Συγκοινωνίες Αθήνας: Ανακάμπτουν από την πανδημία, αλλά έχασαν 200 εκ. επιβιβάσεις μέσα σε μία πενταετία - Η ακτινογραφία του Ομίλου ΟΑΣΑ για το 2022

Σχεδόν 200 εκατομμύρια επιβιβάσεις έχασαν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας την τελευταία πενταετία, όπως προκύπτει από την έκθεση πεπραγμένων του ΟΑΣΑ για το 2022. Και μπορεί η επιβατική κίνηση της προηγούμενης χρονιάς, κατά την οποία τα μέσα λειτούργησαν χωρίς περιορισμούς, να δείχνει σημαντική ανάκαμψη συγκριτικά με τις δύο πανδημικές χρονιές του 2020 και του 2021, ωστόσο οι απώλειες σε σχέση με το 2018 είναι τεράστιες, γεγονός που καταδεικνύει ότι το κοινό εμπιστεύεται όλο και λιγότερο τη δημόσια συγκοινωνία για τις μετακινήσεις του με μία από τις βασικές αιτίες να είναι η διαχρονική απαξίωση κυρίως των οδικών μέσων, αλλά και της γραμμής 1 του μετρό (πρώην ηλεκτρικός σιδηρόδρομος).

Βάσει των επίσημων στοιχείων, το 2022 το σύνολο των επιβιβάσεων ανήλθε στις 414,255 εκατομμύρια, σημαντικά αυξημένες από τις 287,23 εκ. του 2021 και τις 306,71 εκ. του 2020, αλλά έχοντας χάσει περίπου το 1/3 του συνόλου των επιβιβάσεων του 2018 όταν αυτές είχαν διαμορφωθεί σε 606.686.000. Να σημειωθεί ότι η πανδημία είχε «ρίξει» τον αριθμό των επιβιβάσεων κάτω από το μισό συγκριτικά με το 2018.

Από τις απώλειες αυτές μάλιστα δεν εξαιρείται κανένα μέσο,αφού και στις Γραμμές 2 και 3 του μετρό οι επιβιβάσεις ανήλθαν σε 132 εκ.το 2022 έναντι 175 εκ. το 2018.

Σύμφωνα με την έκθεση πεπραγμένων, την περασμένη χρονιά εκτελέστηκαν συνολικά με τα ΜΜΜ της πρωτεύουσας 3.667.923 δρομολόγια. Τα συνολικά οχηματοχιλιόμετρα που πραγματοποιήθηκαν ήταν αυξημένα κατά 6 εκ. συγκριτικά με το 2018, αλλά από τη γενική τάση εξαιρούνται τα τρόλει και ο ηλεκτρικός. Τα πρώτα εκτέλεσαν 6.597.000 πέρυσι αριθμός μειωμένος τόσο συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά όσο και με μία πενταετία πρίν, ενώ στη γραμμή 1 εκτελέστηκαν 3 εκ. οχηματοχιλιόμετρα λιγότερα συγκριτικά με το 2018.

Αυξημένα ήταν και τα ανεκτέλεστα δρομολόγια, κυρίως στα οδικά μέσα. Αναλυτικά, στα λεωφορεία εκτελέστηκε το 87,4% των προγραμματισμένων δρομολογίων το 2022 έναντι 89,5% το 2018 και στα τρόλεϊ πραγματοποιήθηκε το 75,7% των δρομολογίων πέρυσι έναντι 86,2% το 2018.

Οι ελλείψεις και οι βλάβες σε τροχαίο υλικό, αλλά και η υποστελέχωση της εταιρίας φέρεται ότι αποτελούν δύο από τις βασικές αιτίες γι΄αυτήν την εξέλιξη. Η ονομαστική δύναμη των λεωφορείων μειώθηκε στα 1.625 από 2.021 οχήματα την τελευταία πενταετία.

Όσο για τον αριθμό των εργαζομένων στον Όμιλο ΟΑΣΑ, ανερχόταν σε 7.183 άτομα και ήταν μειωμένος κατά 320 απασχολούμενους σε σχέση με το 2018. Κι αυτό καθώς και οι προσλήψεις που έγιναν «εξουδετερώθηκαν» ουσιαστικά από το αδιάκοπο κύμα συνταξιοδοτήσεων στις συγκοινωνιακές εταιρίες, οι οποίες εδώ και δεκαετίες δεν είχαν ανανεώσει το προσωπικό τους.

