνθήκες, κιόλας…

Με βροχές, κατακλυσμούς, πλημμύρες, με χιόνια, με πάγο στον δρόμο. Και να παίρνουν οι πελάτες έξαλλοι στο κατάστημα και να ουρλιάζουν «πού είναι, έχουμε μισή ώρα που παραγγείλαμε», δίχως να νοιάζονται για τις συνθήκες που επικρατούν έξω από το σαλόνι τους. Όπου ακόμα κι αν κάποιος ντελιβεράς φτάσει στην ώρα του, μπορεί να αντιμετωπίσει άλλες δυσκολίες. «Έχω πάει μια παραγγελία 6 ευρώ και μου ανοίγει μια κυρία η οποία βγάζει μια σακούλα με ψιλά, δίλεπτα, πεντάλεπτα και δεκάλεπτα και μου λέει ‘’εντάξει είμαστε, τα έχω μετρήσει’’. Τι να τα κάνω εγώ αυτά;», θυμάται και μας αναφέρει ένας άλλος διανομέας.

«Δεν μπορείς να περιμένεις πάντα πουρμπουάρ. Αν θέλει ο άλλος θα σου αφήσει, και για ένα στενό, και με τα πόδια να πας. Αλλά δεν γίνεται να κάνεις παραγγελία φαγητού 20 ευρώ, να χαλάς δηλαδή για τον εαυτό σου 20 ευρώ και να μην αφήνεις 50 λεπτά, 1 ευρώ. Μου έχει τύχει παραγγελία να κάνει 18,90, να μου δίνουν εικοσάευρο και να μου λένε ‘κράτα 19’», μας περιγράφει μια γυναίκα η οποία είναι χωρισμένη, έχει δυο παιδιά και για να ζήσει κάνει ντελίβερι.

Όπως η συγκεκριμένη που μας μίλησε, υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι, με αντίστοιχες ιστορίες. Το μόνο που δεν αλλάζει, είναι οι συνθήκες υπό τις οποίες πρέπει να παραδώσουν τα δέματα, τα πακέτα με αυτά που έχει παραγγείλει ο πελάτης.

Ειδικά αυτές τις ημέρες, λοιπόν, που όλα είναι παγωμένα, ας σκεφτόμαστε λίγο παραπάνω τα delivery girls and boys. Χωρίς υπερβολές, το «παιδί» που «έχει φύγει» είναι ένας μικρός ήρωας της καθημερινότητάς μας, επάνω σε δυο ρόδες, πρωταγωνιστώντας στο delivery του τρόμου...