Αποκαλυπτικά έγγραφα για το ΟΑΚΑ: Από το 2013 γνώριζαν τα προβλήματα στο στέγαστρο Καλατράβα αλλά δεν διενεργούνταν έλεγχοι

Η έρευνα του εισαγγελέα για το ΟΑΚΑ και τα προβλήματα στατικότητας του στεγάστρου Καλατράβα πηγαίνει πέντε χρόνια πίσω καθώς, όπως αποκαλύπτεται από έγγραφο που ήρθε στο «φως» της δημοσιότητας, ήδη, από το 2019, οι αρμόδιοι είχαν γνώση του ζητήματος.

Από τα έγγραφα που αποκάλυψε ο Alpha προκύπτει ότι, ήδη από το 2013 οι ειδικοί είχαν προειδοποιήσει καθώς, ο τότε υφυπουργός Πολιτισμού, Γιάννης Ανδριανός, τόνιζε ότι ήταν ανάγκη να συντηρηθεί το ΟΑΚΑ, ενώ επισήμαινε ότι υπήρχε έλλειψη πόρων για την ανάγκη αυτή.

Όπως φαίνεται, η κατασκευάστρια εταιρεία είχε στείλει επιστολή στον τότε υφυπουργό Αθλητισμού, Γιώργο Βασιλειάδη. Σύμφωνα με αυτήν, από το 2004 έως το 2009 τη συντήρηση είχε η ίδια η εταιρεία. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου, όμως, και επί μία 10ετία φαίνεται ότι οι απαραίτητοι έλεγχοι δε διενεργούνταν.

Συγκεκριμένα, στο έγγραφο η κατασκευάστρια επισήμανε την τακτική συντήρηση και τον έλεγχο των δύο στεγάστρων, λόγω της φύσης του έργου και καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Κάτι τέτοιο, από το 2009 έως το 2019 δε γινόταν. Η τεχνική μελέτη που κλείνει προσωρινά το ΟΑΚΑ ήρθε στο φως της δημοσιότητας μόλις σήμερα.

Εισαγγελική έρευνα

Την ίδια στιγμή, ο προϊστάμενος της εισαγγελίας πρωτοδικών Αθηνών, Αντώνης Ελευθεριάνος, έδωσε εντολή για τη διενέργεια προκαταρκτικής έρευνας σχετικά με τα έργα συντήρησης στο γήπεδο

Στο πλαίσιο της προκαταρκτικής την οποία θα διενεργήσει ο εισαγγελέας, Νικόλαος Μαργαρίτης, θα διερευνηθεί τι έγινε την τελευταία πενταετία όσον αφορά στα έργα συντηρήσης.

Μεταξύ άλλων τα προς διερεύνηση θέματα είναι:

• ποιες ήταν οι εισηγήσεις του κατασκευαστή για τη συντήρηση κι αν τηρήθηκαν
• αν υπήρχαν εισηγήσεις άλλων οργάνων για περιοδική συντήρηση κι αν ναι σε ποιους είχαν υποβληθεί και ποια ήταν η κατάληξή τους
• γιατί έγινε η μελέτη που έδειξε τώρα το πρόβλημα στατικότητας και με ποια αφορμή ξεκίνησε αυτή.

Οι αξιόποινες πράξεις που θα ερευνηθούν είναι μεταξύ άλλων έκθεση σε κίνδυνο και παραβίαση κανόνων οικοδομικής ασφάλειας.

Η έλλειψη ελέγχου και οικοδομικής άδειας 

Το απόλυτο «στολίδι» της Ελλάδας που έγινε σημείο αναφοράς σε όλο τον πλανήτη στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και παραδόθηκε κάτω ασφυκτικά και πιεστικά χρονοδιαγράμματα έχει πλέον σαφή τα σημάδια φθοράς από το πέρασμα των χρόνων και την έλλειψη συντήρησης.

Όλα αυτά σε ένα εμβληματικό στάδιο στο οποίο έχουν γίνει παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα στίβου, από το 1982 που εγκαινιάστηκε, ο τελικός του Champions League, μέχρι συναυλίες των κορυφαίων συγκροτημάτων και καλλιτεχνών από τους Guns and Roses,  μέχρι Μαντόνα και  Lady Gaga.

Το ζήτημα της συντήρησης που συζητιέται επί ματαίω

Πριν φτάσουμε στο χθεσινό λουκέτο και στη σημερινή παρέμβαση εισαγγελέα, είχαν προηγηθεί συζητήσεις επί τουλάχιστον μία δεκαετία, για την ασφάλεια του στεγάστρου. Το 2013 είχε διαβιβάσει έγραφα στη Βουλή ο τότε υπουργός Γιάννης Ανδριανός, ενημερώνοντας για δύο διαγωνισμούς έργων αξίας 10 εκατομμυρίων ευρώ για τον έλεγχο και τη συντήρηση των μεταλλικών κατασκευών του ΟΑΚΑ. Ένα χρόνο μετά την κατακραυγή από τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης για την κατάσταση που έχουν περιέλθει οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις, εν μέσω μνημονίων, κινείται η διαδικασία συντήρησης. Οκτώ εκατομμύρια ευρώ εταμιεύονται από το πρόγραμμα Δημοσίων Έργων της περιφέρειας Αττικής για συντήρηση και επισκευή του στεγάστρου.  Ωστόσο, οι εργασίες δεν ξεκίνησαν ποτέ. Το 2019, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ζητά έκθεση από το υπουργείο υποδομών η οποία παραδίδεται το 2020 και διαπιστώνει σειρά προβλημάτων στο στέγαστρο, που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.

Τελικά, η διαδικασία για το σχετικό διαγωνισμό ολοκληρώνεται το Νοέμβριο του 2022 και το Δεκέμβριο αρχίζει η μελέτη από ελληνική κοινοπραξία, που καταλήγει ότι το έργο έχει πρόβλημα στατικότητας.

Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα

Από το χρονικό αυτό ανακύπτουν σοβαρά ερωτήματα.

• Υπήρχε εξαρχής δομικό πρόβλημα στο στέγαστρο, όπως αναφέρει τελευταία έκθεση; Γιατί μετά το 2013, ενώ εγκρίθηκαν τα κονδύλια, δεν προχώρησαν οι εργασίες συντήρησης;
• Στο διάστημα αυτό, το στέγαστρο ήταν ασφαλές για δεκάδες χιλιάδες θεατών;
• Από τον Δεκέμβριο που ξεκίνησε η μελέτη, ενώ ερευνάτο αν είναι ασφαλές το στέγαστρο, έπρεπε να λειτουργεί;
• Τωρα που έκλεισε, υπάρχει πρόβλεψη για το πόσο θα παραμείνει κλειστό;

Από τύχη δεν κατέρρευσαν τα στέγαστρα Καλατράβα

Την ίδια στιγμή, σοκ προκαλεί η διαπίστωση ότι, με βάση και τη μελέτη που έγινε, το στέγαστρο βάρους 20.000 τόνων, πάνω από τα κεφάλια 60 - 70 χιλιάδων θεατών, από το 2004, εξαρχής είχε πρόβλημα στατικότητας. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Γιώργου Τσαντάκη για το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του OPEN, οι προ διετίας υποσχέσεις για την αναβάθμιση του Ολυμπιακού Σταδίου της Αθήνας, να γίνει μία κοιτίδα αθλητισμού, επαγγελματικού και ερασιτεχνικού, έχω σκοντάψει πλέον σε κάτι πολύ βασικό, σε κάτι δομικό. Στον κίνδυνο να πέσει το στέγαστρο Καλατράβα πάνω στα κεφάλια αθλουμένων και θεατών. Και αν μοιάζει υπερβολικό αυτό, δυστυχώς δεν είναι γιατί όπως προκύπτει από την έκθεση του ΤΑΥΠΕΔ, με την οποία άνοιξε και το θέμα, μαθαίνουμε ότι αυτή η ογκώδης κατασκευή, το σύμβολο της Χρυσής εποχής των Ολυμπιακών Αγώνων, δεν ελέγχθηκε ουσιαστικά ποτέ.

Δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, δηλαδή, η βαριά συντήρησή του: ο στατικός έλεγχος μιας κατασκευής 20 χιλιάδων τόνων, εκτεθειμένων στις καιρικές συνθήκες, τους ανέμους, το καυσαέριο, την υγρασία. Την ίδια στιγμή, ο πύργος του Άιφελ στο Παρίσι κλείνει κάθε χρόνο για να γίνει αυτή η βαριά συντήρηση. Όσοι βρεθήκαμε στο Ολυμπιακό στάδιο ως θεατές και νιώσαμε αυτή την απίστευτη ταλάντωση, στους πανηγυρισμούς των ποδοσφαιρικών αγώνων, μάλλον θα πρέπει να πιστέψουμε ότι είμαστε τυχεροί που επιστρέψαμε σπίτι μας γιατί, μόλις παραγγέλθηκε η πρώτη, ουσιαστική μελέτη για τη στατικότητα του στεγάστρου, προκύπτει ότι το στάδιο πρέπει να κλείσει γιατί είναι επικίνδυνο.

Όπως γίνεται αντιληπτό, προκειμένου να γίνουν αυτές οι προβλεπόμενες εργασίες βαριάς συντήρησης, θα χρειαστεί αρκετός χρόνος. Το Ολυμπιακό Στάδιο δεν αναμένεται να ανοίξει σε μερικούς μήνες, το έλεγχος αυτός αναμένεται να αργήσει πολύ να ολοκληρωθεί.

Καρύδης: Εάν το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό, ξαφνικά ανακαλύφθηκε;

«Το στέγαστρο προχώρησε πολύ γρήγορα ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων και ήταν και δύσκολο να βρεθεί το κατάλληλο προσωπικό. Είχαμε δει στο παρελθόν να πέφτουν κομμάτια των μεταλλικών κατασκευών. Η συντήρηση ενός τέτοιου έργου θα έπρεπε να είναι εντατική και συστηματική», επισημαίνει στο «Εθνος» και στην Μαρία Λιλιοπούλου ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, Παναγιώτης Καρύδης.

Εξηγεί πως τα κτίρια αυτά έχουν έντονες ταλαντώσεις και τα υλικά τους παρουσιάζουν κόπωση με τα χρόνια: «Κάτι αντίστοιχο με τα πλοία που κόβονταν στη μέση και βούλιαζαν στο παρελθόν. Από τις εκατομμύρια φορές που ταλαντώνονται αυτές οι κατασκευές, το υλικό χάνει την αντοχή και την ελαστικότητά του και στο τέλος σπάει».

Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τις μεταλλικές κατασκευές είναι η διάβρωση: «Οφείλεται στη μη σωστή και συστηματική συντήρηση. Τότε παρατηρούμε να σκουριάζουν οι συγκολλήσεις, οι ενώσεις, τα μπουλόνια, όλες οι συνδέσεις, κλπ», σημειώνει ο πολύπειρος καθηγητής.

Ο ίδιος δεν αφήνει ασχολίαστο και το ζήτημα της αιφνιδιαστικής οριστικής αναστολής της λειτουργίας του Ολυμπιακού Σταδίου: «Θα μπορούσε να υπάρξει η δυνατότητα μείωσης του πλήθους ή των εκδηλώσεων εάν το πρόβλημα δεν ήταν τόσο σοβαρό και εκτεταμένο. Αλλά εάν το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό, ξαφνικά ανακαλύφθηκε; Κανείς δεν το είχε εντοπίσει όταν δεν ήταν τόσο εκτεταμένο; Το πιθανότερο είναι πως οι εγκαταστάσεις δεν έχουν συντηρηθεί σωστά. Αλλά και τα αποτελέσματα της έλλειψης συντήρησης είναι σταδιακή, η εκτεταμένη διάβρωση δεν είναι κάτι που συμβαίνει από τη μια στιγμή στην άλλη», υπογραμμίζει.

Υπενθυμίζεται ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που το ΟΑΚΑ εμφανίζει προβλήματα. Το 2018 είχαν παρατηρηθεί ταλαντώσεις σε κερκίδες κατά τη διάρκεια αγώνα, οι οποίες είχαν γεννήσει ήδη από τότε σειρά ερωτημάτων για τη στατική επάρκεια της εγκατάστασης.

Χωρίς οικοδομική άδεια για χρόνια

Λίγους μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 2019 το Υπουργείο Υποδομών αναλάμβανε την υλοποίηση των απαραίτητων μελετών και έργων αποκατάστασης και συντήρησης που αφορούσαν το ΟΑΚΑ συμπεριλαμβανομένου του στεγάστρου Καλατράβα, των κερκίδων, του ποδηλατοδρομίου και των μεταλλικών κατασκευών. Οι μελέτες αυτές είχαν ανατεθεί, αλλά παραμένει ασαφές εάν ολοκληρώθηκαν ποτέ.

Τον Νοέμβριο του 2022 το ΤΑΙΠΕΔ, στο οποίο έχει περιέλθει το ΟΑΚΑ υπέγραψε σύμβαση για την αναβάθμιση και συντήρηση των εγκαταστάσεων ύψους 1,79 εκ. ευρώ πλέον ΦΠΑ με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Σε ανακοίνωσή του μάλιστα τον περασμένο Απρίλιο, ανέφερε ότι βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη η επιθεώρηση και ο έλεγχος των μεταλλικών κατασκευών «Καλατράβα» στο συγκρότημα του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών (ΟΑΚΑ) έπειτα από σχετικό διαγωνισμό που διενήργησε η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (Project Preparation Facility) του Ταμείου για λογαριασμό του Υφυπουργείου Αθλητισμού και του ΟΑΚΑ.

Το αντικείμενο του διαγωνισμού αφορούσε σε υπηρεσίες επιθεώρησης και ελέγχου των μεταλλικών κατασκευών και πολυκαρβονικών φύλλων επικάλυψης των εξής κατασκευών του ΟΑΚΑ:

• Του στεγάστρου του Κεντρικού Σταδίου.
• Του στεγάστρου του Ποδηλατοδρομίου.
• Των δύο εισόδων.
• Του Τείχους των Εθνών
• Της Αγοράς.

Σκοπός του ελέγχου ήταν να εντοπιστούν τυχόν προβλήματα που μπορεί ενδεικτικά να αφορούν σε διαβρώσεις, αποφλοιώσεις σε βαφές, προβλήματα σε συγκολλήσεις, προβλήματα σε κοχλιώσεις, αναρτήρες, κλπ. σε στοιχεία των μεταλλικών κατασκευών που χρήζουν αντιμετώπισης, συντήρησης και αποκατάστασης, καθώς και σε προβλήματα στα πολυκαρβονικά φύλλα, στις βάσεις στήριξης τους και στα υλικά στεγανοποίησης και σφράγισης αυτών.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι το ΟΑΚΑ δεν είχε λάβει κανονική οικοδομική άδεια και είχε λειτουργήσει με μία άδεια λειτουργίας Ολυμπιακής Εγκατάστασης και με άδειες που επί σειρά ετών χορηγούνταν με Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις.

Να σημειωθεί ότι το ζήτημα του στεγάστρου και της κατάστασής του είχε φτάσει στη Βουλή από το 2011 με τον τότε υφυπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Γιώργο Νικητιάδη να σημειώνει στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου ήδη από τότε πως «το στρέγαστρο του Ολυμπιακού Σταδίου είναι μια μεταλλική κατασκευή, η οποία χρήζει συνεχούς συντήρησης και ελέγχου κατά τη διάρκεια της ζωής της, όπως όλες οι μεταλλικές κατασκευές», ενώ συμπλήρωνε πως προετοιμάζονταν οι διεθνείς διαγωνισμοί συντήρησης, οι οποίοι όπως όλα δείχνουν δεν προχώρησαν ποτέ.