Epomeni Stasi: Κωφoί σερβιτόροι τους ένωσε το μεράκι για ζωή και «σερβίρουν» ανθρωπιά

«Θέλω να δουλέψω στην οικοδομή» είπε πέρσι το καλοκαίρι ο Μπερνάρ Χαϊνάρι σε έναν εργοδηγό στην Ποτίδαια Χαλκιδικής που ζητούσε «χέρια» για να πάρει χωρίς δεύτερη σκέψη την απάντηση «Δεν… γίνεται». Για πιο λόγο ρώτησε ο Μπερνάρ, παίζοντας τα δάχτυλα του χεριού του στον αέρα, με τον εργοδηγό να του εξηγεί ότι λόγω του προβλήματος ακοής δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Ο νεαρός δεν το έβαλε κάτω και λίγες μέρες αργότερα βρήκε δουλειά σε ένα σούπερ μάρκετ, εκτελώντας γενικά καθήκοντα, ενώ εδώ και λίγες μέρες δουλεύει ως σερβιτόρος στο καφέ-μπαρ στη Νέα Αγορά, δίπλα στο Μοδιάνο, που δημιούργησαν αρχές Αυγούστου τα κωφά και βαρήκοα μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ «Επόμενη Στάση» στη Θεσσαλονίκη. Οχτώ κωφοί και βαρήκοοι αναλαμβάνουν να σερβίρουν καφέδες και ποτά στους θαμώνες του νέου στεκιού της πόλης παίρνοντας παραγγελίες για μπύρες, ποτά και καφέδες αφού πρώτα μεταφράσουν τα νοήματα με τα χέρια των πελατών. 

«Δεν δυσκολεύομαι με τις παραγγελίες του κόσμου»

«Μακάρι να είναι καλά όλος ο κόσμος, να έχουμε υγεία πάνω από όλα. Να μην θεωρούμαστε κατώτεροι αλλά να είμαστε όλοι ίσοι. Και είμαστε ίσοι, απλά μας λείπει η ακοή. Το παλεύουμε και τα καταφέρνουμε» συμφωνούν ο Μπερνάρ και η Μιγκλένα οποία δουλεύει στο καφέ της ΚΟΙΝΣΕΠ. Η 36χρονη βαρύκοη τελειώνοντας το σχολείο σπούδασε σε ΤΕΕ Πληροφορικής και όνειρό της είναι να βρει μια δουλειά γραφείου στο μέλλον. «Μέχρι σήμερα δεν μπόρεσα. Πριν έρθω στο καφέ «δούλευα σε γραφείο καθαριότητας. Κάθε φορά που διεκδικούσα μια θέση πληροφορικάριου μου έλεγαν ότι το θέμα της επικοινωνίας είναι αξεπέραστο γιατί δεν μπορώ να συνεννοηθώ στο τηλέφωνο και πάντα έχανα τη θέση…» Τόσο ο Μπερνάρ όσο και η Μιγκλένα Κόστα  όπως λένε βίωσαν στο πετσί τους τον επαγγελματικό ρατσισμό. Η 36χρονη δείχνει να απολαμβάνει την νέα της πρόκληση σερβίροντας καφέ καθημερινά, χωρίς να τα χάνει κάθε φορά που δυσκολεύεται να καταλάβει την παραγγελία του πελάτη. «Δεν δυσκολεύομαι με τον κόσμο. Γιατί εδώ γνωρίζουν ότι οι υπάλληλοι είναι κωφοί και για αυτό μιλάμε με νοήματα. Μου αρέσει και είμαι πολύ ευτυχισμένη. Μιλάμε με τα παιδιά που δουλεύουμε μαζί». Την προσπάθεια αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή οι Θεσσαλονικείς όλων των ηλικιών ενώ πίσω από αυτήν βρίσκεται ο πρόεδρος  της ΚΟΙΝΣΕΠ Δημήτρης Κουβρούκης. 

Πώς λειτουργεί το καφέ-μπαρ

Στο κατάστημα το οποίο είναι ανοιχτό όλη μέρα εργάζονται συνολικά οκτώ άτομα, κωφά ή βαρήκοα, ηλικίας 25 έως 35 χρόνων, τα οποία αν και σπούδασαν είτε πληροφορική, είτε λογιστικά ή κομμωτική δεν κατάφεραν να μπουν στην αγορά εργασίας και τώρα τους δίνεται η ευκαιρία να κάνουν τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα. Με δική του προσπάθεια, μέσα στη σκεπαστή αγορά που παρουσίαζε εικόνα εγκατάλειψης από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 όταν και αποχώρησε η Κεντρική Αγορά Κρεάτων, νοικιάστηκαν 14 μαγαζιά από τα συνολικά 140 και ξεκίνησε η μετατροπή της πλατείας, «σε ένα hub κοινωνικής οικονομίας και ίσων ευκαιριών». 

