Γρίπη (Η1Ν1): Το 82% των θυμάτων δεν έχει εμβολιαστεί - Ποιοι είναι οι «ευάλωτοι»

Σε τουλάχιστον 20 υπολογίζονται οι νεκροί μέχρι σήμερα, από τον ιό της γρίπης (H1N1) μετά και τον θάνατο δυο ανθρώπων στον Βόλο. Το ΚΕΕΛΠΝΟ παράλληλα καταγράφει τριπλασιασμό των κρουσμάτων αφού πολλοί είναι και οι ασθενείς που βρίσκονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Για να καλυφθούν οι ανάγκες που έχουν  παρουσιαστεί το υπουργείο Υγείας έχει δώσει στον ΕΟΦ εντολή για εισαγωγή επιπλέον 50.000 αντιγριπικών εμβολίων.

Οι υγειονομικές αρχές βρίσκονται σε συναγερμό και καλούν όσους δεν έχουν εμβολιαστεί να το κάνουν καθώς το 82% όσων έχουν νοσήσει δεν έχουν εμβολιαστεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία τα άτομα που έχασαν τη ζωή τους ήταν κυρίως άνω των 25 ετών, ενώ ταυτόχρονα φαίνεται ότι η γρίπη παρουσιάζει αύξηση στα παιδιά αφού τον τελευταίο καιρό διαπιστώνεται ότι οι επισκέψεις σε ιατρό για γριπώδη συνδρομή παρουσιάζουν περαιτέρω αύξηση ιδιαίτερα στις ηλικιακές ομάδες 0-4 και 5-14 ετών.

Αξιοσημείωτο είναι ότι πάνω από 112 άτομα νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας από την έναρξη της περιόδου καταγραφής του κύματος γρίπης.  Σύμφωνα με τα όσα επισημαίνει στο ethnos.gr ο επιδημιολόγος του ΚΕΕΛΠΝΟ καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, «καταγράφουμε υψηλή δραστηριότητα της γρίπης στην κοινότητα τις τελευταίες ημέρες και μάλιστα με σοβαρά περιστατικά τα οποία νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας».

Οι ειδικοί συνιστούν να ακολουθούμε όλα τα μέτρα υγιεινής για την αποτροπή μετάδοσης του ιού ενώ όπως υπογραμμίζει ο κ.Τσιόδρας στο ethnos.gr, οι ομάδες υψηλού κινδύνου θα πρέπει ακόμη και τώρα να εμβολιαστούν.  Να σημειωθεί ότι και φέτος ο κυρίαρχος τύπος του ιού είναι ο Α H1N1.

Προληπτικά μέτρα και εμβολιασμός

Ο καλύτερος τρόπος προφύλαξης από τη γρίπη παραμένει ο εμβολιασμός ακόμα και κατά την τρέχουσα χρονική περίοδο, υπογραμμίζεται σε εγκύκλιο του γενικού γραμματέα Δημόσιας Υγείας, Γιάννη Μπασκόζου, και επισημαίνεται ότι η πλειοψηφία των ασθενών με γρίπη που νοσηλεύθηκαν έως τώρα σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας δεν είχαν εμβολιαστεί (82%).

Προστίθεται, δε, ότι η δραστηριότητα της γρίπης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, βρίσκεται σε αυξημένα επίπεδα και αναμένεται η συνέχιση της τουλάχιστον για τις επόμενες 10 εβδομάδες και ότι, έως σήμερα, το στέλεχος της γρίπης που ως επί το πλείστον εργαστηριακά απομονώνεται είναι το ΑΗ1Ν1 pdm09, το οποίο εμπεριέχεται στο εμβόλιο που κυκλοφορεί.

Επίσης, επισημαίνεται ότι τα κύρια προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της έξαρσης της γρίπης είναι:

1. Η αυστηρή τήρηση των μέτρων αναπνευστικής υγιεινής και υγιεινής των χεριών, όπως η κάλυψη του βήχα και του φτερνίσματος με χαρτομάντιλο ή με το εσωτερικό του αγκώνα και το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών (ιδιαίτερα μετά από επαφή με ασθενείς).
2. Η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους και για τους ασθενείς η πλήρης ανάρρωσή τους πριν από την επάνοδο στις συνήθεις δραστηριότητές τους.
3. Ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης των ατόμων που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου θεωρείται ασφαλής και αποτελεσματικός και συστήνεται για όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας είναι ο εμβολιασμός αφενός των ευπαθών ομάδων (άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, άτομα με χρόνια νοσήματα ή παχυσαρκία ή άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες κ.λπ.) και αφετέρου των επαγγελματιών υγείας και των ατόμων που έρχονται σε επαφή με βρέφη κάτω των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα.
4. Η σωστή χρήση των αντι-ιικών φαρμάκων κατά της γρίπης, όταν υπάρχουν οι κατάλληλες ενδείξεις σύμφωνα με την κρίση των θεραπόντων ιατρών, η οποία πρέπει να ξεκινά το ταχύτερο δυνατό, με απλή ιατρική συνταγή και χωρίς να αναμένεται η εργαστηριακή επιβεβαίωση, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού

Ποιοι είναι οι «ευάλωτοι»

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά σε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

1. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).
2. Ατομα ηλικίας 60 ετών και άνω
3. Παιδιά > 6 μηνών και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα: άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες, καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές, ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας), μεταμόσχευση οργάνων, δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες), σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα, χρόνια νεφροπάθεια, νευρολογικά ή νευρομυϊκά νοσήματα
4. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης.
5. Λεχωίδες
6. Θηλάζουσες
7. Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) μεγαλύτερο των 40 kg/m2
8. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.
9. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
10. Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, νεοσύλλεκτων στις ένοπλες δυνάμεις, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.). Στρατεύσιμοι στα κέντρα κατάταξης και ειδικά όσοι κατατάσσονται κατά τους χειμερινούς μήνες (Οκτώβριο -Μάρτιο).
11. Επαγγελματίες όπως κτηνίατροι πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά.

Κρίσιμα ερωτήματα και απαντήσεις για την γρίπη

Στα πιο συχνά ερωτήματα για τη γρίπη απαντά η Σχολή Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ συνιστώντας στις ευπαθείς ομάδες αντιγριπικό εμβολιασμό έστω και καθυστερημένα

Να εμβολιαστούν κατά της γρίπης έστω και καθυστερημένα συνιστά στους πολίτες που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες η Κοσμητεία της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, λόγω της έξαρσης του ιού, με επικρατέστερο τον Α(Η1Ν1). Παράλληλα επισημαίνει ότι αν δεν υποτιμάται ο κίνδυνος της γρίπης και αν λαμβάνονται τα κατάλληλα προφυλακτικά μέτρα, τα κρούσματα μπορούν κάθε χρόνο να μειωθούν σημαντικά και μεγάλο ποσοστό των σοβαρών περιστατικών μπορούν να αποφευχθούν.

Στοχεύοντας στην έγκυρη ενημέρωση του κοινού η Κοσμητεία της Σχολής Επιστημών Υγείας απαντά στις πιο συχνές ερωτήσεις, που τίθενται για τη γρίπη.

Γρίπη: Πόσο κινδυνεύουμε; Πώς προφυλασσόμαστε;

Η γρίπη είναι μια εποχική λοίμωξη του αναπνευστικού, που μπορεί να κυμαίνεται από πολύ ελαφριά, σαν κοινό κρυολόγημα, έως πολύ σοβαρή -όπως πνευμονία ή οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια. Να σημειωθεί ότι δεν είναι όλες οι λοιμώξεις του αναπνευστικού γρίπη. Οι περισσότερες από αυτές οφείλονται σε πολλούς άλλους ιούς, εκείνες όμως που οφείλονται σε ιό γρίπης είναι οι πιο επικίνδυνες. Στην Ελλάδα η πραγματική γρίπη κυκλοφορεί από το τέλος Δεκεμβρίου μέχρι τις αρχές Απριλίου με κορύφωση από αρχές Φεβρουαρίου μέχρι μέσα Μαρτίου.

Η γρίπη στην Ελλάδα παρακολουθείται και μελετάται από τα δύο Εθνικά Κέντρα Αναφοράς Γρίπης, το Β΄ Εργαστήριο Μικροβιολογίας Ιατρικής ΑΠΘ για τη Βόρεια Ελλάδα και το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ για τη Νότια. Κάθε χρόνο εμφανίζονται αρκετά βαριά ή και θανατηφόρα περιστατικά. Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), στην Ελλάδα την περίοδο 2016-2017 κυκλοφόρησαν κυρίως ιοί γρίπης Α(Η3Ν2) με 276 ασθενείς σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και 108 θανάτους, την περίοδο 2017-2018 κυρίως ιοί γρίπης Β με 107 ασθενείς σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και 42 θανάτους, ενώ η τρέχουσα περίοδος προς το παρόν εξελίσσεται ιδιαίτερα έντονα με επικρατέστερο ιό τον Α(Η1Ν1). Η συντριπτική πλειοψηφία των νοσηλευομένων και των θανόντων είναι ανεμβολίαστοι.

Από τη γρίπη κινδυνεύουν μόνον οι υπερήλικες;

Όχι μόνον αυτοί. Μεγάλο κίνδυνο βαριάς συμπτωματολογίας ή και κίνδυνο ζωής διατρέχουν επίσης οι πάσχοντες από σοβαρές χρόνιες καταστάσεις, οι παχύσαρκοι, τα βρέφη, οι έγκυες, αλλά μερικές φορές και οποιοσδήποτε άλλος, υγιής, νέος ή μεσήλικας.

Μπορεί κάποιος να αποφύγει τη γρίπη;

Καθένας μπορεί να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο νόσησης α) αποφεύγοντας τον συνωστισμό σε κλειστούς χώρους, β) πλένοντας συχνά τα χέρια με απλό σαπούνι, κυρίως αν έχει έρθει σε επαφή με κοινόχρηστα αντικείμενα, γ) προσπαθώντας να μην αγγίζει στόμα, μύτη και μάτια με άπλυτα χέρια.

Το αντιγριπικό εμβόλιο προφυλάσσει σίγουρα;

Οι ιοί της γρίπης παρουσιάζουν συνεχώς μεταβολές. Έτσι υπάρχει περίπτωση κάποια χρονιά το εμβόλιο να μην προστατεύσει από τον ιό που θα κυκλοφορήσει εκείνη την περίοδο. Γενικά πάντως κάθε εμβολιασμένος έχει πιθανότητες 60% να μη νοσήσει καθόλου από τον ιό της γρίπης. Όμως ακόμη και αν τελικά πάθει γρίπη, τα συμπτώματα θα είναι πολύ πιο ήπια απ’ ό,τι αν δεν είχε εμβολιασθεί.

Μήπως πάθω γρίπη από το ίδιο το εμβόλιο;

Αποκλείεται. Το εμβόλιο αποτελείται όχι από ολόκληρους ιούς, αλλά από μια χημική ουσία της επιφανείας τους. Είναι αδύνατον να νοσήσει κάποιος μόνον από μία καθαρή χημική ουσία.

Μήπως το εμβόλιο με κάνει τελικά πιο ευαίσθητο;

Ασφαλώς όχι. Το εμβόλιο απλώς εμποδίζει τον ιό της γρίπης -και μόνον αυτόν- να μας προσβάλει, για όσο διάστημα διαρκεί η προστασία του εμβολίου. Υπάρχει όμως πάντα η πιθανότητα να νοσήσουμε από οποιονδήποτε άλλο ιό του αναπνευστικού είτε έχουμε εμβολιαστεί για τη γρίπη είτε όχι.