Σύλλογος Ποντίων Πολυκάστρου και Περιχώρων «Οι Ακρίτες»: 55 χρόνια ζωντανή η ποντιακή παράδοση

Ήταν Κυριακή 27 Μαρτίου 1966 όταν έγινε η πρώτη Γενική Συνέλευση των μελών του Συλλόγου Ποντίων Πολυκάστρου και Περιχώρων «Οι Ακρίτες» και εξελέγη η πρώτη διοίκησή του. Σήμερα, 55 χρόνια μετά, μιλούν για τη θαυμαστή πορεία του Συλλόγου, στο pontosnews.gr, ο πρόεδρός του Δημήτρης Παπαδόπουλος και ο επίτιμος πρόεδρός του Βασίλης Αθανασιάδης.

Το πρώτο καταστατικό του συλλόγου (χειρόγραφο) συντάχθηκε από τον αείμνηστο Σάββα Χρηστίδη, ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου και μέλος της πρώτης Διοίκησης, ο οποίος διετέλεσε επί σειρά ετών σύμβουλος της κοινότητας Πολυκάστρου και πρόεδρος αυτής κατά το διάστημα 26/12/1927 έως 05/03/1928

Τιμούν τους πρόσφυγες που ίδρυσαν τον Σύλλογο και αναγνωρίζουν τον σπουδαίο ρόλο της νεολαίας στη διατήρηση της παράδοσης και της ποντιακής διαλέκτου. Παράλληλα μοιράζονται μαζί μας δυνατές στιγμές των «Ακριτών», μέσα από σπάνιο φωτογραφικό υλικό που αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο τις προσπάθειες όλων όσοι αφιέρωσαν κομμάτι από τη ζωή τους για να δώσουν ζωή στους «Ακρίτες» Πολυκάστρου και Περιχώρων.

Το πρώτο χορευτικό τμήμα των «Ακριτών». Όρθιοι από αριστερά: Ευστάθιος Τοπαλίδης, Μυροφόρα Καραγιαννίδου-Τζουμάνη, Συμεών Κεσκινίδης, Ειρήνη Χαρτοματσίδου-Σκαλιστήρα, Χρήστος Αδαμίδης. Καθήμενοι από αριστερά: Παναγιώτης Καραγιώργης (χοροδιδάσκαλος), Σάββας Καρδόπουλος και ο λυράρης Νικόλαος (Κόλιας) Κρουκλίδης. 

55 χρόνια είναι πολλά. Εάν έπρεπε να διαλέξετε τις ημερομηνίες-σταθμούς για το Σύλλογό σας ποιες θα ήταν αυτές;

• Μάρτιος 1966: Δημιουργία πρώτου χορευτικού τμήματος.
• Φεβρουάριος 1970: Δημιουργία θεατρικού τμήματος. Σκηνοθέτης Σάββας Τσουφλίδης 1ο θεατρικό έργο Ο Μάραντον του Φίλωνα Κτενίδη, με παραστάσεις σε Πολύκαστρο, Χωρύγι, Κιλκίς, Σταυροχώρι, Ευκαρπία και Ευζώνους.
• 18 Ιανουαρίου 1979: Καθιέρωση πρωτοχρονιάτικης εορτής, με κοπή βασιλόπιτας, βράβευση μελών και παραδοσιακό γλέντι. Με το ίδιο τελετουργικό πραγματοποιείται μέχρι σήμερα με απόλυτη επιτυχία.

Φεβρουάριος 1979: Δημιουργία δανειστικής βιβλιοθήκης με χιλιάδες βιβλία σήμερα δωρεά των μελών και αρχείο βίντεο.

18 Νοεμβρίου 1982: Καθιέρωση γιορτής προς τιμήν της «Τρίτης ηλικίας», με πολύ μεγάλη επιτυχία. Με παραδοσιακά εδέσματα, βράβευση ηλικιωμένων και παραδοσιακό γλέντι.

