Kακοκαιρία «Ελπίδα» ένα χρόνο μετά: Χιλιάδες πολίτες είναι ακόμα «εγκλωβισμένοι» στην Αττική οδό και περιμένουν δικαίωση

To πρωινό της 24ης Ιανουαρίου 2022 θα μείνει αξέχαστο για χιλιάδες πολίτες. Ενα χρόνο μετά ζουν με το σοκ των όσων βίωσαν στον πιο σύγχρονο κλειστό αυτοκινητόδρομο της χώρας, την Αττική Οδό.

Οι μετεωρολόγοι από μέρες νωρίτερα είχαν προειδοποιήσει για ακραία καιρικά φαινόμενα. Την προηγουμένη ημέρα πολλά Μέσα Ενημέρωσης μεταξύ αυτών και το ethnos.gr φιλοξενούσαν δηλώσεις κορυφαίων μετεωρολόγων για πολικές θερμοκρασίες και χιονοθύελλα που θα χτυπήσει την Αττική και ειδικά την Αθήνα. Eιδικά ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος είχε αναφερθεί για την κακοκαιρία που θα χτυπούσε το μεσημέρι εκείνης της Δευτέρας όταν οι πολίτες θα ήταν στις εργασίες τους. Προειδοποιούσε μάλιστα πως το σκηνικό θα αλλάξει μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας και πως λίγο πριν το μεσημέρι της 24ης Ιανουαρίου θα ξεκινήσουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Με ακρίβεια ελβετικού ρολογιού οι προγνώσεις επιβεβαιώθηκαν...

Λες και άνοιξε η πόρτα της κατάψυξης

Το ξημέρωμα εκείνου του πρωινού διαψεύστηκε μέχρι και η λαϊκή ρήση «η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται». Γύρω στις 8 με 9 το πρωί ο ήλιος - έστω και με δόντια - είχε κάνει την εμφάνιση του. Η θερμοκρασία ήταν φυσιολογική για την εποχή σε σημείο που πολλοί να μιλούν για «αστοχία» των μετεωρολόγων...

Πραγματικά, μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας το σκηνικό του καιρού άλλαξε. Η θερμοκρασία έπεσε 8-10 βαθμούς και γύρω στις 10:15 ήταν σαν ένα χέρι να άνοιξε μία γιγάντια πόρτα της κατάψυξης. Χιονοθύελλα με τεράστιο όγκο χιονιού έβαλε στην κατάψυξη όλη την Αττική και οι υποδομές της πρωτεύουσας κατέρρευσαν. Τα πάντα πάγωσαν και ο χρόνος για τους περισσότερους σταμάτησε γύρω στις 11 το πρωί όταν το χιόνι στα βόρεια προάστια ξεπερνούσε ήδη τα 15 εκατοστά.

Χωρίς εξόδους διαφυγής

Χιλιάδες πολίτες που επιχείρησαν να επιστρέψουν σπίτια τους από τις εργασίες τους ή από άλλους προορισμούς βρέθηκαν απροστάτευτοι και εγκλωβίστηκαν στους δρόμους. Ήταν τέτοια η δύναμη του φαινομένου που ορισμένοι δε μπορούσαν ούτε να βγουν και να περπατήσουν σε ασφαλές σημείο. Πολύ περισσότερο όσοι βρέθηκαν μέσα στο βυθισμένο δρόμο της Αττικής οδού που δεν έχει διεξόδους διαφυγής. Κανείς δεν περίμενε πως θα χρειάζονταν να περάσει ένα 24ωρο μέσα στο αυτοκίνητο και θα ζούσε μία εμπειρία που θα την θυμόταν στο υπόλοιπο του βίου του...

«Περάστε, όλα είναι εντάξει»

Όσο περνούσε η ώρα τόσο δυνάμωνε η χιονοθύελλα. Το αίσθημα της αυτοσυντήρησης έφερε χιλιάδες οδηγούς στις κεντρικές αρτηρίες, μεταξύ αυτών και στην Αττική Οδό που υποσυνείδητα είχε για όλους τον τίτλο του πιο ασφαλούς δρόμου. Τα λάθη και η ανοργανωσιά έκαναν ακόμα πιο δραματικές τις στιγμές. «Πριν μπούμε στον αυτοκινητόδρομο ρωτούσαμε τους εργαζομένους στα διόδια εάν υπάρχει πρόβλημα με την χιονοθύελλα και μας έλεγαν "περάστε, όλα είναι εντάξει"», θα πουν αργότερα δημόσια δεκάδες οδηγοί που βρέθηκαν εγκλωβισμένοι σε διάφορα σημεία. Η Αττική Οδός θα κλείσει από την τροχαία στις 2 μετά το μεσημέρι όταν χιλιάδες οχήματα είχαν εγκλωβιστεί και στα δύο ρεύματα.

Γκαράζ πλοίου

Χιλιάδες αυτοκίνητα, φορτηγά, πούλμαν βαριά οχήματα ακόμα και ασθενοφόρα εγκλωβίστηκαν σε διάφορα σημεία από τον κόμβο «δαχτυλίδι» στο Μαρούσι μέχρι τα διόδια κοντά στο αεροδρόμιο και στα δύο ρεύματα κυκλοφορίας. Οι πιο τυχεροί - άτυχοι ήταν όσοι βρέθηκαν μέσα ή κοντά στο υπόγειο τμήμα της Αττικής Οδού στο ύψος των Βριλησσίων αλλά και εκεί μετά από λίγη ώρα η κατάσταση έγινε αποπνικτική. Θύμιζε γκαράζ πλοίου. Η λειτουργία των μηχανών φορτηγών και ψυγείων είχε κάνει την κάνει την κατάσταση αφόρητη.

Η παγωμένη Πομπηία 

Όπως είπε και ένας ξεναγός που βρέθηκε εγκλωβισμένος μαζί με ένα γκρουπ Ιταλών και Ελβετών μέσα στην Αττική Οδό: «Το παρομοιάζω με την Πομπηία που ο χρόνος πάγωσε στην καθημερινή δραστηριότητα των κατοίκων της. Μόνο που στη δική μας περίπτωση αντί για λάβα, έπεσε χιόνι. Παγώσαμε εν κινήσει...».

Καμία βοήθεια στους εγκλωβισμένους

Οι ώρες περνούσαν δραματικά, η χιονοθύελλα συνεχίζονταν με αμείωτη ένταση. Στην Αττική Οδό λίγο πριν πέσει το σκοτάδι το χιόνι ξεπερνούσε το μισό μέτρο. Κανείς δε μπορούσε να βοηθήσει τους εγκλωβισμένους οδηγούς οι οποίοι έβγαζαν κραυγές απόγνωσης και αγωνίας τηλεφωνικά στα Μέσα Ενημέρωσης. Οι δρόμοι σε όλη την Αθήνα είχαν κλείσει, ο κρατικός μηχανισμός είχε παραλύσει και από την Αττική Οδό κανείς δε μπορούσε να προσφέρει βοήθεια ή έστω ένα μπουκάλι νερό ή μία κουβέρτα στους εγκλωβισμένους.

Κανένα πλάνο διάσωσης

Αποδεικνύεται πως δεν υπάρχει κανένα σχέδιο διάσωσης, κανένα πλάνο διαφυγής. Όσοι είναι εγκλωβισμένοι στα αυτοκίνητα τους ζουν το απόλυτο δράμα. Χωρίς ένα μπουκάλι νερό, με ανασφάλεια και φόβο φτάνουν στα όρια της εξαθλίωσης. Βγαίνουν μπροστά από τα αυτοκίνητα για να κάνουν την ανάγκης τους.

Βοήθησε ο στρατός, έρημες οι είσοδοι

Ο υπογράφων από τις 11 το βράδυ της 24ης Ιανουαρίου μέχρι τις 10 το πρωί της 25ης Ιανουαρίου όταν και έφτασαν ειδικές μονάδες του στρατού βρέθηκε σε διάφορα σημεία της Αττικής Οδού. Η είσοδος και η έξοδος μας από τις έρημες εισόδους της Αττικής οδού έγινε με αυτοκίνητο 4χ4 εφοδιασμένο με τέσσερις αλυσίδες.

Δε συναντήσαμε ούτε ένα συνεργείο της Αττικής οδού, μόνο εγκλωβισμένους οδηγούς να είναι στα όρια της κατάρρευσης και να εκλιπαρούν για βοήθεια. Αρκετοί μάλιστα μην αντέχοντας άλλο την αναμονή με τη βοήθεια κάποιων αστυνομικών και των πρώτων στρατιωτών αποφάσισαν να περπατήσουν μεγάλες αποστάσεις μέσα στο χιόνι μέχρι να βγουν έξω από τον αυτοκινητόδρομο όπου τους περιμέναν πούλμαν της αστυνομίας και του στρατού.

«Έτσι άρχισε το δράμα μου...»

Η μαρτυρία της Δήμητρας Βλάχου, στελέχους ιαπωνικής αντιπροσωπείας στην Ελλάδα, αφηγείται στο ethnos.gr είναι χαρακτηριστική: «Έφυγα λίγο μετά τις 10 από το γραφείο μου στη Γλυφάδα για να πάω στο σπίτι μου στα Βριλήσσια. Μπήκα στην Αττική Οδό από το ύψος του αεροδρομίου. Αν και είχα μηχάνημα αυτόματης διέλευσης πέρασα από εκεί που πληρώνουν οι οδηγοί με μετρητά για να ρωτήσω κάποιον υπάλληλο εάν υπάρχει πρόβλημα με το χιόνι. Μου είπαν «περάστε ελεύθερα». Ξεκίνησα με χαμηλή ταχύτητα. Στην Κάντζα είδα μπροστά μου να έχουν διπλώσει δύο μεγάλες νταλίκες. Τις απέφυγα προσεκτικά αλλά το αυτοκίνητο λόγω του χιονιού ήταν αδύνατον να προχωρήσει. Ακινητοποιήθηκα και εγώ και δεκάδες άλλοι οδηγοί. Από εκεί άρχισε το δράμα μου...».

«Εκανα την ανάγκη στην τσάντα μου, σκέφτηκα πως θα πεθάνω»

«Το αυτοκίνητο άρχισε να σκεπάζεται από το χιόνι. Μετά από πολλές ώρες στο αυτοκίνητο και χωρίς κάποιος να μας ενημερώνει με έπιασε κρίση πανικού. Ήθελα να πάω τουαλέτα. Άδειασα την τσάντα μου και έκανα εκεί την ανάγκη μου. Έλιωνα χιόνι στη χούφτα μου για να πιω και να πλυθώ. Ένιωσα την απόλυτη εξαθλίωση... Ειλικρινά σας λέω σκέφτηκα πως μπορεί και να πεθάνω. Κρύωνα, έκλαιγα και παραμιλούσα».

«Δεν ήξερα πόσο χρόνο θα κρατήσει το μαρτύριο. Τελείωνε η μπαταρία του κινητού μου και δε μπορούσα και να μιλήσω. Άκουγα μόνο ραδιόφωνο και άνοιγα λίγο τη μηχανή για να μην παγώσω...».

«Δεν είχα δυνάμεις να φτάσω στο τρένο»

Το μαρτύριο για τη Δήμητρα Βλάχου δεν τελείωσε εκεί. Γύρω στις 2 τα ξημερώματα της 25ης Ιανουαρίου ήρθε μία ομάδα διασωστών για να πάρει όλους τους επιβάτες των αυτοκινήτων που είχαν εγκλωβιστεί σε εκείνο το σημείο και να τους μεταφέρει με τρένο στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος:

«Μου είπαν να με πάρουν και εμένα αλλά έπρεπε να ανέβω το μεγάλο στηθαίο μεταξύ του αυτοκινητοδρόμου και των γραμμών του τρένου. Στη συνέχεια να διασχίσω τις γραμμές του τρένου στο ρεύμα από αεροδρόμιο προς Αθήνα. Το τρένο που θα μας πήγαινε αεροδρόμιο ήταν από την άλλη πλευρά. Δε μπορούσα να ανέβω το στηθαίο. Ήταν πολύ ψηλά. Είχε χιονοθύελλα. Δεν είχα δυνάμεις να το κάνω. Έκανε φοβερό κρύο. Λύγισα. Τους είπα να με αφήσουν. Κοιτούσα γύρω μου όλο το σκηνικό και νόμιζα πως έβλεπα εφιάλτη. Νόμιζα πως ήμουν στην κορυφή κάποιου βουνού και ήμουν στην Αττική Οδό. Μετά από πολύ προσπάθεια και τη βοήθεια δύο κυρίων που με ενθάρρυναν και ψυχολογικά, έκανα την προσπάθεια μου. Ανέβηκα, πέρασα τις γραμμές και ανεβήκαμε στο τρένο. Μας πήγαν σε μία αίθουσα του Ελευθέριος Βενιζέλος».

Στο Ελευθέριος Βενιζέλος με κουπόνι ενός ευρώ

Αλλά και στο Ελευθέριος Βενιζέλος η ανοργανωσιά και τα προβλήματα συνεχίστηκαν: «Μας είχαν σε μία αίθουσα αναμονής αλλά δεν υπήρχαν θέσεις για όλους. Κάποιοι ξάπλωσαν κάτω. Δεν υπήρχε καμία οργάνωση. Κάποια στιγμή ήρθαν και μας μοίρασαν από ένα κουπόνι για να πάρουμε ένα σάντουιτς και ένα νερό. Το κουπόνι έγραφε πάνω 1 Ευρώ. Όταν τι είδε ο κόσμος αντέδρασε. Αμέσως μετά μας διευκρίνισαν πως με το κουπόνι του ενός ευρώ είναι για αγορά προϊόντων έως 10 Ευρώ σε κάθε άτομο».

Ξεφτίλα δίχως τέλος

Μιλάμε για ξεφτίλα χωρίς τέλος. Λίγο πριν το ξημέρωμα μας είπαν πως ένας συρμός θα αναχωρήσει από το αεροδρόμιο για το σταθμό Δουκίσσης Πλακεντίας. Μας έβγαλαν από την αίθουσα στην αποβάθρα του τρένου και μας είχαν να περιμένουμε μέσα στο κρύο γιατί το τρένο καθυστέρησε να έρθει. Εκεί παραλίγο να γίνουν επεισόδια διότι ο κόσμος εξαγριώθηκε και δεν υπήρχε συντονισμός».

«Είμαι ακόμα οργισμένη»

«Τελικά μετά από νέα ταλαιπωρία φτάσαμε στο σταθμό Δουκίσσης Πλακεντίας. Από εκεί με παρέλαβαν δικοί μου άνθρωποι έχοντας στήσει μία ολόκληρη επιχείρηση καθώς το χιόνι ήταν κοντά στο ένα μέτρο και ήμουν έτοιμη να καταρρεύσω από την εξάντληση. Μετά από 24 ώρες έφτασα σπίτι μου εξαντλημένη ενώ το αυτοκίνητο το πήρα μετά από 3 μέρες από πάρκινγκ του αεροδρομίου όπου το είχαν μεταφέρει και με ειδοποίησαν να το πάρω. Ένιωσα έναν εφιάλτη. Από τότε παθαίνω κρίσεις πανικού. Είμαι ακόμα οργισμένη. Δεν πήγα να πάρω τις 2.000 Ευρώ. Το θεωρώ κοροϊδία. Έκανα αγωγή και περιμένω από την ελληνική δικαιοσύνη να πράξει τα δέοντα».

Ενας στους τρεις πήρε τα 2.000 Ευρώ

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία που υπάρχουν στην εταιρεία που διαχειρίζεται την Αττική Οδό συνολικά κατατέθηκαν 11.808 αιτήματα για αποζημίωση. Μετά από έλεγχο που διενήργησε γνωστή εταιρεία με εντολή της διαχειρίστριας της Αττικής οδού εγκρίθηκαν 3.990 αιτήματα και απορρίφθηκαν 7.818 αιτήματα. Από τα 3.990 περιπτώσεις που εγκρίθηκαν, πληρώθηκαν την αποζημίωση των 2.000 Ευρώ που ανακοίνωσε η κυβέρνηση οι 3.529. Οι 420 είναι ακόμα σε εκκρεμότητα για να εισπράξουν τα 2.000 Ευρώ.

1.200 υποθέσεις ζητούν δικαίωση

Αν και κανείς δε μπορεί να προσδιορίσει τον ακριβή αριθμό των πολιτών που έχουν κινηθεί δικαστικά κατά της διαχειρίστριας εταιρείας της Αττικής Οδού, αυτός υπολογίζεται περίπου στις 1.200 περιπτώσεις. Τις περισσότερες από αυτές, περίπου 700 έχει το δικηγορικό γραφείο του Γιάννη Μαρακάκη. Ο γνωστός νομικός μίλησε στο ethnos.gr «Το γραφείο μας έχει κάνει πολύ δουλειά πάνω σε αυτό το σοβαρό θέμα που έχει ποικίλες διαστάσεις. Υπάρχουν τεράστιες ευθύνες από την διαχειρίστρια εταιρία. Το γραφείο μας χειρίζεται περίπου 700 υποθέσεις και εδώ και ένα χρόνο έχουμε οργανώσει όλες τις υποθέσεις, έχουμε κάνει και πολλές συνεδρίες μεταξύ των πελατών μας. Όλοι έχουν κάνει αγωγές οι οποίες έχουν πάρει δικάσιμους μέσα στο 2023 ή και το 2024. Φυσικά έχουν κάνει αγωγές και αυτοί που έχουν εισπράξει τα 2.000 Ευρώ. Η διατύπωση στην απόδειξη των 2.000 Ευρώ δεν είναι δεσμευτική για να διεκδικηθεί μεγαλύτερη αποζημίωση».

Ζητούν μέχρι και 80.000 Ευρώ 

Όπως τόνισε ο Γιάννης Μαρακάκης τα ποσά που ζητούν οι πολίτες με τις αγωγές τους (τουλάχιστον στις υποθέσεις που χειρίζεται το γραφείο του) αγγίζουν και τις 80.000 Ευρώ. Υπενθυμίζεται πως αγωγή που έγινε μέσω της δικηγόρου Κατερίνας Φραγκάκη αγγίζει τα 128.000 Ευρώ. Πολλές από αυτές τις υποθέσεις θα εκδικαστούν εντός του 2023.

Όλα λάθος

«Υπάρχουν πελάτες με σοβαρά προβλήματα υγείας που έμειναν για ώρες αβοήθητοι στα αυτοκίνητα τους. Άλλοι ήταν εγχειρισμένοι, άλλοι έζησαν στιγμές πανικού. Κινδύνευσε η ζωή τους. Έζησαν στιγμές εξαθλίωσης αβοήθητοι και χωρίς ενημέρωση. Άλλοι είχαν καρδιολογικά προβλήματα, αιμοκαθαρτικοί, άλλοι έχασαν τη δουλειά τους. Άλλοι έχουν πάθει φοβίες από τότε και κρίσεις πανικού. Όλα όσα έγιναν εκείνη την ημέρα ήταν λάθος. Ενημέρωναν τον κόσμο πως όλα είναι καλά και έμπαιναν μέσα στην Αττική Οδό. Μετά άνοιξαν τα διόδια και έμπαιναν και άλλα αυτοκίνητα μέσα. Η διακοπή κυκλοφορίας έγινε στις 2 το μεσημέρι όταν ήδη ήταν αργά. Για πολλές ώρες δεν υπήρχε κανείς από την Αττική Οδό για να βοηθήσει τους εγκλωβισμένους. Τα υπόλοιπα που έχουν καταγγελθεί τα ξέρετε και εσείς. Αυτοκίνητα ανάγκης και εκχιονιστικά εκτός λειτουργίας, προσωπικό χωρίς ενημέρωση και όλα που συνέθεσαν αυτό το παζλ της τραγωδίας που έζησαν χιλιάδες συμπολίτες μας στον πιο σύγχρονο αυτοκινητόδρομο της χώρας».

Δεν κάνει εξωδικαστικούς συμβιβασμούς

Ενδιαφέρον έχει πάντως η αποκάλυψη του Γιάννη Μαρακάκη πως η διοίκηση των Αττικών Διαδρομών Α.Ε. άλλαξε στάση από το καλοκαίρι του 2022 κόβοντας κάθε συζήτηση για εξωδικαστικό συμβιβασμό: «Κάναμε διαπραγματεύσεις για περίπου 3 μήνες ώστε να έρθουμε σε εξωδικαστικό συμβιβασμό και ξαφνικά μου είπαν πως η εταιρεία τους δεν θα αποζημιώσει κανέναν εξωδικαστικά. Αυτό έγινε το καλοκαίρι του 2022. Από τότε δεν έχουν αλλάξει στάση. Μέχρι και προχθές που μιλήσαμε δεν υπήρξε καμία πρόοδος».

«Πόρτα» από την υπεύθυνη επικοινωνίας

Να σημειωθεί πως το ethnos.gr επικοινώνησε με την υπεύθυνη επικοινωνίας της διαχειρίστριας εταιρείας της Αττικής Οδού κα Άννα Πετρίδου προκειμένου να έχει τη θέση της εταιρείας με μία σειρά από ερωτήματα αλλά η πόρτα είναι ερμητικά κλειστή. «Η διοίκηση των Αττικών Διαδρομών Α.Ε. αποφάσισε να μην δώσει κανένα στοιχείο, καμία απάντηση σε ερωτήσεις και να μην κάνει καμία ανακοίνωση προς τα ΜΜΕ σχετικά με τα όσα έγιναν κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας "Ελπίδα" τον Ιανουάριο του 2022», μας είπε η κα Άννα Πετρίδου. Κανένα σχόλιο και από πλευράς του Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών καθώς όλοι θεωρούν πως η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στις Αττικές Διαδρομές.

Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία

Όσο για τα ερωτήματα σχετικά με το τι άλλαξε τον τελευταίο χρόνο προς όφελος των πολιτών,  πόσο έτοιμη είναι η Αττική Οδός για να αντιμετωπίσει μία νέα κακοκαιρία «Ελπίδα» θα μείνουν αναπάντητα και μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε το επόμενο βαρομετρικό χαμηλό που θα δοκιμάσει τις αντοχές των υποδομών του κορυφαίου αυτοκινητοδρόμου. Πάντως, από τη στάση των εμπλεκομένων, την εσωστρέφεια και την σιωπή τους δεν είμαστε αισιόδοξοι και το μόνο που μας κάνει να... ελπίζουμε είναι το ρητό του σοφού λαού μας «η ελπίδα πεθαίνει τελευταία».

Φωτογραφίες - video: Κώστας Ασημακόπουλος για το ethnos.gr