ΟΑΚΑ: Αυθαίρετο έως το 2014, χωρίς πιστοποιητικό στατικής επάρκειας μέχρι σήμερα - Η γέφυρα Καλατράβα είναι αρμοδιότητα της ΣΤΑΣΥ

Την άκρως επικίνδυνη έλλειψη συντήρησης κρίσιμων υποδομών, οι οποίες είναι ταυτόχρονα και χώροι συγκέντρωσης πληθυσμού, αλλά και το πολεοδομικό χάος που επικρατεί και στο κτιριακό απόθεμα του Δημοσίου έκανε ολοφάνερη η αναστολή λειτουργίας του ΟΑΚΑ.

Το σύνολο των εγκαταστάσεων του Ολυμπιακού Σταδίου ήταν παντελώς αυθαίρετο έως το 2014 καθώς είχε αναγερθεί χωρίς να υπάρχει καν οικοδομική άδεια. Δέκα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες ολοκληρώθηκε η τακτοποίησή του από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Ωστόσο, φαίνεται πως έως και σήμερα, όπως διαβεβαιώνουν το «Εθνος» πηγές κοντά στην υπόθεση, δεν είχε λάβει το απαραίτητο πιστοποιητικό στατικής επάρκειας, με τη σχετική διαδικασία να λαμβάνει διαρκώς παρατάσεις.

Παρατάσεις για μία δεκαετία

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, εκτιμάται ότι τα ζητήματα στατικότητας που αναδείχτηκαν και οδήγησαν στο μέχρι νεωτέρας λουκέτο μιας από τις σημαντικότερες αθλητικές εγκαταστάσεις της χώρας, ήρθαν στο φως κατά την εκπόνηση της μελέτης στατικής επάρκειας στο πλαίσιο της διαδικασίας τακτοποίησης του αυθαιρέτου. Σε ερώτηση του «Εθνους» πως είχε προχωρήσει τακτοποίηση αυθαιρέτου σε μια κρίσιμη κατασκευή χωρίς το συγκεκριμένο πιστοποιητικό, οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως το εν λόγω πιστοποιητικό είναι απαραίτητο ύστερα από κάποια χρόνια, αλλά στην περίπτωση του ΟΑΚΑ η συγκεκριμένη διαδικασία λάμβανε διαρκείς παρατάσεις.

Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, πάντως, για τη νομιμοποίηση εντελώς αυθαίρετων κατασκευών απαιτείται μελέτη στατικής επάρκειας. Επιπροσθέτως, η νομοθεσία διαχωρίζει δύο κατηγορίες υψηλής διακινδύνευσης: η πρώτη αφορά κτίρια πολιτικής προστασίας και η δεύτερη αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες κατασκευές σε κτίρια που η τυχόν κατάρρευση τους έχει μεγάλες συνέπειες. Σε αυτά συγκαταλέγονται «οι χώροι αθλητικών εγκαταστάσεων (κλειστά γυμναστήρια, γήπεδα με κερκίδες και κλειστούς βοηθητικούς χώρους, γήπεδα ΠΑΕ, Ολυμπιακές αθλητικές εγκαταστάσεις)».

Έμπαινε φρένο στη συντήρηση επειδή ήταν αυθαίρετο

Γεγονός είναι, πάντως, ότι το στέγαστρο Καλατράβα και γενικότερα οι εγκαταστάσεις ήταν εξαρχής κοινό μυστικό πως δεν συντηρούνταν με τον προβλεπόμενο τρόπο. Το ότι ήταν αυθαίρετα έβαζε φρένο στην όποια παρέμβαση στις εγκαταστάσεις μέχρι να νομιμοποιηθούν. Το δεδομένο αυτό δεν είχε κρύψει και η ίδια η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού όταν με ανακοίνωσή της τον Οκτώβριο του 2014 ενημέρωνε πως «ολοκληρώθηκε η διαδικασία τακτοποίησης των αυθαίρετων κατασκευών του ΟΑΚΑ (μεταξύ των οποίων και οι μεταλλικές κατασκευές «Καλατράβα») οι οποίες είχαν υλοποιηθεί χωρίς έκδοση οικοδομικής άδειας».

