Ελλάδα|12.02.2023 11:33

Θα άντεχαν τα 7,8 Ρίχτερ πολυκατοικίες του '50 και του '60 στην Ελλάδα; O διδάκτωρ γεωλογίας Πετρούνιας απαντάει στο ethnos.gr

Κώστας Ασημακόπουλος

Γεωλογικές μελέτες πριν από τις νέες κατασκευές, συστηματικό έλεγχο όλων των κτιρίων της χώρας και ειδικά των παλαιότερων της δεκαετίας του ''50 και του '60 που δεν έχουν χτιστεί με τους αναβαθμισμένους αντισεισμικούς σχεδιασμούς και «τεστ κοπώσεως» των σκυροδεμάτων που έχουν επιβαρυνθεί με τη γήρανση των υλικών προτείνει να ληφθούν σοβαρά υπόψη από την Πολιτεία ο Διδάκτωρ και ερευνητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Πέτρος Πετρούνιας με αφορμή τα όσα δραματικά εξελίσσονται στην Τουρκία και στην Συρία.

Μιλώντας στο ethnos.gr ο Πέτρος Πετρούνιας κάνει τραγικές διαπιστώσεις για τα αίτια των καταρρεύσεων στην Τουρκία, κάνει συγκρίσεις με την Ελλάδα και βάζει στο τραπέζι σειρά σημαντικών ζητημάτων ασφαλείας στο πλαίσιο των απαντήσεων του εάν τα παλιά κτίρια στην Ελλάδα θα άντεχαν έναν σεισμό της τάξεως των 7,8 ή 7,4 Ρίχτερ.

Πιθανή η ενεργοποίηση και άλλων ρηγμάτων

«Η Τουρκία διαθέτει από τα μεγαλύτερα ρήγματα στον ευρύτερο χώρο τα οποία ιστορικά έχουν ξανά καταστρέψει πολλές περιοχές με παρόμοια χαρακτηριστικά. Ειδικότερα το ρήγμα όπου έδωσε τον καταστρεπτικό σεισμό αυτής της τάξης αποτελεί ένα ρήγμα πολλών χιλιομέτρων που αρχίζει από τη Νεκρά Θάλασσα και τελειώνει στο κέντρο της Τουρκίας και έχει δώσει πάλι παρόμοιας κλίμακας σεισμούς. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάποια στιγμή θα ξανά δώσει παρόμοιους σεισμούς, ας ευχηθούμε χωρίς θύματα και με καλύτερες δομικά κατασκευές. Το γεγονός ότι ο τεκτονικός χάρτης της περιοχής δείχνει ότι η περιοχή παρουσιάζει πολλά και μεγάλα παράλληλα ρήγματα μοιάζει πιθανό το σενάριο να ενεργοποιηθούν αυτά τα παράλληλα ρήγματα της περιοχής και γι’ αυτό να κρατήσει για μήνες αυτή η σεισμική ακολουθία».

Η χώρα μας δεν είναι... αθώα

Στα... δίδυμα ερωτήματα εάν μπορεί να επηρεαστούν τα ρήγματα που υπάρχουν στην Ελλάδα και αν η Ελλάδα έχει τόσο μεγάλα ρήγματα είπε: «Αν και δεν έγκειται στο δικό μου γνωστικό αντικείμενο, βάσει των δεδομένων όπου έχουν μελετήσει οι σεισμολόγοι πιστεύω και εγώ ότι είναι αρκετά δύσκολο να επηρεαστεί η χώρα μας από αυτόν τον σεισμό. Τέτοια μεγαρήγματα στην χώρα μας ευτυχώς δεν έχουμε. Ωστόσο, η χώρα μας από μόνη της δεν είναι αθώα και έχει εκδηλώσει σεισμούς παρόμοιας κλίμακας όπου δεν πρέπει να ξεχνάμε. Η ιδιαίτερη πατρίδα μου η Κεφαλονιά μην ξεχνάμε είχε καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς το 1953 μετά από σεισμό της κλίμακας των 7.2 Ρίχτερ. Το ίδιο είχε συμβεί και στη Κρήτη όπου έχει ιστορικά καταγραφεί σεισμός μέχρι και 8 Ρίχτερ με τραγικές συνέπειες».

