Ο Κήπος της Λυσούς: Πώς ένα γερμανικό μοντέλο δίνει δεύτερη ζωή σε άτομα με νοητική υστέρηση στην Καλαμάτα

«Θέλω να γίνω αγρότης και να καλλιεργήσω κάποια στιγμή τα δικά μου χωράφια, να παράγω τα δικά μου προϊόντα και να τα πουλάω στον κόσμο» λέει στο ethnos.gr ο 18χρονος Αλέξανδρος ο οποίος καθημερινά παρακολουθεί μαθήματα βιολογικής καλλιέργειας στον «Κήπο της Λυσούς» στην Καλαμάτα.

Με τη γη και τις αγροτικές δουλειές θέλει να ασχοληθεί και η 21χρονη Μαρίνα. Εδώ και χρόνια ασχολείται στα θερμοκήπια της καλαματιανής ΜΚΟ που έστησαν δύο Γερμανίδες, η Eva Lang και η Spelich Waltraud πριν 6 χρόνια. Η 21χρονη φυτεύει και μαζεύει καθημερινά κρεμμύδια, αγγούρια, ντομάτες ενώ στον ελεύθερο χρόνο της στο κτήμα κάνει και άλλες δραστηριότητες όπως ζωγραφική και χειροτεχνίες.

Ο Αλέξανδρος και η Μαρίνα είναι δύο από τα συνολικά 22 παιδιά με νοητική υστέρηση και ελαφριά αναπηρία που ακολουθούν την τριετή άτυπη εκπαίδευση που τους προσφέρει δωρεάν ο «Κήπος της Λυσούς», σπάζοντας το φράγμα της απομόνωσης και κερδίζοντας το στοίχημα της ζωής. Συνολικά φοιτούν στο αγρόκτημα φέτος 23 παιδιά και τον επόμενο χρόνο ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε 30.

Ήδη επτά μαθητές έχουν ολοκληρώσει το τριετές πρόγραμμα και βρίσκονται στο στάδιο ένταξης στην εργασία. Απασχολούνται εδώ και δύο χρόνια σε μια εταιρία στην Μάνη που λέγεται το βοτάνι της Λυσούς και δραστηριοποιείται στην καλλιέργεια αρωματικών φυτών σε επαγγελματικό επίπεδο.

Από τις 8:30 το πρωί τα παιδιά δουλεύουν στο αγρόκτημα και στα θερμοκήπια, φυτεύουν, σκαλίζουν, ξεχορταριάζουν και μαζεύουν την παραγωγή. Στα διαλείμματα συζητούν με τα άλλα παιδιά τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους ενώ κάθε Πέμπτη πηγαίνουν στη λαϊκή για να πουλήσουν τη σοδειά τους. 

«Πριν 4-5 χρόνια βγαίναμε βόλτα με τα παιδιά, ζητούσαν νερό από καταστήματα και δεν τους έδιναν. Δεν τους καταλάβαιναν και εκείνα αντιδρούσαν κλαίγοντας. ‘Εγώ νερό ζητάω και δεν με εξυπηρετούν’ έλεγαν. Έπρεπε να μπω εγώ μέσα στο κατάστημα για να τακτοποιηθεί η επιθυμία τους. Σήμερα, πλέον, έχουν άλλη συμπεριφορά. Τα παιδιά θα μπουν μέσα στο κατάστημα, θα διεκδικήσουν αυτό που θέλουν και θα εξυπηρετηθούν» εξηγεί στο ethnos.gr η κοινωνική λειτουργός της ΜΚΟ Σάντυ Χρηστίδου.

Όταν πρωτοξεκίνησε να δουλεύει ο γεωπόνος Γιώργος Μαρκόπουλος αντιμετώπισε μια δυσκολία στη συνεργασία με τα παιδιά ενώ είδε τον φόβο στα μάτια τους από το μπούλινγκ που είχε υποστεί.

«Δεν υπήρχε διάθεση για συνεργασία και μεταξύ τους τα παιδιά δεν μπορούσαν να τα βρουν. Υπήρχαν εντάσεις και νεύρα. Τα παιδιά αυτά έχουν γνωρίσει τόση άρνηση και περιθωριοποίηση που φοβούνται να βγουν έξω να μιλήσουν και να συναναστραφούν με ανθρώπους. Δεν έχουν καθόλου αυτοπεποίθηση. Όλα αυτά, όμως, με πολύ δουλειά και υπομονή έχουν εξαλειφθεί. Πλέον για αυτά είμαι σαν δεύτερος πατέρας τους» λέει στο ethnos.gr ο κ. Μαρκόπουλος.

Στον «κήπο της Λυσούς» τα παιδιά μαθαίνουν να ασχολούνται δημιουργικά και παραγωγικά στην φύση, έχοντας τον δικό τους προσωπικό σκοπό να εκπληρώσουν. Να πάψουν να αισθάνονται ότι ζουν στο περιθώριο και ξεκομμένοι από όλες τις αναγκαίες υποχρεώσεις ενός ενήλικα, αλλά ότι ανήκουν κάπου, προσφέρουν και λαμβάνουν. Έτσι, αποκτούν γνώσεις και κατ΄ επέκταση δικαιώματα.

Επιπλέον, κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής τους συμμετέχουν ανά ομάδες σε βιωματικές ασκήσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται κυρίως μέσα από χειροτεχνίες και μουσικοκινητικές δράσεις. Επεξεργάζονται και μαθαίνουν να διαχειρίζονται το συναισθηματικό κομμάτι της ματαίωσης, του φόβου για το μέλλον και του στίγματος που τα ακολουθεί από την στιγμή που σύναψαν τις πρώτες διαπροσωπικές τους σχέσεις.

«Σκοπός μας είναι να τους δώσουμε βασικές γνώσεις και τα εφόδια για να ξεκινήσουν μια δική τους επιχειρηματική μονάδα. Μεγαλύτερη, όμως, αξία από την καλλιέργεια είναι η κοινωνικοποίηση αλλά και να μαθαίνουν να διαχειρίζονται τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους» προσθέτει ο κ. Μαρκόπουλος.

Πως ξεκίνησε η προσπάθεια 

Πίσω από την προσπάθεια βρίσκονται δύο Γερμανίδες η Eva Lang και η Spelich Waltraud ενώ η λειτουργία του αγροκτήματος βασίζεται σε επιχορηγήσεις από την Γερμανία. Οι δυο τους βρίσκονται τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα. «Διαπίστωσαν ότι υπήρχε ένα κενό μετά την υποχρεωτική εκπαίδευση που παρείχε η πολιτεία τελειώνοντας το ειδικό σχολείο στα 18-19. Μετά την εκπαίδευση που παρείχε το κράτος αυτά τα παιδιά δεν είχαν τι να κάνουν, με τι να ασχοληθούν και έτσι κλείνονταν στο σπίτι.

Αποφάσισαν, λοιπόν,  να φτιάξουν ένα εκπαιδευτικό φυτώριο στο οποίο θα μπορούν δια βίου πλέον στην πράξη να εκπαιδεύονται στην βιολογική καλλιέργεια ώστε να μπορέσουν μελλοντικά κάπου να απασχοληθούν» εξηγεί ο κ. Μαρκόπουλος.

Αρωγός στην προσπάθεια του κήπου της Λυσούς είναι το Life Skills (Δεξιότητες Ζωής). Είναι ένα πρόγραμμα επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης νέων που διοργανώνεται από το British Council. Το Life Skills έχει ως στόχο να εξελίξει τις επαγγελματικές προοπτικές των νέων (18 έως 30 ετών) που βρίσκονται είτε εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης, ή κατάρτισης, είτε που επιθυμούν μια θετική αλλαγή σταδιοδρομίας στην καριέρα τους, ώστε να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον.

«Υπάρχουν πολλοί νέοι στην Ελλάδα που είτε βρίσκονται εκτός εργασίας, είτε οι συνθήκες εργασίας δεν είναι αυτές που προσδοκούν, είτε βρίσκονται σε μία εργασία που δεν τους αρέσει. Σε όποια κατηγορία και να είναι ένας νέος ή μία νέα, σίγουρα ο αρνητικός αντίκτυπος στη διαβίωση και την ψυχική υγεία είναι μεγάλος. Μέσα από το πρόγραμμα Life Skills θέλουμε να δώσουμε την ευκαιρία για αναστοχασμό, νέες δεξιότητες, χώρο, χρόνο και κίνητρο για προγραμματισμό προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης μα πάνω από όλα, ευκαιρία να δοκιμαστούν σε ένα νέο επαγγελματικό περιβάλλον μέσω της αμειβόμενης και με πλήρη ασφάλεια πρακτικής άσκησης. Το μήνυμα που παίρνουμε είναι ότι η δράση αυτή έχει δώσει ελπίδα και αυτοπεποίθηση σε ένα πλαίσιο που σέβεται τις νέες και τους νέους και αναγνωρίζει την αξία τους», λέει στο ethnos.gr η Μαρία Νομικού, Regional Lead Youth, Skills and Schools, EU Region, British Council