Ανθοπωλεία της Βουλής: Πώς στόλισαν με λουλούδια τη ολόκληρη νεότερη Ιστορία της Ελλάδας

Εκεί στα μέσα της 10ετίας του ’20 επί της οδού Βασιλίσσης Σοφίας, που τότε ονομαζόταν «Κηφισίας», περιδιάβαινε κάθε καρυδιάς καρύδι, που λένε. Ήταν βλέπεις τα γραφεία της Γενικής Ασφάλειας, εκεί που τώρα στεγάζεται το υπουργείο Εξωτερικών και κάθε παράνομος, κάθε μπουγαδοκλέφτης, κλεφτοκοτάς, καρφί ή πολιτικός αντιφρονούντας, που… σεβόταν τη φήμη του πέρναγε μια βόλτα τουλάχιστον άπαξ της εβδομάδος.

Οι πρώτοι που πούλησαν λουλούδια

Πλάι στη Γενική Ασφάλεια είχαν στηθεί πάγκοι από πλανόδιους που πουλούσαν λουλούδια. Τα άνθη ήταν παλιά ιστορία για τους ρομαντικούς Αθηναίους. Λέγεται ότι, κόκκινα τριαντάφυλλα και ζουμπούλια πουλήθηκαν για πρώτη φορά στους δρόμους της Αθήνας το 1870. Ο πρώτος πλανόδιος ανθοπώλης ονομαζόταν Κωστής Μπιτσιλέος (Βιντζηλαίος), καταγόταν από τη Νάξο, κατοικούσε στα Πατήσια και ήταν μόλις 8 χρονών! Ο πατέρας του, τον συμβούλευσε να πουλήσει λουλούδια, δίχως να γνωρίζει πως άνοιγε δρόμο σε ένα επάγγελμα άγνωστο μέχρι τότε στους Αθηναίους. Το παράδειγμα του νεαρού ανθοπώλη ακολούθησαν κι άλλοι και μέχρι το 1895, επτά ανθοπωλεία είχαν ανοίξει στην Αθήνα.

Εκείνη την εποχή την πλατεία Συντάγματος την περιέγραφαν κάπως έτσι: «Υπό τον καυστικόν ήλιον και την γλυκείαν ανταύγειαν του ηλεκτρικού την νύκτα έξω του ξενοδοχείου της “Μεγάλης Βρεταννίας” και της “Αγγλίας” βλέπετε ένα πτωχόν ανθοπώλην συσπειρωμένον εις μίαν γωνίαν με το καλάθι του πλησίον, τον κλώνον της ροδιάς με μπουκετάκια επί των αγκυλών του από το άλλο μέρος και κανένα άνθος στο χέρι να περιμένη έως τα ξημερώματα να βγάλη το ψωμί του»!

Η δικτατορία του Πάγκαλου μεσουρανούσε στα τελευταία χρόνια της 10ετίας του ’20, το μήκος της φούστας ήταν το μείζων, χιλιάδες πρόσφυγες από τη Μικρασία κοίταζαν πως θα στριμωχτούν στις γειτονιές της Αθήνας και κάπου στο 1926 ο αρχιτέκτων Εμμανουήλ Λαζαρίδης κέρδισε τον διαγωνισμό «διά την υποβολήν μελέτης ανεγέρσεως τάφου Αγνώστου Στρατιώτου εις την έμπροσθεν των Παλαιών Ανακτόρων Πλατείαν, καταλλήλος προς τούτο διαρρυθμιζομένην».

Οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες αναζητώντας τρόπους επιβίωσης επέλεγαν επαγγέλματα του δρόμου για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους. Ανάμεσά τους εμφανίσθηκαν και πολλοί ανθοπώλες, οι οποίοι κατέλαβαν διάφορα κεντρικά σημεία. Εκτός από τους μικρούς ανθοπώλες που κατέκλυσαν την πλατεία Συντάγματος, στήθηκαν πάγκοι και κατά μήκος της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας. Τοποθετήθηκαν πρόχειρα απέναντι από το σημείο που βρίσκονται σήμερα.

Και με το έμπα στην ομιχλώδη 10ετία του ’30, η Γενική Ασφάλεια μετακόμισε και μπροστά από το κτήριο των Παλαιών Ανακτόρων παρουσιάστηκε γλυπτό που παρίστανε γυμνή ανδρική μορφή νεκρού πολεμιστή ξαπλωμένη σε κάποια έξαρση του εδάφους: Το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη αποκαλύπτεται στο κοινό ανήμερα στις 25 Μαρτίου του 1932.

