Σεισμός στο Αρκαλοχώρι: Δραματική η κατάσταση μετά από 16 μήνες - 700 άνθρωποι ζουν σε κοντέινερ και περιμένουν τους φακέλους

Δεκαέξι μήνες μετά τον σεισμό που συντάραξε το Ηράκλειο Κρήτης, ολόκληρες οικογένειες εξακολουθούν να ζουν σε κοντέινερ, σχολικά μαθήματα γίνονται σε λυόμενες κατασκευές, ενώ μόλις 5 είναι οι φάκελοι που έχουν εγκριθεί προκειμένου να προχωρήσουν οι εργασίες επισκευής και ανακατασκευής των κτιρίων που έπαθαν μικρότερες ή μεγαλύτερες ζημιές.

Αυτό καταγγέλλουν οι κάτοικοι των πληγεισών περιοχών τονίζοντας ότι τόσον καιρό μετά το μόνο από το οποίο έχουν χορτάσει είναι υποσχέσεις, ενώ και η προσπάθειά τους να συναντηθούν με τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη την περασμένη εβδομάδα που βρισκόταν στην πόλη, έπεσε στο κενό. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 1.400 φακέλους που έχουν κατατεθεί, έως σήμερα, έχουν ελεγχθεί οι 600 και έχουν εγκριθεί μόνο 5 για επισκευές και 8 για ανακατασκευές.

Και αυτό ενώ υπολογίζεται ότι περίπου 8.000 φάκελοι σεισμόπληκτων δεν έχουν ακόμη καν υποβληθεί αφού πολλοί σεισμόπληκτοι αδυνατούν οικονομικά να χρηματοδοτήσουν τη διαδικασία, ενώ αποθαρρύνονται και από τη γραφειοκρατία.

Η καθυστέρηση αποδίδεται από την κυβέρνηση σε ελλείψεις στους φακέλους που αφορούν μεταξύ άλλων και το ιδιοκτησιακό καθεστώς, το οποίο όμως είναι κάτι που συνήθως δεν επιλύεται με ταχύτητα στην Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή και παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι θα προκηρύξει ως θέσεις μονίμων τις θέσεις των συμβασιούχων μηχανικών και διοικητικών υπαλλήλων που στελεχώνουν σε μεγάλο ποσοστό τη Διεύθυνση Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, οι συμβάσεις τους αφέθηκαν να λήξουν για ακόμα μία φορά. Ετσι, από σήμερα Τρίτη, όπως μεταδίδουν στο «ethnos.gr» πηγές των εργαζομένων δικαίωμα υπογραφής προκειμένου να προχωρήσει αυτός ο τεράστιος όγκος των χιλιάδων φακέλων θα έχει μόνο μία από τους συνολικά 30 εργαζομένους, καθώς οι συμβάσεις των υπολοίπων θα πρέπει να ανανεωθούν.

Πηγές κοντά στην υπόθεση σημειώνουν ότι η σχετική διαδικασία έχει δρομολογηθεί. Ωστόσο η αντίστοιχη πέρυσι είχε διαρκέσει 2,5 μήνες.

Να σημειωθεί επίσης ότι δεδομένου ότι η τελευταία προκήρυξη δεν είχε την απόλυτη αποδοχή απο τον τεχνικό κλάδο εξαιτίας των χαμηλών αμοιβών, στο τμήμα του Ηρακλείου υπηρετούν αυτή τη στγμή εργαζόμενοι χωρίς την ειδικότητα του πολιτικού μηχανικού και του αρχιτέκτονα, οι οποίες εξασφαλίζουν δικαίωμα υπογραφής.

Και ιδιώτες μηχανικοί μήπως και ξεμπλοκάρουν οι αιτήσεις

Από την πλευρά του το αρμόδιο υπουργείο βλέποντας τον τεράστιο όγκο των ανεκπεραίωτων φακέλων, γεγονός το οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ελλείψεις προσωπικού, σκέφτηκε τη ...δοκιμασμένη λύση των ιδιωτών μηχανικών, τους οποίους προτίθεται να εντάξει στη διαδικασία αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές δίνοντάς τους δικαίωμα να προχωρούν μόνοι ορισμένες αιτήσεις, οι οποίες θα αφορούν κατά πάσα πιθανότητα τα λεγόμενα «πράσινα» κτίρια, τα οποία δεν έχουν εκτεταμένες βλάβες και χρειάζονται μικρότερες επισκευές.

Την επεξεργασία λύσης που θα περιλαμβάνει και τους ιδιώτες μηχανικούς από το υπουργείο αποκάλυψε ο ίδιος ο υφυπουργός Υποδομών, Γιώργος Καραγιάννης απαντώντας από το βήμα της Βουλής στον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, Βασίλη Κεγκέρογλου, ο οποίος είχε καταθέσει ερώτηση για τις συνεχιζόμενες καθυστερήσεις στην αποκατάσταση του κτιριακού αποθέματος του Ηρακλείου. Σύμφωνα με τον υφυπουργό, η ρύθμιση θα περιλαμβάνεται σε νομοσχέδιο του υπουργείου, το οποίο θα παρουσιαστεί σε ένα από τα προσεχή υπουργικά συμβούλια και στη συνέχεια θα ακολουθήσει διαβούλευση.

«Στο νομοσχέδιο που θα περάσει σε ένα από τα επόμενα υπουργικά συμβούλια θα βάλουμε τους ιδιώτες μηχανικούς να έχουν έναν ενεργό ρόλο ώστε να ξεμπλοκάρουν όλες αυτές τις διαδικασίες» επεσήμανε ο κ. Καραγιάννης. Προσέθεσε ότι «πέραν της πολιτικής βούλησης πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα θέματα αυτά με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή γιατί όταν ζητάμε να αποχαρακτηριστεί ένα κτίριο που έχει επισκευαστεί χωρίς νόμιμη οικοδομική άδεια, πραγματικά ακροβατούμε γιατί αυτό μπορεί να δημιουργήσει ζητήματα και μετά από χρόνια, όταν θα γίνει μια μεταβίβαση του ακινήτου. Θέτουμε και άλλα ζητήματα που πρέπει να λύσουμε ως Πολιτεία. Ποια επιτροπή μηχανικών θα παραλάβει αυτό το κτίριο το οποίο έχει ζημιές και πως; Εκεί θα πρέπει να έρθει ο ιδιώτης μηχανικός να υπογράψει την παραλαβή. Αυτό θα κάνουμε και με αυτόν τον τρόπο θα προχωρήσουμε».

Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι οι ιδιώτες μηχανικοί θα εμπλέκονται μόνο στην περίπτωση κτιρίων, τα οποία διαθέτουν νόμιμη οικοδομική άδεια υπογραμμίζοντας ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο οι πολίτες που έχουν βγάλει τη νόμιμη άδεια και όσοι δεν έχουν.

Απέδωσε τις καθυστερήσεις στην πρόοδο των έργων στις ελλείψεις στους φακέλους των σεισμοπαθών, τονίζοντας ότι έχουν απαντηθεί ήδη οι 1.000 από τους 1.400 και έχουν εντοπιστεί οι ελλείψεις τους.

Σεισμόπληκτοι: Συλλέκτες υποσχέσεων που ζουν σε κοντέινερς

Σχεδόν τους 700 φτάνουν οι πολίτες κάθε ηλικίας που αναγκάζονται να μένουν ακόμα σε 170 κοντέινερς, 16 μήνες μετά τον ισχυρό σεισμό που έπληξε τον δήμο Μινώα – Πεδιάδας. Ανάμεσά τους παιδιά, αλλά και υπερήλικες, οι οποίοι γνωρίζουν καλά ότι με τους ρυθμούς αποκατάστασης δε θα προλάβουν να ξανακατοικήσουν στα σπίτια, στα οποία πέρασαν όλη τους τη ζωή.

«Οι σεισμόπληκτοι της ευρύτερης περιοχής του Αρκαλοχωρίου παραμένουν συλλέκτες υποσχέσεων και οι εκκρεμότητες είναι ένας Γολγοθάς. Οι επιδόσεις της πολιτείας είναι πολύ χαμηλές. Δεν μηδενίζουμε τίποτα αλλά δεν μπορούμε να χειροκροτήσουμε ό,τι έχει γίνει έως τώρα», λέει στο «ethnos.gr» ο Κώστας Γκαντάτσιος, πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπλήκτων Μινώα Πεδιάδας, η Ελπίδα.

Ο ίδιος σημειώνει ότι οι αριθμοί των φακέλων που εχουν προχωρήσει δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αισιοδοξίας, ενώ χαρακτηρίζει πρόσχημα τη δικαιολογία περί ελλείψεων στους φακέλους: «Ζητήσαμε απλοποίηση των διαδικασιών και μπαίνουν διαρκώς νέα εμπόδια. Δε ζητάμε από το κράτος να δώσει χρήματα όπου να ναι, αλλά δεν είναι λογικές και αυτές οι καθυστερήσεις. Υπάρχει άνθρωπος, ο οποίος υπέβαλε τον φάκελό του τον Δεκέμβριο του 2021 και έπρεπε να φτάσει Σεπτέμβριος του 2022 για να ενημερωθεί ότι έχει ελλείψεις, με τις οποίες δεν έχει ξεμπερδέψει ακόμα».

Στο μεταξύ άλυτο παραμένει και το πρόβλημα των σχολείων, τρία εκ των οποίων έχουν κριθεί ακατάλληλα με τους μαθητές να κάνουν μαθήματα σε λυόμενους οικίσκους για δεύτερη σχολική χρονιά.

Εκτός των προβλημάτων με τους συμβασιούχους μηχανικούς της αρμόδιας Διεύθυνσης, καθυστερήσεις υπάρχουν και για πολεοδομικά ζητήματα και έκδοση οικοδομικών αδειών, καθώς υπάρχει μόνο ένας υπάλληλος στην Πολεοδομία για να καλύψει 4 σεισμόπληκτους δήμους, όπως καταγγέλουν οι σεισμοπαθείς.

Κοινό μέτωπο από τους βουλευτές του νομού

Στο μεταξύ οι απελπιστικά αργές διαδικασίες αποκατάστασης των σεισμοπαθών κατάφεραν να συσπειρωσουν τους βουλευτές της αντιπολίτευσης, οι οποίοι με κοινή επιστολή τους, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή ως αναφορά, μιλούν διεξοδικά για τις τεράστιες καθυστερήσεις.

Στην επιστολή τους οι βουλευτές Σωκράτης Βαρδάκης, Νικόλαος Ηγουμενίδης, Χάρης Μαμουλάκης, Βασίλης Κεγκέρογλου και Γιώργος Λογιάδης (ο Μ. Συντυχάκης του ΚΚΕ δεν υπογράφει) σημειώνουν ότι από τον σεισμό του 2021, επλήγησαν περίπου 9.000 κτίρια, σπίτια, καταστήματα κλπ αλλά και η οικονομική και κοινωνική ζωή σε μια ευρύτερη περιοχή.

Σήμερα 16 μήνες μετά, η κατάσταση στην σεισμόπληκτη περιοχή είναι πολύ δύσκολη και οι διαδικασίες έχουν βαλτώσει.

Δεν έχουν εκπονηθεί ακόμη, ούτε ένα ενιαίο επιχειρησιακό σχέδιο αλλά ούτε επιμέρους μελέτες για την ανασυγκρότηση της περιοχής όπως έγινε στην πυρόπληκτη περιοχή της Εύβοιας, ούτε εκπονήθηκε κάποιο ειδικό πρόγραμμα για τη στήριξη της περιοχής.

Εκατοντάδες κάτοικοι της περιοχής παραμένουν στους οικίσκους με δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, ενώ ένας μεγάλος αριθμός που δεν έβρισκε κατοικίες για ενοικίαση έχει μετακομίσει κυρίως προς την πόλη του Ηρακλείου. Είναι χαρακτηριστική η μεγάλη μείωση του πληθυσμού της περιοχής, ιδιαίτερα των οικισμών που επλήγησαν, όπως αποτυπώθηκε στην πρόσφατη απογραφή.

Οι διαδικασίες αποκατάστασης έχουν βαλτώσει αφού έχουν εγκριθεί μόνο 5 φάκελοι από τους 1400 που έχουν υποβληθεί στον ΤΑΕΦΚ Ηρακλείου ενώ αναμένεται να κατατεθούν ακόμη 8.000 φάκελοι.

• Δεν έχουν κατεδαφιστεί ακόμη όλα τα ετοιμόρροπα και επικίνδυνα κτίρια, ενώ εκκρεμεί ακόμη η αυτοψία σε εκατοντάδες.
• Οι επιχειρήσεις λειτουργούν σε δύσκολες συνθήκες και οι ανεπαρκείς ενισχύσεις που δόθηκαν έχουν περιορισμένους δικαιούχους, αφού αποκλείονται περιοχές και όλες οι επιχειρήσεις που απαλλάσσονται από ΦΠΑ, ενώ δεν εφαρμόζονται και οι υφιστάμενοι νόμοι όπως ο αναπτυξιακός για αυξημένη επιχορήγηση στις σεισμόπληκτες περιοχές. 
• Εφαρμόζονται δυο μέτρα και δυο σταθμά, αφού η επιστρεπτέα προκαταβολή διαγράφεται για τις πυρόπληκτες επιχειρήσεις, ενώ δεν διαγράφεται για τις σεισμόπληκτες.
• Πολλοί σεισμόπληκτοι και επιχειρήσεις εξαιτίας της δύσκολης συγκυρίας αλλά και της αδυναμίας τους να συνεχίσουν να πληρώνουν, απώλεσαν την ρύθμιση των 120 δόσεων και σήμερα βρίσκονται σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση
• Τα δύο σχολεία στο Αρκαλοχώρι Α’ Δημοτικό και Γυμνάσιο δεν έχουν ακόμη χαρακτηριστεί ως προς την κατάσταση τους, κατεδαφιστέα ή μη και δεν έχει γίνει καμιά ενέργεια για την ανέγερση νέων ή την αποκατάσταση τους.
• Το χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου Θραψανού, δεν έχει ακόμη τύχει καμιάς παρέμβασης.
• Δεν εφαρμόστηκε καμιά ενισχυτική δράση για την επιχειρηματική και κοινωνική δραστηριότητα όπως voucher για αγορές ή υπηρεσίες όπως έγινε και σωστά, για τους  πυρόπληκτους της Εύβοιας.
• Δεν αντιμετωπίστηκαν ισότιμα τα μέλη της οικογένειας του θανόντος  καθώς και όσοι υπέστησαν αναπηρικές βλάβες σε ποσοστό 67% και άνω, συνεπεία του καταστροφικού σεισμού με ανάλογη εφαρμογή της παρ. 20 του άρθρου 14 του ν. 2266/ 1994, όπως ισχύει, για διορισμό σε θέση του Δημοσίου.

Οι βουλευτές ζητούν από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε ένα αντίστοιχο της Εύβοιας, ενιαίο και ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο οικιστικής, οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης της ευρύτερης περιοχής των σεισμόπληκτων Δήμων.

Μεταξύ των αιτημάτων τους συγκαταλέγονται επίσης:

1. Η πρόταση η διαδικασία εξέτασης των φακέλων και της έγκρισης τους για την επισκευή και την αποκατάσταση των κτιρίων να γίνεται με ένα απλούστερο σύστημα για τις επισκευές κόστους έως 10.000€
2. Η δημιουργία στο ΤΕΕ/ΤΑΚ, Μητρώου Μηχανικών ελεύθερων επαγγελματιών που θα συμμετέχουν στις επιτροπές και τους ελέγχους φακέλων με αμοιβή ανά τεμάχιο.
3. Η υλοποίηση ενός ειδικού πρόγράμματος «εξοικονομώ» για την περιοχή καθώς και προγραμμάτων ενεργειακού συμψηφισμού με παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.
4. Η απαλλαγή από το ΦΠΑ ή η επιστροφή του για όλες τις εργασίες και τα υλικά επισκευής και ανακατασκευής των κτιρίων.
5. Η στεγαστικήστήριξη των σεισμοπλήκτων και η στήριξη των επιχειρήσεων χωρίς αποκλεισμούς λόγω γεωγραφικής θέσης ή επειδή απαλλάσσονται από ΦΠΑ.
6. Η χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης των κατεστραμμένων σχολείων, Α΄ Δημοτικό και Γυμνάσιο Αρκαλοχωρίου καθώς και διατηρητέο Θραψανού.
7. Η χρηματοδότηση των δήμων προκειμένου να κατεδαφίσουν τα ετοιμόρροπα και επικίνδυνα αλλά και για να αποκαταστήσουν τις ζημιές στις δημοτικές υποδομές.
8. Η ανανέωση των συμβάσεων των εργαζομένων που προσλήφθηκαν εκτάκτως στους σεισμόπληκτους Δήμους και να παραταθεί η δυνατότητα ορισμού 2 επιπλέον αντιδημάρχων και μέχρι την ολοκλήρωση της ανασυγκρότησης .