Στον αέρα κινδυνεύει να τιναχτεί ο διαγωνισμός για τα νέα λεωφορεία

«Στον αέρα» κινδυνεύει να τιναχτεί ο διαγωνισμός – μαμούθ προυπολογισμού άνω των 383 εκατομμυρίων ευρών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την προμήθεια 770 λεωφορείων για την ενίσχυση του στόλου της αστικής συγκοινωνίας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αιτία οι προσφυγές που κατατέθηκαν στην Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών εκ μέρους δύο εταιριών, οι οποίες στην καλύτερη περίπτωση θα προκαλέσουν νέα παράταση στην προθεσμία κατάθεσης των προσφορών τουλάχιστον έως τα μέσα Ιανουαρίου. Κι αυτό εφόσον δε δικαιωθούν και δεν απαιτηθεί να αλλάξουν εκ νέου οι προδιαγραφές του διαγωνισμού.

Προσφυγές στην Αρχή κατέθεσαν οι Solaris Bus & Coach και Mercedes Benz Ελλάς επικαλούμενες δικούς της λόγους η καθεμία. Ωστόσο η διαδικασία αυτή θα προκαλέσει μία ακόμα αναβολή στο διαγωνισμό και κατά συνέπεια στην πολυαναμενόμενη άφιξη καινούριων οχημάτων στους δρόμους της πρωτεύουσας και της Θεσσαλονίκης.

Να σημειωθεί ότι η αρχική προθεσμία υποβολής προσφορών έληγε σήμερα Δευτέρα 8 Νοεμβρίου. Ωστόσο λίγες ημέρες νωρίτερα η προθεσμία είχε παραταθεί έως τις 29 του μήνα. Πλέον θεωρείται τουλάχιστον βέβαιο ότι αυτό το στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας θα διαρκέσει έως τα μέσα Ιανουαρίου 2022. Κι αυτό γιατί ύστερα από τις προσφυγές, τόσο η πλευρά του υπουργείου όσο και η πλευρά των εταιριών που προσέφυγαν θα κληθούν από την Αρχή να καταθέσουν τις θέσεις τους ώστε στη συνέχεια – περίπου στα μέσα Δεκεμβρίου – να συνεδριάσει η Αρχή και να ακολουθήσει η έκδοση απόφασης περίπου ένα μήνα αργότερα.

Τα νέα οχήματα υπολογιζόταν ότι θα εντάσσονταν στο στόλο των συγκοινωνιακών εταιριών Αθήνας και Θεσσαλονίκης σε περίπου 1,5 χρόνο σε περίπτωση που δεν υπήρχαν προσφυγές και άλλες καθυστερήσεις. Ωστόσο όπως φαίνεται το επιβατικό κοινό των δύο πόλεων θα αργήσει πολύ ακόμα να δει τα καινούρια λεωφορεία στους δρόμους καθώς εκτός των συγκεκριμένων προσφυγών, δεν αποκλείεται να κατατεθούν και άλλες σε διαφορετικά στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας.

Οι προσφυγές

Αναφορικά με τις αιτίες της προσφυγής όπως περιγράφονται από τα σχετικά έγγραφα των δύο εταιριών, αφορούν τόσο τις τεχνικές προδιαγραφές, αλλά και τους όρους του διαγωνισμού. Η εταιρία Solaris μάλιστα στη δική της προσφυγή επικαλείται μεταξύ άλλων και αναρμοδιότητα του γενικού γραμματέας, Γιάννη Ξιφαρά ως προς την υπογραφή της διακήρυξης του διαγωνισμού. Η εταιρία υποστηρίζει ότι η εν λόγω αρμοδιότητα ανήκε στον υφυπουργό Μεταφορών. Ωστόσο πηγές κοντά στην υπόθεση σημειώνουν στο «ethnos.gr» ότι το ζήτημα είναι απολύτως τυπικό και νομικά δεν αποτελεί πρόβλημα.

Εκτός αυτού, η εταιρία επικαλείται και άλλους λόγους στην προσφυγή της μεταξύ των οποίων την ανεπάρκεια χρόνου που δόθηκε για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, τη δυνατότητα συμμετοχής ενδιαφερομένων από τρίτες χώρες και την ασάφεια ως προς τον αριθμό των οχημάτων που προορίζονται για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα η εταιρία αναφέρεται και στην αβεβαιότητα για τη φερεγγυότητα του ΟΑΣΘ ως προς την ανάληψη υποχρεώσεων δεδομένου του ότι η εταιρεία βρίσκεται υπό ειδική εκκαθάριση.

Επιπροσθέτως επικαλείται και το μίγμα των οχημάτων (καθώς σε αυτό περιλαμβάνεται μεγάλο ποσοστό οχημάτων συμβατικών μη φιλικών προς το περιβάλλον καυσίμων), τη διάσπαση του διαγωνισμού σε πέντε τμήματα, ενώ κάνει λόγο για ασάφειες στους τεχνικούς όρους που αφορούν τη φόρτιση των ηλεκτρικών λεωφορείων.

