Πώς με όχημα το Κτηματολόγιο δίνονται δασωμένοι αγροί σε ιδιώτες - Ποια η διαδικασία

Αντίστροφα μετρά πλέον ο χρόνος για την απόδοση των δασωθέντων αγρών έως 30 στρεμμάτων σε ιδιώτες που μπορούν να κατοχυρώσουν τις εν λόγω εκτάσεις, οι οποίες πρόσφατα αποχαρακτηρίστηκαν με νομοθετική ρύθμιση, καθώς «πράσινο φως» άναψε το υπουργείο Περιβάλλοντος με σχετική εφαρμοστική τροπολογία που κατέθεσε στον υπό συζήτηση κλιματικό νόμο.

Το «όχημα» για την απόδοση των εκτάσεων αυτών, οι οποίες υπολογίζονται σε 6,9 εκατομμύρια στρέμματα θα αποτελέσει ο φορέας του Κτηματολογίου. Συγκεκριμένα βασει των προτεινόμενων ρυθμίσεων, τα οικεία Γραφεία Κτηματογραφησης θα πραγματοποιούν εσωτερικά τις διορθώσεις στους κτηματολογικούς πίνακες καταχωρίζοντας ως κύριους τους ιδιώτες που έχουν υποβάλει σχετική δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος. Παράλληλα το Ελληνικό Δημόσιο θα παραιτηθεί από τις ασκηθείσες αγωγές και αιτήσεις που αφορούν στην διόρθωση ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών σχετικά με τις εκτάσεις αυτές.

Η εν λόγω τροπολογία εισάγει ρυθμίσεις για την κτηματογράφηση των δασωθέντων αγρών που άλλαξαν μορφή μετά την παραίτηση των δικαιωμάτων κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου επί των εκτάσεων αυτών. Ειδικότερα προβλέπεται ότι:

• Απορρίπτονται δηλώσεις του Δημοσίου επί των δασωμένων αγρών, για τις οποίες δε θεμελιώνεται το δικαίωμα του Δημοσίου και ανακαλούνται αυτοδικαίως αποφάσεις που εκδόθηκαν από τις επιτροπές ενστάσεων, με τις οποίες αναγνωρίστηκαν δικαιώματα του Δημοσίου επί των εκτάσεων αυτών, ενώ καταργούνται εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον των επιτροπών αυτών.
• Το Γραφείο Κτηματογράφησης προβαίνει εσωτερικά σε διορθώσεις των κτηματολογικών πινακων, καταχωρίζοντας ως κύριους των ακινήτων αυτών τους ιδιώτες που έχουν υποβάλει σχετική δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο παραιτείται από τις ασκηθείσες αγωγές και αιτήσεις που αφορούν τη διόρθωση ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών σχετικά με τις εκτάσεις αυτές.

Οπως επισημαίνεται στην αιτιολογική εκθεση της τροπολογίας, στόχος είναι να αποκατασταθούν με άμεσες διαδικασίες και αποφεύγοντας χρονοβόρες δικαστικές διενέξεις τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των ιδιωτών που διαθέτουν τίτλους κυριότητας σε αγρούς που δασώθηκαν αλλά διεκδικούσε το Δημόσιο και είτε είχε προκριθει ή επρόκειτο να προκριθεί ως κύριος στις ιδιοκτησίες τους λόγω του τεκμηρίου κυριότητάς του επί δασικών εκτάσεων ή του κυρωμένου δασικού χαρτη. Οι λόγοι αυτοί κρίνονται πλέον μη επαρκείς, ενώ στο εξής το Ελληνικό Δημόσιο θα μπορεί να προβάλει δικαιώματα κυριότητας μόνον εφόσον υπάρχουν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία και τα θεμελιώνει μέσω τίτλου.

Πρόκειται ουσιαστικά για την υλοποίηση και εφαρμογή από το Ελληνικό Κτηματολόγιο της πρόσφατα ψηφσθείσας ρύθμισης για τους δασωμένους αγρούς.

Για τις περιπτώσεις δασωμένων αγρών, για τους οποίους δεν έχει υποβληθεί δήλωση στο Κτηματολόγιο ή δε θεμελιώνεται επαρκώς το δικαίωμα ιδιοκτησίας, η αποτύπωσή τους στους προσωρινούς κτηματολογικούς πίνακες θα γίνει με την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Τι ισχύει για τους δασωμένους αγρούς

Με τον νόμο που εχει ήδη ψηφιστεί προβλέπεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο δε θα μπορεί να προβάλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945, ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Επιπλέον, πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις ανωτέρω εκτάσεις ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.

Οι ρυθμίσεις αυτές ισχύουν για εκτάσεις έως και 30 στρεμμάτων.

