Ποια κρίση; Η πετρελαιοπηγή στο Μοσχάτο που θα μας έλυνε όλα τα προβλήματα

Πριν από 90 χρόνια έγινε μία... ανακάλυψη μόλις 6 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας που λίγο έλειψε να αλλάξει την ιστορία της Ελλάδας και πιθανότατα και της παγκόσμιας οικονομίας. Μπορεί οι εποχές να ήταν διαφορετικές αλλά υπήρχε και μία μεγάλη ομοιότητα με τη σημερινή. Τον χειμώνα του 1933 η Ευρώπη δοκιμάζονταν - όπως και σήμερα - από έλλειψη ενεργειακών πόρων και μία πρωτοφανή οικονομική κρίση που την τροφοδοτούσε το οικονομικό κραχ στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Από καφετζής, έγινε ήρωας της Ελλάδας

Οπως και σήμερα έτσι και τότε κυβερνήσεις, εταιρείες αλλά και πολίτες προσπαθούσαν να λύσουν το ενεργειακό πρόβλημα. Σε μία Αθήνα που μετρούσε λίγο πάνω από 800.000 κατοίκους τα μαγκάλια και οι σόμπες για τους εύπορους οικονομικά ήταν η βασική πηγή θέρμανσης τις κρύες νύχτες του χειμώνα.

Η ιστορία που μονοπώλησε ακόμα και το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων της εποχής ουσιαστικά ξεκινάει το 1931 αλλά πήρε δημοσιότητα τον Ιανουάριο του 1933. Πρωταγωνιστής ο υπάλληλος του καφενείου "Ομόνοια", Χαράλαμπος Ζεμπέλης, πατέρας τριών παιδιών.

Το θαυματουργό χωράφι στο Μοσχάτο

Όπως αναφέρει ο Τύπος της εποχής και συγκεκριμένα το "Έθνος" στις 21 Ιανουαρίου 1933, ο Ζεμπέλης προ διετίας (1931) ξεκίνησε εργασίες για τη διάνοιξη πηγαδιού στο χωράφι του που βρίσκονταν - σύμφωνα με τις αναφορές του Τύπου - πίσω από το παγοποιείο "Όλυμπος" στο Μοσχάτο. Το παγοποιείο σύμφωνα με ιστορικές πηγές από τον Δήμο Μοσχάτου βρίσκονταν πλάι στον Κηφισό και κοντά στην οδό Πειραιώς. Το χωράφι του Ζεμπέλη είχε έκταση 450 πήχες. Το είχε αγοράσει από κάποιον Αρβανίτη. Το χωράφι ήταν μικρό αλλά θαυματουργό...

Ανάβλυζε πετρέλαιο

Ο Ζεμπέλης κατά την διάρκεια των εργασιών για τη διάνοιξη του πηγαδιού διαπίστωσε πως το νερό που ανάβλυζε είχε μία περίεργη μυρωδιά. Σταμάτησε τις εργασίες και αρχικά πίστεψε πως κάποιοι γείτονες ή κάποιοι εχθροί του έριξαν στο πηγάδι πετρέλαιο. Μάλιστα έκανε και μήνυση κατά αγνώστων στην Αστυνομία.

Αναφώνησε και ο Κοινοτάρχης

Στις αρχές του 1933 όμως ο Ζεμπέλης αποφάσισε να ξεκινήσει πάλι τις εργασίες για την ολοκλήρωση του πηγαδιού. Προς μεγάλη του έκπληξη διαπίστωσε πως όσο συνεχίζονταν οι εργασίες για την κατασκευή του πηγαδιού τόσο ανάβλυζε πετρέλαιο. Τότε ο Ζεμπέλης αποφάσισε να αποταθεί στον πρόεδρο της τότε Κοινότητας Μοσχάτου ο οποίος έσπευσε στο σημείο με συνεργάτες του. Μετά τον έλεγχο που έκαναν ο Κοινοτάρχης αναφώνησε με υπερηφάνεια: "Εδώ αναβλύζει πετρέλαιο"! Μάλιστα προέτρεψε τον Ζεμπέλη να τρέξει αμέσως στο Υπουργείο Οικονομίας και να δηλώσει την ανακάλυψη του.

