Παγκόσμια Ημέρα κατά της Βίας και Εκφοβισμού: Είμαστε ασθενείς λόγω αδιαφορίας και συναισθηματικού αναλφαβητισμού - Η λύση στο πρόβλημα

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Βίας κι Εκφοβισμού η 6η Μαρτίου και τα ζητήματα της Βίας και του Εκφοβισμού έχουν αναδειχτεί από τα πιο σοβαρά κοινωνικά προβλήματα στις σύγχρονες κοινωνίες και ειδικά στο σχολικό περιβάλλον. Κάθε χρόνο παρότι οι ποινές αυστηροποιούνται, τα θύματα αυξάνονται. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η έλλειψη επικοινωνίας και προσφάτως ο εγκλεισμός λόγω της καραντίνας, έχουν εκτοξεύσει τα κρούσματα και κατά συνέπεια τα θύματα.

Τα power games

«Το ίδιο ισχύει για τα παιδιά και τους ενήλικες. Είναι το λεγόμενο power games στις ανθρώπινες σχέσεις. Και αυτά τα παιχνίδια τα παίζουν και οι ενήλικες και τα παιδιά. Άρα το bullying έχει ειδική παράμετρο γιατί δεν περικλείεται στο σύνθημα «μίλα μη φοβάσαι». Αυτό είναι το εγγενές πρόβλημα του bullying. Ότι το άτομο που δέχεται εκφοβισμό φοβάται. Για αυτό είναι και θέμα bullying».

Πώς ξεχωρίζουμε περιστατικά βίας και εκφοβισμού

Πως πραγματικά θα ξεχωρίσουμε ένα περιστατικό Βίας από ένα περιστατικό Εκφοβισμού ώστε να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε την ανάλογη μεθοδολογία; Η Αθήνα Καραβόλτσιου λέει: «Από τη στιγμή όμως που το παιδί πέφτει θύμα και το λέει στον εκπαιδευτικό ή στον γονέα είναι αυτομάτως θύμα βίας και όχι θύμα εκφοβισμού (bullying). Αν το παιδί αντιδράσει στη βία που δέχεται θα έχουμε βία στη βία. Πάλι δεν έχουμε εκφοβισμό (bullying). Γιατί παίζει ρόλο να τα διαχωρίζουμε όλα αυτά; Διότι άλλη μεθοδολογία θα ακολουθήσουμε για τη βία και άλλη για τον εκφοβισμό (bullying)».

Η μεθοδολογία για να αντιμετωπίσεις τη Βία

Σχετικά με τη Βία και τη μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθήσουμε τονίζει: «Για τη βία η μεθοδολογία που πρέπει να έρθει στη χώρα μας συστηματικά - ελπίζω στο νέο νομοσχέδιο που ετοιμάζεται - είναι να επιμορφωθούν κατ΄ αρχήν οι συντονιστές εκπαιδευτικοί, οι σχολικοί σύμβουλοι, τουλάχιστον δηλαδή ένας εκπαιδευτικός σε κάθε σχολείο να είναι επιμορφωμένος στη διαμεσολάβηση ή αλλιώς στη διαχείριση των συγκρούσεων μεταξύ των παιδιών.

Οι διαμεσολαβητές

«Αυτή η μεθοδολογία φτάνει να εκπαιδεύεις τους εφήβους μέχρι να διαμεσολαβούν, δηλαδή, τα ίδια τα παιδιά στις συγκρούσεις των συμμαθητών τους. Είναι οι περίφημοι διαμεσολαβητές και η μεθοδολογία διαμεσολάβηση συνομηλίκων».

Πώς διακρίνουμε τη Βία;

«Για παράδειγμα όταν μαλώνουν δύο παιδιά: Όταν σου λέει το παιδί, «κυρία με προσβάλλουν», τότε αυτό είναι βία. Εκεί η ενδεδειγμένη παγκοσμίως με τα διεθνή δεδομένα μεθοδολογία είναι η διαμεσολάβηση της σύγκρουσης. Αυτή είναι μία λεπτή επικοινωνία. Έχει δεξιότητες επικοινωνίας που αφορούν τη διαχείριση θυμού, άγχους, απογοήτευσης, ματαίωσης και της έκφρασης των αναγκών».

Τα 100 συναισθήματα που δε μπορούμε να εκφράσουμε

Όπως λέει η Αθήνα Καραβόλτσιου υπάρχουν 100 συναισθήματα που οι άνθρωποι δεν τα γνωρίζουν και άρα δε μπορούν να διαχειριστούν: «Τα συναισθήματα είναι περίπου 100. Οι ανάγκες είναι περίπου 40. Δυστυχώς αυτά δε τα γνωρίζουμε και δεν τις εκφράζουν οι άνθρωποι με ολέθρια αποτελέσματα».

Ο αναλφάβητος πληθυσμός

«Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι μιλάμε γενικά για αυτά τα θέματα ενώ οι απαντήσεις είναι πιο εξειδικευμένες και πιο επιστημονικές. Οι ειδικοί θεωρούν τον γενικό πληθυσμό συναισθηματικά αναλφάβητο. Δηλαδή, μπορεί να ξέρεις τις λέξεις αλλά δεν τις χρησιμοποιεί για να εκφράσει τα συναισθήματα και τις ανάγκες».

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών

Σημαντικό ρόλο στην επίλυση του προβλήματος θα πρέπει να παίξουν οι εκπαιδευτικοί: «Αν έστω ένας εκπαιδευτικός είναι εκπαιδευμένος θα μπορέσει να δημιουργήσει έναν πυρήνα 2-3 εκπαιδευτικών και σιγά σιγά και μία ομάδα μαθητών – ειδικά στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση – που θα μπορούν να διαμεσολαβούν στις συγκρούσεις των συμμαθητών τους. Αυτή είναι η ενδεδειγμένη διεθνής πρακτική».

 Το κουτί με τα προβλήματα

Σύμφωνα με την Αθήνα Καραβόλτσιου η πρακτική του «κουτιού» είναι μία απλή όσο και σίγουρη διαχείριση για να γίνουν ευρέως γνωστά τα προβλήματα: «Μία καλή πρακτική που πάει κοντά της είναι το περίφημο κουτί προβλημάτων της τάξης. Μπορεί να είναι σε κάθε τμήμα ένα κουτί που τα παιδιά θα ρίχνουν τα θέματα που τους απασχολούν, θα ανοίγει μία φορά την εβδομάδα και θα πηγαίνουν για διαμεσολάβηση. Όλα τα άλλα είναι άλλα λόγια να αγαπιόμαστε. Δεν κάνει όμως αυτή η μεθοδολογία για τον εκφοβισμό και το bullying και θα σας εξηγήσω τους λόγους: Γιατί στον εκφοβισμό το πρόβλημα δεν είναι διαπροσωπικό. Είναι διακοινωνικό. Δηλαδή, ο θύτης δεν επιτίθεται επειδή τα έχει με το θύμα. Το θύμα στον εκφοβισμό δεν είναι καν πρόσωπο για τον θύτη. Είναι μέσον επίδειξης δύναμης. Και σε ποιους επιδεικνύει τη δύναμη του ο θύτης; Στους θεατές, στους παρατηρητές.

Ο θύτης θέλει θεατές για να ασκήσει Εκφοβισμό 

Σχετικά με το πότε χρονικά καταγράφεται το πρόβλημα του Εκφοβισμού – bullying η Αθήνα Καραβόλτσου αναφέρει ως μία κομβική χρονιά το 2000 και εξηγεί: «Πριν το 2000 τα πράγματα δεν ήταν ξεκάθαρα. Υπήρχαν πολλές μεθοδολογίες που αποτύγχαναν χωρίς να ξέρουμε ακριβώς το «γιατί». Αποτύγχαναν επειδή νομίζαμε πως το πρόβλημα στον εκφοβισμό ήταν μεταξύ δύο παιδιών. Ο θύτης στον εκφοβισμό θα πάει για παράδειγμα να πάρει το σάντουιτς από ένα άλλο παιδί και θα του πει «τι ωραίο το σάντουιτς, θα στο φάω». Αν το θύμα δε μιλήσει πουθενά και λουφάξει φοβισμένο τότε έχει εκφοβιστεί. Ο θύτης δεν το κάνει επειδή έχει διαπροσωπικό πρόβλημα με το θύμα. Τίποτα δεν έχει με το θύμα. Για αυτό και όταν ρωτούσαν τον θύτη «τι πρόβλημα έχεις με το θύμα» εκείνο απαντούσε: Τίποτα κυρία, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Και κολλούσαμε σε αυτό το σημείο. Αργότερα, μετά το 2000 αποδείχτηκε πως το θύμα επιδείκνυε τη δύναμη του στο κοινό του, δηλαδή, στους συμμαθητές του, στην παρέα του. Ο εκφοβισμός (bullying) για να ασκηθεί από το θύμα στον θύτη θέλει κοινό, θέλει θεατές. Όπως μου είπε κάποτε ένας μαθητής θύμα (bullying): Κυρία τον είδα (σ.σ. τον θύτη) έξω από το μπάσκετ αλλά δε με βασάνισε, δε μου έδωσε καμία σημασία. Αυτό έγινε γιατί ο θύτης δεν είχε κοινό για να επιδείξει τη δύναμη του».

Πουλάει μαγκιά, αλλά ποιος την αγοράζει;

«Αυτό αποδεικνύεται από την περίφημη φράση «πουλάει μαγκιά κυρία». Και ρωτάω τότε τα παιδιά: «Σε ποιον πουλάει μαγκιά ο θύτης; Ποιος αγοράζει τη μαγκιά του; Την αγοράζει το θύμα Όχι παιδιά. Ο θύτης πουλάει μαγκιά σε σας που είστε το κοινό του. Για τα μάτια σας μόνο γίνεται όλο αυτό», τονίζει η Αθήνα Καραβόλτσου και συμπληρώνει: «Όταν το κοινό (τα άλλα παιδιά) δεν κάνουν τίποτα για να βοηθήσουν το θύμα ή δεν πάνε στον θύτη να του μιλήσουν και να του αναδείξουν τα θετικά του στοιχεία τότε γίνονται μοιραίοι και το πρόβλημα συνεχίζεται. Εάν τα παιδιά που αποτελούν το κοινό του εκφοβισμού δε μιλήσουν στον θύτη το πρόβλημα δεν θα σταματήσει. Να του πουν για παράδειγμα «ρε φίλε εσύ που τα λες ωραία, που κάνεις αστεία και είσαι δυναμικός δεν συμπεριφέρεσαι καλά (σ.σ. στο θύμα). Δεν είναι μαγκιά αυτό που κάνεις».

Εκφοβίζεται το κοινό και ανεβάζουν status τον θύτη

«Εάν λοιπόν όλοι αυτοί που αποτελούν το κοινό δεν πάρουν πρωτοβουλίες είτε προς το θύμα είτε προς τον θύτη κάνουν λάθος. Άλλες φορές βάζουν πολύ ψηλά τον θύτη και αδυνατούν να του μιλήσουν, τον θαυμάζουν ή και τον φοβούνται. Όσοι τον φοβούνται και όσοι τον θαυμάζουν τον βάζουν από πάνω τους, σε θέση ισχύος, τον ανεβάζουν σε status. Είναι το power game που λέγαμε στην αρχή. Εσείς του δίνετε δύναμη, με τον φόβο σας ή τον θαυμασμό σας ή την παθητικότητα σας. Επομένως ποιος άλλος εκφοβίζεται εκτός από το θύμα; Εκφοβίζονται και τα μέλη που αποτελούν το κοινό του θύτη, που τα ξέρουν όλα και δεν αντιδρούν. Αυτός είναι ο ορισμός του εκφοβισμού».

