Θεσσαλονίκη: Στο φως μυστικά της κατοχικής ιστορίας - «Φορτωμένη η πόλη με οβίδες, δεν πρέπει να καταστραφούν», λέει ο καθηγητής Δορδανάς

Ακόμη ένα ιστορικό αποτύπωμα της παρουσίας των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη έρχεται στο φως με κάθε οβίδα που ξεθάβουν οι πυροτεχνουργοί του Τμήματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) τις τελευταίες μέρες στο οικόπεδο της Λέοντος Σοφού στην καρδιά της πόλης. Το οικόπεδο που μέχρι πριν λίγο διάστημα λειτουργούσε ως υπαίθριο πάρκινγκ και αναμένεται να μετατραπεί σε πολυόροφο ξενοδοχείο έκρυβε μια ολόκληρη αποθήκη πυρομαχικών των Γερμανών από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουν οι Αρχές λόγω του αριθμού και της θέσης των οβίδων που βρέθηκαν μέχρι σήμερα. κατά τη διάρκεια εκσκαφών του οικοπέδου, ενώ έχει αποκλειστεί η πιθανότητα να ανήκουν στον ελληνικό στρατό καθώς δεν είχε προμηθευθεί ποτέ τέτοιες οβίδες η ελληνική υπηρεσία. Μόνο τις τελευταίες ώρες οι πυροτεχνουργοί του Τμήματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ), εντόπισαν και απομάκρυναν από το σημείο 28 οβίδες, οι περισσότερες σε άθικτα κιβώτια(οι 12 σε τριάδες μέσα στα κιβώτια) και οι υπόλοιπες διάσπαρτες μέσα στα χώματα. 

Στράτος Δορδανάς: Ιστορικά δεν μπορούμε να ξέρουμε τι υπήρχε στο οικόπεδο

Ωστόσο, όπως εξηγεί από την πλευρά του ο Στράτος Δορδανάς, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και ένας από τους πλέον γνώστες της κατοχικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης, είναι αδύνατο να τοποθετήσει κανείς γεωγραφικά κάθε υπηρεσία του γερμανικού στρατού στην πόλη και να πει τι βρισκόταν στο συγκεκριμένο οικόπεδο.

«Εκτός από βασικές διοικητικές στρατιωτικές υπηρεσίες των Γερμανών στο κέντρο της Θεσσαλονίκης από κει και πέρα δεν έχει γίνει τίποτα απολύτως αναφορικά με την γεωγραφία των γερμανικών αρχών στην πόλη. Οπότε το που ήταν εγκατεστημένες οι γερμανικές υπηρεσίες, που ήταν οι αποθήκες τους κτλ. αυτό δεν έχει αποτυπωθεί στο χώρο μέχρι τώρα ιστορικά και κτιριακά. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε που ήταν τι.  Οπότε αν πάμε με βάση το ερώτημα τι ήταν εκεί, δεν ξέρω. Είναι μια τομή στο χρόνο της κατοχικής Θεσσαλονίκης που είναι αδύνατο να την κάνει κανείς Μπορούμε να πούμε ότι βρέθηκε τελικά τυχαία ένα ακόμη ίχνος αποτυπώματος της κατοχικής ιστορίας της πόλης. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο» τονίζει στο ethnos.gr ο κ. Δορδανάς.

Μέχρι σήμερα είναι γνωστό και από την συλλογή Μήτου- που έχει το πλουσιότερο φωτογραφικό υλικό και αποτυπώνει την κατοχική Θεσσαλονίκη- ότι στην πλατεία Αριστοτέλους υπήρχε ένας περιφραγμένος χώρος, εν είδη όρχου οχημάτων. Αντίστοιχα στην νότια είσοδο της ΔΕΘ υπήρχε χώρος στρατωνισμού, όπου μπαινόβγαιναν γερμανικά οχήματα. Όπως και στο Παύλου Μελά είναι σίγουρο ότι ένα τμήμα του στρατοπέδου συγκέντρωσης, λειτουργούσε ως γερμανικός όρχος οχημάτων.  «Δηλαδή τις βασικές πληροφορίες τις γνωρίζουμε. Δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες γιατί δεν έχει γίνει συστηματική έρευνα σε αυτό. Ερευνητικά είναι φανερό. ότι κανείς δεν εμπιστεύεται τα  χρήματά του-ακόμη και ο δήμος Θεσσαλονίκης ή το Κέντρο Ιστορίας- σε ερευνητικές προτάσεις όπως είναι η χαρτογράφηση του κτιριακού αποθέματος των κατοχικών δυνάμεων στην πόλη.

