Ηπατολόγος Κουντουράς στο ethnos.gr για θάνατο Τζωρτζίνας - Μαλένας: Η βλάβη στο ήπαρ δεν προήλθε άμεσα από κεταμίνη αλλά έμμεσα, μέσω αναστολής αναπνοής

Το πρωτοφανές θρίλερ για τα αστυνομικά και ιατρικά χρονικά της χώρας, με το θάνατο των τριών μικρών κοριτσιών στην Πάτρα συνεχίζεται. Στο μικροσκόπιο έχουν μπει και οι αιτίες θανάτου της Τζωρτζίνας και της Μαλένας. Και στα δύο κοριτσάκια οι ιστολογικές εξετάσεις του ήπατος αναφέρουν ως εύρημα μια εκτεταμένη βλάβη στο συκώτι, την κενοτοπιώδη εκφύλιση, ενώ σε μία εκ των ιατροδικαστικών εκθέσεων αναφέρεται ως αιτία θανάτου η ηπατική ανεπάρκεια.

Οι τοξικολογικές εξετάσεις ανίχνευσαν ίχνη κεταμίνης, ένα αναισθησιολογικό φάρμακο, που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων και διατίθεται με περιορισμούς. Είναι επίσης γνωστό ότι σε πολύ επιλεγμένες περιπτώσεις η κεταμίνη χρησιμοποιείται ως αντικαταθλιπτικό φάρμακο και παράνομα χρησιμοποιείται ως παραισθησιογόνο, σε όλο και μεγαλύτερη κλίμακα.

Το σενάριο χορήγησης άλλης ουσίας

Για την περίπτωση των δύο τουλάχιστον κοριτσιών με το εύρημα της κενοτοπιώδους εκφύλισης, δεν έχει αποκλειστεί η πιθανότητα χορήγησης και άλλης ουσίας και γι’ αυτό, το λόγο πλέον έχει ο ειδικός φασματογράφος, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση πιθανών επιπλέον ουσιών.

Τι μπορεί, λοιπόν, να έχει συμβεί και ποιοι είναι οι λόγοι που το συκώτι μπορεί να παθαίνει αυτή τη συγκεκριμένη βλάβη; Ποια είναι τα ιατρικά σενάρια σχετικά με τις ειδικές αυτές βλάβες στο συκώτι των παιδιών και ποια σχέση μπορεί να έχουν με τα αίτια του θανάτου τους;

Ο Ιατρικός Διευθυντής του Κέντρου Προληπτικής Ιατρικής και Μακροβιότητας της Βιοϊατρικής και γνωστός Ηπατολόγος Δημήτρης Κουντουράς μίλησε στο ethnos.gr για τα γενικότερα αίτια αυτών των βλαβών του ήπατος, για το αν θα μπορούσε η κενοτοπιώδης εκφύλιση να προκληθεί στο ήπαρ των παιδιού από την κεταμίνη και αν αυτή η βλάβη θα μπορούσε να προκαλέσει ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο. «Θα αναφερθώ μόνο στα ευρήματα από το ήπαρ και την αναφορά περί ηπατικής ανεπάρκειας. Δε έχω τα στοιχεία, αλλά ούτε και την ευθύνη για να επεκταθώ σε υποθέσεις και άλλα συμπεράσματα.", είπε αρχικά ο Δημήτρης Κουντουράς και τονίζει:

«Δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση τους»

«Αν η κεταμίνη ληφθεί επανειλημμένα και μακροχρονίως, δημιουργεί ένα άλλο είδος βλάβης που λέγεται χολοστατική βλάβη. Η σύνδεση της κεταμίνης με την κενοτοπιώδη εκφύλιση μπορεί να γίνει στην περίπτωση που η υπερδοσολόγηση είχε σαν αποτέλεσμα την καταστολή της αναπνοής και το ήπαρ βρέθηκε σε κατάσταση υποξίας για πολλή ώρα. Δεν προκάλεσε άμεσα η κεταμίνη βλάβη στο ήπαρ, αλλά έμμεσα, μέσω της αναστολής της αναπνοής. Πρακτικά αυτό σημαίνει θάνατος από ασφυξία. Ο ασφυκτικός θάνατος έχει ως αποτέλεσμα βλάβη στο ήπαρ, που οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου. Να σημειώσουμε όμως πως άλλη βλάβη έχουμε στο συκώτι όταν έχουμε έλλειψη οξυγόνου μόνο και άλλη βλάβη έχουμε όταν υπάρχει έλλειψη ή απουσία της κυκλοφορίας του αίματος. Σίγουρα το έργο των ιατροδικαστών είναι δύσκολο και θα πρέπει να βασιστούν σε αποδείξεις που να συνδέουν αιτιωδώς αυτό το φάρμακο με το θάνατο, αφού αποδειχτεί αδιαμφισβήτητα η παρουσία του στο αίμα των παιδιών. Δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση τους».

