Ναυάγιο στην Πύλο: Τα σενάρια για τη βύθιση του δουλεμπορικού - Αντικρουόμενες εκδοχές για τις συνθήκες στο αλιευτικό και αναπάντητα ερωτήματα

Σχεδόν δύο ημέρες μετά το ναυάγιο του αλιευτικού σκάφους ανοιχτά της Πύλου, που έστειλε στον θάνατο τουλάχιστον 78 ανθρώπους αμείλικτα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα με πρώτο και κύριο να είναι ο ακριβής αριθμός των επιβαινόντων στο σκάφος.

Όπως μετέδωσε το OPEN, οι μετανάστες που επέβαιναν στο πλοίο, υποστηρίζουν ότι άγγιζαν τους 750 ανθρώπους, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά. Πηγές του Λιμενικού που επικαλείται το OPEN ωστόσο εκτιμούν ότι ήταν αρκετά λιγότεροι.

Σε δημοσίευμά της η La Repubblica αναφέρει: «Όλοι άνδρες, Σύροι, Αφγανοί, Πακιστανοί, Αιγύπτιοι. Διότι τα δύο καταστρώματα του σκάφους που αναχώρησε από το Τομπρούκ το Σάββατο με 750 επιβαίνοντες ήταν δεσμευμένα γι’ αυτούς και βυθίστηκαν τη νύχτα μεταξύ Τρίτης και Τετάρτης χωρίς να έχει έρθει κανείς να τους σώσει όλη την προηγούμενη μέρα».

Το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα

Ένα ακόμη σημαντικό ερώτημα που προκύπτει είναι εάν ο κυβερνήτης του δουλεμπορικού ζήτησε βοήθεια από τα σκάφη της Ελλάδας και της Frontex που έσπευσαν στο σημείο. Σε αυτό απάντησε ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος ο οποίος ανέφερε ότι οι επιβαίνοντας είπαν αρκετές φορές ότι δεν χρειάζονται βοήθεια και ότι θέλουν να πάνε στην Ιταλία.

«Οι μετανάστες αισθάνθηκαν ότι βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο καθώς φοβόντουσαν ότι τα σχοινιά θα μπορούσαν να αναποδογυρίσουν τη βάρκα και ότι οι μάχες στο πλοίο για νερό θα μπορούσαν να προκαλέσουν ναυάγιο. Για το λόγο αυτό απομακρύνθηκαν ελαφρώς από το πλοίο… Είναι ποτέ δυνατόν η διαφυγή των μεταναστών από την κατάσταση κινδύνου στην οποία βρίσκονταν να ερμηνεύθηκε από τις ελληνικές αρχές ως διαφυγή από τη διάσωση;», διερωτήθηκε η ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Ναουαλ Σούφι.

Στο ερώτημα εάν οι ελληνικές αρχές θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν επιχείρηση σε διεθνή ύδατα, παρά την άρνηση του κυβερνήτη, το λιμενικό απαντά αρνητικά. 

Από την πλευρά του, ο Μπαξεβάνης, πρώην ειδικός εμπειρογνώμων για θέματα μετανάστευσης και Ασύλου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Διδάκτωρ νομικής ΑΠΘ και Διεθνολόγος μιλώντας στο ethnos, επικαλέστηκε το άρθρο 110 του δικαίου της θάλασσας, το οποίο προβλέπει το εξής: «πολεμικό πλοίο που συναντά στην ανοιχτή θάλασσα ξένο πλοίο το οποίο επιδίδεται στο δουλεμπόριο έχει το δικαίωμα εξακρίβωσης των στοιχείων. Έχει το δικαίωμα νηοψίας. Αυτό θα μπορούσε να είχε γίνει από την πλευρά μας. Να είχε σταλεί πολεμικό πλοίο- έχοντας όλα τα στοιχεία ότι είναι δουλεμπορικό-και έτσι ίσως να είχαμε προλάβει το ναυάγιο. Θα μπορούσε να είχε γίνει το επόμενο βήμα από την Αθήνα πέρα από την επικοινωνία που είχε με το αλιευτικό. Κακώς υποτιμήθηκε η κατάσταση και δεν έγινε εφαρμογή της πρόβλεψης του δικαίου της θάλασσας. Σε κάθε περίπτωση μέσα από την νηοψία  θα προέκυπτε αν ήταν ή δεν ήταν δουλεμπορικό. Αν δεν ήταν θα μπορούσε να συνεχίσει την πορεία του».

Τα σενάρια για τη βύθιση του πλοίου

Τα σενάρια που εξετάζει το Λιμενικό για τη βύθιση του αλιευτικού είναι δύο. Το πρώτο αναφέρει πως σταμάτησε η μηχανή και προκλήθηκε πανικός μεταξύ των μεταναστών και το δεύτερο είναι να υπήρξε κάποια διαμάχη. Και στις δύο περιπτώσεις η μαζική μετακίνηση των ατόμων πάνω στο αλιευτικό θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλίση και ανατροπή.

