Ολέθριες συνέπειες από τις ανεμογεννήτριες σε Έβρο και Ροδόπη καταγγέλλουν οργανώσεις - Ζητούν αναστολή έργων στα καμένα

Την αναστολή για τουλάχιστον τρία χρόνια όλων των έργων που θα έχουν δυσμενείς επιπτώσεις και σχεδιάζονται εντός των καμένων περιοχών στον Έβρο και τη Ροδόπη καθώς επίσης και την αναστολή όλων των αδειών για τους αιολικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) και σε παρακείμενες των καμένων περιοχές που είναι σημαντικές για την ευαίσθητη ορνιθοπανίδα, ζητούν με επιστολή τους στην ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Ύστερα από το σάλο που ξεσήκωσε η καταγγελία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας τον περασμένο Σεπτέμβριο για την αδειοδότηση ανεμογεννητριών στις αποτεφρωμένες εκτάσεις και μάλιστα παρά την αντίθετη γνωμοδότηση του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), οι οργανώσεις χαρακτηρίζουν θετική την πρωτοβουλία του υπουργείου να δοθεί αναστολή ενός έτους. Προσθέτουν, πάντως, ότι το δίχτυ προστασίας που πρέπει να απλωθεί στις περιοχές αυτές θα πρέπει να είναι ευρύτερο καθώς ήδη οι απώλειες κυρίως στην ορνιθοπανίδα από τη λειτουργία αιολικών πάρκων είναι τεράστιες. Έως και σήμερα έχουν καταγραφεί 494 περιστατικά πρόσκρουσης πουλιών και νυχτερίδων σε ανεμογεννήτριες.

Υπενθυμίζεται ότι οι πυρκαγιές έχουν κάνει στάχτη 800.000 στρέμματα δασικής έκτασης, μεταξύ των οποίων και 46.000 στρέμματα μέσα στο Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς.

Οι εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις που υπογράφουν την επιστολή (ΑΝΙΜΑ, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, MEDASSET και WWF Ελλάς ζητούν:

• την αναστολή για τουλάχιστον τρία χρόνια (έως την ολοκλήρωση σχετικής μελέτης που έχει ανακοινώσει ο ΟΦΥΠΕΚΑ) όλων των έργων που θα έχουν δυσμενείς επιπτώσεις (εκτός των απαραίτητων για την αποκατάσταση και των ωφέλιμων έργων) και σχεδιάζονται εντός των καμένων περιοχών
• την αναστολή όλων των αδειών για τους αιολικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) και σε παρακείμενες των καμένων περιοχές που είναι σημαντικές για την ευαίσθητη ορνιθοπανίδα
• μέτρα για τους ΑΣΠΗΕ που ήδη λειτουργούν σε αυτές τις περιοχές

Επιπροσθέτως, ζητείται σε ΑΣΠΗΕ με καταγεγραμμένα περιστατικά πρόσκρουσης πτηνών και κυρίως γυπών, να εφαρμοστεί το μέτρο απασχόλησης ορνιθοπαρατηρητών «επί τόπου», όπως προβλέπεται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα πτωματοφάγα είδη.

Τα αποτελέσματα των μέτρων θα πρέπει να κοινοποιούνται με ετήσιες ή και ενδιάμεσες αναφορές στις αρμόδιες υπηρεσίες (αδειοδοτούσα αρχή, δασική υπηρεσία, ΟΦΥΠΕΚΑ, κ.α.).

Από την πλευρά του υπουργείου, πάντως, παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο να «ξεπαγώσει» η συγκεκριμένη επένδυση στις προστατευόμενες πληγείσες περιοχές μετά την παρέλευση της ετήσιας αναστολής και υπό την προϋπόθεση ότι δε θα κριθεί απαγορευτική από την επιστημονική μελέτη που έχει εξαγγελθεί. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του βουλευτή του ΚΚΕ, Γιάννη Δελή, ο υπουργός περιβάλλοντος, Θόδωρος Σκυλακάκης, ανέφερε πριν λίγες ημέρες ότι ως προς τη συγκεκριμένη περίπτωση, η αδειοδότηση είχε ληφθεί πριν την πυρκαγιά. «Το Υπουργείο ήρθε, μόλις έγινε γνωστό, και είπε ότι υπάρχει αναστολή η οποία θα έχει καταρχήν διάρκεια μέχρι έναν χρόνο, και στο ενδιάμεσο θα υπάρξει μια επιστημονική μελέτη για να δούμε εάν και τι πρέπει να συνεχίζεται σε δραστηριότητες οικονομικές σε αυτήν την περιοχή που επλήγη».

Οπως προσέθεσε ο κ. Σκυλακάκης, η παρέμβαση των ανεμογεννητριών σε μία περιοχή «πρέπει να στοιχειοθετείται επιστημονικά, έτσι ώστε η προστασία του περιβάλλοντος να είναι αποδεδειγμένη και όπου είναι ανάγκη να υπάρχει και το αντίστοιχο περιβαλλοντικό ισοδύναμο, για τις τυχόν αδυναμίες που έχει σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος, μια οποιαδήποτε παρέμβαση είτε αφορά ανεμογεννήτριες είτε αφορά φωτοβολταϊκό είτε αφορά λατομεία είτε οτιδήποτε άλλο πρέπει να παρεμβαίνει σε δασικές περιοχές», τόνισε συμπληρώνοντας ότι η Ελλάδα έχει περίπου 76 εκατομμύρια στρέμματα δασικών περιοχών και 27% της γης σε περιοχές Natura. Ο υπουργός είπε επίσης ότι καταστροφική για τα δάση είναι η κλιματική αλλαγή.

