24 Φεβρουαρίου 1981: 38 χρόνια από τα 6,7 Ρίχτερ που άλλαξαν την Ελλάδα (vid)

Το ημερολόγιο έδειχνε 24 Φεβρουαρίου 1981 και ώρα 22:59. Όσοι δεν κοιμόντουσαν ήταν καθηλωμένοι μπροστά από την τηλεόραση και παρακολουθούσαν από την Κρατική Τηλεόραση το σίριαλ «Το Φως του Αυγερινού».

Ηταν επιτυχημένη διασκευή του ομώνυμου έργου του Αλέξη Πάρνη, σε σκηνοθεσία Ερρίκου Ανδρέου και μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου με πρωταγωνιστές τον Αλμπέρτο Εσκενάζυ (στον ρόλο του Λουκή), την Κοραλία Καράντη (στον ρόλο της Φιλιώς), τον Άγγελο Αντωνόπουλο, την Τζένη Ρουσσέα, την Εύα Κοταμανίδου και άλλους εξαιρετικούς ηθοποιούς που συγκινούσαν όλη την Ελλάδα σε μία περίοδο που δεν υπήρχαν ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί και δορυφορικά κανάλια.

Μία τρομερή βοή από τα έγκατα της γης ήταν ο προάγγελος της σεισμικής δόνησης 6,7 Ρίχτερ που κλόνησε συθέμελα την πρωτεύουσα. Επίκεντρο ήταν τα νηισιά Αλκυονίδες στον Κορινθιακό κόλπο, 70 χιλιόμετρα από την Αθήνα,15 χιλ.από το Λουτράκι, 10 χιλ. από την Περαχώρα και 20 χιλ. από την Κόρινθο. Το εστιακό βάθος του σεισμού ήταν 8 χιλιόμετρα.

Πανικός και χάος στην Αθήνα

Στην Αθήνα επικρατεί πανικός και χάος. Οι πολίτες πετάγονται κυριολεκτικά από τα κρεβάτια τους και κατακλύζουν κάθε γωνιά σε πάρκα και πλατείες, τα φανάρια παθαίνουν μπλακ άουτ και ακόμα και στους συνοικιακούς δρόμους τα αυτοκίνητα μένουν ακινητοποιημένα. Χιλιάδες κάτοικοι εγκαταλείπουν με τα απαραίτητα υπάρχοντα τους την Αθήνα προκαλώντας ατελείωτο μποτιλιάρισμα στις εξόδους προς Λαμία και Κόρινθο με την δεύτερη να έχει πληγεί επίσης.

Κινητά τηλέφωνα δεν υπήρχαν, το δίκτυο σταθερής τηλεφωνίας του ΟΤΕ έπαθε μπλακ άουτ, ενώ σε πολλές περιοχές υπήρξε και διακοπή ρεύματος. Για ώρες επικρατεί χάος, ενώ οι φήμες για επερχόμενη βιβλική καταστροφή φούντωναν από τη μία γειτονιά στην άλλη. Η κατάσταση γίνεται δυσκολότερη λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και ο κόσμος διανυκτερεύει σε αυτοκίνητα, σκηνές, πρόχειρα καταλύματα στο ύπαιθρο, ενώ σε κάθε δρόμο έχουν ανάψει φωτιές για να ζεστάνουν τους πολίτες κάθε ηλικίας.

Διακόπηκε το «Φως του Αυγερινού»

«Το Φως του Αυγερινού» διακόπηκε και από την τηλεόραση γίνονταν εκκλήσεις στους πολίτες να μη μένουν στα σπίτια τους. Ο δημοσιογράφος Κώστας Χούντας ανακοινώνει την παράταση του προγράμματος της κρατικής τηλεόρασης και δίνει οδηγίες στους πολίτες. Αντισεισμικό πλάνο δεν υπήρχε ούτε, οι πολίτες ήταν απροετοίμαστοι και οι περισσότεροι δεν γνώριζαν τι σημαίνει σεισμός. Βέβαια κάποιοι είχαν ζήσει τον σεισμό της Θεσσαλονίκης το 1978 αλλά η Αθήνα είχε να «κουνηθεί» από 20 Ιουλίου 1938 όταν είχαν γίνει 6 Ρίχτερ στον Ωρωπό με 18 νεκρούς και τα 6,3 Ρίχτερ στην Κόρινθο στις 22 Απριλίου 1928 που ισοπέδωσε την πόλη και προκάλεσε πολλές ζημιές σε σπίτια στην Αθήνα και τον Πειραιά.

Λίγες ώρες αργότερα, στις 00:30 της Τετάρτης 25 Φεβρουαρίου, ακολούθησε δεύτερος σεισμός, ο οποίος είχε μέγεθος 6,4 Ρίχτερ και προκάλεσε καταστροφές σε κτίσματα που είχαν πληγεί από τον πρώτο σεισμό.

Με το πρώτο φως της ημέρας η κρατική τηλεόραση μεταδίδει τα νέα αλλά και κάποιες εικόνες βιβλικής καταστροφής από το Λουτράκι, την Περαχώρα, τους Αγίους Θεοδώρους, την Κινέτα, τα Μέγαρα, τη Νέα Πέραμο, την Ελευσίνα, τη Μάνδρα, τον Ασπρόπυργο. Η Περαχώρα της Κορινθίας είχε σχεδόν ισοπεδωθεί, το 10% των σπιτιών των Μεγάρων δεν ήταν πλέον κατοικήσιμα.

«Είναι μία βιβλική καταστροφή που αφήνει ανοικτές πληγές στην Αττική, την Κόρινθο και την Βοιωτία, ξυπνάει μνήμες από την καταστροφή στη Θεσσαλονίκη και επιβάλει αλλαγές εδώ και τώρα», έγραφε το «Εθνος» τρεις μέρες μετά τον πρώτο σεισμό, ενώ φιλοξενούσε και αποκλειστικό ρεπορτάζ από το σεισμολογικό κέντρο της Ουψάλα στην Σουηδία με δηλώσεις του διευθυντή του σεισμολογικού κέντρου Δρ.Κλάους Μάγιερ: «Αποκλείεται με βεβαιότητα 99% το ενδεχόμενο επανάληψης ενός νέου μεγάλου σεισμό στο ίδιο επίκεντρο».

Ωστόσο δέκα μέρες αργότερα, την Τετάρτη 4 Μαρτίου στις 16:01 σημειώθηκε τρίτος σεισμός, με μέγεθος 6,3 Ρίχτερ που είχε επίκεντρο λίγο ανατολικότερα και ο οποίος έδωσε την χαριστική βολή στο χωριό Καπαρέλι Βοιωτίας και στις Πλαταιές και προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην Ανθούπολη Περιστερίου λόγω των ιδιομορφιών στο υπέδαφος της περιοχής από την ύπαρξη παλιών ορυχείων άνθρακα.

20 νεκροί, 500 τραυματίες

Ο απολογισμός των σεισμών στις Αλκυονίδες ήταν 20 νεκροί, αρκετοί από αυτούς από καρδιακές προσβολές και ανθρώπους που πήδηξαν από μπαλκόνια και ταράτσες.Σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό υπήρξαν 500 τραυματίες, 22.554 κατεστραμμένες οικοδομές, 11.745 οικοδομές έπαθαν σοβαρές βλάβες και άλλες 50.222 που οι βλάβες ήταν επισκευάσημες.

Στις αρχές Μαρτίου 1981 ανακοινώθηκε η ίδρυση της Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων (Υ.Α.Σ.) που είχε αρχίσει να σχεδιάζεται μετά τον σεισμό της Θεσσαλονίκης το 1978. Υπολογίζεται ότι ως τις 3/12/1983, δόθηκαν 60 δισεκατομμύρια δραχμές για την αποκατάσταση των σεισμόπληκτων.Οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν μέχρι και τα μέσα Σεπτεμβρίου του 1981.

Ο Δρακόπουλος, το Β.Α.Ν. και αντισεισμικός σχεδιασμός

Ο σεισμός των Αλκυονίδων έφερε για πρώτη φορά στην δημοσιότητα τους σεισμολόγους. Ο φυσικομαθηματικός Ιωάννης Δρακόπουλος βρίσκεται στο επίκεντρο και από το στόμα του κρέμεται όλη η χώρα. Παράλληλα αναδείχτηκε η ιστορική σύγκρουση των σεισμολόγων με την ομάδα Β.Α.Ν. (Βαρώτσος, Αλεξόπουλος, Νομικός) που υποστήριζε πως είχε βρει επιστημονική μέθοδο για την πρόβλεψη των σεισμών.

Ο σεισμός των Αλκυονίδων ήταν ο σεισμός που άλλαξε για πρώτη φορά τον απαρχαιωμένο αντισεισμικό κανονισμό οικοδομικών έργων που ίσχυε από το 1959. Το τεχνικό επιμελητήριο Ελλάδος, εξέδωσε προσωρινές οδηγίες για την αντιμετώπιση βασικών αδυναμιών που αξιοποιήθηκαν στον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό του 1985 και ενισχύθηκαν μετά και τον σεισμό στην Πάρνηθα το 1999. Σήμερα 38 χρόνια μετά τον σεισμό του 1981 οι μνήμες πρέπει να μας υπενθυμίζουν πως η όμορφη χώρα μας βρίσκεται σε σεισμογενές περιβάλλον και όλοι μας πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι αλλά και ενημερωμένοι για να μην βρεθούμε και πάλι προ μεγάλων εκπλήξεων.