H εφημερίδα La Repubblica υποστηρίζει ότι υπήρχε μεγάλη ένταση καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, με τους δουλέμπορους να χρησιμοποιούν και βία εναντίον των μεταναστών, οι οποίοι επεδίωξαν να λάβουν βοήθεια, σηκώνοντας και τα χέρια τους στη θέα των ελικοπτέρων.

Οι διάφορες εκδοχές

Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Καλαμάτας, Δημήτρης Τζωρτζίνης, ανέφερε, μεταξύ άλλων, μιλώντας στην ΕΡΤ ότι τη βύθιση του σκάφους μπορεί να προκάλεσε κάποια ανταρσία η οποία στάθηκε μοιραία.

Ο ναύαρχος ε.α. του λιμενικού σώματος και διεθνής πραγματογνώμονας, Νίκος Σπανός, εκτίμησε ότι η κλίση που οδήγησε στη βύθισή του και στον υγρό τάφο τόσων μεταναστών προκλήθηκε σκόπιμα από τους διακινητές κι εξηγεί πώς κατά τη γνώμη του έγινε αυτό. Για το τραγικό ναυάγιο μίλησε και ο Νίκος Αλεξίου, εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος, αναφέροντας ότι το πλοίο έχασε τη μήχανή του, μετακινήθηκαν άνθρωποι, άλλαξε το κέντρο βάρους κι έγινε το μοιραίο. Από την πλευρά του ο Γρηγόρης Γρηγορόπουλος, καθηγητής του ΕΜΠ στο Τμήμα Ναυπηγών, έκανε λόγο για οριακή ευστάθεια του πλοίου κι όχι μετατόπιση φορτίου.

Το χρονικό του ναυαγίου - Τι λέει το Λιμενικό

Η κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα όλο το χρονικό των γεγονότων όπως αυτά καταγράφηκαν από το Κέντρο Επιχειρήσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας. Συγκεκριμένα:

• Το πρωί της 13ης Ιουνίου γύρω στις 11:00 από το Κέντρο Επιχειρήσεων Ρώμης ενημερώθηκε το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης Λ.Σ. - ΕΛ.ΑΚΤ. ότι υπάρχει ένα αλιευτικό σκάφος με μεγάλο αριθμό μεταναστών (στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου) σύμφωνα με πληροφορία που ελήφθη στις ιταλικές αρχές έπειτα από κλήση ακτιβίστριας ΜΚΟ.
• Το Λιμενικό Σώμα προέβη στη διαδικασία επαλήθευσης. Ελικόπτερο του Λ.Σ. - ΕΛ.ΑΚΤ. απογειώθηκε περί τις 13:50 από Μυτιλήνη με προορισμό το αλιευτικό σκάφος.
• Στις 15:35 εντοπίστηκε το αλιευτικό σκάφος από το ελικόπτερο του Λιμενικού να πλέει με σταθερή πορεία και ταχύτητα έχοντας ικανό αριθμό ατόμων στα εξωτερικά καταστρώματα αυτού.
• Αμέσως μετά τον εντοπισμό από το ελικόπτερο, ενημερώθηκαν τα παραπλέοντα στην περιοχή πλοία και τους ζητήθηκε να αλλάξουν πορεία και να ενημερώνουν το ΕΚΣΕΔ για τις κινήσεις και την εν γένει κατάσταση του αλιευτικού σκάφους.
• Ταυτόχρονα δόθηκε εντολή σε πλοίο 40 μέτρων του Λιμενικού Σώματος να αποπλεύσει από τα Χανιά Κρήτης προς το Ιόνιο και την περιοχή του αλιευτικού.
• Η πρώτη επικοινωνία με το αλιευτικό σκάφος μετά από δυσκολία επετεύχθη περί τις 14:00.
• Το αλιευτικό σκάφος δεν ζήτησε καμία συνδρομή από το Λιμενικό Σώμα και την Ελλάδα.
• Δεύτερη απογείωση του ελικοπτέρου περί τις 18:00, όπου πάλι διαπιστώθηκε ότι το σκάφος πλέει με σταθερή πορεία και ταχύτητα.
• Επετεύχθη επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ με το σκάφος μέσω δορυφορικού τηλεφώνου περί ώρα 18:30. Ο χρήστης του δορυφορικού τηλεφώνου που επέβαινε στο σκάφος, ο οποίος μιλούσε αγγλικά, απάντησε ότι το σκάφος δεν κινδυνεύει, δεν επιθυμούν βοήθεια πλην τροφίμων και νερού και ότι επιθυμούν να συνεχίσουν με προορισμό την Ιταλία.
• Το ΕΚΣΕΔ απέστειλε ένα παραπλέον πλοίο με σημαία Μάλτας το οποίο προσέγγισε περί τις 18:00 το αλιευτικό, και αφού το αλιευτικό σταμάτησε - όπως του ζητήθηκε από το εμπορικό πλοίο – του προμήθευσε τρόφιμα και νερό.
• Επανειλημμένως ρωτήθηκε το αλιευτικό από το εμπορικό πλοίο αν επιθυμεί επιπλέον συνδρομή ή αν κινδυνεύει ή αν θέλει κάτι άλλο από την Ελλάδα. Απάντησαν «δεν θέλουμε τίποτα άλλο από το να συνεχίσουμε για Ιταλία».
• Στη συνέχεια βρέθηκε και δεύτερο παραπλέον, ελληνικό αυτή τη φορά πλοίο, που απεστάλη στο αλιευτικό γύρω στις 21:00 προκειμένου να δοθούν επιπλέον τροφοεφόδια και οποιαδήποτε άλλη συνδρομή. Έλαβαν μόνον το νερό, ενώ τα λοιπά εφόδια τα πέταξαν στη θάλασσα.
• Από τις 15:30 μέχρι τις 21:00 ο θάλαμος επιχειρήσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας είχε επανειλημμένως επικοινωνία με το αλιευτικό μέσω δορυφορικού τηλεφώνου. Σε όλες επαναλάμβαναν σταθερά ότι επιθυμούν να πλεύσουν προς Ιταλία και δεν ήθελαν καμία συνδρομή από την Ελλάδα.
• Στις 22:40 κατέπλευσε πλησίον του αλιευτικού το σκάφος του Λιμενικού Σώματος από την Κρήτη. Παρέμεινε σε απόσταση και το παρατηρούσε διακριτικά, χωρίς να διαπιστώνει πρόβλημα στην πλεύση του, καθώς είχε σταθερή πορεία και ταχύτητα.
• Αυτό συνεχίστηκε μέχρι τις 01:40 της 14ης Ιουνίου. Την ως άνω ώρα ο επιβαίνων στο αλιευτικό ενημέρωσε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Αρχηγείου ότι παρουσιάστηκε βλάβη στη μηχανή του σκάφους και έπαψε να κινείται.
• Το συγκεκριμένο γεγονός επιβεβαιώθηκε και από το παραπλέον πλωτό του Λιμενικού.
• Άμεσα το πλωτό του Λ.Σ. προσπάθησε να προσεγγίσει το αλιευτικό για να διαπιστώσει το πρόβλημα
• Στις 02:04 πμ ο Κυβερνήτης του παραπλέοντος σκάφους του Λ.Σ. ενημέρωσε το Κέντρο Επιχειρήσεων ότι είδε το αλιευτικό να παίρνει μια δεξιά στη συνέχεια μια απότομη αριστερά κλίση και μετά άλλη μια δεξιά κλίση τόσο μεγάλη που είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή του αλιευτικού (ναυτ. Ορολογία «παλάντζο»).
• Σε δέκα με δεκαπέντε λεπτά αργότερα το σκάφος βυθίστηκε ολοσχερώς. Πλήθος επιβαινόντων που βρίσκονταν στα εξωτερικά καταστρώματα έπεσαν στη θάλασσα.
• Έναρξη ευρείας επιχείρησης έρευνας – διάσωσης

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Ναυάγιο στην Πύλο: Εννέα συλλήψεις από το Λιμενικό – Ανατροπή με το δρομολόγιο του δουλεμπορικού, ξεκίνησε από Αίγυπτο, έκανε στάση στη Λιβύη
• «Εάν πάτε όλοι προς ένα μέρος, το καράβι θα τουμπάρει» - Συνταρακτικό ηχητικό ντοκουμέντο λίγο πριν το ναυάγιο στην Πύλο
• Έκλεισε το εστιατόριο του Νουσρέτ στη Νέα Υόρκη: Είχε ανακηρυχθεί το χειρότερο εστιατόριο στην πόλη
• Το ύστατο χαίρε στον Γιάννη Μαρκόπουλο: Πλήθος κόσμου στην κηδεία του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη – Ποιοι πολιτικοί έδωσαν το «παρών»
• Οι ταινίες της εβδομάδας: Το αστυνομικό θρίλερ «Η Τελευταία Νύχτα του Φράνκο Αμόρε» και η υπερηρωική περιπέτεια «The Flash»
• Τράπεζες: Πέρασαν με επιτυχία από την κρησάρα της Goldman Sachs - Στο επίκεντρο τα μερίσματα