ΤΡΑΙΝΟΣΕ: Θα εκτελεί για άλλα 15 χρόνια τα «άγονα» δρομολόγια έναντι 750 εκ. ευρώ

Με μία συμφωνία – μαμούθ για την επιδότησή της από το Ελληνικό Δημόσιο με 750 εκατομμύρια ευρώ ανανέωσε η ιταλική ΤΡΑΙΝΟΣΕ το δικαίωμα εκτέλεσης των άγονων σιδηροδρομικών δρομολογίων για ακόμα 15 χρόνια παρά το γεγονός ότι οι επιδόσεις της σε αυτά δεν ήταν οι καλύτερες έως τώρα και οι τοπικές κοινωνίες εξέφραζαν συνεχείς διαμαρτυρίες.

Το ετήσιο τίμημα παρέμεινε σταθερό στα 50 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ωστόσο να έχει δοθεί στη δημοσιότητα κάποια μελέτη, από την οποία να προκύπτει το εν λόγω ποσό. Να σημειωθεί μάλιστα ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ είχε αποκτηθεί από τη Ferrovie dello Stato έναντι ποσού 45 εκ. ευρώ, δηλαδή μικρότερου και από μία ετήσια επιδότηση για τα άγονα δρομολόγια. Την ίδια στιγμή μόνο από τις επιδοτήσεις για τις άγονες γραμμές θα εισπράξει στο σύνολο του χρονικού διαστήματος των συμβάσεων συνολικά ποσό 1 δισ. ευρώ (250 εκ. από την προηγούμενη σύμβαση και 750 εκ. από την καινούρια).

Η νέα σύμβαση υπεγράφη σήμερα και σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ορίζει ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα επιδοτείται μόνο υπό την προυπόθεση ότι θα έχει εκτελέσει τα δρομολόγια, τα οποία έχουν συμφωνηθεί για την κάλυψη των άγονων γραμμών: «Σε αντίθεση με το παρελθόν, η νέα αυτή σύμβαση εισάγει για πρώτη φορά πρόβλεψη ουσιαστικών επενδύσεων στις επιβατικές σιδηροδρομικές μεταφορές και τροποποιεί τον μηχανισμό αποζημίωσης, δίνοντας έμφαση στην αποτελεσματικότητα και κίνητρα στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με αξιολόγηση ανά εξάμηνο. Η προηγούμενη σύμβαση για τις “άγονες γραμμές” προέβλεπε επίσης αντιστάθμισμα 50 εκ ευρώ, αλλά η ΤΡΑΙΝΟΣΕ μπορούσε να πληρώνεται το σύνολο του συμβατικού τιμήματος ακόμη και εάν δεν εκτελούσε δρομολόγια».

Τη σύμβαση Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας υπέγραψαν σήμερα ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής και ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και Country Manager/Greece, Maurizio Capotorto.

Βάσει της νέας 15ετούς συμφωνίας, όπως επισημαίνει το υπουργείο Υποδομών, το μεγαλύτερο μέρος της ετήσιας αποζημίωσης θα επιστρέφει σε σιδηροδρομικούς οργανισμούς του Δημοσίου, καθώς προκύπτει ότι:

• Ποσό μέχρι 21.000.000 ευρώ θα αποτελεί την αποζημίωση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ για την παροχή υπηρεσιών,
• Ποσό μέχρι 19.000.000 ευρώ θα πληρώνεται στον ΟΣΕ για τα τέλη χρήσης υποδομής
• Ποσό μέχρι 10.000.000 ευρώ θα κατευθύνεται στη ΓΑΙΑΟΣΕ για τη μίσθωση τροχαίου υλικού.

H ΤΡΑΙΝΟΣΕ, δεσμεύεται επίσης για την απόκτηση, υπέρ του Δημοσίου, τουλάχιστον 10 τρένων υδρογόνου μηδενικών ρύπων, 10 νέων τρένων για προαστιακές γραμμές και πλήρη ανακατασκευή/αναβάθμιση των συνολικά 15 Desiro - τα οποία η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ενοικιάζει από το Ελληνικό Δημόσιο (ΓΑΙΑΟΣΕ) - καθώς και για αναβαθμίσεις των κυριότερων αμαξοστασίων της χώρας.

Οι επενδύσεις αυτές, συμπεριλαμβάνουν τα 5 ΕΤR 470, που είναι ήδη στην Ελλάδα, καθώς και την πλήρη αναβάθμιση του μηχανοστασίου Θεσσαλονίκης, η οποία ολοκληρώθηκε το φθινόπωρο του 2021.

Παράλληλα η ΤΡΑΙΝΟΣΕ δεσμεύεται για την εγκατάσταση νέων συστημάτων πληροφόρησης επιβατών, νέας εμπορικής πλατφόρμας και συστημάτων διαχείρισης στόλου, ενώ δεν έχει γίνει γνωστό πόσα ίδια κεφάλαια θα κληθούν να επενδύσουν οι Ιταλοί στο διάστημα αυτό.

