Πόσο θα κοστίσει ο σιδηρόδρομος μετά τις καταστροφές της κακοκαιρίας Daniel - Ανυπολόγιστες ζημιές και ερωτήματα για την ασφάλεια

Δύο χρόνια και τουλάχιστον 187 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τις έως τώρα εκτιμήσεις του ΟΣΕ, θα απαιτήσει η αποκατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα ύστερα από τις τεράστιες καταστροφές που άφησε πίσω της η κακοκαιρία Daniel. Ωστόσο εάν επιβεβαιωθεί αυτή η χρονική πρόβλεψη, στην οποία προέβη την Τρίτη ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού, Παναγιώτης Τερεζάκης από το βήμα του Συνεδρίου για τις Υποδομές και τις Μεταφορές ύστερα μάλιστα από μία χρονιά, στην οποία γράφεται η μία μετά την άλλη οι μελανές σελίδες στον σιδηρόδρομο, είναι άγνωστο το αν ποτέ θα ανακτηθεί η αξιοπιστία του κοινού σε ένα μέσο, το οποίο για μια διετία θα είναι απόν από το κάδρο των επιβατικών μεταφορών της Ελλάδας.

Ενώ έως σήμερα γινόταν αναφορά σε τεράστιες ζημιές σε 50 χιλιόμετρα του σιδηροδρομικού δικτύου, από την τοποθέτηση του κ. Τερεζάκη, έγινε σαφές ότι εκτός του βασικού άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης, οι ζημιές είναι ανυπολόγιστες και σε άλλα εκτεταμένα τμήματα του δικτύου.

Μένει επίσης να φανεί ποιος θα είναι ο ρόλος της Hellenic Train του παρόχου των επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών, η οποία λαμβάνει ετήσια επιδότηση για την εκτέλεση των δρομολογίων, εάν το αντικείμενό της συρρικνωθεί τόσο δραστικά επί μακρόν και αν αυτό θα έχει συνέπειες στη λειτουργία της σιδηροδρομικής εταιρίας.

Ολοκληρωτική καταστροφή στο δίκτυο

Από το βήμα του ίδιου συνεδρίου η υφυπουργός Μεταφορών, Χριστίνα Αλεξοπούλου, πάντως, αναφέρθηκε σε ολοκληρωτική καταστροφή σε 50 χιλιόμετρα του δικτύου, σημειώνοντας ότι εκτός της υποδομής και της επιδομής, εκτός λειτουργίας έχει βγει και η τηλεδιοίκηση σε αυτην την περιοχή με το κόστος της αποκατάστασης να ανέρχεται σε 187 εκατομμύρια ευρώ. Αναφορικά με την επαναλειτουργία του σιδηροδρόμου, η κυρία Αλεξοπούλου είπε ότι «για κάποιους λίγους μήνες θα γίνει μια γρήγορη αλλά ασφαλής διαδικασία ώστε να ξεκινήσουμε από ένα τουλάχιστον τμήμα του σιδηροδρόμου» και θα ακολουθήσει η αποκατάσταση της τεράστιας ζημιάς από τη βιβλική καταστροφή, όπως τόνισε.

Από την πλευρά του ο κ. Τερεζάκης έκανε λόγο για διαλυμένες υποδομές σε 180 χιλιόμετρα δικτύου, αναλύοντας το πρόβλημα ως εξής:

• 50 χιλιόμετρα διπλής γραμμής στον βασικό άξονα
• 80 χιλιόμετρα στο τμήμα Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα και
• 50 χιλιόμετρα στο τμήμα από τη Λάρισα έως το Βόλο.

«Οι υποδομές έχουν διαλυθεί»

«Οι υποδομές έχουν διαλυθεί κυριολεκτικά. Χάσαμε και δύο κέντρα interlocking το ένα του Δομοκού, το οποίο είχε παραδοθεί πριν 20 μέρες και άλλο ένα στον Παλαιοφάρσαλο που έλεγχε την περιοχή μέχρι τη Λάρισα. Είναι πλήρως κατεστραμμένα. Δεν μπορούν να αναταχθούν. Πάμε για σχεδιασμό προμήθειας καινούριου συστήματος», είπε ο κ. Τερεζάκης.

Προσέθεσε ότι αυτά τα συστήματα δεν μπορούν να παραδοθούν σε έξι μήνες τονίζοντας ότι η αποκατάσταση θα είναι «μια μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία, η οποία θα χρειαστεί σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις ένα 6μηνο για να μπούμε στη διαδικασία προμήθειας και για να παραληφθεί και να λειτουργήσει ίσως ο ένας χρόνος και 6 μήνες να αποτελεί έως και αισιόδοξη πρόβλεψη».

Ενδιάμεσα, πάντως, όπως είπε, θα πρέπει να αναταχθούν οι υποδομές, οι οποίες είναι κατεστραμμένες, ενώ είναι άγνωστο ακόμα εάν έχει υποστεί σημαντική υποσκαφή στα θεμέλιά της η γέφυρα που διαπερνά τον Πηνειό. Προϋπόθεση για να αποσαφηνιστεί η κατάσταση της γέφυρας είναι να πέσει η στάθμη των νερών ειδικά στον Πηνειό: «Αν είναι σοβαρή η ζημιά, θα προστεθεί κόστος και χρόνος αποκατάστασης», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Μία προσωρινή επαναλειτουργία εκτίμησε ότι θα υπάρξει σε περίπου 1,5 μήνα για τα εμπορικά τρένα καθώς οι τέσσερις ανάδοχοι ξεκίνησαν από τη Δευτέρα εργασίες για την αποκατάσταση προσωρινής σύνδεσης στη γραμμή καθόδου Δομοκού - Λάρισας καθώς – όπως είπε – περιοχές όπως στο Ικόνιο, το Θριάσιο και ο ΟΛΘ «έχουν κορεστεί από χιλιάδες κοντέινερς που ζητούν να μεταφερθούν».

Και αυτή η προσωρινή λύση, πάντως, όπως έχει ήδη αναφέρει το «Εθνος» θα λειτουργήσει με χαμηλές ταχύτητες έως 80 χιλιομέτρων την ώρα χωρίς σηματοδότηση και ηλεκτροκίνηση στην αρχή: «Σταδιακά θα προσπαθήσουμε να δώσουμε ηλεκτροκίνηση στον διάδρομο αυτόν. Ενδιαμεσα θα αρχίσει να ανατάσσεται πλήρως η γραμμή ανόδου». Το χρονοδιαγραμμα γι΄αυτό είναι 11 μήνες, ενώ στη συνέχεια και μετά την κυκλοφορία στη γραμμή ανόδου θα αναταχθεί σε άλλους 11 μήνες και η γραμμή καθόδου «ώστε σε διάστημα δύο ετών να μπορούμε να δώσουμε πλήρη αποκατάσταση της σιδηροδρομιικης κυκλοφορίας. Τέτοιο μέγεθος καταστροφής είναι πρωτόγνωρο. Εχουμε μπροστα μας τουλαχιστον δύο χειμώνες κατά τους οποίους δεν ξέρουμε τι θα ξανασυμβεί», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τερεζάκης.

Τι γίνεται με τα συστήματα ασφαλείας και τη συντήρηση

Ο επικεφαλής του ΟΣΕ σημείωσε ότι τα τελευταία χρόνια ο Οργανισμός αναπτύσσεται ραγδαία στα ζητήματα ασφαλείας υπογραμμίζοντας πως παρά την καταστροφή στις υποδομές που σε 50 χλμ δικτύου παρέσυραν σηματοδότηση και τηλεδιοίκηση, αυτό δε σημαίνει πως το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο μήκους περίπου 800 χλμ δε συνεχίζει να τηλεδιοικείται και να σηματοδοτείται, ενώ λειτουργούν και 5 κέντρα τηλεδιοικησης της Κορίνθου, του ΣΚΑ, του Λιανοκλαδίου, της Λάρισας το οποίο είχε παραδοθεί λίγο νωρίτερα και της Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με τον κ. Τερεζάκη, το Κέντρο Λειτουργίας οργανώθηκε κατά τα γαλλικά πρότυπα και αφορά ολόκληρο το δίκτυο. Εξήγησε ότι αποτελείται από 3 επιμέρους κέντρα:

• Το Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας, το οποίο ασχολείται με την ασφάλεια, τη χάραξη δαδρομών και την κυκλοφορία των συρμών.
• Το Κέντρο Ελέγχου Σηράγγων μέσω του οποίου ελέγχεται όλος ο εξοπλισμός των σηράγγων με δυνατότητα άμεσης πρόσβασης για διαγνωση και επισκευή βλαβών. Το Κέντρο λειτουργεί ήδη στις περισσότερες σήραγγες. Εχουν αποκατασταθεί οι σήραγγες Πλαταμώνα, Τεμπών, Καλλίδρομου, Οθρυος, ενώ σε φάση αναταξης βρίσκονται οι σήραγγες της Κακιας Σκάλας, Ευταξία και Αγιων Θεοδώρων.
• Το Κέντρο Ασφαλείας Σηράγγων και συστήματος. Σύμφωνα με τον κ. Τερεζάκη, ο ΟΣΕ δαπανά ετησιως πάνω από 4 - 5 εκ. ευρώ για τη χρήση καμερών. Σήμερα έχουν εγκατασταθεί 250 κάμερες σε όλα τα τεχνικά δωμάτια και τους ευαίσθητους χώρους του ΟΣΕ, ενώ αναμένεται η έγκριση του Ελεγτικού Συνεδρίου για την τοποθέτηση άλλων 200 καμερών συνεχούς ροής στις σήραγγες Οθρυος, Πλαταμώνα, Τεμπών, Καλλιδρομου και Αγίων Αναργυρων. Με τις συγκεκριμένες κάμερες τα κέντρα ελεγχου θα μπορούν να βλέπουν συνεχώς το τρένο στις σήραγγες και όχι αποσπασματικά, ενώ δια διαθέτουν και υπέρυθρες για να εντοπίζουν αλλαγή θερμοκρασίας. Παράλληλα θα μπορούν να «ακούν» και να δίνουν ηχητικές εντολές σε περίπτωση ανάγκης. Επιπλέον, με τα drones που χρησιμοποιεί ο ΟΣΕ έχουν μειωθεί στο ελάχιστο οι κλοπές και δολιοφθορές στο δίκτυο, όπως υπογράμμισε.

Στο μεταξύ ετοιμάζονται και τα τεύχη δημοπράτησης για τον εκσυγχρονισμό του κεντρικού ρυθμιστή στο κτίριο της Καρόλου που θα έχει τη γενική εποπτεία σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο και θα συντονίζει τα 5 κέντρα λειτουργίας μεταξύ τους.

Σε ό,τι αφορά τη συντήρηση του δικτύου, ο ίδιος ανέφερε πως η άσχημη συγκυρία δεν αλλάζει κάτι στον σχεδιασμό, ο οποίος θα προχωρήσει καθώς από τον Ιούλιο ο ΟΣΕ έχει δεσμευτεί από σύμβαση με το Ελληνικό Δημόσιο με 5ετες επιχιερησιακό πλάνο που θα ελέγχεται ανά τακτά διαστήματα από ανεξάρτητο φορέα. Βάσει αυτής της σύμβασης, η χρηματοδότηση του Οργανισμού αυξήθηκε από τα 45 στα 75 εκ. ευρώ το χρόνο συν ακόμα 20 εκ. ευρώ από άλλους πόρους για την επόμενη 5ετία.

Στο πλαίσιο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη το ΣΔΙΤ Βόρειας Ελλαδας για την ανάταξη, ανακαίνιση και συντήρηση του άξονα από Στρυμόνα έως Αλεξανδρούπολη και από Πλατυ μέχρι Φλώρινα. Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 420 εκ. ευρω και η διάρκεια του ΣΔΙΤ είναι 20 χρόνια.

Αντίστοιχος φάκελος θα υποβληθεί τον Ιανουάριο του 2024 για τη Νότια Ελλαδα για την πλήρη ανακαίνιση και συντήρηση του άξονα από το Μενίδι μέχρι την Οινόη, τμήμα το οποίο αποτελεί το παλαιότερο του δικτύου και είναι ηλικίας άνω των 35 ετών με μεγάλο φόρτο αφού δέχεται το σύνολο της κίνησης από και προς τη Βόρεια Ελλάδα.

Επίσης θα αναταχθεί το τμήμα Μουριές, Στρυμόνας, Προμαχώνας και θα ενταχθεί σε ηλεκτροδοτούμενο δίκτυο, ενώ θα αναβαθμιστεί και το τμήμα ΣΚΑ – Κιάτο.

ΡΑΣ: Απαιτείται ολικός επανασχεδιασμός

Την ανάγκη ολικού επανασχεδιασμού του σιδηροδρόμου προκειμένου να επανεκκινήσει με αξιοπιστία και ασφάλεια και να καταπολεμηθούν χρόνιες παθογένειες και εγγενείς ελλείψεις επεσήμανε η πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), Ιωάννα Τσιαπαρίκου.

Τόνισε ότι σε αυτήν την ιδιαίτερα αρνητική συγκυρία για τον σιδηρόδρομο, δε θα πρέπει να χαθεί χρόνος, αλλά να ολοκληρωθούν τα συστήματα ασφαλείας επί των συρμών ώστε να τεθούν σιγά σιγά σε δοκιμαστική λειτουργία. Τόνισε επίσης ότι θα πρέπει να εκπαιδευτεί σχετικά και το προσωπικό με κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας (μηχανοδηγοί – σταθμάρχες), ενώ ξεκαθάρισε ότι ο σιδηρόδρομος θα πρέπει να καλύψει τα κενά με μόνιμες θέσεις εργασίας ώστε οι άνθρωποι που θα ενταχθούν το σύστημα να αποκτήσουν την κουλτούρα ασφάλειας που απαιτείται: «Θα πρέπει να επανεξεταστούν τα πρωτόκολλα εκπαίδευσης και να αυστηροποιηθούν ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν πρόκειται να ξαναζήσουμε κάτι αντίστοιχο με το τραγικό δυστυχηματων Τεμπών».

Για τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και εδικότερα για την Hellenic Τrain η κυρία Τσιαπαρίκου είπε ότι θα πρέπει να κάνει επαρκείς επενδύσεις και να ενισχύσει το προσωπικό στα μηχανοστάσια που έχουν ως αντικείμενο τη συντήρηση δεδομένης και της παλαιότητας του στόλου.