Για λόγους λειτουργίας οι πάγκοι εκείνοι των ανθοπωλών μετατέθηκαν στον χώρο μπροστά από τον Άγνωστο Στρατιώτη. Ούτε εκεί όμως ήταν δυνατόν να παραμείνουν οι ανθοπώλες, οι οποίοι ωστόσο αποδείχθηκαν χρήσιμοι και η παρουσία των προϊόντων τους λειτουργούσε θετικά για την εικόνα της πόλης. Οπότε βρέθηκε η λύση για τη μονιμότερη στέγασή τους με τρόπο ώστε οι ίδιοι να εξυπηρετούνται και η εικόνα της πόλης να μην αλλοιώνεται.

Έτσι σχεδιάστηκαν τα ένδεκα καλαίσθητα ανθοπωλεία, «ανθοπρατήρια» - όπως ανεφέρονταν επισήμως- και τα οποία δημιουργήθηκαν κάτω από τον περίβολο της Βουλής και με πρόσωπο στη λεωφόρο. Για να επιτευχθεί η λειτουργία τους εκδόθηκε ο ιδιαίτερος νόμος, «Περί εγκαταστάσεως των εκ του έμπροσθεν του τάφου του αγνώστου στρατιώτου πεζοδρομίου απομακρυνθέντων ανθοπωλών». Λέγεται μάλιστα ότι ο ίδιος ο Βενιζέλος τότε είχε επιβλέψει προσωπικά την μετάλλαξη των πάγκων σε καταστήματα…

Εκεί τακτοποιήθηκαν 22 επαγγελματίες - δύο σε κάθε κατάστημα - με πιο προβεβλημένους, την πρώτη τριετία, τους Γ. Κιτάντη, Ι. Δελαβόγια, Σπ. Κοντογιάννη και Ν. Σκαρέτσο. Οι ανθοπώλες της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας τους, ανέπτυξαν την ανθοδετική τέχνη «γνωστή εις τους κύκλους της αρίστης κοινωνίας». Συχνά πυκνά, κυρίως σε εορταστικές περιόδους, ενημέρωναν το κοινό για τα προϊόντα τους. Σύντομα τα ανθοπωλεία της λεωφόρου Κηφισιάς - η οποία εν τω μεταξύ μετονομάσθηκε Βασιλίσσης Σοφίας - έγιναν κομμάτι από τη ζωή της πόλης, ευχάριστη νότα της καθημερινότητας και αναπόσπαστο μέρος της λειτουργίας της.

Η κατάσταση άρχισε να μεταβάλλεται την δεκαετία του`80 με το άνοιγμα νέων ανθοπωλείων να κατακλύζουν τις περιοχές του κέντρου. Τα τελευταία χρόνια μετά την κρίση και τα επεισόδια που κάθε τόσο συμβαίνουν στην περιοχή, σταδιακά οδήγησε τα ανθοπωλεία σε μαρασμό, με αποτέλεσμα, τα περισσότερα να σταματήσουν τη λειτουργία τους.

Τα περισσότερα σταμάτησαν τη λειτουργία τους υποκύπτοντας στις συνθήκες και απέμειναν σε λειτουργία μόνον δύο, εκ των οποίων το ένα διατηρείται από τον τρίτης γενιάς ιδιοκτήτη κ. Σπύρο Κοντογιάννη.

«Τα κλειστά μαγαζιά τα πήρε η Βουλή και διαμόρφωσε τον εσωτερικό τους χώρο σε γραφεία, απλά δεν τα έχουν ανοίξει ακόμα εδώ και δύο τρία χρόνια, γιατί φοβούνται μην τα σπάσουν από τις διαδηλώσεις», είχε πει ο Σπύρος Κοντογιάννης, ένας από τους λίγους ανθοπώλες που έχουν παραμείνει σε συνέντευξή του το 2014. Όπως εξηγεί, κάποια από αυτά έκλεισαν λόγω συνταξιοδότησης, ενώ τα υπόλοιπα επηρεάστηκαν από το άνοιγμα του Μετρό και όχι τόσο από την κρίση, επειδή ο σταθμός οδηγούσε τον κόσμο αυτόματα στην πλατεία Συντάγματος. «Όσο περίεργο και αν φαίνεται, η Βασιλίσσης Σοφίας έχει μετατραπεί σε απόκεντρο και συνεχίζουμε χάρη στους λίγους πελάτες που μας γνωρίζουν χρόνια». Οι καιροί αλλάζουν όμως…

Διαβάστε επίσης: Ζωντανεύει ξανά ο χώρος των ιστορικών ανθοπωλείων του Συντάγματος

Τελευταία είδηση; Τα ιστορικά ανθοπωλεία του Συντάγματος αναγεννιούνται με κοινή πρωτοβουλία της Βουλής των Ελλήνων, του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) Α.Ε., έπειτα από την ομόφωνα, θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Με τον τρόπο αυτό αναβιώνει μια μακρά αθηναϊκή παράδοση και αναδεικνύεται ένας ιστορικός χώρος για την πρωτεύουσα, που ξαναβρίσκει την παλιά του αίγλη.

Πηγές που αντλήθηκαν στοιχεία για το άρθρο: taathinaika.gr, mixanitouxronou.gr