Οι γραμμές που εξυπηρετήθηκαν ήταν 258 για τα λεωφορεία, 20 για τα τρόλει, 3 για το μετρό, 2 για το τραμ, ενώ ο ενεργός στόλος, δηλαδή αυτός που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή συγκοινωνιακού έργου, αριθμούσε 1.400 λεωφορεία, 227 τρόλει, 452 βαγόνια συρμών στις τρεις γραμμές του μετρό και 44 βαγόνια τραμ.

Εισπράξεις

Οι εισπράξεις του 2022 για τον Όμιλο ΟΑΣΑ έφτασαν τα 237,35 εκ. ευρώ και ήταν αυξημένες κατά 55% έναντι του 2021(153.529.749,85 €), κατά το οποίο μέχρι και τον Μάιο του 2021 υπήρχαν περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας.

Πιο δημοφιλές μέσο κομίστρου αποτέλεσε για άλλη μία φορά το απλό ενιαίο εισιτήριο των 90 λεπτών, οι πωλήσεις του οποίου απέφεραν εισπράξεις 23,47 εκ. ευρώ. Ακολουθούν:

• Το εισιτήριο 2 διαδρομών με εισπράξεις 15.742.906,60 €
• Το εισιτήριο 10 διαδρομών με εισπράξεις 13.611.456,07 και το
• Το εισιτήριο Αθήνα & Αεροδρόμιο, διαρκείας 90 λεπτών με εισπράξεις 12.765.509,99 €

Σε ό,τι αφορά τις κάρτες χρονικής διάρκειας, αυτή των 30 ημερών φαίνεται να είναι η πιο ευπώλητη (εισπράξεις 33,9 εκ. ευρώ), 30 ημερών (έκπτωση 50%) με εισπράξεις 7,54 εκ. ευρώ και η ετήσια για την Αθήνα (χωρίς αεροδρόμιο) με εισπράξεις 2 εκ. ευρώ.

Σε επίπεδο ποσοστών, στις κάρτες, το αστικό προϊόν 30 ημερών, το οποίο είναι το προϊόν με τις μεγαλύτερες πωλήσεις είχε μερίδιο 70% και το αντίστοιχο μειωμένης τιμής είχε μερίδιο 16%.

Στα εισιτήρια τα προϊόντα αεροδρομίου παρουσίασαν την μεγαλύτερη άνοδο καθώς η τουριστική κίνηση ήταν αυξημένη έναντι του 2021 με μερίδιο 24% έναντι 20%.Τα μονά εισιτήρια μειώθηκαν όπως και τα πολλαπλά (26% έναντι 29% και 43% έναντι 45% αντιστοίχως).

Ως προς τη συνεισφορά κάθε εταιρίας στις εισπράξεις, κινήθηκε σε αναμενόμενα επίπεδα καθώς η ΟΣΥ (οδικά μέσα) δε διαθέτει μεγάλο δίκτυο αυτόματης πώλησης (έχει 25 Αυτόματα Μηχανήματε Εκδοσης Καρτών), ενώ οι σταθμοί της ΣΤΑΣΥ πέραν των εκδοτηρίων που λειτουργούν με προσωπικό, διαθέτουν 367 αυτόματα μηχανήματα έκδοσης. Κατά συνέπεια η ΣΤΑΣΥ συνεισφέρει το 82% έναντι 81% το 2021, η ΟΣΥ το 14% έναντι 15% και ο ΟΑΣΑ το 4%.

Εντός της συγκεκριμένης χρονιάς, πάντως, τέθηκαν σε λειτουργία σε σταθμούς της ΣΤΑΣΥ και σε σημεία της ΟΣΥ, 100 πρόσθετες συσκευές ΑΜΕΚ και 12 πρόσθετες συσκευές ΤΕΚ, ενώ μέσω υπογραφής ιδιωτικού συμφωνητικού, τοποθετήθηκε εξοπλισμός πώλησης στα 200+50 οχήματα ΚΤΕΛ.

Ανά κανάλι διανομής, καταγράφεται η ιδιαίτερα χαμηλή συνεισφορά των περιπτέρων με μερίδιο μόλις 2,3%.

Σύμφωνα με την έκθεση, αύξηση παρουσίασε η χρήση τραπεζικών καρτών στις εισπράξεις με μέσο όρο χρήσης 43% έναντι 34% το 2021 με τις ανέπαφες συναλλαγές να συνεχίζουν την ανοδική πορεία, η οποία άρχισε λόγω της πανδημίας.

Το σύνολο των παροχών μετακίνησης με πλήρη ή μερική απαλλαγή ανήλθε το 2022 σε 94.534.829,80 ευρώ, ενώ για τη φετινή χρονιά, σύμφωνα με απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα, καθορίστηκε στα 83.628.319 ευρώ συν ΦΠΑ.

Έλεγχοι, πρόστιμα και παράπονα

Σχεδόν 66.000 πρόστιμα επιβλήθηκαν σε επιβάτες που εντοπίστηκαν χωρίς επικυρωμένο εισιτήριο το 2022. Για τον προγραμματισμό των ελέγχων κομίστρου στις Γραμμές της ΣΤΑΣΥ, ελήφθη υπόψη η κίνηση των σταθμών (επιβατική κίνηση, αριθμός επικυρώσεων, κλπ.), ενώ για τον προγραμματισμό των ελέγχων στην ΟΣΥ επελέγησαν άξονες με βάση συγκοινωνιακά κριτήρια (διερχόμενος ικανός αριθμός γραμμών ώστε να ελέγχονται περισσότερες λεωφορειακές γραμμές) και γεωγραφικά κριτήρια (οι άξονες να είναι γεωγραφικά κοντά).

Η ανά μήνα δύναμη των Ελεγκτών Κομίστρου των Φορέων το 2022, διατηρήθηκε σε 84 υπαλλήλους ελεγκτές και συνολικά διενεργήθηκαν 1.649.987 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 65.982 πρόστιμα. Οι περισσότεροι έλεγχοι έγιναν τους τρεις φθινοπωρινούς μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και Νοέμβριο.

Από τον αριθμό 11185 συνολικά για το 2022 εξυπηρετήθηκαν περίπου 137.043 κλήσεις επιβατών και απαντήθηκαν 2.666 ενημερωτικά e-mail συμπεριλαμβανομένων των παραπόνων που διαβιβάστηκαν στους φορείς μέσω του λογαριασμού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου customer care.

«Πρωταθλητής» αριθμητικά σε παράπονα και καταγγελίες ήταν η ΟΣΥ με 3.813, ενώ ακολουθούν τα ΚΤΕΛ που έχουν δρομολογηθεί με 1.907, ο ΟΑΣΑ με 891 και η ΣΤΑΣΥ με 617. Εάν, πάντως, συνυπολογιστεί το περιορισμένο συγκριτικά με τον ιδιόκτητο στόλο της ΟΣΥ έργο που εκτελούν τα ΚΤΕΛ (63 γραμμές από τις 258), γίνεται αντιληπτό ότι οι καταγγελίες του επιβατικού κοινού για τους αναδόχους είναι καταιγιστικές.

Άλλωστε όπως πιστοποιείται και από την ίδια την έκθεση πεπραγμένων, τα οχήματα των ΚΤΕΛ, στα οποία έχει ανατεθεί τμήμα του συγκοινωνιακού έργου του ΟΑΣΑ, απέκτησαν τηλεματική σχεδόν τρία χρόνια μετά την υπογραφή της πρώτης σύμβασης, παρά το γεγονός ότι το κείμενο επίτασσε την άμεση τοποθέτησή της: «τον Απρίλιο του 2023 ενεργοποιήθηκε η πληροφόρηση πραγματικού χρόνου των λεωφορειακών γραμμών ΚΤΕΛ, παρέχοντας την σχετική πληροφορία στα εργαλεία ενημέρωσης επιβατών: site, εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα και έξυπνες στάσεις».

Κλήσεις σε λεωφορειολωρίδες

Συνολικά το 2022 από τις κάμερες καταγραφής παραβάσεων σε αποκλειστικές Λωρίδες Λεωφορείων βεβαιώθηκαν 2.571 παραβάσεις για παραβίαση της απαγόρευσης χρήσης των ΑΛΛ (κλήσεις), ενώ για παράνομη στάθμευση στις ΑΛΛ βεβαιώθηκαν 1.007 παραβάσεις (κλήσεις). Όσον αφορά στο μέτρο της καταγραφής με τις υπάρχουσες φωτογραφικές συσκευές των παρανόμως εισερχομένων οχημάτων σε αποκλειστικές λωρίδες, κατά τη διάρκεια του 2022 απεστάλησαν 1.569 κλήσεις σε παραβάτες που εντοπίστηκαν μέσω του συστήματος των φωτογραφικών συσκευών.

Σε ό,τι αφορά τη δράση των γερανοφόρων οχημάτων που διαθέτει ο ΟΑΣΑ για την απομάκρυνση των παράνομα σταθμευμένων οχημάτων κατά μήκος των διαδρομών λεωφορειακών γραμμών και των οχημάτων που εμπόδιζαν την διέλευση του τραμ, στην έκθεση πεπραγμένων επισημαίνεται ότι διενεργήθηκαν 1.290 μεταφορές παράνομα σταθμευμένων οχημάτων.