• 30 Ιανουαρίου 1983: Καθιέρωση «Γιορτής των γραμμάτων», παιδαγωγική ομιλία, βράβευση αριστούχων μαθητών (Γυμνασίου και Λυκείου) με την συνεργασία των εκπαιδευτικών και των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων.
• Σεπτέμβριος 1986: Απόκτηση ιδιόκτητου οικοπέδου έκτασης 1.517 τ.μ. επί της οδού Εθνικής Αμύνης στο Πολύκαστρο, δωρεά κοινότητας και νομαρχίας.
• Απρίλιος 1987: Καθιέρωση εκδήλωσης «Πασχαλινό Αυγοτσούγκρισμα» το οποίο πραγματοποιείται κάθε χρόνο μέχρι και σήμερα –εξαιρουμένου του διαστήματος της πανδημίας Covid-19– με απόλυτη επιτυχία.
• Ιούνιος 1987: Πραγματοποιείται και καθιερώνεται μεγάλη εκδήλωση «Ποντιακόν Πανοϋρ» με απόλυτη επιτυχία και πραγματοποιείται μέχρι και σήμερα σε ανοιχτό χώρο, κεντρική πλατεία Πολυκάστρου, αύλειος χώρος σχολείων ή του Συλλόγου.
• Σεπτέμβριος 1987: Πραγματοποιούνται οι πρώτες εκδηλώσεις μνήμης για τις αλησμόνητες πατρίδες με τη συνεργασία του δήμου και άλλων πολιτιστικών συλλόγων.

• 14 Φεβρουαρίου 1988: Θεμελίωση της ιδιόκτητης στέγης του συλλόγου «Σπίτι του Πόντου», στο οικόπεδο του Συλλόγου. Έναρξη πραγματοποίησης ενός ονείρου. Μελέτη και δωρεάν επίβλεψη από το μέλος μας Ηρακλή Τομπουλίδη.
• Ιανουάριος 1990: Δημιουργία «Τμήματος Γυναικών» με κοινωνικό έργο και συνεχή συμμετοχή στη διοργάνωση εκδηλώσεων.
• Μάρτιος 1990: Δημιουργία «Τράπεζας Αίματος» με πρώτη αιμοδοσία στις 11/3/90. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 104 προγραμματισμένες αιμοδοσίες και 12 έκτακτες. Χορηγήθηκαν 7.998 φιάλες αίματος για τις ανάγκες 3.768 συνανθρώπων μας. Σήμερα η «Τράπεζα Αίματος» των «Ακριτών» αριθμεί 1.199 μέλη (από τις μεγαλύτερες σε αριθμό μελών στη χώρα μας).

• 14 Νοεμβρίου 1990: Πραγματοποίηση-καθιέρωση «εσπερίδας εθελοντή αιμοδότη». Ομιλία, βράβευση αιμοδοτών για 10, 20, 30 κ.τλ. αιμοδοτήσεων και δεξίωση.
• Δεκέμβριος 1990: Υλική και ηθική συμπαράσταση στις εγκατεστημένες στην πόλη μας, προσφυγικές οικογένειες από τη τέως ΕΣΣΔ και λειτουργία τμήματος εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας.
• 6 Δεκεμβρίου 1992: Η μεγάλη στιγμή στην ιστορία του συλλόγου, εγκαίνια της ιδιόκτητης στέγης «Σπίτι του Πόντου». Ρίγη συγκινήσεως, εκατοντάδες μέλη και φίλοι δίνουν το παρόν. Το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Οι επισκέπτες εκατοντάδες από τις 10 το πρωί μέχρι και μετά τα μεσάνυχτα.
• 16 Ιανουαρίου 1993: Αδελφοποίηση «Ακριτών» Πολυκάστρου με το σύλλογο «Ακριτών του Πόντου» Σταυρούπολης Θεσσαλονίκης.25 Μαρτίου 1994: Βράβευση του αλησμόνητου Χρύσανθου Θεοδωρίδη για την τεράστια προσφορά του στην ποντιακή παράδοση.

Ενθύμιο από την αδελφοποίηση των «Ακριτών» Πολυκάστρου και Περιχώρων με τους «Ακρίτες» Σταυρούπολης

• 25 Μαρτίου 1994: Βράβευση του αλησμόνητου Χρύσανθου Θεοδωρίδη για την τεράστια προσφορά του στην ποντιακή παράδοση.
• Δεκέμβριος 1998: Βράβευση συλλόγου από το υπουργείο Υγείας για το κοινωνικό έργο που επιτελεί, ιδιαίτερα για την «Τράπεζα αίματος».

