1821: Oι εμφύλιοι που απείλησαν την επανάσταση

Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά οι πρώτοι εµφύλιοι σπαραγµοί µεταξύ των Ελλήνων ξέσπασαν πριν καν δηµιουργηθεί το νεοελληνικό κράτος! Την ώρα που προσπαθούσαµε να αποτινάξουµε την οθωµανική κυριαρχία, κρίναµε σκόπιµο να στρέψουµε παράλληλα τα όπλα ο ένας εναντίον του άλλου, µε αποτέλεσµα ο εθνικοαπελευθερωτικός Αγώνας του 1821 να κινδυνεύσει µε πλήρη καταστροφή.

Τα όσα ντροπιαστικά διαδραµατίστηκαν την περίοδο από τα τέλη του 1823 µέχρι τις αρχές του 1825 αναµφισβήτητα δεν τιµούν την Ιστορία µας, και για τον λόγο αυτό αναφέρονται ακροθιγώς µέχρι και σήµερα στα σχολικά εγχειρίδια, ώστε να µην κηλιδωθεί η κατά τα άλλα ένδοξη Επανάσταση. Μήλον της Eριδος για τους αλληλοσκοτωµούς αποτέλεσε η νοµή της εξουσίας. Από τη µια πλευρά βρίσκονταν οι ευκατάστατοι Ελληνες πρόκριτοι, που τα χρόνια πριν από την Επανάσταση διέθεταν εξουσία και γνωρίζοντας από πολιτική ήθελαν να τη διατηρήσουν, και από την άλλη οι οπλαρχηγοί που αναδείχτηκαν στα µπαρουτοκαπνισµένα πεδία των µαχών και θεωρούσαν αυτονόητο το δικαίωµα να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα κοινά. Τους πρώτους υποστήριζαν οι Φαναριώτες, που είχαν καταφέρει τους προηγούµενους αιώνες να αναδειχθούν στον διοικητικό µηχανισµό της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας, και τους δεύτερους οι Φιλικοί, που από το 1814 είχαν δηµιουργήσει τη σηµαντικότερη µυστική οργάνωση που προετοίµασε την Επανάσταση.

Επικουρικό ρόλο στις εµφύλιες διαµάχες διαδραµάτισαν οι τοπικιστικές αντιθέσεις, καθώς οι Πελοποννήσιοι δεν εµπιστεύονταν τους Στερεοελλαδίτες (Ρουµελιώτες), µε την έχθρα να σοβεί καθ’ όλη τη διάρκεια της Επανάστασης, ενώ καταλυτικό ρόλο διαδραµάτισαν οι διαφωνίες για τη διαχείριση των χρηµάτων του δανείου που είχε συναφθεί στην Αγγλία, σε συνάρτηση µε τις προσωπικές αντιπαλότητες και φιλοδοξίες.

Οι στρατιωτικοί, έχοντας να επιτελέσουν το σηµαντικό έργο της εκδίωξης των Τούρκων από ολόκληρο τον Μοριά (την Πελοπόννησο δηλαδή) και να εξαπλώσουν τον Αγώνα στα νησιά και τη Στερεά, είχαν αφήσει την εξουσία στους πολιτικούς, που διέβλεπαν όµως ότι οι οπλαρχηγοί µε τη δύναµη και την αποδοχή που αποκτούσαν θα µπορούσαν στο µέλλον να τους είναι εµπόδιο. Τα λάθη εκατέρωθεν ήταν πολλά, µε κεντρικό θύτη και θύµα, όπως θα δούµε, τον αρχιστράτηγο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, που πρωταγωνίστησε και στους δύο εµφυλίους πολέµους που ξεκίνησαν τέτοιες µέρες πριν από 195 χρόνια. 

Επιστροφή στο αφιέρωμα