Το ethnos.gr στο Αρκαλοχώρι: «Φοβόμαστε πως δεν θα γυρίσουμε ποτέ σπίτια μας, θα μείνουμε για πάντα στις "φαβέλες"»

Έχουν περάσει 15 μήνες από το πρωινό της 27ης Σεπτεμβρίου 2021 που το Αρκαλοχώρι Ηρακλείου και τα γύρω χωριά βρέθηκαν στο επίκεντρο του σεισμού των 6 Ρίχτερ με τραγικό απολογισμό ένα νεκρό και σοβαρές υλικές ζημιές. Περισσότερα από 1.200 κτίρια κρίθηκαν ακατάλληλα, περίπου 600 επισκευαστέα. Περίπου 800 άτομα έχουν γίνει πρόσφυγες μέσα στο ίδιο τους το χωριό καθώς μένουν στους διάφορους οικίσκους που είναι διάσπαρτοι και αποτελούνται με κοντέινερ των 24 τετραγωνικών μέτρων. Στους 3.500 υπολογίζονται οι κάτοικοι που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους χάνοντας τις εστίες τους και τις δουλειές τους από τη μία μέρα στην άλλη. Στο Αρκαλοχώρι και στα γύρω χωριά κανείς δεν είχε διάθεση για χριστουγεννιάτικους στολισμούς τις γιορτές. Δεν άναψαν λαμπάκια, δεν στόλισαν δέντρα...

Χωρίς ενιαίο σχέδιο ανάπλασης

Το ethnos.gr έκανε οδοιπορικό στο Αρκαλοχώρι και στα γύρω χωριά τα οποία επίσης έχουν πάθει μεγάλες ζημιές και έχουν απομείνει ελάχιστοι ηλικιωμένοι σε δύσκολες συνθήκες. Απ΄ όποιο σημείο και να περάσαμε, νέοι, ηλικιωμένοι, επαγγελματίες, συνταξιούχοι, γονείς και παιδιά έχουν ένα κοινό σημείο αναφοράς: Αναγνωρίζουν τα γρήγορα αντανακλαστικά της Κυβέρνησης και της Περιφέρειας Κρήτης για την φροντίδα και τη προσωρινή στέγαση τους, αλλά όσο περνούν οι μήνες διαπιστώνουν πως δεν έχει υπάρχει κάποιο ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπλασης της περιοχής και μάλιστα σε μία στιγμή που λίγα χιλιόμετρα μακριά βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή του νέου υπερσύγχρονου αεροδρομίου της Κρήτης.

Χάνεται ο χρόνος

Ζητούν επίσπευση των χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών για τις αποζημιώσεις, χρηματοδότηση των νέων κατοικιών με τις νέες τεχνολογίες της ενεργειακής αναβάθμισης και διατυπώνουν την ανησυχία πως με τους αργούς ρυθμούς που κινούνται οι διαδικασίες θα μείνουν για πάντα στις... φαβέλες.

Γραφειοκρατεία πολλών... Ρίχτερ

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπαθών Αρκαλοχωρίου Κώστας Καντάτσιος μιλώντας στο ethnos.gr διαπιστώνει μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες αποζημιώσεων και τεράστια γραφειοκρατεία που οδηγούν σε αδιέξοδο και απόγνωση τους σεισμόπληκτους:

Χάθηκε το 20% της δύναμης του Δήμου

«Δεκαπέντε μήνες μετά το σεισμό και την αρχική αισιοδοξία για γρήγορη αποκατάσταση των ζημιών δια στόματος πρωθυπουργού και υπουργών, διαδέχτηκε αυτή την κατάσταση που συναντάει κανείς σήμερα δια γυμνού οφθαλμού. Τα πράγματα ενάμιση χρόνο μετά το σεισμό είναι σε εμβριακή μορφή και σε πρώιμο στάδιο. Οι διαδικασίες αποζημιώσεων των πολιτών και αποκαταστάσεων των ζημιών προχωρούν πολύ αργά. Περίπου 700 συμπολίτες μας εγκαταστάθηκαν σε 200 οικίσκους διάσπαρτα στο Δήμο μας. Το ζητούμενο είναι ο χρόνος. Πότε δηλαδή θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες και πότε οι κάτοικοι θα μπουν πάλι στα σπίτια τους; Για να καταλάβεται μέχρι σήμερα έχουν γίνει μόλις 25 κατεδαφίσεις. Αυτή τη στιγμή 3.500 συνδημότες μας έχουν φύγει είτε για εργασία, είτε για στέγη, είτε για να πάνε τα παιδιά τους σχολείο. Δύο Δημοτικά σχολεία και ένα Γυμνάσιο στεγάζονται σε οικίσκους. Πότε θα μπουν σε κανονικούς μαθητικούς ρυθμούς ζωής; Πότε οι επιχειρήσεις θα βρουν το ρυθμό τους;»

«Δεν θα γυρίσουμε ποτέ σπίτια μας»

Οπως τονίζει από τους 8.000 φακέλους που πρέπει να κατατεθούν έχουν κατατεθεί μόλις 970 και από αυτούς μόλις 4 έχουν πάρει έγκριση για να προχωρήσουν όλες τις διαδικασίες: «Οι φάκελοι έχουν πολλές εκκρεμότητες, αλλά είναι γνωστό το πολεοδομικό και κληρονομικό καθεστώς στην Κρήτη αλλά και σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα. Πρέπει να υπάρχει μέριμνα για όλα αυτά. Οι φάκελοι που έχουν ολοκληρωθεί είναι ελάχιστοι. Μόλις τέσσερις. Είναι απογοητευικό το νούμερο. Με αυτούς τους ρυθμούς δεν θα γυρίσουμε ποτέ σπίτια μας. Επίσης ο κόσμος δεν προχωράει στην κατάθεση φακέλου διότι τα χρήματα είναι λίγα, με τιμές του 2011. Για παράδειγμα για ένα σπίτι 100 τ.μ. θα δοθεί ενίσχυση από το κράτος 80% και 20% άτοκο δάνειο. Επομένως θα πάρει 80.000 Ευρώ για ένα σπίτι 100 τ.μ. Δεν φτάνουν αυτά τα χρήματα με σημερινές τιμές για να φτιάξεις σπίτι».

Τι ζητούν οι σεισμόπληκτοι

Πριν λίγες ημέρες ο Σύλλογος Σεισμοπλήκτων Αρκαλοχωρίου κατέθεσε υπόμνημα με τα ακόλουθα αιτήματα:

1. Επιστροφή του Φ.Π.Α. όταν γίνονται εργασίες για όλα τα σεισμόπληκτα κτίρια. Θα ανακουφίσει τους πολίτες και θα μπαλώσει τρύπες στην αναπροσαρμογή που έγινε τον Σεπτέμβριο του 2022. 

2.Τα νέα κτίρια να έχουν ενεργειακή αναβάθμιση. Ολοι το βλέπουν θετικά αλλά κανείς δε μας απαντάει με χρονοδιαγράμματα.

3.Άμεση ενίσχυση της Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών (ΔΑΕΦΚ). Αυτή τη στιγμή λειτουργεί με 17 άτομα και δεν επαρκούν. Το ιδίο ισχύει και για την Πολεοδομία η οποία λειτουργεί μόλις με 2 υπάλληλους οι οποίοι όσο φιλότιμοι και να είναι δεν προλαβαίνουν να τακτοποιήσουν τους φακέλους.

Με τσιρότα και σταγόνες

«Η αλλαγή του νέου χρόνου εδώ έγινε κάπως διαφορετικά. Η υπομονή του κόσμου εξαντλείται. Δε μας φτάνουν πλέον οι εξαγγελίες. Το ζητούμε δεν είναι να λέμε τι έγινε, ούτε ότι μπήκαν οι άνθρωποι στα κοντέινερ και δεν βρέχονται και δεν λιάζονται. Θέλουμε ουσιαστικές δράσεις, στοχευμένες ενέργειες με δεσμεύσεις στα χρονοδιαγράμματα. Με τσιρότα δεν κάνεις καλά τον στομαχόπονο. Θέλουμε ένα πραγματικό τοπικό αναπτυξιακό πλάνο. Θα ήταν η ανακούφιση για όλους εμάς και θα ήταν το εχέγκυο πως η Πολιτεία σκύβει στο πρόβλημα και δεν στάζει σταγόνες χρηματοδότησης αλλά δίνει το φιλί της ζωής στον τόπο. Δε μπορεί δίπλα μας να γίνεται το πιο συγχρονο αεροδρόμιο της χώρας και εδώ να υπάρχουν χωριά με φαβέλες», προσθέτει ο Κώστας πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπαθών Αρκαλοχωρίου Κώστας Καντάτσιος και όπως λέει απογοητεύεται βλέποντας χαμένες ευκαιρίες χρηματοδότησης από τα Ευρωπαϊκά κονδύλια:

Οι Βέλγοι πήραν δισεκατομύρια για μία πλημμύρα 

«Η Ολλανδία και το Βέλγιο επειδή είχαν πλημμύρες κάποιων χωριών τους αποζημιώθηκαν με δισεκατομμύρια και εδώ κάνουν εκτιμήσεις χαμηλότερες από τη ζημιά γιατί δεν υπάρχει θέληση, συντονισμός και γνώση για να διεκδικήσουμε ευρωπαϊκούς πόρους για να φτιαχτεί ο τόπος μας σωστά».

«Δεινοπαθούμε αλλά είμαι αγωνίστρια»

Το χωριό Χουμέρι δίπλα στο Αρκαλοχώρι. Πέντε φώτα και μερικές ψυχές μένουν μόλις πέσει το σκοτάδι. «Δεινοπαθούμε, φτιάξαμε μόνοι μας ένα σπιτάκι για να μείνουμε. Χάσαμε και τη σοδειά μας αλλά δεν το βάζουμε μέσα μας», λέει κάτοικος στο χωριό Χουμέρι:

Δεν βλέπουμε πρόοδο

Μετά το οδοιπορικό μας στους δρόμους του παλιού Αρκαλοχωρίου που καταστρέφηκε ολοσχερώς επισκεφθήκαμε τον κεντρικό οικίσκο του χωριού που φιλοξενούνται 82 κοντέινερ με περίπου 300 πολίτες, μεταξύ αυτών πολυμελείς οικογένειες, ηλικιωμένοι με σοβαρά προβλήματα υγείας, με Ειδικές Ανάγκες και πολλά παιδιά. Κάθε οικογένεια καλείται να στριμωχτεί σε κοντέινερ 24 τ.μ. που αποτελείται από δύο πολύ μικρά δωμάτια, μία μικρή κουζίνα και ένα μικρό μπάνιο. Έξω από το κοντέινερ λειτουργούν τα πλυντήρια, απλώνονται τα ρούχα και μένουν τα λιγοστά κατοικίδια.

«Η κρεμμύδα δε βλέπω να μας φέρνει γούρι...»

«Η κρεμμύδα είναι το γούρι των Κρητικών. Δεν ξέρω όμως για μας εάν είναι γούρι. Απλά τη στολίσαμε στο παράθυρο μας για ομορφιά και για να τηρήσουμε την παράδοση. Για πρώτη φορά δε στόλισα εφέτος. Δεν είχα διάθεση. Εχουμε κουραστεί. Περιμένουμε να γυρίσουμε σπίτι μας. Το κοντέινερ είναι 24 τετραγωνικά. Που να χωρέσουμε; Εχω και τη μητέρα μου εδώ. Έχει αναπνευστικά προβλήματα και έχει οξυγόνο. Με οποιαδήποτε μυρωδιά έχει πρόβλημα. Όλοι έχουμε τα προβλήματα μας. Βέβαια, τους ευχαριστούμε που μας έφτιαξαν αυτούς τους οικίσκους και μάλιστα άμεσα,  αλλά το πρόβλημα είναι το πότε να γυρίσουμε σπίτια μας. Μαθαίνουμε πως οι φάκελοι των αποζημιώσεων δεν προχωρούν και έχουν μείνει στάσιμοι. Δε βλέπουμε πρόοδο. Αυτό που μας ανησυχεί είναι μήπως μείνουμε για πάντα εδώ».

Η μάνα με τα 7 παιδιά

«Εχω 7 παιδιά. Τα 3 παντρεύτηκαν και έφυγαν και μένουμε με τα άλλα 4 παιδιά μου. Παλεύουμε και ελπίζουμε πάντα με θετική σκέψη και χαμόγελο», είπε με χαμόγελο η κυρία Μιμόζα.

«Δεν ξέρουμε εάν θα γυρίσουμε»

Η κυρία Γαρυφαλλιά μένει με τον γιο της και αισθάνεται πρόσφυγας μέσα στο ίδιο της το χωριό. Το σπίτι της 120 τ.μ. καταστράφηκε και μένει στο κοντέινερ στην άλλη άκρη του Αρκαλοχωρίου: «Ζω με το γιο μου. Ο σύζυγος μου και τα άλλα μου δύο παιδιά πέθαναν. Δεν ξέρουμε πότε θα γυρίσουμε. Και δε με αφήνουν να γυρίσω σπίτι μου. Κρέμεται όλο το σπίτι μετά το σεισμό. Είναι ακατάλληλο. Δοξάζω το Θεό που μας έφτιαξαν και αυτά τα σπιτάκια εδώ και ούτε βρεχόμαστε, ούτε λιαζόμαστε. Να είναι καλά οι άνθρωποι. Πρώτα ο Θεός ζούμε για τη στιγμή που θα γυρίσουμε σπίτια μας».

Πληρώνουν και δημοτικά τέλη

Ένα ακόμα πρόβλημα είναι τα δημοτικά τέλη. Οι πολίτες πληρώνουν δημοτικά τέλη για τα κατεστραμένα σπίτια τους παρότι υπάρχει απόφαση που τους δικαιώνει για το αντίθετο.

«Έρχονται ακόμα οι λογαριασμοί του ρεύματος με τα δημοτικά τέλη. Ως σύλλογος έχουμε δικαιωθεί για να αφαιρεθούν τα δημοτικά τέλη. Αυτό αφορά 9 σεισμόπλεικτους Δήμους αλλά ακόμα 15 μήνες μετά στέλνουν λογαριασμούς με δημοτικά τέλη. Περιμένουμε να δούμε πότε θα αφαιρεθούν τα χρήματα που έχουμε πληρώσει».

Η ευχή του παππού

Την παραμονή Πρωτοχρονιάς μοιράσαμε παραδοσιακή βασιλόπιτα με ένα συμβολικό δώρο, ένα φλουρί με μία δωροεπιταγή. Ηταν ένα αισιόδοξο μήνυμα μαζί με τα χρόνια πολλά με την ελπίδα του χρόνου να είμαστε σπίτιας μας. Με συγκίνησε ένας παππούς που μου είπε "δεν θέλω χρόνια πολλά, θέλω λίγα και καλά και του χρόνου να γυρίσω σπίτι μου"».