Θανατηφόρα ασθένεια σκοτώνει τα πλατάνια

Διαστάσεις επιδηµίας παίρνει το µεταχρωµατικό έλκος της πλατανιάς, µια ιδιαίτερα θανατηφόρα ασθένεια που µπήκε δειλά το 2003 στην Ελλάδα και µέσα σε 15 χρόνια έχει καταφέρει ανυπολόγιστη ζηµιά. Είναι χαρακτηριστικό πως τεράστια πλατανοδάση µε χιλιάδες πλατάνια στις όχθες του Καλαµά και στον Αχέροντα στην Ηπειρο έχουν νεκρώσει, ενώ το κόψιµο των «άρρωστων» δέντρων από τις Αρχές οδηγεί σε διασπορά της ασθένειας και στην επιµόλυνση και άλλων πλατάνων. Το ιερό προσκύνηµα της Παναγίας Πλατανιώτισσας στα Καλάβρυτα, που βρίσκεται σε ένα κοίλωµα πλάτανου που µετρά 1.000 χρόνια ζωής και προήλθε από τη «συνένωση» τριών γειτονικών πλατάνων, βρίσκεται σε άσχηµη κατάσταση, καθώς το δέντρο έχει προσβληθεί από µεταχρωµατικό έλκος και σταδιακά αποσυντίθεται.

Το ιστορικό πλατάνι, που έχει χαρακτηριστεί ∆ιατηρητέο Μνηµείο της Φύσης, ύψους 25 µ., µε περίµετρο βάσης 16 µ., µπορεί να δεχτεί στο κοίλωµα έως και 20 πιστούς, και στο εσωτερικό του κοιλώµατος είναι αποτυπωµένη εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας. «∆εκάδες χιλιάδες πλατάνια έχουν νεκρώσει λόγω του µεταχρωµατικού έλκους. Τελευταία εµφάνιση της ασθένειας είναι στις όχθες του Σπερχειού στη Φθιώτιδα, σε ένα πανέµορφο πλατανόδασος. Τον περασµένο ∆εκέµβριο που εµφανίστηκε η ασθένεια οι τοπικές Αρχές πήραν µέτρα, αλλά φοβάµαι πως δεν θα αποτρέψουν την καταστροφή, καθώς εκεί κοντά κατασκευάζεται ένα γεφύρι και τα σκαπτικά µηχανήµατα µπορεί να διασπείρουν το µεταχρωµατικό έλκος» δήλωσε στο «Εθνος» ο δασολόγος-φυτοπαθολόγος και ειδικός στην ασθένεια αυτή Παναγιώτης Τσόπελας. Ενηµέρωση Τακτικός ερευνητής επί σειρά ετών στο Ινστιτούτο Μεσογειακών ∆ασικών Οικοσυστηµάτων, ο κ. Τσόπελας γυρίζει όλη την Ελλάδα και συµµετέχει σε ενηµερωτικές ηµερίδες για την ασθένεια.

Στην Ελλάδα, το µεταχρωµατικό έλκος εντοπίστηκε το 2003 στη Μεσσηνία και τότε προκάλεσε έκπληξη στους επιστήµονες, που το αντιµετώπιζαν για πρώτη φορά. Σήµερα, ωστόσο, ελάχιστες είναι οι περιοχές που δεν έχουν προσβληθεί. Ο µύκητας προσβάλλει τις ρίζες, τον κορµό, τα κλαδιά και τα δέντρα νεκρώνουν. Από τις ρίζες των προσβεβληµένων δέντρων ο µύκητας επεκτείνεται στις ρίζες γειτονικών υγιών δέντρων, ενώ συχνά µεταδίδεται σε υγιή φυτά µε τα εργαλεία κλάδευσης και υλοτοµίας. «Ο µύκητας αυτός προσβάλλει µόνο τα πλατάνια, και όχι άλλα δέντρα. Οταν η ασθένεια βρίσκεται στα αρχικά στάδια, µπορούν να ληφθούν µέτρα για την αποτροπή επέκτασής της. Επίσης, µε τη χρήση ζιζανιοκτόνων νεκρώνονται τα ασθενή φυτά, και έτσι αποφεύγεται η διάδοση της ασθένειας µέσω του ριζικού συστήµατος» τονίζει ο κ. Τσόπελας, ο οποίος προειδοποιεί ότι απαγορεύονται η υλοτοµία και η διακίνηση ξύλου από τα νεκρά δέντρα, ακόµη και ως καυσόξυλα, καθώς ενέχει τον κίνδυνο διάδοσης του παθογόνου σε νέες περιοχές. «Ας σώσουµε, λοιπόν, ό,τι µπορούµε» είναι η σύστασή του προς τις Αρχές, επισηµαίνει ωστόσο την πολυδιάσπαση του κρατικού µηχανισµού (τα δασαρχεία ανήκουν στις αποκεντρωµένες διοικήσεις και οι δήµοι στις περιφέρειες) και ετοιµάζεται για ακόµη µία διάλεξη τις επόµενες µέρες στην Ηπειρο, την περιφέρεια που έχει πληγεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη.

Εκτεταµένες προσβολές

Σηµειώνεται πως στα Γιάννενα το έλκος της πλατανιάς έχει εντοπιστεί στους ∆ήµους ∆ωδώνης και Πωγωνίου, αλλά και στις πηγές του Λούρου, ενώ στη Θεσπρωτία έχει νεκρώσει τεράστιο αριθµό δέντρων κατά µήκος του ποταµού Καλαµά, στους ∆ήµους Ηγουµενίτσας και Φιλιατών. Εκτεταµένες προσβολές έχουν διαπιστωθεί από τους επιστήµονες σε χώρο αναψυχής που διαµορφώθηκε δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Ντόλιανης. Μεγάλη είναι η καταστροφή και στα πλατανοδάση στην πανέµορφη κοιλάδα των Τεµπών, στα Τρίκαλα έχουν νεκρώσει πολλά δέντρα ακόµη και µέσα στην πόλη, ενώ στην Αρκαδία έχουν εντοπιστεί εστίες προσβολής ακόµη και κατά µήκος της εθνικής οδού Τρίπολης-Καλαµάτας.