Τα κονδύλια που αγνοούνται

Στην ανακοίνωση μάλιστα σαφώς επισημαινόταν ότι επί μία δεκαετία δεν υπήρξε η παραμικρή συντήρηση ή επισκευή: «Επισημαίνεται ότι για όσο διάστημα οι ως άνω κατασκευές ήταν αυθαίρετες, δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν έργα συντήρησης και επισκευής. Επίσης, για την συντήρηση των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα, που είχε να γίνει από το 2004, έχουν προβλεφθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας Αττικής, συνολικά 8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ άλλες 600 χιλιάδες ευρώ έχουν δοθεί από την έκτακτη χρηματοδότηση του 2014 για τις άμεσες ανάγκες επισκευής και συντήρησης του ΟΑΚΑ, για χώρους όπως το κλειστό προπονητήριο», αναφερόταν χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.

Εως και σήμερα δεν έχει αποσαφηνιστεί τι έχουν απογίνει τα εν λόγω κονδύλια, δεδομένου πως και η σημερινή κυβέρνηση δια στόματος του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη παραδεχόταν δύο χρόνια πριν, πως οι κατασκευές αυτές δεν είχαν συντηρηθεί.

Κι αυτό την ώρα που όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας υπήρχε ήδη μελέτη, η οποία από το 2020 έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την άμεση ανάγκη παρεμβάσεων δεδομένου ότι «η μεταλλική κατασκευή δεν ανταποκρίνεται στο ελάχιστο επιτρεπόμενο επίπεδο στατικής επάρκειας».

Δεν θα γίνει νέα μελέτη από το ΤΕΕ

Για το σοβαρότατο ζήτημα ασφαλείας που έχει προκύψει με το ΟΑΚΑ, στο οποίο παρά τις προειδοποιήσεις και το γεγονός πως ήταν σε όλους γνωστό ότι δεν είχε συντηρηθεί ποτέ, εξακολουθούσαν να διοργανώνονται αθλητικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, τις οποίες παρακολουθούσαν δεκάδες χιλιάδες θεατές κάθε φορά, λόγο θα έχει στο εξής και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ). Οπως είναι σε θέση να γνωρίζει το «Εθνος», το ΤΕΕ δε θα διενεργήσει στη φάση αυτή νέα μελέτη, αλλά θα ελέγξει με ειδικούς επιστήμονες εξονυχιστικά την ορθότητα σε επίπεδο παραδοχών και μεθοδολογίας και την επάρκεια αυτής που έχει γίνει για λογαριασμό του ΤΑΙΠΕΔ και οδήγησε στο λουκέτο στο ΟΑΚΑ.

Στο πλαίσιο αυτό θα ελεγχθούν γεωμετρικά στοιχεία, ενώ έχουν ζητηθεί και οι μετρήσεις των εργαστηριακών ελέγχων. Υπολογίζεται ότι η διαδικασία αυτή θα διαρκέσει περίπου 1 με 1,5 μήνα.

Προβληματισμός και για την πεζογέφυρα Καλατράβα

Την ίδια στιγμή το δεύτερο εμβληματικό έργο του Σαντιάγο Καλατράβα, η πεζογέφυρα της Κατεχάκη αποτελεί αρμοδιότητα της ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες). Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες πεζογέφυρες του λεκανοπεδίου, την αρμοδιότητα των οποίων έχει η Περιφέρεια Αττικής, η εν λόγω γέφυρα παραδόθηκε στη συγκοινωνιακή εταιρεία που λειτουργεί το μετρό ως συνοδό έργο, αντίστοιχο με τις κυλιόμενες σκάλες ή τους ανελκυστήρες. Λόγω αρμοδιότητας η ΣΤΑΣΥ είναι αυτή που έχει και την ευθύνη των συντηρήσεων του έργου, αν και είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι δε διαθέτει το εξειδικευμένο προσωπικό που απαιτεί η συντήρηση ενός τόσο σύνθετου έργου και κατά συνέπεια θα πρέπει κάθε φορά να απευθύνεται στην αγορά.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΣΤΑΣΥ είχε αναθέσει σε εξωτερική μελετητική εταιρεία στο τέλος του 2021 τον έλεγχο και την επιθεώρηση της πεζογέφυρας. Η εταιρία που την ανέλαβε είχε συνοδεύσει την έκθεσή της με ορισμένες παρατηρήσεις για παρεμβάσεις που έπρεπε να γίνουν στην κατασκευή και σύμφωνα με πληροφορίες, δεν έχουν γίνει ακόμα καθώς προγραμματίζεται να εκτελεστούν από εξειδικευμένα τεχνικά συνεργεία.

Σε κάθε περίπτωση η πεζογέφυρα έχει αυτή τη στιγμή εμφανή σημεία φθοράς, για τα οποία ωστόσο κανείς πλην των ειδικών δεν μπορεί να αποφανθεί εάν καταδεικνύουν μόνο πλήρη εγκατάλειψη ή ενέχουν και άλλους κινδύνους.

Υπενθυμίζεται ότι η πεζογέφυρα Καλατράβα παραδόθηκε το 2004 και κόστισε 3 εκατομμύρια ευρώ. Έχει συνολικό μήκος 94 μέτρα και υψώνεται 6 μέτρα πάνω από το οδόστρωμα της λεωφόρου. Τα βασικά αρχιτεκτονικά της στοιχεία είναι ο μεταλλικός πυλώνας (ύψους 50 μέτρων ακριβώς στην είσοδο του σταθμού) και ο εναέριος πεζοδιάδρομος (μήκους 94 μέτρων και πλάτους 5 έως 6 μέτρων) με προσβάσεις από σταθερές ή κυλιόμενες σκάλες και μεγάλους ανελκυστήρες. Η γέφυρα μόλις λίγους μήνες μετά την παράδοσή της, είχε χρειαστεί να κλεισει στις αρχές του 2005 εξαιτίας προβλημάτων στα ξύλα της επιδαπέδιας επίστρωσης. Οπως είχε ειπωθεί τότε δεν ήταν καλής ποιότητας και η ξυλεία που είχε χρησιμοποιηθεί.

Χωρίς μητρώο συντηρήσεων οι υποδομές της χώρας

Το πρόσφατο κλείσιμο του ΟΑΚΑ επαναφέρει μετ΄επιτάσεως την ανάγκη κατάρτισης ενός μητρώου υποδομών, το οποίο ακόμα η Ελλάδα δε διαθέτει. Κατά συνέπεια η ευθύνη ελέγχων, συντηρήσεων και επισκευών χάνεται σε έναν κυκεώνα φορέων και αρμοδιοτήτων με αποτέλεσμα κρίσιμες υποδομές να μη συντηρούνται επαρκώς ή και καθόλου, όπως αποκαλύπτεται κάθε φορά ύστερα από διάφορα περιστατικά.

Δεδομένης της ανυπαρξίας του Μητρωου Υποδομών, δεν υφίσταται ούτε υπομητρώο συντηρήσεων, το οποίο θα παρέχει με σαφήνεια πληροφορίες για το ιστορικό των κατασκευών, τη συντήρησή τους, την περιοδικότητά της, τον αρμόδιο φορέα, τα αποτελέσματα των ελέγχων και τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει.

Οπως σημειώνουν και επαγγελματίες του τεχνικού κλάδου ουσιαστικά στην Ελλάδα απόλυτη εικόνα των συντηρήσεων υπάρχει μόνο στην περίπτωση των μεγαλων παραχωρήσεων.