Η πληγείσα περιοχή είναι όση η ηπειρωτική Ελλάδα

Για την επιστημονική εξήγηση που δίνει σχετικά με τη βιβλική καταστροφή στην Τουρκία ο Πέτρος Πετρούνιας είπε: «Μας ενδιαφέρουν τα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα, αλλά πρώτος στόχος και ευχή όλων είναι οι απεγκλωβισμοί και όσο το εφικτό να εντοπιστούν περισσότεροι επιζήσαντες. Η περιοχή που έχει πληγεί είναι τεράστια και εκτείνεται περίπου σε μια έκταση όσο είναι ολόκληρη η ηπειρωτική Ελλάδα από την Πελοπόννησο μέχρι τη Θράκη. Ας ευχηθούμε τα καλύτερα αυτή τη στιγμή για όλους όπου εκεί περνούν πολύ δύσκολα. Δυστυχώς, συνήνεσαν δυσμενώς πληθώρα σημαντικών παραμέτρων έτσι ώστε να καταστραφούν περισσότερα από 6.000 κτίρια στην Τουρκία σε λίγα μόλις λεπτά. Αυτός ο σεισμός ήταν ένα ακραίο σεισμικό φαινόμενο, ωστόσο σίγουρα δεν θα είχαν καταρρεύσει πλήρως όλες αυτές οι πολυκατοικίες σαν τραπουλόχαρτα αν είχαν ακολουθηθεί τα διεθνή και Ευρωπαϊκά πρότυπα στις κατασκευές σκυροδεμάτων».

Επιστρώσεις προαύλιων χώρων πάνω από τα κεφάλια ανθρώπων

Δυστυχώς, από συναδέλφους μου όπου είναι ήδη εκεί πληροφορήθηκα ότι τα σκυροδέματα παρουσίαζαν ελλιπές έως μηδαμινό οπλισμό ή έστω πολύ αραιό οπλισμό, καθώς επίσης και ότι τα αδρανή υλικά όπου είχαν χρησιμοποιηθεί δεν χρησιμοποιούνται κανονικά σε παρόμοιες κατασκευές. Αν θα μπορούσα να κάνω μια αντιστοιχία βασισμένος στη δυνητική μονοαξονική αντοχή θα έλεγα ότι τα σκυροδέματα όπου χρησιμοποιούμε εμείς για επίστρωση των προαύλιων χώρων μας δυστυχώς εκεί τα είχαν τοποθετήσει κάποιοι πάνω από τα κεφάλια αθώων ανθρώπων».

Βρέθηκαν αποστρογγυλεμένες κροκάλες ποταμού

Όπως τόνισε περιμένει με αγωνία δείγματα σκυροδεμάτων ώστε να γίνουν μικροσκοπικές μελέτες: «Η ερευνητική μας ομάδα, περιμένει τα δείγματα, ωστόσο δια γυμνού οφθαλμού φαίνεται πως τα αδρανή υλικά δεν είχαν καμία διαβάθμιση στην κοκκομετρία τους μειώνοντας ισχυρά έτσι την τελική μηχανική αντοχή των σκυροδεμάτων ενώ και το χρησιμοποιούμενο τσιμεντοκονίαμα παρουσιάζει αυξημένη ψαθυρότητα. Εντοπίστηκαν σε μεγάλο βαθμό να έχουν χρησιμοποιηθεί απόστρογγυλεμένες κροκάλες ποταμού ως αδρανή υλικά στον φέροντα οργανισμό χωρίς να μπορούν τα αδρανή αυτά να λειτουργήσουν με αλληλεμπλοκή και να κρατήσουν τον βασικό άξονα του σκυροδέματος με αυξημένη μηχανική αντοχή. Θεωρώ σχεδόν βέβαιο ότι δεν είχε πραγματοποιηθεί κανένας έλεγχος ποιότητας των αδρανών υλικών κάτι το οποίο στην Ελλάδα πλέον ευτυχώς έχει γίνει ρουτίνα».

Κομμένες κολώνες και δοκάρια

«Επίσης, εντοπίστηκαν κολώνες και δοκάρια να έχουν κοπεί συστηματικά για να περάσουν οι υδραυλικές καθώς και οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις μειώνοντας επίσης τη στατική επάρκεια των κτιρίων. Επιπροσθέτως πρέπει να συνυπολογιστεί ότι στην Τουρκία μέσα στα κτίρια αυτά κατοικούσαν πολλοί άνθρωποι αφού ήταν εργατικές κατοικίες με αποτέλεσμα το φορτίο από τους ανθρώπους και τον εξοπλισμό τους επιταχυνόμενο να αποδίδει την ακραία οριζόντια δράση η οποία και αυτή λειτουργεί αρνητικά στην ικανότητα του κτιρίου να αντεπεξέλθει. Τέλος, υπάρχουν κτίρια 20 ορόφων σε μια περιοχή που γειτνιάζει με ένα από τα πιο ενεργά και επικίνδυνα ρήγματα στον πλανήτη κάτι όπου στην Ελλάδα δεν θα είχε επιτραπεί ποτέ».

Θα αντέξουν οι παλιές κατασκευές;

Το ερώτημα που ζητεί απάντηση δεν είναι άλλο από το εάν οι παλιές κατασκευές στην Ελλάδα θα μπορέσουν να αντέξουν ένα σεισμό μεγέθους 7,8 ή 7,4 Ρίχτερ: «Αυτό σίγουρα δεν μπορεί να απαντηθεί με μια μόνο λέξη διότι είναι αρκετοί οι παράγοντες όπου θα πρέπει να μελετηθούν. Για παράδειγμα, για ποιας ηλικίας κατασκευές αναφερόμαστε; Ποιο είναι το γεωλογικό υπόβαθρο; Ποιος είναι ο ακολουθούμενος αντισεισμικός κανονισμός; Σε γενικές γραμμές οι κατασκευές μας δεν συγκρίνονται με αυτές της Τουρκίας. Τα σύγχρονα σπίτια με τον τελευταίο αντισεισμικό κανονισμό θα έλεγα είναι πλήρως θωρακισμένα να αντέξουν μέχρι και ένα τέτοιο σεισμό χωρίς να πάθουν σημαντικές βλάβες στον φέροντα οργανισμό τους και σίγουρα να μην έχουμε θύματα».

Έχουμε τον καλύτερο αντισεισμικό μηχανισμό στην Ευρώπη αλλά...

«Έχουμε τον καλύτερο  αντισεισμικό κανονισμό στην Ευρώπη μέχρι και σήμερα εξαιτίας της γεωτεκτονικής μας θέσης και της συχνότητας των σεισμών. Δηλαδή ο ιστός ακόμα και σε κτίρια λίγο μετά το 80 είναι καλός στην χώρα μας χωρίς να παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα. Το μεγαλύτερο θέμα είναι με τα παλαιότερα κτίρια της δεκαετίας του 50-60 όπου είναι σίγουρα χτισμένα με τον παλαιότερο αντισεισμικό κανονισμό. Σίγουρα τα σκυροδέματα έχουν περάσει σε ένα στάδιο ταχύτερης γήρανσης και επομένως έχουμε χαμηλής μηχανικής αντοχής κατασκευές. Φυσικά δεν κάνω κανένα λόγο για την αυθαίρετη δόμηση όπου εκεί θα πρέπει να επέμβει η ελληνική πολιτεία ώστε να μπορούμε δυνητικά ως χώρα να ανταπεξέρθουμε σε μια τέτοια πιθανή εκδήλωση σεισμού».

Τα γηρασμένα σκυροδέματα

Επομένως, για τα κτίρια της χώρας μας που έχουν περάσει στο στάδιο γήρανσης ο Πέτρος Πετρούνιας είπε: «Η γήρανση των κατασκευών οπλισμένου σκυροδέματος συνοδεύεται από βλάβες στα δομικά υλικά. Η πρόληψη, η επιβράδυνση και η αποκατάσταση της φθοράς μέσω σύγχρονων μεθόδων και κανονιστικών διατάξεων διασφαλίζουν την ανθεκτικότητα της κατασκευής σε διάρκεια. Σήμερα οι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του σκυροδέματος είναι αναγνωρισμένοι και πλήθος μεθόδων πρόληψης, επιβράδυνσης και αποκατάστασης των φθορών έχουν αναπτυχθεί. Ωστόσο, πρέπει να επέλθει συστηματικός έλεγχος από ειδικούς και επιστήμονες του κλάδου».

Μην εφησυχάζουμε επειδή άντεξαν στον σεισμό της Πάρνηθας

«Σίγουρα δεν πρέπει να αρκούμαστε στο άντεξε το '99 θα αντέξει και πάλι διότι αυτό που δεν ξέρει ο κόσμος είναι ότι το σκυρόδεμα παρουσιάζει γήρανση και ότι έχει ημερομηνία λήξης δυστυχώς, οπότε εκεί πρέπει να επέμβουμε συντηρητικά».

Απαραίτητες πλέον οι γεωλογικές μελέτες

Σχετικά με νέες μεθόδους που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στους νέους κανονισμούς ο Πέτρος Πετρούνιας είπε: «Το τι πρέπει να ακολουθήσουμε για την ανέγερση μιας κατοικίας λίγο πολύ το ξέρουν όλοι. Από το κομμάτι της αδειοδότησης μέχρι και το κομμάτι της στατικής. Θα επιμείνω σε αυτό που δεν κάνουν μέχρι σήμερα πολλοί στην χώρα μας και πολλοί δεν το γνωρίζουν. Είναι φυσικά μια προληπτική αλλά πολλές φορές είναι σωτήρια η άρτια γεωλογική μελέτη πριν από την ανέγερση μιας κατοικίας ή ενός οικισμού ή ενός άλλου τεχνικού έργου. Ο ρόλος του γεωλόγου δεν είναι καθόλου τυπικός πλέον αλλά επιτακτικός και θα πρέπει πριν επενδύσουμε για μια κατοικία ή για ένα έργο να γνωρίζουμε πού ακριβώς θα το κάνουμε και να μην πούμε «…δεν πειράζει τόσα χρόνια το οικόπεδο εδώ είναι…» διότι δυστυχώς μια μεταβολή στις συνθήκες του υπεδάφους και κάτω από ένα σεισμό όπως αυτός μπορεί να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα με ρευστοποιήσεις εδαφών και πτώσεις κτιρίων. Επίσης η μελέτη των πρώτων υλών από ειδικό γεωλόγο είναι αναγκαία πλέον καθώς οι πρώτες ύλες των σκυροδεμάτων μοιάζουν με τις πρώτες ύλες όπου βάζουμε σε μια κατσαρόλα για να μαγειρέψουμε το φαγητό μας…. Κακές πρώτες ύλες σημαίνει κακής ποιότητας φαγητό..όπως προσέχουμε το φαγητό μας έτσι ακριβώς για μια φορά πριν την κατασκευή πρέπει να ελέγξουμε τις πρώτες ύλες των σκυροδεμάτων μας».

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Διαβάστε ακόμη
γεωλογική μελέτηΠέτρος ΠετρούνιαςΤουρκίασεισμόςαντισεισμική προστασία