Κτηματολόγιο: Από το 1995 μέχρι σήμερα και η κτηματογράφηση δεν έχει ολοκληρωθεί

Απρόθυμοι να δηλώσουν την ακίνητη περιουσία τους στο Ελληνικό Κτηματολόγιο παραμένουν πολλοί ιδιοκτήτες καθώς, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του φορέα, τα οποία ανακοίνωσε ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης αρμόδιος για το κτηματολόγιο, Θοδωρής Λιβάνιος αρκετούς μήνες μετά την έναρξη της κτηματογράφησης σε συγκεκριμένες περιοχές, το ποσοστό των δηλωθέντων δικαιωμάτων είναι μετά βίας διψήφιο.

«Ο,τι και να κάνουμε κεντρικά, χρειάζεται η ενεργός συμμετοχή του κόσμου, να δηλώσει την περιουσία του. Για παράδειγμα σε ένα μεγάλο κομμάτι των Χανίων ξεκίνησε η κτηματογράφηση στις 21 Οκτωβρίου 2021. Περίπου 500.000 εκτιμώνται τα δικαιώματα που πρέπει να δηλωθούν. Είμαστε 7 μηνες μετά και έχει δηλωθεί το 11% των περιουσιών. Στο Ρέθυμνο ξεκινησε η κτηματογράφηση στις 30/6/2021 και σήμερα είμαστε στο 19%, ενώ στις Κυκλάδες με έναρξη 5/7/2021 έχει δηλωθεί μέχρι σήμερα το 44% των δικαιωμάτων. Δεν γίνεται οι πολίτες να θεωρούν ότι θα δίνονται αενάως παρατάσεις. Κάποια στιγμή όλα αυτά τα θέματα πρέπει να κλείσουν», σημείωσε ο κ. Λιβάνιος κατά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την ένταξη στο φορέα του κτηματολογίου Δωδεκανήσου.

Συνολικά, βάσει των επίσημων στοιχείων, έως σήμερα στο πλαίσιο της κτηματογράφησης που έχει διαρκέσει περισσότερο από 25 χρόνια, έχει δηλωθεί περίπου το 85% των δικαιωμάτων, ενώ μόνο τα τελευταία τρία χρόνια με την εντατικοποίηση των ρυθμών προστέθηκαν 11 εκατομμύρια δικαιώματα στα περίπου 33 εκ. που είχαν ήδη συλλεγεί.

Υπάρχουν όμως συγκεκριμένες περιοχές όπως το Βόρειο Αιγαίο όπου η συμμετοχή παρά την πάροδο τριετίας από την έναρξη της κτηματογράφησης παραμένει χαμηλή και η συλλογή δικαιωμάτων δεν ξεπερνά το 55%.

Αλλά και στο Ηράκλειο της Κρήτης η τοπική κοινωνία ζητεί την παράταση της κτηματογράφησης εξαιτίας σοβαρών προβλημάτων που σχετίζονται με την οργάνωση και τη λειτουργία του μεταβατικού Κτηματολογικού Γραφείου Ηρακλείου, όπως προκύπτει από σχετική ανακοίνωση του Δικηγορικού Συλλόγου της πόλης. Οπως επισημαίνεται υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στην καταχώρηση πράξεων και διαρκείς ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή. Για τους λόγους αυτούς αλλά και εξαιτίας των συνεχών διορθώσεων στους δασικούς χάρτες που αλλάζουν διαρκώς τα δεδομένα, της αποχής των συμβολαιογράφων και της τεράστιας επιβάρυνσης των πολιτών από την οικονομική και ενεργειακή κρίση, ζητείται η παράταση της κτηματογράφησης στους Δήμους Ηρακλείου, Μαλεβιζίου και Χερσονήσου που λήγει στις 23 Μαΐου 2022.

Παρόλα αυτά η απροθυμία των πολιτών δεν αρκεί από μόνη της να δικαιολογήσει το γεγονός ότι η προσπάθεια κτηματογράφησης της χώρας, η οποία ξεκίνησε το μακρινό 1995, δε λέει να ολοκληρωθεί.

Ενα από τα σοβαρά προβλήματα είναι αυτό της υποστελέχωσης του φορέα, το οποίο παραδέχεται και το υπουργείο. Σήμερα στην κεντρική υπηρεσία του Κτηματολογίου υπηρετούν 270 άτομα. Ωστόσο μεγάλο ζήτημα έχει δημιουργήσει η μετάπτωση των υποθηκοφυλακείων στον φορέα του Κτηματολογίου με πολλούς από τους υπαλλήλους να μην ακολουθούν την υπηρεσία αλλά να προτιμούν να απασχοληθούν στο υπουργείο Δικαιοσύνης, στο οποίο και υπάγονται: «Μεγάλος αριθμός των υπαλλήλων δεν ήρθε στον ενιαίο φορέα. Αν σήμερα «πέσει» το υποθηκοφυλακείο Αθηνών στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, αύριο θα έχει 10 κενά γραφεία γιατί όλοι οι υπάλληλοι θα επιλέξουν με τα δικά τους κριτήρια να πάνε στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Και μετά όλοι εμείς θα συζητάμε γιατί δεν υπάρχει προσωπικό», είπε ο κ. Λιβάνιος προσθέτοντας πως είναι σε εξέλιξη από το ΑΣΕΠ η μοριοδότηση 80 επιτυχόντων προηγούμενου διαγωνισμού προκειμένου να στελεχώσουν τα Κτηματολογικά Γραφεία. Οπως συμπλήρωσε εάν προκηρυσσόταν νέος διαγωνισμός, «δε θα τελείωνε ούτε του χρόνου τέτοια εποχή».

Αργά φαίνεται να προχωρεί και η μετάπτωση (ενσωμάτωση) των υποθηκοφυλακείων στον φορέα. Σύμφωνα με τον υφυπουργό, τον Σεπτέμβριο του 2019 παρόλο που ο προγραμματισμός όριζε ότι θα έπρεπε να έχουν ενταχθεί στο Κτηματολόγιο 210 από τα 354 γραφεία κτηματογράφησης, τελικά ενταγμένα ήταν μόλις δύο. Στα δομικά προβλήματα της προσπάθειας εντάσσεται η υποεκτίμηση της απροθυμίας και της επάρκειας του ανθρώπινου δυναμικού να ενταχθεί στο Κτηματολόγιο, καθώς και το γεγονός ότι αυτή η ένταξη έπρεπε να γίνει ενώ ήταν σε εξέλιξη η κτηματογράφηση της χώρας. Σήμερα, έχει ανοίξει το 60% των κτηματολογικών γραφείων, δηλαδή 55 από το σύνολο των 92 που προβλέπονται, ενώ το εγχείρημα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Ιανουάριο του 2023.

Θέμα χρόνου η ανακήρυξη αναδόχου για την ψηφιοποίηση των αρχείων

Σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται ο διαγωνισμός για την ψηφιοποίηση των 600 εκατομμυρίων σελίδων των αρχείων των υποθηκοφυλακείων. Το προσεχές διάστημα αναμένεται να ανακηρυχθούν οι ανάδοχοι, ενώ σε λίγες εβδομάδες η σύμβαση θα οδηγηθεί προς έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο. 

Η ψηφιοποίηση περιλαμβάνει τόσο τη σάρωση βιβλίων και αρχείων όσο και την καταχώρηση των στοιχείων τους σε εξειδικευμένο Πληροφοριακό Σύστημα, ώστε να δημιουργηθεί ένα επίσημο ψηφιακό αντίγραφο των αναλογικών συστημάτων το οποίο θα μπορεί να ενημερώνεται ψηφιακά και να χρησιμοποιείται εφεξής για να διενεργείται έρευνα στα στοιχεία του υποθηκοφυλακείου.

Στο πλαίσιο του έργου θα ψηφιοποιηθούν και τα αναλογικά αρχεία του συστήματος Κτηματολογίου, που δεν έχουν ψηφιοποιηθεί. Στο έργο συμπεριλαμβάνονται τα αρχεία των 390 Υποθηκοφυλακείων, που τηρούσαν το Σύστημα Μεταγραφών και Υποθηκών και το Σύστημα Ενεχύρων για το σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας. Το σύνολο των σελίδων που θα ψηφιοποιηθούν ανέρχεται περίπου σε 600 εκατομμύρια, ενώ ο προυπολογισμός του έργου είναι εκτιμώμενης αξίας 309,8 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ και του δικαιώματος προαίρεσης 30%) και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης.