Φυσικές καταστροφές: Όταν οι ανθρώπινες κρίσεις επηρεάζουν τα ζώα

Οι φυσικές καταστροφές των τελευταίων ετών φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη για άμεση φροντίδα των ζώων με οργανωμένο και αποτελεσματικό τρόπο, είτε πρόκειται για ζώα συντροφιάς, είτε για παραγωγικά ή άγρια. Δεν είναι σπάνιες δυστυχώς, οι εκκλήσεις για μεταφορά ζώων, για παροχή πρώτων βοηθειών και εκκένωση χώρων, όταν η φωτιά χτυπάει την πόρτα του ανθρώπου, καθώς συμπαρασύρει τα πάντα στο πέρασμά της.

Με αυτά τα δεδομένα, η φιλοζωική οργάνωση Zero Stray Pawject, στο πλαίσιο της ακαδημίας που έχει δημιουργήσει για την ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού και των αρμόδιων φορέων, με στόχο την αντιμετώπιση του προβλήματος των αδέσποτων ζώων στην Ελλάδα, σχεδιάζει ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο θα ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο για όσους έχουν ήδη, ή θέλουν να δημιουργήσουν δομές φιλοξενίας για αδέσποτα ζώα, είτε ως φιλοζωικά σωματεία, είτε ως ευαισθητοποιημένοι πολίτες.

Εστιάζοντας επιπλέον, στην ανάγκη που έχει προκύψει για γνώση αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων, η συντονίστρια της Ακαδημίας του Zero Stray Pawject, Σταματίνα Σταματάκου, σημειώνει ότι το πρόγραμμα θα εστιάσει στο «πώς μπορούμε να κρατήσουμε ασφαλές ένα καταφύγιο από την φωτιά και πώς μπορούμε να το εκκενώσουμε άμεσα. Θα προσπαθήσουμε να δείξουμε, από το πώς να φτιάξουμε αντιπυρικές ζώνες και τι υλικά πρέπει να χρησιμοποιούμε κατά την κατασκευή ενός καταφυγίου, μέχρι τον εξοπλισμό που χρειαζόμαστε για την παγίδευση των ζώων και τον τρόπο εκκένωσης. Θα επικεντρωθούμε στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών εντός και εκτός Ελλάδας».

Το πρώτο βήμα για κάθε καταφύγιο ζώων, όπως για όλες τις δομές όπου δραστηριοποιούνται άνθρωποι ή βρίσκονται ζώα, είναι να σχεδιαστεί με ακρίβεια ένα σχέδιο εκκένωσης σε περίπτωση ανάγκης. Η σύνταξη αυτού του σχεδίου θα είναι το πρώτο μάθημα του προγράμματος. «Ενδεικτικά, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, θα τοποθετηθούν έμπειροι διασώστες-απεγκλωβιστές ζώων που έχουν συμμετάσχει ενεργά σε εκκενώσεις καταφυγίων και απεγκλωβισμούς πυρόπληκτων ζώων, όπως οι καθηγητές μας και μέλη της ομάδας Alma Libre, Αλέξης Μαντζώρος και Δημήτρης Γραμματικάκης, κτηνίατρος με εμπειρία σε διαχείριση κρίσεων, όπως η καθηγήτριά μας και κτηνίατρος Νεφέλη Σίνου, ο διευθύνων της Happy Tails που διατηρεί πρότυπο καταφύγιο στα Τρίκαλα, Νίκος Μερίτσης, κ.ά.» εξηγεί η κ. Σταματάκου. Μάλιστα, θα συμμετάσχει ως εκπαιδεύτρια και η ιδρύτρια του Zero Stray Pawject και της Zero Stray Academy, Σίλια Σίλερ-Μουμτζίδη, η οποία εργάζεται με καταφύγια στις ΗΠΑ, τα οποία αντιμετωπίζουν συχνά φυσικές καταστροφές όπως πυρκαγιές, πλημμύρες, ανεμοστρόβιλοι, κ.ά.. Μεταξύ των εκπαιδευτών συγκαταλέγεται η Κρίστεν Χάσεν, μία από τις κορυφαίες ειδικούς καταφυγίων στις ΗΠΑ, πρώην διευθύντρια στο «Human Animal Support Services (HASS), με πολυετή εμπειρία στην ασφάλεια καταφυγίων.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα είναι διαθέσιμο προς όλους και εντελώς δωρεάν, είτε πρόκειται για μεμονωμένα φυσικά πρόσωπα, είτε φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, είτε φιλοζωικά σωματεία ή άλλες ενεργές ομάδες πολιτών. «Θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο για όσους διατηρούν οι ίδιοι καταφύγια μικρά ή μεγάλα, αλλά και για όσους είναι εθελοντές σε αυτά. Φυσικά και αυτό το πρόγραμμα, όπως και όλα τα προγράμματα της Ακαδημίας, θα πραγματοποιηθεί με μηδενικό κόστος για τους συμμετέχοντες. Ελπίζουμε ότι θα εμπνεύσει τουλάχιστον τα ιδιωτικά καταφύγια που δεν έχουν σχέδιο εκκένωσης, να αρχίσουν να αναπτύσσουν ένα. Όσον αφορά τα καταφύγια που έχουν σχέδιο εκκένωσης, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών κι από άλλες γωνιές του κόσμου, μπορεί να φέρει νέες ιδέες» υπογραμμίζει η κ. Σταματάκου.

Πρόληψη σε κάθε επίπεδο

Φιλοσοφία του Zero Stray Pawject αποτελεί η πρόληψη σε κάθε επίπεδο. «Οι εθελοντές και τα φιλοζωικά σωματεία κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες καθημερινά και κατανοούμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Γι' αυτό θέλουμε να τους παρέχουμε όσο το δυνατόν πληρέστερο σχεδιασμό, ώστε να έχουν τη δυνατότητα άμεσης και ασφαλούς εκκένωσης, αλλά και κατάλληλες υποδομές, ώστε να κινδυνεύσουν όσο το δυνατόν λιγότερο. Μπορεί να υπάρχει μεγάλη αγάπη για τα ζώα, αλλά για τέτοιου είδους ζητήματα η τεχνογνωσία μπορεί να λείπει» σημειώνει η κ. Σταματάκου.

Όμως εάν τελικά ένας πολίτης βρεθεί στην ώρα της κρίσης, την ώρα μιας φυσικής καταστροφής, όπως η φωτιά, «κατ' αρχάς ψυχραιμία» είναι η πρώτη συμβουλή της συντονίστριας της Zero Stray Academy. «Ο πανικός εκείνης της στιγμής είναι κακός σύμβουλος. Πρέπει άμεσα να εκκενώσουμε και να μην υπερεκτιμήσουμε τις δυνάμεις μας. Η φωτιά όταν μαίνεται, δεν ξέρουμε ποτέ σε τι ένταση και έκταση θα ξεσπάσει και προς τα πού. Είναι απαραίτητο να έχουμε μεριμνήσει ώστε να διαθέτουμε ασφαλή και σφιχτά λουριά για όλα τα σκυλιά μας, αντίστοιχα κλουβιά μεταφοράς για τις γάτες μας, τα οποία πρέπει να είναι ασφαλή και να βάζουμε δεματικά (tai-raps). Δεν αφήνουμε πίσω κανένα ζώο μας, εκκενώνουμε αμέσως και συνυπολογίζουμε ότι τα ζώα είναι πανικοβλημένα κι έντρομα, άρα απρόβλεπτα. Αν μπορούμε να βοηθήσουμε κάποιο άλλο ζώο ας το κάνουμε, ας το πάρουμε μαζί μας, ας μην το αφήνουμε πίσω. Και σε καμία περίπτωση δεν εγκαταλείπουμε ένα ζώο εγκλωβισμένο ή αλυσοδεμένο - το απελευθερώνουμε για να αναζητήσει τη σωτηρία του. Η πιο σημαντική συμβουλή είναι να είμαστε προετοιμασμένοι, πρέπει εξ αρχής αρχής να έχουμε σκεφτεί πώς θα εκκενώσουμε μαζί με τα ζώα μας. Είναι σημαντικό να υπάρχει το κατάλληλο σχέδιο και ο κατάλληλος εξοπλισμός. Ιδίως όσοι έχουν καταφύγια, πρέπει να κάνουν σχετική εξάσκηση όλο το χρόνο» επισημαίνει η κ. Σταματάκου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, από κοινού με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης», Μιχάλη Χρηστάκη, η ακαδημία έχει ενημερώσει τους δήμους της χώρας, προσκαλώντας τους να συμμετάσχουν στην εκπόνηση σχεδίου εκκένωσης για τα καταφύγιά τους, αδειοδοτημένα ή μη, δημοτικά ή ιδιωτικά, όπως και για την εύρεση κατάλληλου χώρου για τη συγκέντρωση πυρόπληκτων ζώων, εφόσον χρειαστεί.