Η συμφωνία για τις άγονες γραμμές, την οποία οι Ιταλοί χαρακτήρισαν ως «συμφωνία πρότυπο για το μέλλον», προβλέπει την παροχή αποζημίωσης ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως για τα επόμενα 10 χρόνια, με αυτόματη προέκταση 5 ετών μετά το τέλος της δεκαετίας. Ορίζεται μάλιστα ρητά ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα λαμβάνει την επιδότηση μόνο εφόσον πράγματι έχει εκτελέσει τα δρομολόγια στις «άγονες γραμμές».

Αγνωστο, πάντως, παραμένει ακόμα εφόσον δεν εχει δοθεί στη δημοσιότητα το ακριβές περιεχόμενο της σύμβασης ποιες και σε τι ύψος θα φτάνουν οι οριζόμενες ρήτρες και οι κυρώσεις για τα ανεκτέλεστα δρομολόγια και πάνω από ποιο ποσοστό μη εκτελεσμένων δρομολογίων θα επιβάλλονται.

Επιπλέον θα πρέπει να διευκρινιστεί εάν οι ρήτρες αυτές θα έχουν ουσιαστικό αντίκρυσμα δεδομένου ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ για πολλά από τα δρομολόγια, τα οποία δεν έχει εκτελέσει έως τώρα - ως όφειλε - επιρρίπτει την ευθύνη στον διαχειριστή του δικτύου, ΟΣΕ, εξαιτίας της κακής κατάστασης και της έλλειψης συντήρησης της γραμμής. Κατά συνέπεια μένει να φανεί εάν για να επιτύχει το Δημόσιο τη μη πληρωμή της αποζημίωσης και την επιβολή ρητρών στην εταιρία λειτουργίας, το δίκτυο θα πρέπει να βρίσκεται σε μια ιδανική κατάσταση, η οποία κατά γενική ομολογία θα αργήσει πολύ να επιτευχθεί δεδομένου ότι το γιγάντιο ΣΔΙΤ για την ανάταξη και συντήρηση της γραμμής πάει από αναβολή σε αναβολή.

Επίσης θα πρέπει να αποσαφηνιστεί τι σημαίνει η «αγορά τρένων υπέρ Δημοσίου», δηλαδή εάν αυτά τα τρένα, τα οποία θα αγοραστούν από την επιδοτούμενη από το Δημόσιο ΤΡΑΙΝΟΣΕ, θα παραμείνουν στη συνέχεια στην κυριότητα της ΓΑΙΑΟΣΕ. Αλλο σημείο προς διευκρίνιση αποτελεί το ύψος των ιδίων κεφαλαίων, τα οποία θα κληθούν να επενδύσουν οι Ιταλοί στο διάστημα της σύμβασης.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δρομολόγηση των γρήγορων ETR, τα οποία έχουν ήδη έρθει στην Ελλάδα και πιστοποιηθεί, πρακτικά θα μειώσει τον αριθμό των αμαξοστοιχιών, τις οποίες μισθώνει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ από την ΓΑΙΑΟΣΕ «ψαλιδίζοντας» αντιστοιχα και το ποσό της επιδότησης που επιστρέφει στο Δημόσιο μέσω των μισθωμάτων.

Η νέα σύμβαση Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας υπήρξε αντικείμενο διαπραγματεύσεων της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με τα υπουργεία Μεταφορών και Οικονομικών για περισσότερο από ένα χρόνο και γι΄αυτό η υφιστάμενη έπαιρνε διαρκώς παρατάσεις. Έλαβε το «πράσινο φως» από το Ελεγκτικό Συνέδριο την προηγούμενη εβδομάδα και θα υποβληθεί προς κύρωση στη Βουλή των Ελλήνων στο επόμενο διάστημα.

Καραμανλής: Μια πραγματικά σημαντική ημέρα

Με τη σύμβαση που υπεγράφη σήμερα για πρώτη φορά επιτυγχάνονται πέντε πολύ σημαντικά ζητήματα, σύμφωνα με τον υπουργό Υποδομών, Κώστα Καραμανλή: «Πρώτον, θα γίνονται δρομολόγια σε όλη τη χώρα, στο σύνολο του δικτύου μας, ακόμα και στους θεωρούμενους ως μη εμπορικούς προορισμούς. Κι αυτό πλέον θα διασφαλίζεται πραγματικά, αφού για πρώτη φορά μπαίνουν ρήτρες και κυρώσεις.

Δεύτερον, το μεγαλύτερο μέρος της ετήσιας αποζημίωσης θα επιστρέφεται στο ελληνικό δημόσιο για περαιτέρω ενίσχυση των σιδηροδρομικών μεταφορών.

