Γιατί εμφανίζονται τόσες πολλές μέδουσες στις ελληνικές θάλασσες – Τι πρέπει να κάνουμε εάν μας τσιμπήσουν

Ως ένα φυσιολογικό φαινόμενο που εντείνεται και από ανθρώπινες δραστηριότητες, το οποίο έχει περιοδικότητα περίπου είκοσι χρόνων και διαρκεί από δύο έως τέσσερα έτη, χαρακτηρίζει την εμφάνιση μεγάλων πληθυσμών μεδουσών στις ελληνικές θάλασσες ο καθηγητής Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Χαρίτων – Σαρλ Χιντήρογλου.

Όπως αναφέρει στο ethnos.gr, δε χρειάζεται κανένας πανικός από την πλευρά των πολιτών, τονίζοντας, παράλληλα, ότι δεν μπορούν να γίνουν και πολλά πράγματα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Ίσως στο στόμιο κάποιων κόλπων, που υπάρχουν περιοχές με πολύ μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον, να τοποθετούνταν ένα διχτάκι, το οποίο θα περιόριζε την προσέγγιση μεγάλου αριθμού μεδουσών κοντά στην ακτή, αλλά σε καμία περίπτωση δε θα αντιμετώπιζε αποτελεσματικά το πρόβλημα.

Ο κ. Χιντήρογλου σημειώνει ακόμα ότι δεν μπορούν να γίνουν προβλέψεις για τις περιοχές των ελληνικών θαλασσών που θα εμφανιστούν πολύ μεγάλοι πληθυσμοί μεδουσών φέτος το καλοκαίρι, αφού αυτό εξαρτάται από τα θαλάσσια ρεύματα και τους ανέμους. Εκφράζει, ωστόσο, την εκτίμηση ότι κατά πάσα πιθανότητα μέδουσες, σε μικρότερους ή μεγαλύτερους πληθυσμούς, θα εμφανιστούν σε όλες τις ακτές μας.

Επίσης, ο ίδιος αναφέρει ότι είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που εμφανίζονται μεγάλοι πληθυσμοί μεδουσών στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, με την αρχή να γίνεται πέρυσι από τον Κορινθιακό Κόλπο.

«Διανύουμε μία φυσιολογική περίοδο, κατά την οποία οι μέδουσες έχουν εμφανίσει μία πληθυσμιακή έξαρση. Το φαινόμενο εμφανίζει μεγάλη περιοδικότητα, η οποία μπορεί να φτάσει ακόμα και τα είκοσι χρόνια. Συνήθως διαρκεί δύο-τρία ή το πολύ τέσσερα χρόνια. Θα περιμένουμε  να εξελιχθεί ομαλά και να περάσει, αφού δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα, για να το αντιμετωπίσουμε. Θα κρατήσει σίγουρα ακόμα ένα χρόνο, ακόμα και αν ανακάμψει το θαλάσσιο οικοσύστημα. Αντίστοιχα φαινόμενα είχαμε και το 1977-1978, όταν ο τουρισμός της Χαλκιδικής είχε υποστεί μεγάλη φθορά από τις μέδουσες, τη δεκαετία του ’60, το 1988 αλλά και στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη για το πού και πότε στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο θα εμφανιστούν μεγάλοι πληθυσμοί μεδουσών, αφού η μετακίνησή τους εξαρτάται από τα θαλάσσια ρεύματα και τους ανέμους», λέει στο ethnos.gr ο κ. Χιντήρογλου.  

Συμβάλει η υψηλή θερμοκρασία του νερού

Κατά τον καθηγητή Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφηκαν στις θάλασσές μας από το περσινό καλοκαίρι ακόμα, συνέβαλλαν στην εμφάνιση μεγάλων πληθυσμών μεδουσών.

«Οι θάλασσές μας ακόμα δεν έχουν ανακάμψει από τα πολύ υψηλά θερμικά φορτία που δέχθηκαν το περσινό καλοκαίρι, τα οποία τις έχουν προκαλέσει σημαντική φθορά. Αρκεί να αναφέρω ότι ακόμα και τον περασμένο Νοέμβριο σε διάφορες περιοχές της Χαλκιδικής καταγράφηκαν μικρές μέδουσες, ενώ στον Θερμαϊκό Κόλπο πέθαναν μεγάλοι πληθυσμοί μυδιών από τις υψηλές θερμοκρασίες στο νερό, οι οποίες έφτασαν τους 28-29 βαθμούς Κελσίου. Υψηλές θερμοκρασίες στο νερό είχαμε και φέτος. Πριν από μία εβδομάδα κατέγραψα στο Θερμαϊκό θερμοκρασία 26,7 βαθμούς, γεγονός πρωτόγνωρο για τον Ιούνιο. Γι’ αυτό ο κόλπος πριν από 15-20 μέρες ήταν γεμάτος μέδουσες. Καταγράψαμε ακόμα και 600 άτομα μεδουσών ανά κυβικό μέτρο νερού, ένας πολύ μεγάλος αριθμός», τονίζει ο κ. Χιντήρογλου.

Ο ίδιος υποστηρίζει, παράλληλα, ότι, αν και βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικές έρευνες, ακόμα δεν έχουν εντοπιστεί οι κύριες αιτίες που εμφανίζονται κατά καιρούς μεγάλοι πληθυσμοί μεδουσών.

«Ωστόσο, ως βασικά αίτια, εκτός από την υψηλή θερμοκρασία του νερού, την οποία κάποιοι αποδίδουν στην κλιματική αλλαγή, μπορούν να θεωρηθούν η οργανική ρύπανση, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται ζωοπλαγκτόν, με το οποίο τρέφονται οι μέδουσες, η υπεραλίευση των ψαριών - θηρευτών των γόννων των μεδουσών αλλά και η κακή διαχείριση των μεγαλύτερων θηρευτών μεδουσών, όπως της χελώνας καρέτα-καρέτα. Με αυτά μεγαλώνει η πιθανότητα να αυξηθούν οι πληθυσμοί των μεδουσών. Να σημειωθεί ακόμα ότι, επειδή οι μέδουσες τρώνε τα φαγητά των ψαριών, όπου συγκεντρώνονται μεγάλοι πληθυσμοί τους, την επόμενη χρονιά θα έχουμε λιγότερα αποθέματα ψαριών», τονίζει ο κ. Χιντήρογλου.

Να έχουμε μαζί μας φαρμακευτικά σκευάσματα

Παράλληλα, ο καθηγητής Βιολογίας του ΑΠΘ υποστηρίζει ότι μέδουσες θα εμφανιστούν σε ολόκληρο τον ελλαδικό θαλάσσιο χώρο, αφού υπάρχουν άνεμοι και ρεύματα. Επίσης, επειδή το ανάγλυφο της ακτογραμμής της χώρας είναι δαντελωτό και υπάρχουν πολλοί μικροί κόλποι με περιορισμένα ρεύματα, σε αυτούς πιθανότατα θα εγκλωβιστούν περισσότερες μέδουσες.

«Δε χρειάζεται πανικός, θα μπορέσουμε να απολαύσουμε το μπάνιο μας σε ακτές που δε θα υπάρχουν μέδουσες, αφού δε θα βρίσκονται παντού. Αν μας τσιμπήσει κάποια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ειδικά σκευάσματα που πωλούνται στα φαρμακεία. Αυτά πρέπει να τα έχουμε πάντοτε μαζί μας στη θάλασσα, ιδιαίτερα αν έχουμε μαζί μας μικρά παιδιά», τονίζει ο κ. Χιντήρογλου.