• Ιούλιος 1999: Συμμετοχή του χορευτικού τμήματος του Συλλόγου σε φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στη Τσεχία.
• Αύγουστος 2000: Αποστολή στην Κάτω Ιταλία. Magna Grecia. Στις ελληνόφωνες περιοχές της Καλαβρίας. Στα χωριά Bova και Galeciano καθώς και στις περιοχές του Reggio, Polikastro, Barletta.
• Ιούνιος 2001: Δημιουργία τμήματος παραδοσιακής χορωδίας. Με πλούσιο ρεπερτόριο τραγουδιών του Πόντου και πολλές εμφανίσεις.

• Αύγουστος 2001: Άλλο ένα όνειρο πραγματοποιείται, ταξίδι στον αλησμόνητο Πόντο. Ρίγη συγκινήσεως σε κάθε πόλη του Πόντου που αντικρίζαμε Αμισό, Κοτύωρα, Κερασούντα, Τραπεζούντα, Αργυρούπολη, Σούρμενα, Όφη και βέβαια δέος στο μέγα μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά.

• Οκτώβριος 2001: Δημιουργία τμήματος εκμάθησης ποντιακής λύρας, από τον λυράρη Θεόδωρο Κοτίδη.

• Δεκέμβριος 2001: Δημιουργία συμβουλίου νεολαίας.
• Μάιος 2002: Επαναδημιουργία του θεατρικού τμήματος με τον ίδιο σκηνοθέτη Σάββα Τσουφλίδη και την ίδια πρωταγωνίστρια Μυροφόρα Καραγιαννίδου-Τζουμάνη μετά από 30 χρόνια. Παράσταση συγκλονιστική.
• Σεπτέμβριος 2002: Αποκαλυπτήρια μνημείου γενοκτονίας στην είσοδο του αύλειου χώρου του «Σπιτιού του Πόντου» και θυρανοίξια ναϊδρίου «Παναγία Σουμελά» στον ίδιο χώρο.

• Απρίλιος 2003: Αδελφοποίηση «Ακριτών» Πολυκάστρου μετά σωματεία «Αθανασίας» και «Αρχαγγέλου» του Κιτίου, Λάρνακας, Κύπρου.
• Αύγουστος 2003: Συμμετοχή χορευτικού τμήματος σε φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στη Βάρνα, Βουλγαρία.

• Φεβρουάριος 2005: Θεσμοθέτηση γραμματείας του ΣΠΟΣ της ΠΟΕ στο «Σπίτι του Πόντου» Πολύκαστρο.
• Οκτώβριος 2005: Συμμετοχή μελών του καλλιτεχνικού τμήματος του Συλλόγου στο πρώτο Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της ΠΟΕ. Πράγμα το οποίο συνεχίζεται μέχρι και σήμερα σε όλα τα πραγματοποιηθέντα φεστιβάλ της ΠΟΕ.

• 2006: Όλο το 2006 εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 40 χρόνων λειτουργίας του Συλλόγου των «Ακριτών» Πολυκάστρου.
• 6 Σεπτεμβρίου 2006: Παρουσίαση ενός εντυπωσιακού σε εμφάνιση και περιεχόμενο βιβλίου-λευκώματος με την σαραντάχρονη (1966-2006) ιστορία του δραστήριου και καταξιωμένου Συλλόγου μας.

Θα θέλαμε να μοιραστείτε μαζί μας ό,τι γνωρίζετε για το πρώτο ΔΣ και τους ανθρώπους του. Πώς αποφάσισαν να ιδρύσουν το Σύλλογο, ποιοι ήταν οι στόχοι τους και τι κατάφεραν;
Τα μέλη του πρώτου ΔΣ του Συλλόγου, ήταν κάτοικοι του Πολυκάστρου και των περιχώρων (Εύζωνοι, Πλατανιά) εκτός από τον αλησμόνητο Σάββα Χρηστίδη (1897-1979) που γεννήθηκε στο Πόντο, όλοι οι άλλοι είναι πρόσφυγες δεύτερης γενιάς, γεννήθηκαν στην Ελλάδα αλλά μέσα τους και μέσα από τις αναμνήσεις των γονέων τους έκαιγε η φλόγα της αγάπης για την αλησμόνητη πατρίδα.

Μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο, τηρούσαν τις παραδόσεις του ποντιακού ελληνισμού, ήθη, έθιμα, με αλληλεγγύη μεταξύ τους και με ανήσυχο-δημιουργικό πνεύμα.

Η έλλειψη ενός χώρου συνεύρεσης για την πραγματοποίηση κοινωνικών εκδηλώσεων, η ανησυχία τους την διατήρηση και συνέχιση της ποντιακής παράδοσης, τους οδήγησε στην ίδρυση του πρώτου (χρονικά) πολιτιστικού παραδοσιακού συλλόγου σε όλο το Δήμο Παιονίας πράγμα το οποίο έγινε πραγματικότητα τον Μάρτιο του 1966 με την πραγματοποίηση της πρώτης Γενικής Συνέλευσης και της εκλογής του πρώτου ΔΣ.

Μιλήστε μας για τη νεολαία των «Ακριτών» που αποτελούν και τη συνέχειά τους.
Όντας σύλλογος, ένας από τους πιο ισχυρούς σκοπούς μας ήταν και είναι η μεταλαμπάδευση της ιστορίας, των ηθών και των εθίμων του ποντιακού ελληνισμού, στους νέους που τον απαρτίζουν.

Οι νέοι του συλλόγου μας σε όλο το μήκος της δομής του είναι η κινητήριος δύναμη τόσο στις δραστηριότητες όσο και στην εκπλήρωση των ιδρυτικών του σκοπών.

Θα λέγαμε πως εάν παρομοιάζαμε το σύλλογο μας ως ένα όχημα με τιμόνι τη διοίκηση, η νεολαία θα ήταν η μηχανή του.

Αυτό αποδεικνύεται εμπράκτως με την συμμετοχή της σε χορευτικές παραστάσεις καθορίζοντας την εικόνα του συλλόγου, σε εκδηλώσεις ως μέλη για την υλοποίησή τους και πολλές φορές οργανωτικά ως εκπρόσωποι του σε παγκόσμιες ή πανελλήνιες ημερίδες με θέματα του ποντιακού ελληνισμού.

Ο Σύλλογός μας έχει ως θεμέλιο τη νεολαία του, γιατί δεν μπορούμε να οραματιστούμε σωστά το μέλλον μας, εάν δεν επενδύσουμε σήμερα σε αυτήν.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι στο σύνολο του το Διοικητικό Συμβούλιο, σήμερα, απαρτίζεται από παιδιά του Συλλόγου που όλοι ήταν μέλη του καλλιτεχνικού τμήματος από μικρή ηλικία και είναι παιδιά παλαιών μελών και νέοι σε ηλικία.

Πώς βλέπετε το μέλλον των «Ακριτών»; Ποια τα σχέδια της παρούσας διοίκησης για την περαιτέρω άνθισή τους;
Ο Σύλλογος Ποντίων Πολυκάστρου και Περιχώρων «Οι Ακρίτες» έχει, σήμερα, στη διάθεσή του τέσσερα τμήματα χορευτικών ομάδων, τμήμα χορωδίας, ποντιακών διστίχων, εκμάθησης ποντιακής λύρας, ποντιακού τραγουδιού, καθώς και τμήμα εδεσμάτων.

Πέρα από την πολιτιστική δραστηριότητα ο Σύλλογος έχει στο ενεργητικό του τμήμα αιμοδοσίας (Τράπεζα Αίματος) με έναν μεγάλο αριθμό μελών. Αυτό είναι ένα κομμάτι του συλλόγου που τον συνδέει άρρηκτα με την κοινωνία που τον περικλείει και του δίνει την δύναμη να της προσφέρει το έργο του σε κάθε της ανάγκη.

Παρατηρώντας τον τρόπο εξέλιξης της ζωής τον 21ο αιώνα, ο Σύλλογος έχει προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, εκσυγχρονίζοντας τις δραστηριότητες και τις δομές του για να μπορέσει να μεταλαμπαδεύσει στα μέλη του και στους νέους, ακόμα και σε αυτές τις συνθήκες, την πολιτιστική και ταυτόχρονα πολιτισμική του κληρονομιά. Γεγονός που θα τον καταστήσει ενεργό και στο εγγύς μέλλον.

Είμαστε αισιόδοξοι.

Πόπη Παπαγεωργίου

Όλες τις φωτογραφίες παραχώρησε στο pontosnews.gr και για τις ανάγκες του άρθρου, ο Σύλλογος Ποντίων Πολυκάστρου και Περιχώρων «Οι Ακρίτες».

Πηγή: pontosnews.gr