To προφίλ του θύτη

«Συνήθως οι θύτες είναι ηγετικές προσωπικότητες, είναι δυναμικοί χαρακτήρες που θέλουν κοινό για να αναπτυχθούν και να εκδηλώσουν την επίδειξη δύναμης τους με την ευθύνη των θεατών. Όλα αυτά δεν τα λέμε για να κατηγορήσουμε τα παιδιά. Τα παιδιά θέλουν ενδυνάμωση, ενημέρωση. Απλά πρέπει να καταλάβουμε τις μεγάλες ευθύνες που έχουμε όλοι εμείς που είμαστε θεατές. Διότι ο εκφοβισμός δε συμβαίνει μόνο μέσα στα σχολεία αλλά και έξω στην κοινωνία των ενηλίκων, στη γειτονία μας. Ανεχόμαστε τη βία. Δεν παίρνουμε θέση και δεν αναφέρουμε έστω ανώνυμα στις Αρχές ή στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή «Στο Χαμόγελο του Παιδιού» ή στον Εισαγγελέα Ανηλίκων».

Η αδιαφορία είναι κοινωνική ασθένεια

Η Σύμβουλος ψυχικής υγείας εκπαιδευτικός Αθήνα Καραβόλτσιου είναι ξεκάθαρη και στο ζήτημα των ευθυνών που έχουν άπαντες μέσα στην κοινωνία σχετικά με την αδιαφορία που επιδεικνύουν: «Η αδιαφορία είναι ασθένεια κοινωνική και το σχολείο είναι καθρέφτης της κοινωνίας. Τα παιδιά καθρεφτίζουν τους ενήλικες».
Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών είναι ένα βασικό ζήτημα ριζικής αντιμετώπισης του προβλήματος: «Οι καθηγητές χρειάζονται επιμόρφωση, όχι μόνο διαδικτυακή. Ένας σε κάθε σχολείο πρέπει να επιμορφωθεί βιωματικά, σε μία συστηματική επιμόρφωση που θα γίνει 2-3 κύκλους με συγκεκριμένη μεθοδολογία που είναι η διαμεσολάβηση. Για τον εκφοβισμό επίσης χρειάζονται επιμόρφωση διότι δεν γνωρίζουν τα πιο βασικά. Δεν γνωρίζουν πως υπάρχουν δύο μέθοδοι για τον εκφοβισμό».

Οι δύο μέθοδοι αντιμετώπισης εκφοβισμού

«Η μία είναι η Μέθοδος Ομάδας Υποστήριξης και η δεύτερη η Επανορθωτική Δικαιοσύνη. Στη Μέθοδο Ομάδας Υποστήριξης συμμετέχουν μαθητές και εκπαιδευτικοί και στην Επανορθωτική Δικαιοσύνη συμμετέχουν μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς.

Μέθοδος ομάδας υποστήριξης: Έχει μέσα τους θύτες και τους θεατές. Βασική προϋπόθεση είναι πως δεν θα υπάρχουν ποινές. Εάν υπάρξουν ποινές δεν θα έρχονται να μιλάνε τα παιδιά. Δε θα μας βοηθάνε και θα φοβούνται την εκδίκηση του θύτη η όποια εκδίκηση μπορεί να συμβεί και εκτός σχολικού χώρου.

Η ευθύνη των εκπαιδευτικών

Δεν είναι σωστός και δόκιμος επιστημονικά ο όρος ενδοσχολική βία. Ο σωστός όρος είναι βία μεταξύ μαθητών. Αν είχαμε μία ολοκληρωμένη σχολική πολιτική θα μπορούσαμε να το αντιμετωπίσουμε. Δεν είναι σωστό αυτό που λένε οι διευθυντές πως «τι να κάνω; Ήξερα πως συζητάνε πολλά πράγματα έξω από το σχολείο αλλά έξω από την πόρτα του σχολείου δεν είναι δική μου δικαιοδοσία. Όχι, δεν ισχύει αυτό.

Η Μέθοδος Ομάδας Υποστήριξης

«Η πρώτη μεθοδολογία. Παίρνεις π.χ. τον Βασίλη και τον ρωτάς γράφοντας παράλληλα και σε ένα κείμενο όλα αυτά:

Ρωτάμε λοιπόν, πες μου Βασίλη τι σου συμβαίνει;

Βασίλης: Κυρία αγχώνομαι, υποφέρω, δε θέλω να έρχομαι σχολείο.

Ρωτάμε: Έχεις φίλους;

Βασίλης: Όχι 

Ρωτάμε: Ποιους θα ήθελες να έχεις φίλους;

Βασίλης: Θα ήθελα αυτούς τους δύο (π.χ. τον Διονύση και τον Γιάννη).

Προσκαλούμε τον Διονύση και τον Γιάννη. Ποιοι είναι κοντά και παρατηρούν αυτό που συμβαίνει;

Βασίλης: Να κυρία είναι δύο κορίτσια, η Ανθή και η Μαρία που συνήθως κάνουν παρέα με αυτούς που με πειράζουν.

Προσκαλούμε την Ανθή και τη Μαρία. Ψάχνουμε επίσης και ένα θετικό πρότυπο στην τάξη που όλοι μέσα στην τάξη το σέβονται. Είναι π.χ. η Ελένη. Προσκαλούμε και την Ελένη.

Προσκαλούμε επίσης και τους θύτες. Επομένως έχουμε τους θύτες, τους παρατηρητές, το θετικό πρότυπο, τους φίλους του Βασιλάκη και δύο εκπαιδευτικούς. Δηλαδή, 10 άτομα. Προσοχή, δεν είναι παρόν ο Βασιλάκης!

Γεια σας παιδιά. Ευχαριστώ που ήρθατε. Δείτε τι έχει γράψει ο Βασίλης στο κουτί γιατί έχω ένα πρόβλημα και πρέπει να βρω τη λύση και θέλω τη βοήθεια σας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό να ειπωθεί.

Εάν ειπωθεί «αμάν ρε Αλκιβιάδη πάλι με εσένα θα ασχολούμαστε; Πάλι πείραξες τον Βασίλη; Έλα με τους γονείς σου αύριο και πάρε και μία τριήμερη αποβολή» το χάσαμε. Αυτά δεν θα οδηγήσουν πουθενά. Βγάζουμε επιθετικότητα στον θύτη ο οποίος προφανώς για να τα κάνει αυτά από κάπου αλλού – ίσως και από το σπίτι του – έχει δεχτεί και αυτός επιθετικότητα ή βία. Διαβάζουν λοιπόν τα παιδιά αυτά που έχει γράψει ο Βασιλάκης ή που ενδεχομένως και έχει σχεδιάσει». 

Οι τρεις ερωτήσεις κλειδιά

«Τρεις ερωτήσεις είναι η μεθοδολογία και δεν χρειάζεται να την εφαρμόσει ψυχολόγος όπως λένε οι εκπαιδευτικοί.

Το λένε γιατί φοβούνται και είναι ανεπιμόρφωτοι.

Πρώτη ερώτηση: Τι αισθάνεστε από αυτά που διαβάζετε; Τα παιδιά θα απαντήσουν: «εκπλήσσομαι ή δεν το περιμέναμε».

Δεύτερη ερώτηση: Τι προτίθεστε να κάνετε για τον Βασιλάκη; Τα παιδιά αναρωτιούνται: «Τι να κάνουμε κυρία για τον Βασιλάκη;» Οτιδήποτε μπορεί να τον στηρίξει συναισθηματικά. Τα παιδιά θα αντιδράσουν «Κυρία εγώ θα του λέω μία καλημέρα. Κυρία θα τον πάρω και στο μπασκετάκι να παίξουμε. Θα τον πάρουμε και στην παρέα μας». Να ξέρετε πως σχεδόν τίποτα από αυτά δεν θα γίνει στην πραγματικότητα, απλά τα παιδιά εκείνη τη στιγμή θέλουν να ωραιοποιήσουν την κατάσταση. Δε μας νοιάζει όμως...

Τρίτη ερώτηση: Ευχαριστώ πολύ για τη συνεργασία. Θα τα πούμε σε μία εβδομάδα να μου πείτε πως πάνε τα πράγματα με τον Βασίλη. Και τους δίνεις ένα χαρτάκι που τους γράφεις. π.χ. ευχαριστώ την Ανθή που συμμετείχε και που λέει του Βασίλη μία καλημέρα κλπ. Γεια σας παιδιά...

Οι θύτες δεν έχουν τι να πουν

Οι θύτες είναι οι μόνοι που δεν θα μιλήσουν γιατί δεν έχουν τι να πουν. Το πολύ πολύ κάποιος να πει «δεν είναι έτσι τα πράγματα» για να αλλάξουν την ατζέντα. Τότε ο καθηγητής πρέπει να επιμείνει στη γραμμή του και να πει στα παιδιά πως «εγώ σας ρώτησα τι νιώθετε για αυτό το πρόβλημα».

Στόχος μας είναι ο θύτης

«Μετά από μία εβδομάδα επανερχόμαστε. Θα κάνουμε μία ερώτηση που είναι η ίδια προς όλους για να διαπιστώσουμε την πρόοδο σε αυτά που δεσμεύτηκαν τα παιδιά στην πρώτη συνάντηση. Σε αυτή τη φάση μας ενδιαφέρει πιο πολύ τι θα πει ο θύτης όταν θα έρθει η σειρά του και όχι τα υπόλοιπα παιδιά. Φτάνουμε λοιπόν στον θύτη που σίγουρα από μέσα του μπορεί να σκέφτεται «μας έπρηξες με τον Βασιλάκη» αλλά επειδή δε μπορεί να το πει απ΄ έξω του θα απαντήσει «δεν ξέρω και δεν ασχολούμαι».

Πετύχαμε γιατί ο θύτης δεν θα ασχοληθεί πάλι με το θύμα

«Εκεί του δίνεις το χέρι σου και τον επιβραβεύεις για τη «συνεργασία». Τότε η μεθοδολογία έχει πετύχει, διότι αυτό που θέλουμε είναι ο Αλκιβιάδης να μην ασχολείται με τον Βασιλάκη. Γιατί πέτυχε; Γιατί είναι παρόντες οι θεατές και οι θύτες. Οι θεατές μετά από αυτό να είστε σίγουροι πως δεν θα θαυμάζουν πια τους θύτες και αμέσως πλην σαφώς οι θύτες αποδομούν και αποδοκιμάζουν τη συμπεριφορά του θύτη».

Αλλάζει ο προβολέας της αρνητικής προσοχής

«Ο προβολέας της αρνητικής προσοχής που είναι πάνω στον θύτη τον παίρνουμε από τον θύτη και τον ρίχνουμε πάνω στον Βασιλάκη ο οποίος είναι το κέντρο του ενδιαφέροντος μας. Και όλοι οι θεατές ασχολούνται με τον Βασιλάκη και άρα αποδοκιμάζουν τους θύτες και κυρίως δεν φοβούνται να το κάνουν όλο αυτό γιατί το σχολείο δεν τιμωρεί, δεν εκδικείται, δεν ντροπιάζει τον θύτη, δεν του κουνάει το δάχτυλο, δεν τον απομονώνει, δεν τον εξευτελίζει. Απόλυτος σεβασμός στον θύτη. Αυτό τον θεραπεύει. Αυτό του λείπει. Για αυτό αυτή η μεθοδολογία πετυχαίνει. Γιατί τον κατεβάζει σε status αφού κανείς δεν τον θαυμάζει και κανείς δεν τον φοβάται. Του κάνω σαν σχολείο κάτι κακό; Όχι Δεν υπάρχει κίνητρο εκδίκησης και τα παιδιά δεν φοβούνται. Επίσης ευαισθητοποιώ τα παιδιά. Και αυτό το χρειάζονται τα παιδιά. Λίγο να νοιαστούν, να δείξουν ενσυναίσθηση. Χρειάζεται πρόγραμμα ενσυναίσθησης τα παιδιά στο σχολείο. Αυτή η μεθοδολογία πετυχαίνει κατά 70%. Είναι πολύ αποτελεσματική. Αυτή η μέθοδος αφορά μόνο τον εκφοβισμό, όχι για τη βία».

Η μέθοδος της Επανορθωτικής Δικαιοσύνης

«Και αν δεν δουλέψει αυτή η μέθοδος πηγαίνουμε στην δεύτερη όπου συμμετέχουν και οι γονείς και είναι η Επανορθωτική Δικαιοσύνη που είναι και για τη βία και για τον εκφοβισμό. Τι θέλουν λοιπόν οι γονείς; Οι γονείς του θύματος θέλουν να δουν τους άλλους γονείς του θύτη».

Γιατί τα σχολεία αποφεύγουν να καλούν τους γονείς

«Τα σχολεία όμως αποφεύγουν να καλούν τους γονείς γιατί φοβούνται τις συγκρούσεις και δε ξέρουν πως να τους διαχειριστούν. Αφού δεν ξέρουν καλά κάνουν και δεν τους καλούν. Οι γονείς βλέποντας πως το σχολείο «αδιαφορεί» ή «κουκουλώνει» - στην ουσία δεν αδιαφορεί αλλά δε ξέρει τι να κάνει – επικοινωνούν μόνοι τους και συνήθως έχουμε συγκρούσεις, ακραίες καταστάσεις και απειλές και το πρόβλημα διογκώνεται και χειροτερεύουν την κατάσταση. Η μέθοδος της επανορθωτικής δικαιοσύνης τους βοηθάει να λειτουργούν θεσμικά. Τους καλεί το σχολείο, ο θεσμός, ο φορέας. Καλεί λοιπόν τους γονείς του θύματος, το θύμα και έναν φίλο του. Καλεί τους γονείς του θύτη, τον θύτη και έναν φίλο του. Και δύο εκπαιδευτικοί σύνολο 10 άτομα».

Τι γίνεται αν μαλώσουν οι γονείς;

Η μεγαλύτερη δυσκολία για τους εκπαιδευτικούς είναι να διαχειριστούν τους γονείς, ειδικά αυτούς που έχουν συγκρουστεί μεταξύ τους: «Το πιθανότερο είναι πως οι γονείς να μαλώσουν ή να έχουν ήδη μαλώσει πριν από τη συνάντηση. Ο εκπαιδευτικός εάν δει πως η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη τους λέει «δεν πειράζει, θα βρεθούμε μία άλλη φορά. Εγώ οργάνωσα τη συνάντηση, εγώ την κόβω». Τους δίνει έτσι μία ευκαιρία αυτοπειθαρχίας. Αν αυτοπειθαρχήσουν ξεκινάς και τους λες «ήρθαμε εδώ να διαχειριστούμε τη βίαιη επικοινωνία των παιδιών και δε θα επιτρέψω βίαιη επικοινωνία μεταξύ σας.

Τους ρωτάς λοιπόν την εκδοχή τους για το περιστατικό. Οι γονείς θα πουν τη δική τους εκδοχή. Δεν τους διορθώνουμε.

Δεύτερη ερώτηση προς τους γονείς: Τι νιώσατε από το περιστατικό των παιδιών;

Οι γονείς του θύτη θα πουν ντραπήκαμε, δεν είναι σωστό κλπ. Οι γονείς του θύματος θα πουν πιο πολλά, αγχωθήκαμε, φοβηθήκαμε, δεν κοιμόμαστε, δώσαμε πολλά λεφτά σε ψυχολόγους κλπ.

