Μανώλης Γλέζος: Ένας χρόνος χωρίς τον «τελευταίο Παρτιζάνο»

Το ημερολόγιο έγραφε 30 Μαρτίου 2020. Η ελληνική κοινωνία δεν μετρούσε καν ένα μήνα από την ημέρα που αναγκάστηκε προσαρμοστεί πλήρως στην πραγματικότητα της πανδημία. Όλη αυτή η κατάσταση έμοιαζε ακόμα πρωτόγνωρη, ο κόσμος έμοιαζε σοκαρισμένος από το γεγονός ότι έπρεπε να υποστεί έναν υποχρεωτικό εγκλεισμό (φυσικά, ούτε που περίμενε πως και τον επόμενο Μάρτη δεν θα είχε ξεμπερδέψει με την πανδημία). Εν μέσω μιας τέτοιας κοινωνικής συγκυρίας, «έσκασε» το νέο: ο Μανώλης Γλέζος δεν βρίσκεται πια στη ζωή.

Η είδηση δεν προκάλεσε ακριβώς έκπληξη: ο «τελευταίος Παρτιζάνος» ήταν 98 χρονών, ο θάνατός του μόνο ως απρόοπτο δεν μπορούσε να εκληφθεί. Υπό αυτή την έννοια, δεν θα έπρεπε και να σοκάρει. Να συγκινήσει, ναι. Να προκαλέσει την αφορμή για εκφράσεις θαυμασμού, φυσικά. Αλλά να σοκάρει, προφανώς και όχι: ο Γλέζος έφυγε πλήρης ημερών. Κι όμως: το κοινωνικό κλίμα ήταν τόσο βαρύ που η είδηση αυτή απέκτησε άλλη βαρύτητα, άλλη υπόσταση.

Διαβάστε επίσης: Μανώλης Γλέζος: Η φωτογραφία με την υψωμένη γροθιά στην επέτειο του Πολυτεχνείου

Ο Μανώλης Γλέζος είναι από εκείνες τις περιπτώσεις ανθρώπων που ο μύθος τους υπερβαίνει την έννοια της θνητότητας. Από εκείνους που βιολογικά μπορεί να πεθαίνουν αλλά η ιδέα τους παραμένει εδώ μαζί με τους υπόλοιπους. Όμως εκείνος ο μήνας, ο Μάρτης του 2020, ο μήνας που η ανθρωπότητα ερχόταν αντιμέτωπη με μια πανδημία, ήταν ένας μήνας πολύ βαρύς για να προστεθεί και ένα μεγάλο συλλογικό πένθος στη χώρα. Ήταν φυσικά αναπόφευκτο. Μπορεί ο Γλέζος άλλωστε να ήταν δηλωμένα αριστερός, στρατευμένος φανατικά στην υπόθεση της Αριστεράς μέχρι την τελευταία του πνοή, αλλά ταυτόχρονα, ήταν μια φιγούρα καθολικής αποδοχής, μια προσωπικότητα που η εμβέλειά της διαπερνούσε κάθετα τις διαφορετικές πολιτικές αντιλήψεις και τα αντίπαλα «στρατόπεδα», ένας ήρωας για όλους. Και εκείνον τον Μάρτη είχαμε ανάγκη από ήρωες...

Ο Μανώλης Γλέζος γεννήθηκε στην Απείρανθο της Νάξου στις 9 Σεπτεμβρίου 1922. Μαζί με τον Λάκη Σάντα υπήρξα πρωταγωνιστές σε μία από τις πρώτες αντιστασιακές ενέργειες στην κατεχόμενη Ελλάδα, όταν τη νύχτα της 30ής προς 31η Μαΐου του 1941 κατέβασαν τη σημαία της ναζιστικής Γερμανίας από τον ιστό του βράχου της Ακρόπολης, στην Αθήνα. Τότε ο Γλέζος ήταν 19 χρονών. Η κίνηση αυτή τον συνόδευε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Το τέλος του πολέμου τον βρήκε να εργάζεται ως δημοσιογράφος, αναλαμβάνοντας αρχισυντάκτης του «Ριζοσπάστη», ενώ αργότερα υπήρξε διευθυντής και της «Αυγής». Πολύ γρήγορα συνελήφθη για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, φτάνοντας μάλιστα να καταδικαστεί σε θάνατο τρεις φορές. Οι συνεχείς δικαστικές του περιπέτειες μέχρι την οριστική του απαλλαγή με τη γενική αμνηστία του 1971 προκάλεσαν συχνά την αντίδραση της κοινής γνώμης της Ευρώπης, όπου και ο Γλέζος ήταν πασίγνωστος λόγω του θρυλικού κατεβάσματος της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη.

Ο Γλέζος ήταν για πάρα πολλά χρόνια ενεργός στα πολιτικά κοινά και μέλος του ελληνικού κοινοβουλίου. Ασχολήθηκε επισταμένα με το ζήτημα των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα από την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν βουλευτής και πρόεδρος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και στη συνέχεια, βουλευτής και ευρωβουλευτής του Συνασπισμού. Από το 2014 έως το 2015 διετέλεσε ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ερχόμενος, μάλιστα, πρώτος σε ψήφους σε όλη τη χώρα στις Ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014. Έφυγε από τον ΣΥΡΙΖΑ τον Αύγουστο του 2015 για να κατέβει στις εκλογές του επόμενου μήνα ως επικεφαλής της ΛΑΕ με την οποία δεν κατάφερε να εκλεγεί. 

Την τελευταία πενταετία της ζωής του πήρε σαφή θέση υπέρ του «Όχι» στο δημοψήφισμα του 2015 και κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών του 2018. Ο Μανώλης Γλέζος βραβεύτηκε το 1962 από την Σοβιετική Ένωση με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης Λένιν. Την περίοδο της πρώτης μεταπολεμικά δίωξης του Γλέζου, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Σαρλ ντε Γκλ τον χαρακτήρισε ως τον «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης».

Διαβάστε επίσης: Πώς αποχαιρέτησε η Μάγδα Φύσσα τον Μανώλη Γλέζο