Φορτωμένη η Θεσσαλονίκη με οβίδες

Παρατηρεί, μάλιστα, ότι τόσο η Θεσσαλονίκη όσο και ο ελλαδικός χώρος αλλά και η Ευρώπη είναι περιοχές φορτωμένες με οβίδες από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, όπως εξηγεί ο κ. Δορδανάς, αν αναλογιστεί κανείς ότι η πόλη έχει βομβαρδιστεί επανειλημμένα από την περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέμου μέχρι σχεδόν το τέλος της γερμανικής κατοχής είτε από εχθρούς, είτε από συμμάχους εναντίον των εχθρών μας είναι λογικό κάποια από τα πυρομαχικά να είναι ακόμη άσκαστα. Ένας ακόμη λόγος που εξηγεί ότι υπάρχουν στα σπλάχνα της πόλης τόσες πολλές οβίδες είναι και το γεγονός ότι οι γερμανικές κατοχικές δυνάμεις δεν τις πήραν όλες μαζί τους. Ή ότι υπήρχαν αποθέματα πυρομαχικών του ελληνικού στρατού τα οποία απαλλοτριώθηκαν από τους Γερμανούς κατά την είσοδο τους στην πόλη και παρέμειναν καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής αχρησιμοποίητα.

«Είναι επόμενο να βρίσκουμε τέτοια πράγματα. Είναι σαν να αναρωτιόμαστε αν στην Γερμανία θα εξακολουθήσουμε να βρίσκουμε σε κάθε οικόπεδο που σκάβουμε άσκαστες οβίδες από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ή γενικότερα σε μια μεγαλύτερη έκταση στην Ευρώπη. Όταν στον ευρωπαϊκό χώρο έχουν πέσει τόσες ποσότητες πυρομαχικών και τέτοιας έκτασης όπλα και έχουν χρησιμοποιηθεί οβίδες σε μαζικούς βομβαρδισμούς, είναι πολύ λογικό να αναμένουμε τέτοια ευρήματα».

Τι αξία, όμως, έχουν οι οβίδες που ξεθάβονται από το οικόπεδο της Λέοντος Σοφού;

«Ασφαλώς και δεν μπορεί να πει κανείς ότι δεν έχει καμία ιστορική αξία. Οτιδήποτε κανείς βρίσκει, σκάβοντας στην ιστορική στρωματογραφία της κατοχικής Θεσσαλονίκης-και όχι μόνο- έχει πολύ σημαντική ιστορική αξία» απαντά ο κ. Δορδανάς και προσθέτει ότι αυτά τα ευρήματα αφού ο ελληνικός στρατός τα εξουδετερώσει θα έπρεπε να μην τα καταστρέψει, αλλά να εκτεθούν είτε στο πολεμικό μουσείο της Θεσσαλονίκης, είτε στο μελλοντικό μουσείο Εθνικής Αντίστασης στο Μητροπολιτικό Πάρκο του Παύλου Μελά. «Είναι ιστορικά τεκμήρια από το παρελθόν της πόλης, έστω και μέσα από την στρατιωτική τους χρήση». Πρόκειται, όπως λέει ο κ. Δορδανάς, για εκθέματα που διασώζουν μια ελληνικότητα από το παρελθόν και επίσης μπορεί να λειτουργήσουν όχι μόνο ως εκθέματα στο πολεμικό μουσείο αλλά και για εκπαιδευτικούς ιστορικούς σκοπούς, δίνοντας το έναυσμα για να αναρωτηθούμε πόσες είναι οι γνώσεις μας αναφορικά με το κτιριακό απόθεμα και με την γεωγραφία των κατοχικών στρατευμάτων στην πόλη.

Κάθε οβίδα που βρέθηκε μέχρι στιγμής στο οικόπεδο της Λέοντος Σοφού είναι 80 χιλιοστών. Κάποιες είναι αχρηστευμένες ενώ όσες δεν είναι αδρανείς καταστρέφονται από το ΤΕΝΞ. Οι συγκεκριμένες οβίδες είναι όπως τα βλήματα του. πυροβολικού. Εκρήγνυνται με την κρούση στο έδαφος ή στο στόχο. Λόγω του διαμετρήματός τους. αν έπεφτε μια οβίδα σε μια ομάδα προσωπικού 10 ατόμων θα μπορούσε να έχει και νεκρούς και τραυματίες.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Διπλωματικές πηγές για Τουρκία: Με τη νέα επιστολή στον ΟΗΕ επιχειρεί ξανά να διαστρεβλώσει πλήρως την πραγματικότητα
• Ενεργειακή γέφυρα η Ελλάδα: Τα αποκαλυπτήρια του νέου αγωγού και η επόμενη ημέρα
• Καλοκαιρινός καιρός το Σάββατο – Έως τους 35 βαθμούς θα ανέβει ο υδράργυρος
• Επίδομα ακρίβειας: Πότε καταβάλλεται - Οι δικαιούχοι