Δήλωση στο Υπουργείο Οικονομίας

Όπως λέει το ρεπορτάζ της εποχής ο Ζεμπέλης χάρηκε που δεν επρόκειτο για φάρσα αλλά για πραγματικότητα και αποκάλυψε στον Κοινοτάρχη πως και πριν έναν χρόνο είχε πάει στο Υπουργείο Οικονομίας και είχε δηλώσει το συμβάν, όμως, οι υπάλληλοι του Υπουργείου τον αποθάρρυναν λέγοντας του πως "θα έσπασε κάποια κρυφή αποθήκη πετρελαίου που υπήρχαν στην περιοχή κατά την περίοδο του Α παγκοσμίου πολέμου και τροφοδοτούσαν τα πολεμικά πλοία".

Ο βουλευτής Ζαμάνος απογείωσε τη φήμη

Το θέμα όμως έφτασε και στη Βουλή και ο βουλευτής Αττικοβοιωτίας Δημήτρης Ζαμάνος που ήταν και χημικός αποφάσισε να ασχοληθεί με το θέμα με το αζημίωτο φυσικά.

Ήταν ο άνθρωπος που με τις... αναλύσεις του εκτόξευσε την φήμη του πηγαδιού του Ζεμπέλη και όλοι ή σχεδόν όλοι μιλούσαν για θαυματουργή ανακάλυψη πετρελαιοπηγής. Ο Ζαμάνος πήρε προσωπικά την υπόθεση. Ήταν γνωστές άλλωστε οι επενδύσεις που έκανε σε μεγάλες εκτάσεις στην Αττική γη. Μάλιστα είχε αγοράσει τεράστιες εκτάσεις στη σημερινή Γλυφάδα.

Συστήθηκε εταιρεία

Ο Ζαμάνος προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τα πιθανά δικαιώματα της πετρελαιοπηγής. Έτσι σύστησε και εταιρεία με μέλη τον ίδιο, τον Σ. Καραγεώργου, τον Ι. Μουτζούνη και του Ούγου Αραβαντινού ώστε να αρχίσει η εκμετάλλευση του πετρελαιοφόρου κοιτάσματος. Ο Ζεμπέλης κυριολεκτικά «απογειώθηκε».

Παράτησε το καφενείο

Εγκατέλειψε την εργασία του στο καφενείο "Ομόνοια" και άρχισε να ξοδεύει τις οικονομίες του για να συστήσει εταιρεία εκμετάλλευσης του πετρελαίου. Μάλιστα όπως λέει ο Τύπος της εποχής δέχονταν προτάσεις ακόμα και από ομογενείς για να γίνουν συνεργάτες του.

Τάφρος 15 μέτρων

Καθ΄ υπόδειξη του Ζαμάνου ανοίχτηκε περιφερειακή τάφρος 15 μέτρων και βάθους 2,5 μέτρων. Ακόμα και ο συντάκτης του «Έθνους» διαπίστωσε πως το νερό που αναβλύζει μυρίζει πετρέλαιο. Μάλιστα έριξε και ένα πανί μέσα στο νερό. Στη συνέχεια το έβαλε φωτιά και το πανί κάηκε «σαν να ήταν βαπτισμένο σε ακάθαρτο πετρέλαιο». «Οι εργασίες συνεχίζονται σε μεγαλύτερο βάθος και διαπιστώνεται πως όσο πιο βαθιά σκάβουν, τόσο πιο μεγάλη ποσότητα πετρελαίου ανακαλύπτουν», γράφει το «Έθνος» στις 21 Ιανουαρίου 1933 και συνεχίζει πως την προηγούμενη ημέρα «εξήχθησαν 1.200 οκάδες που αποστραγγίζονται σε ειδικούς κάδους. Το υγρό που απομένει είναι ακάθαρτο πετρέλαιο».