«Η ευρωπαϊκή πολιτική την οποία και με πιστότητα εφαρμόζουμε και το ελληνικό Σύνταγμα αναζητά μία ισόρροπη σχέση μεταξύ της προστασίας του περιβάλλοντος, η οποία πρέπει να υπάρχει εις πάσα περίπτωση, και των ανθρωπογενών παρεμβάσεων».

Ολέθριες οι επιπτώσεις για τον πληθυσμό των πτηνών

Οι επιπτώσεις των ΑΣΠΗΕ στα πουλιά αφορούν κυρίως στην άμεση θανάτωση τους ή τραυματισμό τους λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια των ανεμογεννητριών, στον εκτοπισμό τους από κατάλληλα ενδιαιτήματα, και στην απώλεια ενδιαιτημάτων. Ακόμη, οι σωρευτικές επιπτώσεις σε προστατευόμενα είδη πουλιών και σε οικοτόπους από το σύνολο των ΑΣΠΗΕ που ήδη λειτουργούν στον Έβρο και στη Ροδόπη είναι ήδη πολύ σοβαρές και οι προβλέψεις για το μέλλον, βάσει του έως τώρα σχεδιασμού, είναι δυσοίωνες απειλώντας ακόμη και πληθυσμούς προστατευόμενων ειδών με εξαφάνιση.

Οπως επισημαίνουν οι οργανώσεις, η λήψη των μέτρων που προτείνονται δεν αποτελεί τροχοπέδη στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων της χώρας μας, αντιθέτως αποτελεί συμμόρφωση στις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών οδηγιών. Η προσωρινή προστασία των απειλούμενων πτηνών σε αυτές τις περιοχές έναντι των επιπτώσεων από τους ΑΣΠΗΕ θα συμβάλει στις προσπάθειες αποκατάστασης της βιοποικιλότητας μετά την πυρκαγιά, και παράλληλα θα εξασφαλίσει τη συνοχή του οικολογικού δικτύου Natura 2000.

Έως σήμερα, στον Έβρο και τη Ροδόπη έχουν καταγραφεί 494 περιστατικά πρόσκρουσης πουλιών και νυχτερίδων στις ανεμογεννήτριες. Από αυτά:

• 34 είναι αρπακτικά πουλιά (15 από αυτά γύπες)
• 170 είναι πουλιά άλλων ειδών
• 290 είναι νυχτερίδες

Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων είναι σαφώς μεγαλύτερος από τα καταγεγραμμένα, σύμφωνα με τις οργανωσεις, αφού όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη από δορυφορικούς πομπούς και έρευνες, σε πολλές περιπτώσεις τα πουλιά μετά την πρόσκρουση πέφτουν σε μεγάλη απόσταση από τις ανεμογεννήτριες, ή σε περιοχές με πυκνή βλάστηση, ή τραυματίζονται και έως ότου πεθάνουν μετακινούμενα στο έδαφος απομακρύνονται από τις ανεμογεννήτριες ή καταναλώνονται από θηλαστικά στο μεσοδιάστημα των ερευνών.

Σημειώνεται ότι τρία προστατευόμενα αρπακτικά πουλιά (ένας μαυρόγυπας, ένας γερακαετός και ένας σφηκιάρης) προσέκρουσαν σε ανεμογεννήτριες που είχαν εγκατεστημένο αυτοματοποιημένο σύστημα αποτροπής προσκρούσεων και ενώ το σύστημα εντόπισε μέσω των καμερών την προσέγγιση των πουλιών, οι ανεμογεννήτριες δεν κατάφεραν να σταματήσουν εγκαίρως με αποτέλεσμα τα πουλιά να προσκρούσουν σε αυτές.

«Λαμβάνοντας υπόψη τα περιστατικά πρόσκρουσης σε ανεμογεννήτριες που είχαν εγκατεστημένο αυτοματοποιημένο σύστημα για την αποτροπή πρόσκρουσης, καθώς και άλλα περιστατικά που έχουν καταγραφεί στο εξωτερικό και επιπλέον το γεγονός ότι οι ήχοι αποτροπής που εκπέμπουν έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν εκτοπισμό των πουλιών από κατάλληλες γι’ αυτά περιοχές, καταδεικνύεται πως τα συστήματα αυτά δεν είναι πλήρως αποτελεσματικά και ως εκ τούτου δεν μπορούν να διασφαλίσουν τον μετριασμό των επιπτώσεων στα προστατευόμενα είδη», σημειώνουν οι οργανώσεις.

Οι εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες στις δύο περιοχές

Βάσει των στοιχείων των οργανώσεων, στον Έβρο και τη Ροδόπη, έχουν ήδη εγκατασταθεί και λειτουργούν 28 ΑΣΠΗΕ με 276 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 506,3 MW εκ των οποίων:

• 18 ΑΣΠΗΕ με 170 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura
• το σύνολο των 28 ΑΣΠΗΕ με 266 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά
• 8 ΑΣΠΗΕ με 54 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης

Στις δύο Περιφερειακές Ενότητες έχουν λάβει ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ (αλλά δεν έχουν εγκατασταθεί ακόμη) 30 ΑΣΠΗΕ με 221 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 863 MW εκ των οποίων:

• 9 ΑΣΠΗΕ με 68 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura
• 22 ΑΣΠΗΕ με 123 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ
• 8 ΑΣΠΗΕ με 19 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης

Επιπλέον είναι σε διαβούλευση για την έγκριση περιβαλλοντικής αδειοδότησης 38 ΑΣΠΗΕ με 348 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 1818,1 MW, εκ των οποίων:

• 8 ΑΣΠΗΕ με 42 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura
• 27 ΑΣΠΗΕ με 238 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ
• 11 ΑΣΠΗΕ με 52 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης