Δραματικό ρεκόρ εργατικών δυστυχημάτων στην Ελλάδα τα δύο τελευταία χρόνια - Πιέζουν τους εργαζόμενους να μην δηλώνουν ατυχήματα

Ραγδαία κλιμάκωση του αριθμού των θυμάτων εργατικών δυστυχημάτων παρατηρείται στην Ελλάδα τα τελευταία 2 χρόνια, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα με αφορμή τον εορτασμό της ημέρας για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία που για την Ελλάδα είναι περισσότερο μία μαύρη ημέρα μνήμης για εκατοντάδες ανθρώπους που έφυγαν από τα σπίτια τους για τη δουλειά, αλλά δεν επέστρεψαν ποτέ. Λίγες ώρες μετά την δημοσιοποίηση των στοιχείων, ένας χειριστής γερανού, δίνει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή, καθώς το όχημα που οδηγούσε χτύπησε σε ηλεκτροφόρα καλώδια της ΔΕΗ και άρπαξε φωτιά, με αποτέλεσμα ο ίδιος να υποστεί ηλεκτροπληξία.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία μόνο φέτος πριν καλά - καλά εκπνεύσει ο τέταρτος μήνας του έτους οι νεκροί εν ώρα εργασίας έχουν ήδη φτάσει τους 57, ενώ η εκτόξευση του αριθμού των θυμάτων φαίνεται ξεκάθαρα και από τα στοιχεία των προηγούμενων ετών. Σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές:

• Το 2018 έχασαν τη ζωή τους πάνω στη δουλειά 46 άτομα.
• Το 2019 εν ώρα εργασίας πέθαναν ή σκοτώθηκαν 51.
• Το 2020 ο αριθμός των θυμάτων ήταν 41.
• Το 2021 οι νεκροί εργαζόμενοι ήταν 31.
• Το 2022 ο αριθμός των θυμάτων έφτασε τους 104!

«Παρατηρούμε έναν υπερδιπλασιασμό σε ετήσια βάση. Μόνο φέτος έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι εργαζόμενοι από τις ετήσιες αναφορές των χρόνων προ του 2022», επεσήμανε ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (EU OSHA), Ανδρέας Στοϊμενίδης κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την Παρασκευή.

Σύμφωνα με τον ίδιο μάλιστα, μεγάλος αριθμός εργατικών ατυχημάτων παραμένει αδήλωτος ύστερα από πιέσεις στους εργαζομένους να μη δηλωθούν τα συμβάντα ως εργατικά ατυχήματα.

Τα πορίσματα καθυστερούν

Επιπλέον, τα πορίσματα συνήθως καθυστερούν με αποτέλεσμα την τεράστια ταλαιπωρία των οικογενειών των θυμάτων καθώς η χώρα μας δεν έχει μία δομή καταγραφής της διαδικασίας διερεύνησης των εργατικών ατυχημάτων, της ιστορικής συνέχειας, ενώ και οι εισαγγελικές αρχές δε δίνουν στη δημοσιότητα τα πορίσματα έως ότου ολοκληρωθούν οι δικαστικές υποθέσεις με αποτέλεσμα «να χάνεται η πληροφορία από ένα σημείο και μετά», όπως είπε ο κ. Στοϊμενίδης προσθέτοντας ότι η δικαιοσύνη θα πρέπει να απονέμεται ταχύτερα.

Χαίνουσα πληγή φαίνεται ότι είναι οι εργολαβίες με εργαζομένους σε πολλούς κλάδους να είναι εργολαβικοί: «Υπάρχουν εργολαβικοί εργαζόμενοι 5ου ή 6ου βαθμού, οι οποίοι στην κυριολεξία δε γνωρίζουν για ποιον ακριβώς δουλεύουν», ανέφερε ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ υπογραμμίζοντας ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός εργολαβίας, τόσο λιγότερο τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας.

Στις βασικές αιτίες γι΄αυτήν την εκτόξευση του αριθμού των θυμάτων, ο ίδιος συμπεριέλαβε τη μη προτεραιοποίηση των θεμάτων υγείας και ασφάλειας στην εργασία, την κακή λειτουργία της τριμερούς επιτροπής διαλόγου μεταξύ εργοδοτών, εργαζομένων και κυβέρνησης και την αποδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την προηγούμενη χρονιά, είπε πως «η αγορά άνοιξε μετά την πανδημία με άγριους ρυθμούς, ενώ νομοθετήθηκαν κανόνες που καλύπτουν την εντατικοποίηση της εργασίας και δεν επανήλθαμε στις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας με τη χώρα να παραμένει ουσιαστικά σε μνημονιακό καθεστώς.

Ο ίδιος ανέφερε τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις νομοθέτησης, οι οποίες δυσχεραίνουν τις συνθήκες εργασίας και συγκεκριμένα:

1. Ο νόμος 4808 του 2021 εντατικοποιεί την εργασία και περιστέλλει τη συνδικαλιστική δράση: «Η δραματικά αρνητική συνέπεια φάνηκε με τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, πριν από την οποία τα σωματεία προειδοποιούσαν με κινητοποιήσεις με θέμα την κακή κατάσταση του σιδηροδρόμου, οι οποίες κρίνονταν παράνομες και καταχρηστικές. Ηταν όμως πραγματικά παράνομες, όπως έδειξε η τραγική συνέχεια;» αναρωτήθηκε τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά ολόκληρη την κοινωνία.
2. Οι διατάξεις του υπουργείου Ανάπτυξης, οι οποίες έδωσαν τη δυνατότητα χρήσης ανυψωτικών μηχανημάτων έως 2 τόνων από μη αδειοδοτημένους εργαζομένους, όταν η ρύθμιση αυτή αφορά σχεδόν το 90% των χειριστών.
3. Ο νόμος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που έδωσε τη δυνατότητα σε μη αδειοδοτημένους ηλεκτρολόγους να εργάζονται στο έδαφος,

Οι επικίνδυνες συνθήκες εργασίας

Την ίδια στιγμή οι εργαζόμενοι βρίσκονται να δουλεύουν συχνά κάτω από επικίνδυνες συνθήκες, τις οποίες μόνο οι εργοδότες μπορούν να ορίσουν σε μία βάση αρνητικού «εθελοντισμού». Παράλληλα, τίθεται και ζήτημα ελεγξιμότητας δεδομένου ότι δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος των συνθηκών εργασίας, ενώ παρατηρείται και μια σαφής ανισότητα καθώς το όποιο οικονομικό όφελος από την έκθεση των εργαζομένων σε επικίνδυνες συνθήκες το καρπώνονται οι εργαζόμενοι, ενώ αντίθετα η όποια οικονομική επιβάρυνση αφορά κυρίως το θύμα και ευρύτερα το κοινωνικό σύνολο.

Δεν καταγράφονται οι επαγγελματικές ασθένειες

Στο μεταξύ στη χώρα μας δεν καταγράφονται οι επαγγελματικές ασθένειες. Αποτέλεσμα – σύμφωνα με τον κ. Στοϊμενίδη είναι στην Ευρώπη να υπάρχει η αποδοχή 200.000 θανάτων ετησίως εξαιτίας ασθενειών που άπτονται με το επάγγελμα των εργαζομένων και στην Ελλάδα η τελευταία σχετική καταγραφή να έχει γίνει πριν από 5 χρόνια!

«Επιλέγουμε να μη βλέπουμε το πρόβλημα και προτιμάμε να το κρύβουμε», σημείωσε χαρακτηριστικά προσθέτοντας ότι δε λειτουργούν τα εργαστήρια του υπουργείου Εργασίας και ενώ υπάρχει ο σχετικός εξοπλισμός, δε βρίσκεται χώρος για να στηθεί. «Δεν υπάρχει προσυμπτωματικός έλεγχος. Ζητήστε στοιχεία από τους δήμους για το πόσοι εργαζόμενοι στη διαχείριση απορριμμάτων εμβολιάζονται», ανέφερε.

Δεν υπάρχει μηχανισμός παρακολούθησης της υγείας των τραυματιών

Την ίδια στιγμή συγκεχυμένη παραμένει η εικόνα και για όσους εργαζομένους τραυματίζονται σοβαρά και στη συνέχεια δεν μπορούν να εργαστούν. Σε σχετική ερώτηση του «Εθνους» ο κ. Στοϊμενίδης απάντησε ότι «μετά τα εργατικά δυστυχήματα, υπάρχουν δεκάδες νοσηλείες σε ΜΕΘ και εκατοντάδες σε Κέντρα Αποκατάστασης, αλλά δεν υπάρχει επίσημος μηχανισμός παρακολούθησης της πορείας της υγείας αυτών των ανθρώπων. Οι 104 νεκροί του 2022 είναι ένας υψηλός αριθμός, αλλά μάλλον χαμηλός σε σχέση με την πραγματικότητα».

Ο ίδιος μάλιστα τόνισε ότι χαρακτηριστικό της ελάχιστης σημασίας που δίνεται στην Ελλάδα στα ζητήματα Υγείας και ασφάλειας στην εργασία (ΥΑΕ) είναι το γεγονός ότι πολλοί από τους αλλοδαπούς εργαζομένους που δούλεψαν για χρόνια στη χώρα μας, επιστρέφουν στις πατρίδες τους διότι πλέον οι συνθήκες εκεί είναι καλύτερες: «Από την αντίστοιχη δομή της Αλβανίας με την οποία συνεργαζόμαστε ενημερωνόμαστε ότι πολλοί επιστρέφουν επειδή οι μισθοί και οι συνθήκες εργασίας είναι καλύτερες».

Αναφερόμενος στην πρόσφατη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, η οποία συγκλόνισε το πανελλήνιο, ο κ. Στοϊμενίδης τόνισε ότι υπάρχει ζήτημα με τη διαδικασία συντήρησης των υποδομών της χώρας συμπληρώνοντας πως και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας θα μπορούσε να αξιολογήσει καλύτερα τα ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία τόσο σε σιδηροδρομικά οσο και σε οδικά έργα.

Επεσημανε επίσης ότι «μόνο στη χώρα μας σε περίπτωση ατυχυμάτων/δυστυχημάτων μπαίνει άμεσα στην κουβέντα ζήτημα ευθύνης του εργαζομένου. Στο εξωτερικό οι πρώτες ερωτήσεις αφορούν την εκπαίδευσή του, ενδεχόμενη υπερεργασία, καταλληλότητα του χώρου και συνθήκες δουλειάς».

Χάος σε μεταλλεία – λατομεία

Για τη σχεδόν παντελή έλλειψη ελέγχων σε μεταλλεία – λατομεία, στην οποία είχε αναφερθεί πρόσφατα το «Εθνος» με εκτενές ρεπορτάζ μίλησε και ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ τονίζοντας πως όλο το έργο για το υπουργείο Περιβάλλοντος από την αδειοδότηση, την πρόληψη και την ασφάλεια για 1.000 λατομεία στην Ελλάδα έχει ανατεθεί σε μόλις 5 μετελλειολόγους μηχανικούς χωρίς όχημα στη διάθεσή τους.

Την ίδια στιγμή στην Κύπρο για 70 λατομεία υπάρχουν 7 επιθεωρητές με 7 διαθέσιμα οχήματα.

Μεγάλες και αδήλωτες οι απώλειες στον αγροτικό κλάδο

Τα 27 έφτασαν τα θύματα εργατικών δυστυχημάτων στον αγροτικό κλάδο το 2022. Μεγάλο ποσοστό έχασε τη ζωή του σε ανατροπή τρακτόρων, η οποία δηλώθηκε ως τροχαίο: «Η χώρα μας δεν έχει κυρώσει κάποια διεθνή σύμβαση που να αφορά τον αγροτικό κλάδο όταν μόνο φέτος μετράμε ήδη 5 θύματα», σημείωσε ο κ. Στοϊμενίδης.

Ο ίδιος αναφέρθηκε σε ένα εκρηκτικό μίγμα που οδηγεί στο να υποδηλώνονται τα δυστυχήματα του κλάδου καθώς πρόκειται συχνότατα για ανθρώπους που είναι εποχικοι εργαζόμενοι, μετανάστες, που δεν έχουν εκπαιδευτεί σχετικά, είναι άτομα χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και δεν είναι οργανωμένοι σε συνδικάτα.

Εκφοβισμός στο χώρο εργασίας

Ο κ. Στοϊμενίδης σχολίασε και τις πανηγυρικές ανακοινώσεις της Πολιτείας για την αντιμετώπιση 100 περιστατικών εκφοβισμού σε χώρους εργασίας το 2022 σημειώνοντας ότι και σε αυτό το πεδίο η λειτουργία των μέτρων δεν είναι αποτελεσματική. Κι αυτό διότι από τα 100 περιστατικά, τελικώς διερευνήθηκε μόνο το 66% καθώς στα υπόλοιπα υπήρξε κάποια συμφωνία, ενώ και από αυτό το 66%, μόνο τα μισά οδεύουν προς τη δικαιοσύνη.