 Βλάβες από έλλειψη οξυγόνου

Ο Δημήτρης Κουντουράς στην ιατρική του ανάλυση εστιάζει ακόμη περισσότερο στις επιπτώσεις από την έλλειψη οξυγόνου: «Στην πρώτη περίπτωση (έλλειψη οξυγόνου) στο ήπαρ έχεις παρόμοιο ιστολογικό αποτέλεσμα, δηλαδή, την κενοτοπιώδη εκφύλιση όπως και στην περίπτωση που κάποιος τοξικός ή μεταβολικός παράγοντας καταστρέψει το βασικό μηχανισμό παραγωγής ενέργειας που βρίσκεται στα μιτοχόνδρια. Δηλαδή, σ’ αυτή την περίπτωση προκύπτει κυτταρική βλάβη και κενοτοπιώδης εκφύλιση παρά τη διατήρηση της παροχής οξυγόνου».

Η κενοτοπιώδης εκφύλιση και η ποσότητα κεταμίνης

Ένα άλλο ερώτημα που προκύπτει είναι εάν η ποσότητα κεταμίνης που βρέθηκε θα μπορούσε να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στο ήπαρ των παιδιών: «Η άμεση τοξικότητα που κάνει η κεταμίνη στο συκώτι είναι η βλάβη στα χοληφόρα αγγεία, δηλαδή, στα αγγεία που μεταφέρουν τη χολή από το ήπαρ προς τα έξω, προς το έντερο. Η κενοτοπιώδης εκφύλιση είναι ένας ιδιαίτερος μηχανισμός κυτταρικού θανάτου που έχει να κάνει με την οξειδοαναγωγική αλυσίδα, δηλαδή, ή λείπει το οξυγόνο ή είναι κατεστραμμένη η μηχανή χρήσης του οξυγόνου από το κύτταρο, ακόμη και με διατήρηση της αιμάτωσης του οργάνου και της οξυγόνωσης. Σε μακροχρόνια χρήση και όχι απαραίτητα σε μεγάλες δόσεις, η κεταμίνη μπορεί να κάνει μία νόσο που λέγεται σκληρυντική χολαγγειίτιδα, δηλαδή, τα χοληφόρα αγγεία καίγονται και χάνονται. Αυτή είναι διαφορετική βλάβη από την κενοτοπιώδη εκφύλιση που βρέθηκε».

Το απίθανό σενάριο με το λιπώδες ήπαρ

«Μία άλλη περίπτωση που θα χρειαστεί να διερευνηθεί είναι η κενοτοπιώδης εκφύλιση του συκωτιού που οφείλεται σε λιπώδες ήπαρ,  όπου κυρίαρχο στοιχείο είναι η παρουσία λίπους ή ακόμη συσσωρευμένοι υδατάνθρακες, όπως σε κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα, περίπτωση αρκετά σπάνια αλλά όχι απίθανη. Και φυσικά το ένα αίτιο δεν αποκλείει το άλλο. Σε κάποιες περιπτώσεις κενοτοπιώδη εκφύλιση μπορείς να έχεις και σε νοσήματα που «δηλητηριάζουν» το συκώτι όπως η νόσος του χαλκού, η νόσος του Wilson.

Κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα

Αν αποδειχτεί στην επαναξιολόγηση ότι υπάρχουν σχετικά ευρήματα, θα σκεφτούμε οπωσδήποτε κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα των υδατανθράκων ή των λιπιδίων, αρκεί να λείπει η κεταμίνη. Θα μπορούσαν δηλαδή κάποια άλλα αίτια να εξαντλήσουν ενεργειακά το συκώτι και να προκαλέσουν και σε αυτή την περίπτωση κενοτοπιώδη εκφύλιση", τονίζει ο ηπατολόγος Δημήτρης Κουντουράς. Και κλείνει τη συνέντευξή του τονίζοντας, σχετικά με την αναφερόμενη ηπατική ανεπάρκεια:

«Δε φαίνεται πολύ πιθανή»

«Πάντως η αναφερόμενη ως αίτια θανάτου οξεία ηπατική ανεπάρκεια δε φαίνεται πολύ πιθανή, ούτε με βάση τα ιστολογικά ευρήματα της κενοτοπιώδους εκφύλισης, ούτε με βάση την κλινική εικόνα των παιδιών, καθώς πρόκειται για ένα δραματικό κλινικό σύνδρομο με ίκτερο, εγκεφαλοπάθεια και διαταραχή του επιπέδου συνείδησης και κατάρρευση του οργανισμού, που συμβαίνει μέσα σε διάστημα λίγων ημερών ως υπεροξεία κατάσταση και όχι σε λίγες ώρες. Η ηπατική ανεπάρκεια είναι μια διάγνωση προφανής, αδιαμφισβήτητη και θορυβώδης και όχι σιωπηλή. Και φυσικά έχει διαφορετική ιστολογική εικόνα από την κενοτοπιώδη εκφύλιση».