Κτηματολόγιο: Γλιτώνουν τελικά το πρόστιμο όσοι έκαναν εκπρόθεσμες δηλώσεις; Τι προτείνει το υπουργείο ενώ οι εκκρεμότητες είναι εκατοντάδες χιλιάδες

Ανοιχτό αφήνει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης το ενδεχόμενο να μην επιβληθούν τελικώς πρόστιμα σε όσους δεν προχώρησαν σε εμπρόθεσμη δήλωση της ακίνητης περιουσίας τους στο Κτηματολόγιο. Βάσει της παράτασης που έχει δοθεί, οι πολίτες είχαν στη διάθεσή τους περιθώριο έως το τέλος του χρόνου για να υποβάλουν εκπρόθεσμες αιτήσεις κτηματογράφησης χωρίς να επιβαρυνθούν με τα κλιμακωτά πρόστιμα που ορίζει το ισχύον πλαίσιο και κυμαίνονται μεταξύ 300 και 2.000 ευρώ.

Ωστόσο το υπουργείο εξετάζει αυτήν την περίοδο ένα διαφορετικό πλέγμα κινήτρων και αντικινήτρων προκειμένου να πείσει τους ιδιοκτήτες να δηλώσουν την ακίνητη περιουσία τους, μεταξύ των οποίων ακόμα και τη σύνδεση της κινηματογράφησης με τις αγροτικές επιδοτήσεις. Έτσι εκτός της αδυναμίας μεταβίβασης, οι ιδιοκτήτες μη κτηματογραφημένων ακινήτων θα είναι αντιμέτωποι και με άλλα αντικίνητρα. Όπως επεσήμανε ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Κυρανάκης: «Δε θέλουμε να πάμε σε μία τιμωρητική λογική ούτε σε μια λογική ότι θα χάσεις το σπίτι σου και θα στο πάρει το Δημόσιο. Σε καμία περίπτωση. Πρόθεσή μας είναι να διευκολύνουμε τον πολίτη, ο οποίος θέλει να κατοχυρώσει την περιουσία του. Ανήκει σ΄αυτόν. Δε θα του την πάρει το κράτος επειδή δεν πήγε να δηλώσει. Ομως θέλουμε να δημιουργήσουμε πολύ σαφή και δυνατά κίνητρα για πολίτες, οι οποίοι έχουν κτηματογραφήσει το ακίνητό τους. Για παράδειγμα ο ψηφιακός φάκελος μεταβίβασης θα λειτουργεί μόνο για κτηματογραφημένα ακίνητα, για ακίνητα με ΚΑΕΚ. Για να πάρεις μία επιδότηση αν είσαι αγρότης, θα πρέπει να έχεις ΚΑΕΚ. Αυτή είναι η πρόθεσή μας», επεσήμανε ο κ. Κυρανάκης συμπληρώνοντας πως όπου εμπλέκονται και συναρμόδια υπουργεία, θα υπάρξουν οι σχετικές συμφωνίες.

Εξωδικαστική λύση επεξεργάζεται το υπουργείο και για τα λεγόμενα αγνώστου ιδιοκτήτη ακίνητα σε περιοχές, στις οποίες έχουν οριστικοποιηθεί οι εγγραφές και υπολογίζονται σε περίπου 15.000. Τα ακίνητα αυτά περνούν στο Δημόσιο και ο ιδιοκτήτης τους μετά την οριστικοποίηση των εγγραφών μπορεί να τα διεκδικήσει έως σήμερα μόνο δικαστικά: «Θα δώσουμε λύσεις. Αν υπάρχει πολίτης που έχει τα απαραίτητα στοιχεία να το δηλώσει και επιθυμεί να το δηλώσει, εμείς θα βρούμε λύση», επεσήμανε ο κ. Κυρανάκης χωρίς ωστόσο να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, ως προς τον τρόπο με τον οποιο θα ανοίξουν εκ νέου περιοχές, που έχουν κλείσει κτηματογραφικά και έχουν οριστικοποιημένες εγγραφές.

Την ίδια στιγμή το έργο του Κτηματολογίου, το οποίο στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί έως το 2025, προχωρεί με ...προίκα εκατοντάδων χιλιάδων ενστάσεων και συσσωρευμένων εκκρεμοτήτων.

Μόνο οι εκκρεμότητες που λιμνάζουν στον φορέα φτάνουν αυτή τη στιγμή τις 150.000, ενώ αναμένεται να πολλαπλασιαστούν με τη μετάπτωση των υποθηκοφυλακείων στον φορέα του Κτηματολογίου, ο οποίος «θα κληρονομήσει όλα τα προβλήματα που κουβαλούν τα υποθηκοφυλακεία» την 1η Ιανουαρίου 2024. Το σύνολο των εκκρεμοτήτων εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει και τις 300.000. Ωστόσο πεποίθηση της ηγεσίας του υπουργείου είναι πως η πλειονότητα αυτών αφορά απλά λάθη, τα οποία δεν απαιτούν μεγάλη διαδικασία επίλυσης.

Ακόμα και η ηλεκτρονική κατάθεση, η οποία εξάλειψε τις ουρές της ντροπής από το Κτηματολογικό γραφείο της Αθήνας φαίνεται ότι δεν έλυσε οριστικά το πρόβλημα καθώς, όπως επισημαίνουν πηγές των εργαζομένων, «έκρυψε» τις ουρές, αλλά δε μείωσε την αναμονή για τα πιστοποιητικά, η οποία οφείλεται στη σημαντική υποστελέχωση του φορέα. Αναφέρουν μάλιστα ότι μέσα σε ένα μήνα και μόνο στην Αθήνα συσσωρεύτηκαν 1.000 νέες εκκρεμότητες.

Ο ψηφιακός αριθμός προτεραιότητας αναμένεται να εφαρμοστεί και στη Θεσσαλονίκη από την προσεχή Δευτέρα, ενώ σύμφωνα με τον υφυπουργό, η υπηρεσία θα εισαχθεί και σε όποιο άλλο κατάστημα υποβάλλει σχετικό αίτημα.

Το υπουργείο αποδίδει τις καθυστερήσεις στις μεταβιβάσεις στον νομικό έλεγχο των πράξεων. Για τον εκμηδενισμό των εκκρεμοτήτων θα τεθεί σε λειτουργία ψηφιακή πλατφόρμα ελέγχων από τις 15 Οκτωβρίου. Με το νέο σύστημα δικηγόροι θα ελέγχουν και εξ αποστάσεως την πληρότητα εγγράφων, τις ακυρότητες συμβολαίων, ελλείψεις σε τομους με αυξημένο τίμημα ανά πράξη. Θα διαπιστώνουν τα προβλήματα πριν μεταγραφεί η πράξη ώστε είτε να λύνονται είτε να απορρίπτονται οι πράξεις.

Σύμφωνα με τον κ. Κυρανάκη, μάλιστα το σύστημα θα «διώχνει» όσους δικηγόρος υποπέφτουν σε συνεχή σφάλματα ή αφήνουν ημιτελείς υποθέσεις.

Να σημειωθεί ότι η διαδικασία της μεταγραφής σήμερα μπορεί να διαρκέσει έως και τρία χρόνια καθώς αυτή τη στιγμή υπάρχουν εκκρεμότητες από το 2020.

«Θα φτιάξουμε ένα σχήμα, στο οποίο θα συμμετέχουν δικηγόροι από όλη την Ελλάδα σε συνεργασία με τους Δικηγορικούς Συλλόγους και την ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων. Στόχος είναι να βάλουμε στο σύστημα όσους περισσότερους δικηγόρους γίνεται ώστε με τη λειτουργία του ψηφιακού φακέλου μεταβίβασης ακινήτων, η μεταγραφή να απαιτεί ένα νομικό έλεγχο εντός της ημέρας και εφοσον υπογράφει ο προιστάμενος να έχουμε μεταγραφή μέσα σε ένα 24ωρο». Ηδη στον ΔΣΑ υπάρχουν 1.200 πιστοποιημένοι δικηγόροι.

Στόχος είναι τα πράγματα να απλοποιηθούν ακόμα περισσότερο μέσω του gov.wallet.gr. Ο πολίτης θα εξουσιοδοτεί την ΑΑΔΕ, το Κτηματολόγιο ή άλλο φορέα να διακινεί δεδομένα του ώστε να μη χρειάζεται ούτε η ηλεκτρονική αποστολή εγγράφων από τον ίδιο.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όλα αυτά απαιτούν την πλήρωση των θέσεων των προισταμένων, οι οποίες δεν είναι έως τώρα ιδιαιτέρως ...ελκυστικές με τον φορέα να δυσκολεύεται να τις καλύψει, κατι που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο και την ίδια τη διαδικασία μετάπτωσης των υποθηκοφυλακείων στον κεντρικό φορέα έως την Πρωτοχρονιά του 2024.

Αντίστοιχα μεγάλη είναι και η υποστελέχωση του Ελληνικού Κτηματολογίου, καθώς μπορεί ο φορέας να μετρά 1.034 υπαλλήλους, σύμφωνα με τη διοίκησή του, αλλά σε αυτούς περιλαμβάνονται και οι συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου, ενώ ακόμα αναμένεται να ξεμπλοκάρουν από το ΑΣΕΠ οι 580 προσλήψεις.

Στο μεταξύ η πορεία κτηματογράφησης δεν εμφανίζει ομοιόμορφη εικόνα με ορισμένες περιοχές να υπολείπονται σημαντικά έναντι άλλων μεταξύ των οποίων η Κρήτη και οι Κυκλάδες. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ελληνικού Κτηματολογίου, τα ποσοστά κτηματογράφησης στις συγκεκριμένες περιοχές είναι:

• Ρέθυμνο: 33.82%

• Χανιά: 38.97%

• Βόρειο Ηράκλειο: 28.34% και

• Κυκλάδες: 61.43%.