«Γαλάζιος εμφύλιος» και μπαλάκι οι ευθύνες για το ρέμα της Ραφήνας

Σε «γαλάζιο εμφυλιο» σε επίπεδο τόσο κεντρικού κράτους όσο και Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει οδηγήσει η κατάσταση των ρεμάτων στην Αττική όπου κατοικεί και εργάζεται ο μισός πληθυσμός της χώρας και η διάχυτη αγωνία για μελλοντικά ακραία φαινόμενα που έχουν προκαλέσει οι ανυπολόγιστες καταστροφές που άφησε πίσω της στη Θεσσαλία η κακοκαιρία Ντάνιελ.

Στο στόχαστρο βρέθηκε αυτή τη φορά το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας, για την κατασταση του οποίου ο ένας φορέας έριχνε τις ευθύνες στον άλλον με αυτές στο τέλος να χάνονται στις ...αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας. Ολα ξεκίνησαν κατά την επίσκεψη στο ρέμα του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, ο οποίος κατά δήλωσή του διαπίστωσε πως «είναι χάλι» επισημαίνοντας πως όλοι πρέπει να κάνουν τη δουλειά τους χωρίς να επικρατεί ασυνεννοησία: «Θέλω να πω στους υπεύθυνους των δυο βαθμών αυτοδιοίκησης αλλά και σε όποια συναρμόδια υπηρεσία του κεντρικού κράτους ότι αυτό είναι ένα χάλι εδώ πέρα και προορισμός μας είναι να προασπίζουμε τους πολίτες, τον κόσμο από ένα καιρικό φαινόμενο. Όλοι να κάνουν τη δουλειά τους, μέτρα και τώρα, σήμερα, όχι αύριο ή μεθαύρο, όχι ωχ αδερφέ και ασυνεννοησία. Και αυτή η αυτοψία υπογεγραμμένη θα πάει στους αρμοδίους για να γίνουν τα δέοντα. Όπως μπήκαν και καθάρισαν και καθαρίζουν τον Κηφισό το ίδιο να κάνουν και εδώ στην Ανατολική Αττική», είπε μεταξύ άλλων ο Βασίλης Κικίλιας.

Δικαιολογημένη χαρακτήρισε με δική του ανακοίνωση την αγανάκτηση του κ. Κικίλια για την εικόνα που αντίκρυσε ο νυν Περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης σπεύδοντας πάντως να βγάλει την Περιφέρεια από το κάδρο των ευθυνών και να δείξει ξεκάθαρα προς το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και τον υπουργό Χρήστο Σταικούρα.

«Το έργο αυτό υλοποιείται με ευθύνη του Υπουργείου Υποδομών κι έχει χαρακτηριστεί ως έργο εθνικού επιπέδου», αναφέρει ο κ. Πατούλης ξεκαθαρίζοντας πως «οι υπηρεσίες της Περιφέρειας δεν μπορούν να παρεμβαίνουν σε εργοταξιακούς χώρους χωρίς να τους ανήκει η επίβλεψη των έργων. Αυτή η υποχρέωση ανήκει στο Υπουργείο Υποδομών και την ανάδοχο εταιρεία, όπως προκύπτει από τα παραπάνω έγγραφα καθώς και από την έγκριση περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή και λειτουργία του έργου». 

Ο Περιφερειάρχης σημείωσε επίσης πως ύστερα απ΄αυτές τις διευκρινίσεις πιστεύει πως ο κ. Κικίλιας «θα αναζητήσει ευθύνες, τόσο προς την πλευρά όσων ευθύνονται για τον καθαρισμό του ρέματος, όσο και προς την πλευρά όσων δεν τον ενημέρωσαν ως όφειλαν έγκυρα,  για το ποιοι έχουν τις ευθύνες αυτές». 

Η αντίδραση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών

Την Πέμπτη ήταν η σειρά του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών να παρέμβει στο θέμα. Σε σχετική ανακοίνωση επισημαίνεται ότι υπεύθυνος για τον καθαρισμό του ρέματος είναι ο ανάδοχος που έχει αναλάβει το έργο της διευθέτησης και οριοθέτησης του Ρέματος Ραφήνας, ενώ αναφέρει και το ιστορικό του έργου, στο οποίο σημειώνει τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας και την προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) για την αναστολή των εργασιών.

Προσθέτει πως την Τετάρτη 25-10-2023, μηχανήματα του αναδόχου προσέγγισαν το έργο προκειμένου να εκτελεστούν εργασίες καθαρισμού της κοίτης του ρέματος. Ωστόσο μετά το μεσημέρι οι εργασίες διακόπηκαν εξαιτίας νέων διαμαρτυριών από πολίτες, οι οποίες συνεχίζονται έως και σήμερα.

Να σημειωθεί πως το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αναφέρει πως έχει αναλάβει την υλοποίηση του έργου της Διευθέτησης και Οριοθέτησης του Ρέματος Ραφήνας, μήκους περίπου 15 χλμ. με σκοπό την αντιπλημμυρική θωράκιση της ευρύτερης περιοχής ενώ στο πλαίσιο της σχετικής σύμβασης, προβλέπεται και ο καθαρισμός του ρέματος στο συγκεκριμένο τμήμα που περιλαμβάνει η εργολαβία. 

Ειδικότερα, το έργο αφορά στην κατασκευή των έργων διευθέτησης του Ρέματος Ραφήνας και τμημάτων των συμβαλλόντων του: Ρέμα Βαλανάρη, Ρέμα Καλλιτεχνούπολης & Ρέμα Διασταύρωσης 1, Ρέμα Νταού Πεντέλης καθώς και των συμβαλλόντων του Ρέματος Βαλανάρη, Ρέμα Παλαιού Μύλου και Ρέμα Αγίας Παρασκευής.