Από την πλευρά της η Mercedes Benz Ελλάς επικαλείται όρους σχετικούς με τις τεχνικές προδιαγραφές, οι οποίοι όπως υποστηρίζει περιορίζουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των εταιριών εις βάρος κάποιων συμμετεχόντων αναφερόμενη κυρίως σε συγκεκριμένη μέθοδο υβριδισμού, η οποία εκτιμά ότι «φωτογραφίζει» συγκεκριμένες εταιρίες. 

Επιπλέον, η εταιρεία αναφέρει πως η χρηματοδότηση του διαγωνισμού δεν ήταν εξασφαλισμένη κατά την προκήρυξή του.

Τι περιλαμβάνει ο διαγωνισμός

Ο ηλεκτρονικός διαγωνισμός του υπουργείου Μεταφορών είχε βγει στον αέρα στις 8 Οκτωβρίου με αρχική ημερομηνία κατάθεσης προσφορών την 8η Νοεμβρίου. Αφορούσε την προμήθεια 770 καινούριων λεωφορείων για τις ανάγκες μετακίνησης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Στο μίγμα περιλαμβάνονταν και 350 ηλεκτρικά λεωφορεία, ενώ σύμφωνα με το υπουργείο, ήταν εξασφαλισμένη η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ με τον συνολικό εκτιμώμενο προυπολογισμό της προμήθειας να φτάνει τα 383.494.800 ευρώ.

Ο διαγωνισμός είχε διαχωριστεί σε πέντε τμήματα ως εξής:

ΤΜΗΜΑ 1: Προμήθεια 100 απλών αστικών λεωφορείων 12m υβριδικής τεχνολογίας EURO VI, με δικαίωμα προαίρεσης για αύξηση κατά 20 οχήματα κατά το στάδιο της κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του Διαγωνισμού. Προυπολογισμός 38.440.000 € που με το δικαίωμα προαίρεσης αυξάνεται σε 46.128.000 €

ΤΜΗΜΑ 2: Προμήθεια 200 απλών αστικών λεωφορείων 12m συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) EURO VI. Προυπολογισμός: 73.160.000 €

ΤΜΗΜΑ 3: Προμήθεια 100 αρθρωτών αστικών λεωφορείων 18m συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) EURO VΙ. Προυπολογισμός: 53.320.000 ευρώ

ΤΜΗΜΑ 4: Προμήθεια 100 απλών ηλεκτρικών αστικών οχημάτων 12m ελάχιστης αυτονομίας 135 χλμ. Προυπολογισμός: 56.265.000 ευρώ.

ΤΜΗΜΑ 5: Προμήθεια 250 απλών ηλεκτρικών αστικών οχημάτων 12m ελάχιστης αυτονομίας 180 χλμ. Προυπολογισμός: 154.621.800 €

Βάσει της διακήρυξης, η παράδοση των οχημάτων οριζόταν να γίνει εντός 520 – 580 ημερών από την ημερομηνία της υπογραφής της σύμβασης.

«Γεφύρι της Αρτας» η αγορά των νέων λεωφορείων

Ο τρέχων διαγωνισμός δεν είναι ο πρώτος με τον οποίο επιχειρείται η ενίσχυση του στόλου των αστικών συγκοινωνιών με καινούρια λεωφορεία. Είχε προηγηθεί ο διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια 750 λεωφορείων που είχε προκηρυχθεί στις αρχές Μαίου 2019 από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά ουδέποτε προχώρησε. Κι αυτό γιατί ακυρώθηκε από την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών με τον ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, να κατηγορεί την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ότι ουσιαστικά εκείνη τον ακύρωσε καθώς δεν προέβη στις απαραίτητες διορθώσεις, με τις οποίες θα μπορούσε να είχε συνεχιστεί.

Το ζήτημα αποτέλεσε επί μήνες - δεδομένων και των αυξημένων αναγκών σε διαθέσιμα οχήματα εξαιτίας της πανδημίας - πεδίο θερμών αντιπαραθέσεων μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στο πλαίσιο αυτό ο υπουργός Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής είχε επισημάνει σε περσινές του δηλώσεις ότι ο διαγωνισμός κρίθηκε ότι έπρεπε να ακυρωθεί στο σύνολό του, καθώς βάσει της απόφασης, παραβίαζε ευθέως διατάξεις εθνικής και ευρωπαϊκης νομοθεσίας, περιελάμβανε δυσανάλογες και υπερβολικές τεχνικές προδιαγραφές, ερχόταν σε σύγκρουση με τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού και δημιουργούσε ερωτηματικά ως προς την χρηματοδότηση της διακήρυξης.

Να σημειωθεί, πάντως, ότι ορισμένες από τις αιτίες αυτές σε μεγάλο βαθμό προσιδιάζουν με τα επιχειρήματα που επικαλούνται οι εταιρίες και στις προσφυγές που έχουν κατατεθεί στο πλαίσιο του τρέχοντος διαγωνισμού.