Τρίτον, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ δεσμεύεται σε πολύ συγκεκριμένες επενδύσεις με στόχο τη βελτίωση τόσο των υποδομών όσο και των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Τέταρτον, οι δύο πλευρές συμφωνούμε πως όσο περισσότερο υλοποιούνται αυτές οι επενδύσεις, τόσο περισσότερο θα διαρκέσει κι αυτή η νέα σύμβαση.

Και πέμπτον, προβλέπεται κίνητρο αποδοτικότητας του μηχανισμού αποζημίωσης σε περίπτωση θετικού οικονομικού αποτελέσματος».

Ο κ. Καραμανλής σημείωσε ότι με τη νέα σύμβαση «διορθώνονται τα κακώς κείμενα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και της προβληματικής συμφωνίας ιδιωτικοποίησης που συνήψε. Μιας ΤΡΑΙΝΟΣΕ που πουλήθηκε το 2017 έναντι 45 εκ. ευρώ, δηλαδή 5 εκ. ευρώ λιγότερα από την ετήσια ενίσχυση για την παροχή υπηρεσιών δημοσίων υπηρεσιών, των Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος» προσθέτοντας ότι από τα 500 εκ. της επιδότησης για την πρώτη δεκαετία, «τα 453 εκ. θα επιστρέψουν στο ελληνικό δημόσιο ως επενδύσεις».

Από την πλευρά του ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταικούρας σημείωσε ότι με τη νέα σύμβαση:

- Αποκτούνται νέα, σύγχρονα τρένα – στην πλειοψηφία τους ηλεκτρικά και τρένα υδρογόνου –, τα οποία θα μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των σιδηροδρομικών μεταφορών και αναβαθμίζεται το υφιστάμενο τροχαίο υλικό, συνολικής κεφαλαιακής δαπάνης163,5 εκατ. ευρώ.

• Εντάσσονται και εφαρμόζονται συστήματα ελέγχου ποιότητας, ως προς την ακρίβεια των δρομολογίων, τη συνέχεια της υπηρεσίας και την ποιότητα στους συρμούς και τους σταθμούς.   
• Αναπτύσσονται πληροφοριακά συστήματα για την πληρέστερη ενημέρωση των επιβατών, έγκαιρα και με κάθε πρόσφορο μέσο, προ και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

«Επιπρόσθετα, παρέχεται κίνητρο για την υλοποίηση των επενδύσεων αυτών, καθώς η πρόοδός τους μπορεί να επεκτείνει τη χρονική διάρκεια της Σύμβασης, καθώς και κίνητρο αποδοτικότητας του μηχανισμού αποζημίωσης, με οφέλη τόσο για την εταιρεία όσο και για τον Κρατικό Προϋπολογισμό», σημείωσε.

Η Πρέσβυς της Ιταλίας Patrizia Falcinelli από την πλευρά της δήλωσε: «Είμαστε ευτυχείς και ικανοποιημένοι με την υπογραφή της νέας αυτής συμφωνίας, που σηματοδοτεί την αφετηρία μιας καινούργιας και ανανεωμένης φάσης της επένδυσης της Ferrovie dello Stato στην Ελλάδα με την εξαγορά της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Μια κίνηση που αποδεικνύει για άλλη μια φορά τις μεγάλες δυνατότητες, που προσφέρει η ελληνική αγορά στις ιταλικές επιχειρήσεις».

Ο κ. Capotorto επιβεβαίωσε την δέσμευση της FSΙ και της Trenitalia στην ανάπτυξη του Ελληνικού Σιδηροδρόμου: «Η Ελλάδα είναι μία πολύ σημαντική χώρα για την μητρική μας εταιρεία και πολύ σύντομα θα ανακοινώσουμε νέες πρωτοβουλίες, με στόχο όχι μόνο την αναβάθμιση των υπηρεσιών μας, αλλά και την πράσινη εξέλιξη στις μετακινήσεις, που αποτελεί στόχο και δέσμευση του ομίλου της FS». 

Ο καθηγητής Dario Lo Bosco, Πρόεδρος του ΔΣ της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, δήλωσε: «Είναι τιμή μας, ως Trenitalia και όμιλος FSItaliane, στον οποίο ανήκει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, να συμμετέχουμε στην ανάπτυξη της «βιώσιμης κινητικότητας» στην Ελλάδα, ακολουθώντας τις κατευθυντήριες γραμμές της κυβέρνησης, για τα αποτελέσματα που θα επιτευχθούν με την υπογραφή της σύμβασης σιδηροδρομικών υπηρεσιών για τα επόμενα 15 χρόνια. 

Παρόντες στην υπογραφή της συμφωνίας ήταν επίσης ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδιος για της Μεταφορές, Μιχάλης Παπαδόπουλος και ο Γεν. Γραμματέας Μεταφορών, Ιωάννης Ξιφαράς.