«Στο πλαίσιο εκτέλεσης της σύμβασης, με σκοπό την αντιμετώπιση των πλημμυρικών κινδύνων κατά τη διάρκεια κατασκευής των έργων διευθέτησης του ρέματος Ραφήνας και Βαλανάρη, ο ανάδοχος είναι υπεύθυνος για τον καθαρισμό του στην έκταση που περιλαμβάνει η εργολαβία, ώστε να μην υπάρχει διακοπή της υφιστάμενης απορροής του, από την εγκατάστασή του μέχρι την παραλαβή του έργου από τον φορέα λειτουργίας και συντήρησης», τονίζεται στην ανακοίνωση.

Από την πλευρά της η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, τονίζει σε δική της ανάρτηση αναφορικά με τις εργασίες πως οι μπουλντόζες μπήκαν ξανά μετά την επίσκεψη του κ. Κικίλια: «Το υπουργείο Υποδομών έδωσε εντολή επανέναρξης του έργου διευθέτησης, ενός έργου που θα μετατρέψει σε τεχνητό κανάλι 17 χιλιόμετρα του τελευταίου μεγάλου φυσικού ποταμού που μας έμεινε στην Αττική».

Σύμφωνα με τα μέλη της Κίνησης Πολιτών, το αποτέλεσμα, είτε πρόκειται για καθαρισμό, είτε για έναρξη του έργου διευθέτησης, είτε και για τα δύο, είναι το ίδιο καταστροφικό για τη φύση και τον άνθρωπο καθώς

• αυξάνουν τον πλημμυρικό κίνδυνο, αφού το νερό κινείται με μεγαλύτερη ταχύτητα χωρίς τη φυσική βλάστηση που φρενάρει την ταχύτητά του, με αυξημένο τον κίνδυνο καταστροφών στην περίπτωση που ξεφύγει από την κοίτη, ιδιαίτερα στην εκβολή.
• οδηγεί στον αφανισμό του οικοσυστήματος του, της χλωρίδας και πανίδας του, που στο ρέμα Ραφήνας είναι πλούσια, πολύτιμη, με προστατευόμενα είδη, ιδιαίτερα στην εκβολή από όπου ξεκίνησαν σήμερα τα έργα.

Το ιστορικό του έργου

Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, στις 26-4-2023, όταν τα μηχανήματα του αναδόχου είχαν προσεγγίσει το ρέμα προκειμένου να εκτελέσουν τις πρόδρομες εργασίες καθαρισμού της κοίτης καθώς και χωματουργικές εργασίες, οι εργασίες διακόπηκαν ύστερα από τις έντονες διαμαρτυρίες πολιτών.

Εν συνεχεία, κατατέθηκε στο ΣτΕ αίτημα αναστολής και έκδοσης διαταγής για τη διακοπή των εργασιών έως την εκδίκαση της προσφυγής κατά της απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών καθώς και του από 12-7-2021 Π.Δ που αφορά στην οριοθέτηση του ρέματος, και εκκρεμεί στο ΣτΕ από το 2019.

Στις 10-5-2023 εκδόθηκε προσωρινή διαταγή αναστολής εκτέλεσης των εργασιών. Καμία εργασία, ούτε καθαρισμού, δεν μπορούσε πλέον να εκτελεσθεί από τη συγκεκριμένη εργολαβία, σημειώνει το υπουργείο προσθέτοντας πως «έχει αναλάβει την ευθύνη για τον καθαρισμό του ρέματος αποκλειστικά για τους σκοπούς της εν λόγω εργολαβίας».

Στις 22-9-2023 κοινοποιήθηκε στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών η αρ. 85/2023 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση αναστολής κατά των ανωτέρω.

Τελικώς στις Τετάρτη 25 Οκτωβρίου, μηχανήματα του αναδόχου προσέγγισαν το έργο προκειμένου να εκτελεστούν εργασίες καθαρισμού της κοίτης του ρέματος. Οι εργασίες είχε προγραμματισθεί να εκτελεσθούν σε δύο μέτωπα.

Το πρώτο μέτωπο αμέσως ανάντη της γέφυρας Λούτσας όπου θα καθαριζόταν το ρέμα από φερτά υλικά (επιχωματώσεις). Το δεύτερο μέτωπο 200 μ μέτρα περίπου ανάντη όπου θα εκτελούνταν εργασίες διάνοιξης προσβάσεων προς την κοίτη του ρέματος, καθώς και εργασίες καθαρισμών από φερτά υλικά και παρόχθια βλάστηση (καλαμιές).

Οπως αναφέρει το υπουργείο, εκτελέσθηκαν κανονικά εργασίες καθαρισμού, οι οποίες συνεχίστηκαν έως το μεσημέρι. Όταν εκκίνησαν οι εργασίες στο δεύτερο μέτωπο εκδηλώθηκαν νέες διαμαρτυρίες από πολίτες που αντιδρούν στην υλοποίηση του έργου, οι οποίες και συνεχίζονται μέχρι και σήμερα.

Το υπουργείο, πάντως, διαβεβαιώνει ότι «θα εξαντληθεί κάθε δυνατότητα ώστε τα λίγα φερτά που υπάρχουν εντός του ρέματος να καθαρισθούν ταχύτατα από τον εργολάβο, ενώ βασική μέριμνά του σε όλα τα έργα που υλοποιεί είναι η διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, η τήρηση της νομιμότητας και η προστασία των πολιτών και του φυσικού περιβάλλοντος».