Υπενθυμίζεται ότι η συνολική έκταση των δασωμένων αγρων ανέρχεται σε περίπου 6,9 εκατομμύρια στρέμματα. Οι περισσότερες εκτάσεις εντοπίζονται στην Αρκαδία (περίπου μισό εκατομμύριο στρέμματα), στα Ιωάννινα (391.000 στρ.) και τη Μεσσηνία (349.000 στρ.). Ωστόσο το πιο εντυπωσιακό ποσοστό επί του συνόλου της περιφερειακής ενότητας, εμφανίζει η Λευκάδα με το Μεγανήσι (15%) και ακολουθεί η Αρκαδία (12,5%), η Μεσσηνία (11,7%), η Καστοριά (11,4%) και η Χαλκιδική (10,1%).

Στην περίπτωση μάλιστα των εκτάσεων που έχουν χαρακτηριστεί ως «δασικές εκτάσεις» και όχι ως «δάση», η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή και οι προυποθέσεις σχεδόν ανύπαρκτες, αφού αρκεί η απόδειξη της ιδιοκτησίας μόνο με το ...έντυπο Ε9.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι ο ενδιαφερόμενος, προκειμένου να αποδείξει το έννομο συμφέρον του να αιτηθεί την απομάκρυνση της δασικής βλάστησης, συνυποβάλλει με την αίτησή του είτε συμβολαιογραφικούς τίτλους, είτε δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9), είτε ένορκες βεβαιώσεις, είτε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο από το οποίο να πιθανολογείται ο νομικός δεσμός του με το ακίνητο. Διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν κατ’ εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας για την προστασία των ανωτέρω εκτάσεων, ανακαλούνται.

Στις διατάξεις της ρύθμισης υπάγονται επίσης και τα ακίνητα δασικού χαρακτήρα που διατέθηκαν ως κληροτεμάχια, τα οποία εμφανίζονται στις πλησιέστερες στον χρόνο της παραχώρησης αεροφωτογραφίες με αγροτική μορφή και δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα.

Αν οι εκτάσεις έχουν χαρακτηριστεί ως «δάσος», τότε εμβαδόν έως 30 στρεμμάτων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση, χωρίς να επιτρέπεται η περαιτέρω αλλαγή της χρήσης τους. Δικαίωμα να ζητήσουν την αλλαγή της χρήσης για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση έχουν όσοι αξιώνουν δικαιώματα κυριότητας επί των ανωτέρω εκτάσεων, δυνάμει τίτλων νόμιμα μεταγεγραμμένων. Η αλλαγή της χρήσης επιτρέπεται, κατόπιν άδειας που χορηγείται από τον Γενικό Διευθυντή Δασών στον οποίο υπάγεται η αρμόδια Δασική Υπηρεσία, μετά από εισήγηση του οικείου Δασάρχη ή του Διευθυντή Δασών, εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο στον νομό.

Ειδικά, για εκτάσεις μεγαλύτερες των πέντε στρεμμάτων, προκειμένου να χορηγηθεί η σχετική άδεια, διαπιστώνεται, με βάση σχετική οικονομοτεχνική μελέτη, ότι συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

- Οι εδαφολογικές και οικολογικές συνθήκες συνηγορούν υπέρ αυτού του τρόπου εκμετάλλευσης,

- Πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις ώστε η κλίση του εδάφους να είναι μικρότερη του 25% και το βάθος του εδάφους κατάλληλο για γεωργική καλλιέργεια, δεν υφίσταται κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους (αλλιώς θα πρέπει να ληφθούν απαραίτητα προστατευτικά μέτρα), δεν πρόκειται για δάση με προστατευτική επίδραση επι των εδαφών και των υπογείων υδάτων, δε βρίσκονται σε πάρκα και άλση εντός των πόλεων ή των οικιστικών περιοχών και βρίσκονται εκτός της περιφέρειας του νομού Αττικής.

- Η συγκεκριμένη έκταση, λόγω της θέσης, της αλληλεξάρτησης και της σύνδεσής της με τις γειτονικές δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, δύναται να ανακτήσει τη δασική της βλάστηση με φυσική αναγέννηση, μετά το πέρας της γεωργικής εκμετάλλευσης.

Η οικονομοτεχνική μελέτη, η οποία συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα της έκτασης, συντάσσεται, υπογράφεται και εγκρίνεται με την άδεια αλλαγής χρήσης της έκτασης.

Άρση αναδασώσεων

Με άλλο άρθρο της ίδιας τροπολογίας προβλέπεται η υποχρεωτική εξαίρεση από την αναδάσωση των εκτάσεων εκείνων που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες, αλλά στους δασικούς χάρτες που έχουν κυρωθεί δεν εμφανίζονται να έχουν τον χαρακτήρα και τη μορφή δασών ή δασικών εκτάσεων, ενώ καθορίζεται η διαδικασία αναμόρφωσης των κυρωθέντων ολικώς ή μερικώς σχετικών δασικών χαρτών. Για το σκοπό αυτό ανακαλούνται ή τροποποιούνται οι σχετικές αποφάσεις κήρυξης των εκτάσεων ως αναδασωτέων.

Επιπλέον ορίζεται ότι το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας στις περιπτώσεις των ανωτέρω εκτάσεων και ανακαλούνται τα σχετικά πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής.