Ελλάδα|10.02.2023 14:34

Στο «μικροσκόπιο» με ειδικούς αισθητήρες και καταγραφές σε πραγματικό χρόνο 250 γέφυρες της Ελλάδας

Μαρία Λιλιοπούλου

Με την ενίσχυση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης θα προχωρήσει το έργο «Έξυπνες Γέφυρες», με το οποίο 250 γέφυρες του σιδηροδρομικού και οδικού δικτύου, οι περισσότερες εκ των οποίων δεν έχουν συντηρηθεί συστηματικά, θα βρεθούν στο μικροσκόπιο καθώς έχουν ήδη ξεπεράσει τον κύκλο της θεωρητικής ζωής τους.

Το έργο, το οποίο προωθείται από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με φορέα υλοποίησης το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) έχει προϋπολογισμό 99.494.500 ευρώ και αφορά την προληπτική συντήρηση γεφυρών της ΟΣΕ Α.Ε και ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε σε διάφορες περιφέρειες της χώρας, με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων (IOT). Συγκεκριμένα θα συντηρηθούν 100 γέφυρες του σιδηροδρομικού και 150 του οδικού δικτύου, ενώ ο κατάλογος των γεφυρών μπορεί να επικαιροποιηθεί κατά την έναρξη του έργου. Μετά την ολοκλήρωση του έργου έχει προβλεφθεί Περίοδος Εγγύησης και Συντήρησης διάρκειας 5 ετών, η οποία αφορά τον εξοπλισμό, τις εφαρμογές λογισμικού και το λογισμικό σύστημα.

Όπως έχει πολλές φορές αναδειχθεί από τον τεχνικό κλάδο, μεγάλο τμήμα των υποδομών της χώρας συμπεριλαμβανομένων και των γεφυρών δεν έχει συντηρηθεί ποτέ συστηματικά, παρόλο που έχει κατασκευαστεί στις δεκαετίες ’50 έως ’80 και θεωρείται αρκετά γηρασμένο. Ως αποτέλεσμα, ένας σημαντικός αριθμός των ελληνικών γεφυρών παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας σε φέρουσα ικανότητα, η οποία οφείλεται αφενός στο διαρκώς αυξανόμενο φορτίο κυκλοφορίας αλλά και στη γήρανσή τους.

Ειδικά σε ό,τι αφορά τις γέφυρες του σιδηροδρόμου, είναι κρίσιμος ο έλεγχός τους, όπως είχε επισημανθεί και στο κείμενο της διαβούλευσης που έχει ήδη κάνει το ΤΕΕ, καθώς:

  • τα επόμενα χρόνια πρόκειται να γίνει σταδιακή αντικατάσταση των διερχόμενων τρένων με άλλα πιο σύγχρονα, τα οποία έχουν προβλεφθεί για μεταφορά μεγαλύτερων φορτίων.

  • Η γήρανση των γεφυρών είναι αναπόφευκτη.

  • Οι περισσότερες γέφυρες είναι σχεδιασμένες με παλαιότερους κανονισμούς με ανεπαρκή πρόβλεψη για την ανθεκτικότητά τους σε βάθος χρόνου.

  • Πολλές γέφυρες βρίσκονται σε περιοχές με υψηλό σεισμικό κίνδυνο και έχουν ήδη καταπονηθεί από σεισμούς μέτριας και ισχυρής έντασης.

  • Εξαιτίας της κλιματικής κρίσης η αναμενόμενη ανώτατη στάθμη για γέφυρες πάνω από υδατικά κωλύματα (ποταμούς, χειμάρρους, κλπ) αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά.

Κατά συνέπεια για την ασφαλή χρήση των γεφυρών απαιτείται να αξιολογηθεί άμεσα η δομική και λειτουργική επάρκειά τους, κυρίως ως προς τα κινητά φορτία λειτουργίας τους, βάσει σύγχρονων διαδικασιών και μεθοδολογιών άμεσης αξιολόγησης αλλά και καινοτόμων τεχνολογιών.

Στις υπό παρακολούθηση γέφυρες θα τοποθετηθούν αισθητήρες τελευταίας τεχνολογίας οι οποίοι θα καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο την απόκριση της κατασκευής σε κάθε διέλευση ή τυχηματικό φορτίο (πχ. σεισμός) και θα αποστέλλουν τα δεδομένα αυτόματα μέσω διαδικτύου σε μία κεντρική βάση δεδομένων.

Οι πληροφορίες που σχετίζονται την κατάσταση των γεφυρών, θα καταγράφονται και θα υφίστανται επεξεργασία με ειδικούς αλγόριθμους που υπολογίζουν την αντοχή των γεφυρών και θα είναι διαθέσιμες σε εξειδικευμένους μηχανικούς που θα είναι αρμόδιοι για τη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των γεφυρών και την πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων. Έτσι, θα αξιολογείται συνεχώς η απόκριση κάθε γέφυρας βάσει ενός συστήματος βαθμολόγησης της δομικής «υγείας» της.

Όλες οι υποδομές των γεφυρών θα εξοπλιστούν με ειδικά συστήματα μέτρησης της δομικής απόκρισης, αισθητήρες / οπτικές ίνες που θα μετρούν και θα καταγράφουν τις απαραίτητες πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους. Οι διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου θα υλοποιηθούν με χρήση σύγχρονων συστημάτων ενόργανης δομικής παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο.

Η εφαρμογή εξειδικευμένων μεθοδολογιών ενόργανης δομικής παρακολούθησης, συνδυασμού δηλαδή τεκμηρίωσης - ενοργάνωσης και γρήγορης αποτίμησης, είναι σύμφωνη με πρακτικές πολλών προηγμένων χωρών και αποτελεί παγκοσμίως την πιο δόκιμη μέθοδο εκτίμησης ενδεχομένων υποβαθμίσεων της δομικής υγείας σε βάθος χρόνου. Με τον τροπο αυτό θα αξιολογείται σε πραγματικό χρόνο η δομική τρωτότητα των γεφυρών υπό τα συνήθη φορτία λειτουργίας και θα καθοριστούν με σαφήνεια τα μέγιστα επιτρεπόμενα όρια διελεύσεων βαρέων οχημάτων έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η έγκαιρη πρόβλεψη αστοχιών, να δίνεται η δυνατότητα άμεσης λήψης αποφάσεων και μέτρων, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζεται η εξοικονόμηση πόρων μέσω προτεραιοποίησης συντηρήσεων και ενισχύσεων όπου πραγματικά απαιτείται.

Στόχος είναι οι γέφυρες να καταστούν ανθεκτικές και σε περιπτώσεις καταστροφών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτό θα συντελέσουν ο καινοτόμος τεχνικός φάκελος ψηφιακού διδύμου (digital twin) στις γέφυρες, η εγκατάσταση αισθητήρων μηχανικών καταγραφών, στάθμης υδάτων και μετεωρολογικών δεδομένων.

Εξειδικευμένοι μηχανικοί θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα των γεφυρών και τις μετρήσεις πραγματικού χρόνου για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, με στόχο την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και τη διαχείριση μελλοντικών κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα.

Αν και ο κατάλογος των γεφυρών δεν εχει ανακοινωθεί ακόμα, στη διαβούλευση που είχε προηγηθεί, αναφέρονταν 170 γέφυρες μεταξύ των οποίων αρκετές στην Αττική, όπως η γέφυρα του Κηφισού, οι γέφυρες πάνω από την Αττική Οδό και στην Περιφερειακή Υμηττού, αλλά και πολλές γνωστές γεφυρες στην περιφέρεια μεταξύ των οποίων του Γοργοποτάμου, της Παπαδιάς, της Κακιάς Σκάλας, του Αξιού, του Πηνειού, του Λουδία, κλπ.

Συνολικά σε επίπεδο γεφυρών της χώρας, με τα έργα της τελευταίας εικοσαετίας, έχει ολοκληρωθεί μεγάλο μέρος των βασικών οδικών υποδομών της χώρας που περιλαμβάνει περίπου 1.500 νέες γέφυρες και ποικίλα τεχνικά έργα. Ωστόσο, σχετικά άγνωστη είναι η κατάσταση των γεφυρών που ανήκουν στο παλιό εθνικό και επαρχιακό δίκτυο. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι τα τεχνικά έργα γεφύρωσης ανέρχονται σε 2.500 - 3.000 έργα μήκους άνω των 6 μ. στους σύγχρονους αυτοκινητοδρόμους και πάνω από 3.000 γέφυρες στο παλιό εθνικό και επαρχιακό δίκτυο. Όταν προσμετρώνται τεχνικά έργα με μικρότερο άνοιγμα (π.χ. 2 μ.), το συνολικό πλήθος αναθεωρείται σε 17.000 περίπου.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Διαβάστε ακόμη
ΤΕΕυποδομέςΤαμείο Ανάκαμψηςειδήσεις τώραγέφυρεςσιδηρόδρομος