Τρίτη ερώτηση, τι προτείνετε να γίνει για να αποκατασταθεί η βλάβη που προκλήθηκε;

Προτείνουν όλοι αλλά τελευταίος μιλάει ο θύτης. Του λες εσύ θα αποφασίσεις.

Το ελάχιστο το προτείνουν οι γονείς του θύτη. Οι γονείς τους θύματος θα ζητήσουν περισσότερα, μέχρι και χρήματα».

Στο τέλος ρωτάς τον θύτη

Ο θύτης σύμφωνα με την Αθήνα Καραβόλτσιου είναι το κλειδί στη μεθοδολογία: «Στο τέλος όμως ρωτάς τον θύτη και του λες: Σε εμπιστεύομαι, ξέρεις να ξεχωρίζεις το σωστό από το λάθος και θέλεις να αποκαταστήσεις τη βλάβη που προκάλεσες. Αυτή τη θέση που βάζουμε τον θύτη είναι θέση λύτρωσης, κάθαρσης, απόλυτου σεβασμού. Αυτό είναι που του λείπει. Του αυξάνεις την ενσυναίσθηση γιατί κανείς δεν του έδειξε ενσυναίσθηση. Οταν τον βάζεις σε αυτή τη θέση τα παιδιά ανακουφίζονται. Προτείνει ο ίδιος ο θύτης τη λύση. Η μεθοδολογία αυτή είναι πολύ αποτελεσματική, πολύ δυνατή. Θέλουμε κάτι καλύτερο από αυτό; Ούτε συγγνώμες ψεύτικες, ούτε λεφτά, ούτε τίποτα».

Αυτά είναι άγνωστα στη χώρα μας

«Δυστυχώς και οι δύο μεθοδολογίες είναι άγνωστες στη χώρα μας. Ελπίζω να έρθει κάποια στιγμή κάτι συντονισμένο από την Πολιτεία και επιμορφωτικά και σαν κανόνα για να μην κάνει ο καθένας ότι θέλει. Να βασιστεί η Πολιτεία σε επιστημονικά αποδεδειγμένα αποτελεσματικές μεθόδους και επειδή ακούω πως θα αυξηθούν οι ποινές αυτά δεν στέκονται».

Με τιμωρίες δεν θα κάνουμε τίποτα

«Η θα πάρουμε μία θέση πως το φαινόμενο αντιμετωπίζεται μη τιμωρητικά όπως ισχύει διεθνώς ή θα κάνουμε κάτι μεσοβέζικο που θα έχει λίγο απ΄ όλα, λίγο από ποινές και λίγο από μεθοδολογία και θα μείνουμε πίσω. Αν αντιμετωπίζονταν το πρόβλημα με ποινές δεν θα υπάρχει το πρόβλημα. Είναι αυταπόδεικτο, διότι ποινές έχουμε στη Δευτεροβάθμια. Έχουμε δει βελτίωση; Ίσα ίσα οι ποινές όχι μόνο είναι αναποτελεσματικές αλλά αυξάνουν και την εκδίκηση από τον θύτη».

Ελπίζω κάποια στιγμή να τα εφαρμόσουν

Κλείνοντας η Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και εκπαιδευτικός Αθήνα Καραβόλτσιου εκφράζει την ελπίδα κάποια στιγμή να αλλάξει όλο το πλαίσιο αντιμετώπισης του προβλήματος: «Υπάρχουν στη χώρας μας πανεπιστημιακοί που αυτά τα γνωρίζουν και ελπίζω κάποια στιγμή να γίνουν όλα αυτά. Ελπίζω να τα υιοθετήσουν. Με την καραντίνα τα παιδιά είναι σα να έχουν ξεχάσει να συνυπάρχουν και τα δυσκολεύει πολύ. Έχουν χάσει τα όρια τους. Δεν ξέρουν που σταματούν τα όρια τους και που αρχίζουν τα όρια των άλλων. Βλέπω πως τα παιδιά έχουν προβλήματα στην κοινωνικοποίηση».

Καραβόλτσιου Αθηνά - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - https://athinakaravoltsou.com/index