Μέγαρο ΟΤΕ: Ριζική ανακαίνιση 50 εκ. ευρώ στον εμβληματικό πύργο - Από την «κατάληψη» των εργαζομένων στις μεγάλες αλλαγές

Τα 13,3 εκατομμύρια ευρώ θα φτάσει η ετήσια εξοικονόμηση πόρων που θα επιφέρει στον Ομιλο η ριζική ανακαίνιση του Διοικητικού Μεγάρου του ΟΤΕ στο Μαρούσι, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2024.

Το κτίριο του ΟΤΕ, ένα από τα πλέον εμβληματικά κτίρια της Αθήνας δε θα χάσει τίποτα από την όψη του, στην οποία μάλιστα τους τελευταίους μήνες έχει προστεθεί και το «Τ» της Deutsche Telekom. Ωστόσο, το εσωτερικό του δε θα θυμίζει σε τίποτα το οικοδόμημα, το οποίο ούτως ή άλλως λόγω του μεγέθους του και των μεγάλων απαιτήσεων κατασκευής του, αποτέλεσε ένα από τα κτίρια – σταθμούς για τα αρχιτεκτονικά δεδομένα της χώρας.

Η προσθήκη του «Τ», πάντως, σε καμία περίπτωση δεν προοιωνίζει περαιτέρω αλλαγές αναφορικά με την επωνυμία της εταιρίας, όπως διαβεβαίωσε για ακόμα μία φορά ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου, Μιχάλης Τσαμάζ: «Η DT αποτελεί τον βασικό μέτοχο. Εκτιμήσαμε ότι ήρθε η ώρα να συσχετίσουμε τα brands ειδικά εφόσον πρόκειται για το Νο1 στην Ευρώπη και το Νο 11 στον κόσμο. Ωστόσο, δεν υπάρχει σχεδιασμός για υιοθέτησή του. Το brand της Cosmote είναι πολύ ισχυρό και θα ήταν λάθος να αντικατασταθεί. Θα ήταν σαν να το κάνουμε δώρο στους ανταγωνιστές», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Αναφορικά με τα οφέλη της ανακαίνισης, η διοίκηση του ΟΤΕ εκτιμά πως μόνο από τη διακοπή χρήσης του κτιρίου στην Παιανία και τη μεταφορά των εργαζομένων στο Μαρούσι, ετησίως θα εξοικονομηθούν τα 11 εκ. ευρώ του ενοικίου, 900.000 ευρώ ενεργειακού κόστους και περίπου 1 εκ. από λοιπές δαπάνες.

Συνολικά στο νέο ανακαινισμένο κτίριο θα διατίθενται 3.400 σταθμοί (θέσεις) εργασίας, ενώ ο στόχος που εξυπηρετεί ο σχεδιασμός, όπως τον ανέλυσε ο κ. Τσαμάζ, είναι τριπλός:

• Να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο κτίριο, το οποίο θα απαντά στις ανάγκες των εργαζομένων.
• Να μεταμορφωθεί το κτίριο ώστε να υπακούει στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, της μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος, αλλά και της κατανάλωσης ενέργειας. Το τελευταίο αποτελεί και ένα μεγάλο στοίχημα δεδομένου ότι ο Όμιλος λόγω της φύσης της δραστηριότητάς του αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους καταναλωτές της χώρας καταφεύγοντας σε συμφωνίες με τους μεγάλους παρόχους.
• Να μειωθούν σημαντικά τα λειτουργικά κόστη με παράλληλη αύξηση της αποτελεσματικότητας της εταιρίας.

Ήδη το 80% του κτιρίου έχει ανακατασκευαστεί πλήρως, με βάση τα διεθνή πρότυπα WELL και LEED. Το μεγάλο και σύνθετο έργο υλοποιεί η θυγατρική εταιρεία του Ομίλου ΟΤΕ, ΟΤΕestate, και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024.

Συνολικά η ανακαίνιση θα κοστίσει περί τα 50 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 45 εκ. αφορούν το κατασκευαστικό κομμάτι.

Το έργο της ανακαίνισης του Διοικητικού Μεγάρου ΟΤΕ ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2020 και περιλαμβάνει συνολικά 36 πτέρυγες, συνολικής επιφάνειας 45.600 τ.μ., από τις οποίες έχουν ήδη ανακαινιστεί οι 30. Με την ολοκλήρωσή του, το κτίριο θα στεγάζει 4.200 εργαζόμενους.

Το νέο «πράσινο» Διοικητικό Μέγαρο ΟΤΕ υπολογίζεται ότι θα επιφέρει μείωση κόστους άνω του 1 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση, χάρη στη μείωση κατανάλωσης ενέργειας (3GWh) και νερού, καθώς και των εξόδων συντήρησης. Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας αντιστοιχεί σε 1.122 τόνους CO2, φέρνοντας πιο κοντά τον Όμιλο ΟΤΕ στον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας από τη λειτουργία του έως το 2025.

Επιπλέον, με την ολοκλήρωση του έργου, θα έχουν τοποθετηθεί συνολικά 800 κάδοι ανακύκλωσης, που υπολογίζεται ότι θα έχουν ως αποτέλεσμα την ανακύκλωση 30 τόνων υλικών σε ετήσια βάση. Παράλληλα, το κτίριο συμμετέχει στο πρόγραμμα του Δήμου Αμαρουσίου, συλλέγοντας βιοαπόβλητα προς κομποστοποίηση, μέσα από ειδικούς κάδους που τοποθετούνται στις κουζίνες κάθε πτέρυγας και στο εστιατόριο των εργαζομένων.

Όλα τα δομικά υλικά και τα έπιπλα που χρησιμοποιούνται είναι μη τοξικά και ανακυκλώσιμα, ενώ παρά το γεγονός ότι σε όλες τις πτέρυγες εφαρμόζεται μια κεντρική σχεδιαστική γραμμή, κάθε χώρος είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες των ομάδων που φιλοξενεί. Σε ό,τι αφορά στο εξωτερικό του κτιρίου, όλο το κέλυφος ανακατασκευάζεται με την τοποθέτηση νέων ενεργειακών κουφωμάτων.

Στους χώρους γραφείων, έχει επιλεγεί η ανοιχτή διάταξη των θέσεων εργασίας, η εφαρμογή της πολιτικής desk sharing με έμφαση στη δημιουργία ποικίλων χώρων συνεργασίας, όπως Lounge Meeting Rooms, Meeting Booths, Informal Collaboration Areas κ.ά. Ήδη έχει ολοκληρωθεί η αντικατάσταση των σταθερών υπολογιστών με laptop τελευταίας τεχνολογίας για τους εργαζομένους που στεγάζονται στο Διοικητικό Μέγαρο.

Επιπλέον, δημιουργούνται νέοι κοινόχρηστοι χώροι, που στόχο έχουν την αποσυμφόρηση από την καθημερινότητα. Σε κάθε όροφο υπάρχουν restorative rooms, που είναι χώροι με χαλαρή επίπλωση, για πιο ανεπίσημες συναντήσεις με τους συναδέλφους και σε πολλούς ορόφους Quiet Rooms ατομικής χρήσης, για περισυλλογή και χαλάρωση. Επιπλέον, με γνώμονα τις αρχές της ισότητας, διαφορετικότητας και συμπερίληψης, δημιουργήθηκαν τα lactation rooms, δίνοντας χώρο και άνεση σε όλες τις νέες μητέρες, για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της καθημερινότητας, ενώ όλοι οι χώροι του κτιρίου είναι προσβάσιμοι σε ανθρώπους με κινητικά προβλήματα. Στις εγκαταστάσεις υπάρχει μόνιμη ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη.

Το Διοικητικό Μέγαρο ΟΤΕ θα λάβει τις διεθνώς αναγνωρισμένες πιστοποιήσεις LEED και WELL Building Standard που αφορούν «πράσινα» κτίρια με θετικό αντίκτυπο στην υγεία και την ευεξία των εργαζομένων σε ένα κτίριο (αέρας, νερό, διατροφή, φωτισμός, φυσική κατάσταση και κίνηση, θερμική άνεση, ήχος, υλικά, νους, κοινότητα). Στο πλαίσιο αυτό, το Διοικητικό Μέγαρο του ΟΤΕ αποκτά «έξυπνα» συστήματα μέτρησης των συνθηκών των χώρων εργασίας, όπως θερμοκρασία, υγρασία και διοξείδιο του άνθρακα.

Η ανακαίνιση αναμένεται να ανεβάσει σημαντικά και την αξία του κτιρίου του ΟΤΕ, το οποίο πριν είχε αποτιμηθεί στα 165 εκ. ευρώ. Σήμερα η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του ΟΤΕ που διαχειρίζεται η θυγατρική του, ΟΤΕ Ακίνητα, αγγίζει το 1 δισ. ευρώ. Εως τώρα έχουν ανακαινιστεί περί τα 60 κτίρια 120.000 τ.μ. από τα 2.633 συνολικά και βρίσκεται σε εξέλιξη η ανακατασκευή του κεντρικού κτιρίου στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου στο κέντρο της Αθήνας (ΥΜΑ/ΝΥΜΑ), στο οποίο μάλιστα θα μετεγκατασταθεί από την επόμενη χρονιά και το Μουσείο Τηλεπικοινωνιών του ΟΤΕ.

Το Μέγαρο του ΟΤΕ και η «κατάληψή» του από τους εργαζομένους

Από το 1970 ξεκινά η ιστορία ενός από τα πλέον αναγνωρίσιμα κτίρια της Αθήνας, του Διοικητικού Μεγάρου του ΟΤΕ. Όπως σημειώνεται στο έργο αποτύπωσης του Αρχείου Κτιριακών Μελετών του ΟΤΕ, τον Ιούλιο του 1970 προκηρύσσεται από τον Οργανισμό Πανελλήνιος Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών και Προσχεδίων για την ανέγερση κτιρίου διοίκησης στο Μαρούσι εμβαδού 38.000 τ.μ. με πρόβλεψη για 2.800 εργαζομένους. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα υιοθετείται μια διαγωνιστική διαδικασία δύο φάσεων. Στην πρώτη φάση η συμμετοχή είναι ανοιχτή σε μελετητικά σχήματα με στόχο να επιλεγούν 12 ομάδες που θα διαγωνιστούν στη δεύτερη φάση. Οι διαγωνιζόμενοι δεν έλαβαν αναλυτικό κτιριολογικό πρόγραμμα με συγκεκριμένα δεδομένα παρά μόνο γενικές κατευθύνσεις περί των απαιτούμενων χώρων. Το ζητούμενο ήταν εκτός των προσχεδίων, να απαντηθούν έντεκα ερωτήματα για τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας σύγχρονων γραφειακών χώρων ώστε οι εγκαταστάσεις να εξυπηρετήσουν τον Οργανισμό για τα επόμενα 40 χρόνια.

Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Νάκος, εκ των μελετητών της λύσης που τελικώς έλαβε το υψηλότερο βραβείο, έχει περιγράψει με τρόπο γλαφυρό τους προβληματισμούς κατά τη διάρκεια του διαγωνισμου: «Και πόσο έπρεπε να είναι το πλάτος του διαδρόμου σε έναν όροφο με τόσο προσωπικό; Πόσο το πλάτος του κλιμακοστασίου; Πόση ώρα θα έκανε κάποιος να κατέβει στο ισόγειο από έναν ψηλό όροφο»;

Στον διαγωνισμό δεν απονεμήθηκε ποτέ πρώτο βραβείο. Αντιθέτως, το έργο ανέλαβε η ομάδα που κέρδισε το δεύτερο βραβείο. Όπως επισημαίνεται στη σχετική έκδοση του ΟΤΕ, «Μια ανάθεση στο πρώτο βραβείο θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να εφαρμοστεί η λύση επακριβώς, καθώς υπήρχε σχετική νομοθετική πρόβλεψη. Αυτό δεν ίσχυε για το β΄ βραβείο».

Το κτίριο κατασκευάζεται τελικώς μεγεθύνοντας τη γενικη διάταξη με τον κεντρικό πυρήνα και τις τρεις πτέρυγες, καθώς εκτιμήθηκε ότι ένα κτίριο με αυτήν τη διάταξη θα λειτουργούσε ως ισχυρό σύμβολο για τον ΟΤΕ. Άλλωστε επρόκειτο για ένα από τα μεγαλύτερα κτίρια στην Ελλάδα συνολικού εμβαδού 85.500 τ.μ.

Η μεγάλη κλίμακα του κτιρίου δεν έγινε δεκτή χωρίς αντιδράσεις. Ο αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης θα αποχωρήσει από την επιτροπή κρίσης του διαγωνισμού διαφωνώντας με το μεγάλο ύψος του προβλεπόμενου κτιρίου και την εξ αυτού παρέμβασή του στο αστικό τοπίο. Επιβεβαιώνοντας εν μέρει τις επιφυλάξεις, ο ίδιος ο Δημήτρης Νάκος θα πει πολλά χρόνια αργότερα: «Όταν έγινε η Αττική Οδός, το κτίριο μπήκε στην κλίμακά του».

Προκλήσεις αντιμετώπισε όμως και η κατασκευή του κτιρίου. Η εμπειρία στην ανέγερση τέτοιων οικοδομημάτων ήταν μικρή με αποτέλεσμα άστοχοι χειρισμοί να οδηγήσουν την εργολήπτρια εταιρία σε πτώχευση. Η υπηρεσία επέλεξε να μην κηρύξει έκπτωτο τον εργολάβο, αλλά να συνεχίσει το έργο με έναν ιδιότυπο τρόπο που προσιδίαζε σε αυτεπιστασία. Θεωρήθηκε η μόνη διέξοδος προκειμένου να μην πέσει το έργο σε τέλμα

Η «κατάληψη» του κτιρίου

Το 1988 η κατασκευή του Μεγάρου έχει ολοκληρωθεί. Οι διοικητικές υπηρεσίες του Οργανισμού είναι διασκορπισμένες σε διάφορα κτίρια στην Αθήνα, αναμένοντας τη μετεγκατάστασή τους στο νέο κτίριο. Τότε κυκλοφορεί η φήμη ότι η κυβέρνηση εποφθαλμιά το κτίριο με σκοπό να εγκαταστήσει σ΄ αυτό το υπουργείο Οικονομικών. Η αντίδραση του προσωπικού ήταν άμεση. Με μυστικότητα οργανώνεται από τα στελέχη της υπηρεσίας μία επιχείρηση ιδιότυπης κατάληψης του κτιρίου με τη σύμφωνη γνώμη της διοίκησης.

Η Διεύθυνση Δομικών Έργων μοιράζει σχέδια σε όλες τις υπηρεσίες και οργανώνεται με ακρίβεια η τοποθέτηση της καθεμιάς εντός του νέου Διοικητικού Μεγάρου. Την προκαθορισμένη ημερομηνία, όλοι οι υπάλληλοι των επί μέρους υπηρεσιών προσέρχονται για εργασία στο Μέγαρο και εγκαθίστανται στις θέσεις τους υπό την επίβλεψη της Διεύθυνσης Δομικών Έργων.