Πηγάδι 300 μέτρων

Το εντυπωσιακό ήταν πως στα πλάνα του Ζαμάνου υπήρχε η σκέψη για να εσκαφή βάθους 300 μέτρων, ενώ η εκτίμηση στην περίπτωση που υπήρχε πράγματι πετρελαιοπηγή το κοίτασμα θα μπορούσε να δώσει μέχρι και 40.000 οκάδες την ημέρα.

Και στην Κατερίνη...

Ήταν τόσο μεγάλη η δημοσιότητα που είχε πάρει το θέμα που άρχισαν να σκάβονταν νέα πηγάδια σε όλο το Μοσχάτο αλλά και σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Σε μία περίπτωση στην Κατερίνη «πετρελαιοφόρες πηγές "ανακαλύφθηκαν" στην περιφέρεια Κατερίνης υπό Γερμανών μηχανικών και ορυκτολόγων». Επίσης, ο Ζαμάνος έθεσε στην τότε κυβέρνηση αίτημα για χρηματοδότηση των ερευνών καθώς οι οικονομίες του Ζεμπέλη δεν επαρκούσαν. Επιπλέον, οι ιδιοκτήτες των άλλων οικοπέδων που βρίσκονταν κοντά περιέφραξαν τις περιουσίες τους και ζητούσαν αστρονομικά ποσά για να επιτρέψουν τις έρευνες.

Γκρεμίζονται τα όνειρα

Κι ενώ όλοι ζούσαν το όνειρο τους κάνοντας υπολογισμούς κερδοφορίας ο μύθος της πετρελαιοπηγής στο Μοσχάτο άρχισε να γκρεμίζεται. Αρχικά άρχισαν να εμφανίζονται ίχνη πετρελαίου και σε άλλα γειτονικά πηγάδια από το χωράφι του Ζεμπέλη. Η κοινή γνώμη αλλά και οι λίγοι που είχαν γνώσεις επί του θέματος άρχισαν να εκφράζουν αμφιβολίες.

Η... πετρελαιοπηγή ήταν από διαρροή

Τελικά, οι αναλύσεις που έγιναν αλλά και οι επιστάμενες έρευνες στην περιοχή αποκάλυψαν την σκληρή αλήθεια. Η διαρροή από μία μεγάλη δεξαμενή πετρελαίου που διατηρούσε εργοστάσιο χημικών που βρίσκονταν σε απόσταση 300 μέτρων από το πηγάδι του Ζεμπέλη ευθύνονταν για τη διαρροή του πετρελαίου στον υδροφόρο ορίζοντα και στη μόλυνση των πηγαδιών.

Πούλησε το χωράφι, γύρισε στο μεροκάματο

Η είδηση έσκασε με κρότο. Ο Ζαμάνος προσπαθούσε να δικαιολογήσει τον αρχικό ενθουσιασμό, ενώ ο Ζεμπέλης κατέρρευσε. Καταχρεωμένος έμεινε μόνος του και μην έχοντας να θρέψει τα τρία του παιδιά επέστρεψε στο μεροκάματο, ενώ λέγεται πως για να τακτοποιήσει μέρος των χρεών του πούλησε για ένα κομμάτι ψωμί το οικόπεδο που με τόση λαχτάρα και κόπο είχε αποκτήσει.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Καυτό πενθήμερο στη Βουλή: Η «φωτιά» των παρακολουθήσεων και η αναζήτηση… πυροσβεστήρα από την κυβέρνηση
• Σκάνδαλο παρακολουθήσεων: «Επτασφράγιστο μυστικό» οι απόρρητες συμβάσεις Δημοσίου - Krikel
• Ρεύμα: Τα σενάρια για τις επιδοτήσεις της κυβέρνησης - Πού θα κινηθούν οι νέοι λογαριασμοί
• Ποια κρίση; Η πετρελαιοπηγή στο Μοσχάτο που θα μας έλυνε όλα τα προβλήματα