Ο Θεσσαλονικιός «κυνηγός των εκλείψεων» - Ο Αριστείδης Βούλγαρης ταξίδεψε στην Ανταρκτική για να μελετήσει ακόμα μια ολική έκλειψη Ηλίου

Καρέ-καρέ άλλη μία έκλειψη ηλίου κατέγραψε ο κυνηγός εκλείψεων και κατασκευαστής αστρονομικών οργάνων Αριστείδης Βούλγαρης. «Πρώτο βιολί» στη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης, ταξίδεψε μαζί με τον καθηγητή αστροφυσικής (Fermi Institute, University of Chicago) και συνεργάτη της NASA τα τελευταία 50 χρόνια Αθανάσιο Οικονόμου στην περιοχή του Νότιου Ατλαντικού Ωκεανού παρατηρώντας στις, 4 Δεκεμβρίου μια ακόμη ολική έκλειψη Ηλίου.

Αυτή ήταν ορατή μόνο από τμήμα της Ανταρκτικής και των θαλασσίων ορίων της.  Η διεθνής ομάδα ηλιακών αστρονόμων επιβιβάστηκε σε δύο αεροσκάφη της αποστολής EFLIGHT2021-SUNRISE και κατέγραψε, με ειδικά όργανα, το φαινόμενο της ολικής έκλειψης. Ήδη, μάλιστα, έχει ξεκινήσει η ανάλυση και η επεξεργασία των δεδομένων που ελήφθησαν από τους φασματογράφους, από τον μαθηματικό-επίκουρο καθηγητή Χριστόφορο Μουρατίδη (Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Σύρου).

Βούλγαρης: Η θερμοκρασία στο ηλιακό στέμμα έχει αυξηθεί 

Όπως ανέφερε στο ethnos.gr o Αριστείδης Βούλγαρης από την πρώτη εκτίμηση φαίνεται πως η θερμοκρασία στο ηλιακό στέμμα έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με δεδομένα που ελήφθησαν από τους φασματογράφους Icarus κατά την ολική έκλειψη Ηλίου της 2ας Ιουλίου 2019 επίσης από την Χιλή, στο Cerro Tololo Inter-American Observatory 550 χιλιόµετρα µακριά από την πρωτεύουσα Σαντιάγο.

Αρκετές ημέρες πριν την ολική έκλειψη, ο κ. Βούλγαρης, πέταξε με αεροσκάφος, προκειμένου να ελεγχθούν και να βαθμονομηθούν τα όργανα που θα χρησιμοποιούνταν για την παρατήρηση της ολικής έκλειψης του Δεκεμβρίου.

Κατά τη διάρκεια των δύο δίωρων πτήσεων, έγινε εγκατάσταση φασματογράφων με την επωνυμία Icarus Solar Corona Spectrograph σε ειδική βάση, η οποία σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ειδικά για την αποστολή, από τον Αριστείδη Βούλγαρη. Οι φασματογράφοι δούλεψαν σε συνθήκες χωροταξίας και πτήσης παρόμοιες με το αεροσκάφος της αποστολής EFLIGHT2021-SUNRISE, προκειμένου να γίνουν οι  απαραίτητες ρυθμίσεις και η προετοιμασία τους για την επικείμενη ολική έκλειψη Ηλίου.

Τα οπτομηχανικά συστήματα σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν αποκλειστικά στην Ελλάδα από τον Α. Βούλγαρη και έχουν χρησιμοποιηθεί σε 10 ερευνητικές αποστολές ηλιακών εκλείψεων μέσα σε διάρκεια 15 χρόνων. 

Οι φασματογράφοι χρησιμοποιούνται με σκοπό την ανάλυση του φωτός που εκπέμπει το ηλιακό στέμμα, το οποίο είναι δυνατό να παρατηρηθεί μόνο κατά της διάρκεια μίας ολικής έκλειψης Ηλίου. Αυτός είναι και ο λόγος που πραγματοποιούνται επιστημονικές αποστολές ανά τον κόσμο. Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτουν πολύ χρήσιμα στοιχεία που αφορούν την ηλιακή δραστηριότητα και την θερμοκρασία του ηλιακού στέμματος.

Την αποστολή, σχεδίασαν, προετοίμασαν και διεκπεραίωσαν οι Αμερικανοί ηλιακοί αστρονόμοι καθηγητές Glenn Schneider (Steward Observatory and the Department of Astronomy, University of Arizona) και Jay Pasachoff (Director of the Hopkins Observatory; Chair, Astronomy Department). Μέλη αυτής της αποστολής ήταν και δύο Έλληνες, ο κυνηγός εκλείψεων και κατασκευαστής αστρονομικών οργάνων Αριστείδης Βούλγαρης και ο καθηγητής αστροφυσικής Αθανάσιος Οικονόμου (Fermi Institute, University of Chicago), ο οποίος είναι και συνεργάτης της NASA τα τελευταία 50 χρόνια.

Κατά τη διάρκεια µιας ολικής έκλειψης ηλίου, ο ηλιακός δίσκος καλύπτεται πλήρως από τον σεληνιακό δίσκο, µε αποτέλεσµα να µειώνεται δραµατικά το εκτυφλωτικό φως του ηλίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τη ραγδαία πτώση της φωτεινότητας του ουρανού, αποκαλύπτοντας ακόµα και τα κρυµµένα αστέρια. Επιπλέον, εµφανίζεται σε όλο του το µεγαλείο το ηλιακό στέµµα: µια πολύπλοκη δοµή που περιβάλλει τον ήλιο, η οποία θεωρείται η εξωτερική ατµόσφαιρά του. Το ηλιακό στέµµα έχει λαµπρότητα σχεδόν όσο µία πανσέληνος και µε χρώµα υπόλευκο-µαργαριταρί.

Το στέμμα του Ηλίου είναι ορατό μόνο κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης Ηλίου. Ο φασματογράφος ηλιακού Στέμματος αναλύει το φως που εκπέμπει το ηλιακό Στέμμα και από την ανάλυση των φασμάτων αντλούνται πληροφορίες για την ενεργειακή κατάσταση του Ηλίου, την σύστασή του και τις θερμοκρασίες που υπάρχουν στο στέμμα. Οι θερμοκρασίες στο ηλιακό στέμμα ανέρχονται σε 1.000.000-3.500.000 βαθμούς Kelvin, μολονότι η επιφανειακή θερμοκρασία του Ηλίου είναι περίπου 6000 Κelvin. Ο λόγος της ύπαρξης των τόσο υψηλών θερμοκρασιών δεν έχει εξηγηθεί ακόμη πλήρως και η εύρεση του μηχανισμού θέρμανσης του ηλιακού στέμματος θεωρείται το Άγιο Δισκοπότηρο των ηλιακών αστρονόμων.

Η δραστηριότητα του ηλίου μεταβάλλεται περιοδικά με τον χρόνο, συγκεκριμένα κάθε περίπου 11.2 χρόνια. Στην παρούσα χρονική στιγμή ο Ήλιος οδεύει προς το μέγιστο στης δραστηριότητάς του με πιθανή κορύφωση το 2022/2023. Το προηγούμενο ηλιακό μέγιστο του 2012/2013 ήταν αρκετά ήρεμο και δεν θύμιζε σε τίποτα τα μέγιστα των προηγούμενων ηλιακών κύκλων.