Έζησαν επαγγελματικό ρατσισμό

«Προσπαθούμε να δείξουμε ότι τα άτομα που είναι στις ευάλωτες ομάδες δεν είναι τεμπέληδες, έχουν ικανότητες μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ωράρια πλήρους ή μερικής απασχόλησης. Μπορούν να αναπτύξουν δεξιότητες είτε του μπάρμαν, είτε του μπουφετζή. Επομένως είναι κάτι σιγά-σιγά που θα πρέπει να το αγκαλιάσει η κοινωνία. Τα παιδιά αυτά έζησαν τον επαγγελματικό ρατσισμό γιατί ποτέ δεν τους έγινε μια πρόταση για δουλειά» δήλωσε ο κ. Κουβρούκης και πρόσθεσε: «Για μένα όλη αυτή η προσπάθεια είναι ένα κοινωνικό πείραμα το οποίο βασίζεται πάντως στην κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Βασίζεται στο συλλογικό κέρδος Και όποιο κέρδος παραχθεί από το καφέ και τις άλλες δραστηριότητες είναι για να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Αυτός είναι ο στόχος μας». Όπως όλες οι ομάδες αντιμετωπίζουν μικρά και μεγάλα προβλήματα έτσι και οι κωφοί στο καφέ δυσκολεύονται κάποιες φορές να συνεργαστούν. «Χρειάζεται ο καθένας να μάθει τον άλλο. Ιδιαίτερα εδώ που υπάρχει και το πρόβλημα της επικοινωνίας».

Το επόμενο βήμα

Η ομάδα της ΚΟΙΝΣΕΠ αν και αριθμεί οχτώ άτομα θέλει να μεγαλώσει φτάνοντας τα 15-20. Έτσι μετά την λειτουργία του καφέ-μπαρ η ομάδα θα δημιουργήσει ένα μίνι μάρκετ ενώ στα πλάνα της είναι και η λειτουργία ενός φαστ-φουντ προσφέροντας φαγητό κυρίως σε χορτοφάγους. Για το εγχείρημα η ΚΟΙΝΣΕΠ  έχει ήδη νοικιάσει 14 καταστήματα, δίνοντας στην Νέα Αγορά, δίνοντας ζωή σε μια ερειπωμένη στοά στην καρδιά της Θεσσαλονίκης. «Όλες οι στοές στο εξωτερικό είναι καλοσυντηρημένες. Έτσι θέλουμε να γίνει και αυτή».

Τα κίνητρα της πρωτοβουλίας

Αναφερόμενος στα κίνητρα της πρωτοβουλίας του ο κ. Κουβρούκης τονίζει ότι όταν ένα κωφό ή βαρύκοο παιδί έχει μια μερική απασχόληση έστω και για λίγες ώρες την μέρα περνά ή ζωή του διαφορετικά. «Αποκτά νόημα η ζωή του και έχει ένα μικρό εισόδημα. Αρχίζει να αυτο-οργανώνεται, να κάνει όνειρα, να γνωρίζει άλλα άτομα, να κοινωνικοποιείται και βλέπει τη ζωή διαφορετικά, από το να παίρνει ένα επίδομα να κάθεται στον καναπέ σε έναν μικρό κλειστό οικογενειακό περιβάλλον. Οι ελληνικές οικογένειες όταν έχουν άτομα με ειδικές ανάγκες προσπαθούν να τα κρύψουν. Είναι μια άλλη νοοτροπία, μια άλλη κουλτούρα η οποία πρέπει να σπάσει, να αλλάξει.

«Στην Ελλάδα υπάρχει μια πολιτική με επιδόματα αλλά στην ουσία τα επιδόματα δεν βοηθούν να μπει στην αγορά εργασίας κάποιος. Ίσα, ίσα το αντίθετο. Αποθούν πολλούς νέους από ευάλωτες ομάδες να διεκδηκήσουν μια θέση εργασίας. Κανένα από τα παιδιά που δουλεύει σε μας δεν είναι τεμπέλης, αλλά όλα ήθελαν μια ευκαιρία να δουλέψουν». Αντίθετα, όπως εξηγεί ο κ. Κουβρούκης στο εξωτερικό υπάρχει μια data base που ανά πάσα στιγμή η Πολιτεία ξέρει πόσοι είναι οι άνεργοι ΑΜΕΑ. «Σε αυτό το κομμάτι είναι πολύ οργανωμένοι γιατί εκεί υπάρχουν σχετικοί νόμοι του κράτους στήριξης των ΑΜΕΑ.  Σύμφωνα με αυτούς ένα μικρό ποσοστό από τα κέρδη τους κάθε χρόνο οι εταιρίες πρέπει να τα επενδύουν σε νέες θέσεις εργασίας. Βλέπουν ποιες κοινωνικές ομάδες είναι στο όριο, δεν μπορούν να μπουν εύκολα στην αγορά εργασίας και προσπαθούν να σχεδιάσουν την κοινωνική πολιτική της εταιρίας με βάση αυτά τα δεδομένα.

Πώς ξεκίνησε η προσπάθεια 

Από το 2015 εώς το 2018  ο Δημήτρης Κουβρούκης ασχολούνταν με παρόμοια προγράμματα κοινωνικής ένταξης ΑΜΕΑ στο εξωτερικό, κυρίως στην Ασία, στο Νεπάλ, την Ινδία, την Ασία και τις Φιλιππίνες. «Από κει πήραμε την ιδέα και προσπαθούσαμε να δούμε πως θα την κουμπώσουμε στα ελληνικά δεδομένα και πως θα ενσωματωθούν αυτοί οι άνθρωποι καλύτερα στο κοινωνικό σύνολο. Και από το 2018 έβλεπα τα θετικά αποτελέσματα σε κάποια άτομα που συμμετείχαν σε ορισμένα σχήματα εργασίας που δουλεύαν σε κάποια εστιατόρια καφέ μικρές βιοτεχνίες» κατέληξε.